بېلابېلې ټولنيزې ليکنې
ارواښاد ابوالمراد امیرحمزه شینواری
حمزه دباز میر خان ملک زوی اودخیبر دتاریخی سیمې نومیالی ادیب ،غښتلی ،مهربان لیکوال،نقاد اوشاعر وه داسلامی تصوف په ابتدایی برخو کې د ژور ې اندېښنې او ځور فکر خاوند داصلاحی او انتقادی نظریو پلوی اوپه معاصر ادب کې دولس پېژندل شوی استاد وه نوموړی په کال ۱۹۰۷ م کال دشنوارو ،ننګرهار ولایت سیمه کې زېږېدلئ او لوی شوی دی په خپله وایی: شک نه شته په دې کې مسلمان یمه زه دلواړګی باشنده یمه ښه ځوان یمه زه هرګز به فنا نه کړمه قامی امتیاز ژوندون به مې په دې وی چې افغان یمه زه لومړنۍ زده ک
په شاګېرس کې زه اول شم
ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، د ځینو افغانانو له خبرو داسې معلومیږي، چې افغانستان په دغه شلو کلونو کې خورا زیات پرمختګ کړی دی، او ډېرې لاسته راوړنې لري. لېکن، ځینې افغانان بیا له دغه خبرې سره باالکل مخالف دي. زه غواړم پدې هکله، لومړی یوه کلیوالي کیسه درته وړاندې کړم. په یوه کلي کې، یو غریب عسکر نامزد شوی و، او کله چې په لومړي ځل یې، له خپلې کوزدنې (نامزدې) سره
دویمه ښځه یوه لنډه کیسه
ښځې چی سر لاندې اچولی وهء او سترګي یی له اوښکو ډکې وې، په کمزوري آواز میړه ته وواییل “ څه خبره ده ولي دومره وارخطا یی. یو څه موده صبر وکړه انشاالله خدای به موږ ته هم ماشوم راکي” سړي چی له پخوا هود کړی وهء چی بله ښځه به کوي د ښځی خبري ته ځواب ونه وایه او له دي کوټې نه بلي کوټې ته ولاړ او تیلفون یی په لاس کی واخیست او د پیامونو لوستلو ته یی پیل وکړ. د ښځې نور صبر او طاقت تمام شو او بلې کوټي ته ولاړه او له میړه سره یی بیا په خبرو پیل وکړ. “یو چا راته ووییل چی پرون د احمد خان کور ته
طنز: د سولې لپاره د طالبانو نوی شرط
د ملا نصرالدين له نوم څخه بايد د ملا کلمه لرې شي، ځکه چې د طالبانو سپکاوی کېږي.يوه ډله طالبانو د اينجينر نصرالدين وړانديز کړی، بلې هغې يې د ډاکتر نصرالدين، خو تر اوسه پورې طالبان په يوه خوله نه دي. ملا برادر اخوند ژمنه کړې ده چې په دې اړه به په پاکستان کې مېشت اسلامي علما وپوښتي. عبث ستانکزي هرګوره ټينګار کړی دی چې د داسې اړينو مسئلو د حل لپاره بايد له امريکا سره تړون اساس او تهداب وګڼل شي او د دوحې د تړون په رڼا کې حل شي. په قطر کې د طالبانو نوي وياند ډانګتر صاحب او مولوي صاح
په خلکو کې عمر نشته!
حضرت عمر بن الخطاب رضی الله عنه چې په جدیت او غښتلې حوصله مندۍ پیژندل شوی وو ، یوه ورځ یې په مدینه منوره کې د خلکو لپاره د خوراک دسترخوانونه تیارول ، یو کس یې ولید چې په کیڼ لاس خوراک کوي ، د شاه له خوا پرې ورغی او غږ یې پرې وکړ : ای د الله بنده ! په ښي لاس یې وخوره ! هغه کس ورته ځواب ورکړ : ای د الله بنده ! هغه مصروفه دی . عمر رضی الله عنه دوه ځلې خپله خبره تکراره کړه او هغه کس ورته هماغه یو ځواب ورکړ . عمر رضی الله عنه ورته وویل : نو کار یې څه شی دی ؟ هغه کس ورته وویل : د مؤ
یوه لنډه کیسه
هغي قلم نه درلود یوه لنډه کیسه لیکوال: سمیع الله خالد سهاک انجلۍ له کوره ووته. که څه هم چی هغه ښونځي ته تلله خو په لاره کی ورته په یاد شو چی باید هغه دوکان ته چی قرطاسیه خرڅوي ولاړه شی او یو پنسل واخلي. هغي له ځانه سره پنځه افغانۍ له کوره راوړي وي چی د هغي په ګمان به پرې یو پنسل واخلي خو، د یو پنسل قیمت له پنځه افغانیو نه جګ شوی وهء نو هغي ونه شو کولای چی پنسل واخلي نو بیرته په د مکتب په لور روانه شوه. مکتب ته چی ورسیده له ځانه سره یی چرت وهه چی که نن هم په صنف کی پنسل ونه لري
د آرام ساحه یا کمفرټ زون
کمفرټ زون (Comfort Zone) چې په پښتو کې ورته د آرام، راحت یا سهولت ساحه ویلی شو، د هغه ذهني حالت څخه عبارت ده، په کوم کې چې یو انسان د راحت احساس کوي، او له نوموړي حالت څخه په وتلو کې ورته وېره او تشویش پیدا کېږي. د بېلګې په ډول، ځینې کارکوونکي به مو لیدلي وي چې په لسګونو کلونه، په یوه ثابت معاش په یوه شرکت کې دنده ترسره کوي، د کلونو په تېرېدو یې نه وړتیاوې، نه مهارتونه، نه پوهه، نه تجربه او نه هم معاش لوړېږي، ولې دوی بیا هم خوښ وي او هېڅکله هڅه نه کوي چې یو نوی ځای، معاش، پوهه او داسې نور څه
چاپلوس او کاسه پاک دربا یان
وایی یوه هوښیار سړی یوه پاچا ته وویل چې ستا ټول درباریان غله،دروغجن ،مکار ،جعل کار ، فاسد او په تېره بیا چاپلوسان اوخوش آ مدی کسان دی پاچا چې د ملت په ژبه کې کونډ وه او لږ شان ته مټکور طبعیته سړی وه په خپلو افکارو مین وه پا چا ووېل دا څنګه ومنم ؟ زما په لاره کې خو غټ طاقتونه ، ناتو و منتو ، ملګری ملتونه ، سفیران ، اروپایی اتحادیه او زموږ سل دالری معاش خواره خو له کلینر فسبوکی امیرولا تلخان زما په لاره کې سرورکوی قر بانی تا ونه ولیدل چې زه د تیلیفوون له لارې ور سره وګړیدم او تاسې نه ګورۍ چې د
د مړو ملګرو له کورنیو سره څنګه مرسته وکړو
دا چې هره ورځ زموږ او ستاو له نږدې دوستانو، خپلوانو او انډیوالانو څخه یو نه یو څوک وژل کیږي او په غیری طبعی مرګ مري او له ډیرو څخه یې کورنۍ او کوچني ماشومان په داسې حالت کې پاتې کیږي چې د ځان ساتنې لپاره ډیر څه نه لري، نو موږ او تاسې څه کولای شو چې د خپلو مړو دوستانو او نډیوالانو کورنیو ته لاس ورکړو چې د غم تر څنګ د غریبي سپیره څپیړه یې د کوچنیانو ژوند د عمر تر پایه برباد نه کړي. په داسې یو هیواد کې چې ټولنیز خوندیتوب (social security) نشته، ټولنیزو ارزښتونو ستره ضربه لیدلي وي، د ټولن
د بریالیتوپ په مخکې چیلنجونه
د بریالیتوب مخکې پراته چیلنجونه او د حل لارې کله چې څوک پلان ولري، ځان لپاره یې موخې ټاکلې وي، موخو ته د رسیدو لاره کې ډېر چیلنجونه ( ننګوونې) موجودې دي، داخلي چیلنجونه او خارجي چیلنجونه داخلي چیلنجونه،: دا په داخل کې زمونږ د مغز نه سرچینه اخلي، د کار په هکله زړه نا زړه کیدل، ویره، په ځان باور نه لرل، بې ځایه فکرونه،سبا به یې وکړم، خلک به څه وایي.... او داسې نور خارجي چیلنحونه،: د ټولنې او چاپیریال پورې تړلي دي... لکه د خرابو دوستانو او ملګرو لرل، د خلکو منفي سوچونه په نظر کې
د بلاګانو د مور څلویښتي
نن د مرغومي شپږمه او د هورا او تکبیر د غبرګو نارو، یو څلویښتمه کلیزه ده. نن د عقیدې او ماټریالیزم د تودې مقابلې د سړو خاطرو ورځ ده. نن د جنتي فتواګانو او دوزخي جنګونو د پیل یادګار او منزل ته د هجرتونو او غزاګانو د ستومانه مزل تکرار دی. نن د بې اسرې یتیمانو د اوښکو، وړو وړو سلګیو د نندارې زړه کیسه او د رژیدلو شهیدانو د امیدونو نیمګړی مازیګر دی. نن د باروتو په وړاندی، د یو باتور ملت د اوسپنیزې ارادې منظره او د هوسونو په سور تنور کې د فتحې سوځیدلی انځور دی. له نن څخه څلور لسیزې وړاندی په هم
د شخصي پرمختګ لپاره، د SWOT تجزیه
د شخصي پرمختګ لپاره، د SWOT تجزیه لیک: محی الدین دلیل د سواټ تجزیه او تحلیل د یوه شرکت یا سازمان د هر اړخیزې ارزونې لپاره، تر ټولو نورو شته تحلیلونو او تجزیو ګټور او اړین دی. سواټ له څلورو تورو جوړ دی چې لومړی توری (اس) يې د سټرېنټ، دوهم توری (ډبلیو) یې د ویکنېس، دریم توری (او) یې د اپرچونیټي او وروستی توری(ټي) یې د ټرېټز لپاره درېږي. په پښتو کې یې په ځواکمنتیاو، کمزوریو، فرصتونو او خنډونو یا تهدیدونو سره تعبیرولای شو. د سواټ د تحلیل پر مټ یو شرکت کولای شي، خپلې ځوا
شاعر وفیلسوف شرق علامه اقبال لاهوری
بحث ما بحث سیاسی نیست من شاعری همرز وهمسایه ای دانشمند را معرفی می کنم که در قرن بیستم افغانستان را بیشتر از همه افغان ها می شناخت ودرعین زمان دوست می داشت وآن کسی نیست جز علامه اقبال لاهوری. اشعارو نوشته های اقبال سرشارومملو از توصیف فرهنگ واستقبال وهمرنگی وهمسازی افغان ها و افغانستان است . هکذا برخی از افغان ها نیز با اقبال آشنایی ومعرفت کامل دارند و در حلقه شعروادب وفلسفه اسلامی وی را بنام اقبال لاهوری می شناسند علامه اقبال لاهوری در سال 1933م به دعوت دولت ان وقت افغانستان به این ک
یوبل وبښئ
یوبل وبښئ د سایکالوجي پروفیسر ټولو زده کوونکو ته وویل... چې سبا هر یو ځان سره پلاسټیکي کڅوړه او رومیان(باټینګړ ) راوړئ،! کله چې زده کوونکو پلاسټیکي کڅوړه او رومیان [باټینګړ] راوړل... نو پروفیسر ورته وویل: "په تاسو کې هریو کس د هر هغه چاپه نوم چې تاسو په ژوند کې معاف کړی نه وي، یو یو رومي انتخاب کړئ، د هعې کس نوم او تاریخ ولیکئ،! او خپله پلاسټیکي کڅوړه کې یې واچوئ" هر زده کوونکي دا کار وکړ، پروفیسر ځیني زده کوونکي ولیدل، چې کڅوړې یې ډېرې درنې وې.... بیا پروفیسر صیب زده کوون
د راز او نياز تصوف
په دنيا کې دانساني ژوند سره سم علم هم خپور شويدى او ددنيا ټولې ستونزې په انساني علم سره حل کيږي مونږ په عامه اصطلاح علم په څو برخو ويشلى او څو برخې بيا ځانله څانکه څانګې لري خو په عام ډول سره چې انساني ژوند پرې سرته رسيږي په دوه برخو ويشل شويدى او دا سلسله د حضرت ادم عليه السلام څخه له پيلانو او اسونو تر الوتکو ، دلاس په وسيله دطبي ډګر په پرمختګ کې تر مايکروسکوپ او نورو مرضونو څرګندولو ماشينى آلى او په نوى ټيکنالوژۍ سره نوې پرمختګونه وشولخو دا ټول ددوه برخو علمونو برکت دى چې ن
د تور باز فلم په اړه یو نقد لیک
د هند د بالیووډ سینما وتلي ډایرکټر او کیسه لیکونکی د ٬٬ تور باز٬٬ فلم کې د افغانانو د روانۍ څلوېښت کلنې جنګ جګړو ژورو روانې ټپونو، ناتار او ناخولې ته په ځینو صحنو کې د هندي سینما په منطق، تخیل او له فنټزیو ډکو سترګیو کې له حقیقته ډیر لیرې کتلي شوي دي. د هند د بالیووډ فلمونو ډایرکټران د داسي خورا حساسو پیچلو، ټولنیزو او جګړیزو شخړو انځورولو ډیرې لږې منلي شوي نړیوالي تجربې او لاسته راوړنې لري.دوی په خپل دې سوداګریزه هنري فلم کې په خپل توان سره یوه هڅه کړي ده، څو د افغاني ټولنې ژورو رواني تپ
د یوه سلاکار ځینې ځانګړتیاوې!
د یوه سلاکار ځینې ځانګړتیاوې! عبدالله وردک. انګلستان - دسمبر - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، په رسنیو کې ډېر زیات سلاکاران ښکاره کیږي، او خبرې کوي، او دوی ټول شپه او ورځ کوښښ کوي، چې د خپلو آمرینو، او مشرانو، د ټولو کړنو څخه دفاع وکړي. په اوسني افغانستان کې، د جنرالانو، او سلاکارانو تعداد باالکل بې حده زیات شوی دی. کېدای شي، ځینې په ډېره سپین سترګۍ
د یوې علمي مقالې لیکنه!
عبدالله وردک. انګلستان - دسمبر - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو لوستونکو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! نن سبا، د نړۍ د زیاتره پوهنتونو استادان، کوښښ کوي، چې زیاتره علمي مقالې، د نړۍ په مشهورو بین المللي مجلو (Journals)، او بین المللي کنفرانسونو کې چاپ کړي. دغه د علمي مقالو چاپېدل، د یوه پوهنتون په شهرت کې ډېر مهم رول لري. یعنې د پوهنتون په شهرت، د پوهنتون د بودیجې په زیاتوالي، او د استادانو په علمي ترفیع کې، د پام وړ اغېز لرلای شي. د یادونې وړ ده، چې په بین المللي مجلو (Journa
داستغفار ارزښت (فضليت)
ليک فضل قادر انډيوال استغفار په پښتو بښنه غوښتل دي په ډيرواسلامي لارښودنو کې راغلي دي که څوک له الله څخه د خپلو گناهونو بښنه وغواړي نو الله به ورته بښنه وکړي خو دابښنه هم خپل وخت اوشرايط لري نو يو مسلمان ته ښايي چې دالله تعالى څخه تل بښنه وغواړيتوبه وباسيالله تعالى د قران کريم النساء سورت په ١٠٦ ايت کې واييوَاسْتَغْفِرِ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًاژباړه له الله څخه بښنه وغواړه بيشکه الله بښوونکى او لوروونکى (مهربانه) دىحضرت هود
د رخصتیو په ورځو کې دمحصلانو او استادانو بوخیتا
په افغانستان کې د لیندۍ د میاشتې له اتمې (نن) څخه وروسته پوهنتونونه بیا رخصت شول. محصلانو داسې انګیرله چې د تیرو کرونایی څلورو میاشتو رخصتې به جبران کړی، پوهنتونو هم تشدیدی تدریس ته ملا تړلې وه، خو د کرونا دوهمې څپې روان سمستر هم ځنډ او خنډ سره مخ کړ. آمده ره ردی نیست/ له پېښې تېښټه نسته ! مهمه دا ده چې له وخت څخه استفاده وشي. زه په دغه لیکنه کې دتیرې څلور میاشتنۍ رخصتی یوه شخصی تجربه لیکم؛ ممکن ډیر لوستونکی یی نه ولولی او نه یې خوښه کړي. تیرو رخصتیو کې مو ډیره هڅه وکړه چې تدریس په ان
تور باز د سنجي ډټ نوی فلم
د ۲۰۲۰ کال د نوامبر په یوویشتمه نېټه د هند د بالیووډ سینما نوموتی ستوری سنجې ډټ پر خپله رسمي فیسبوکپاڼه کې د افغانستان په اړه د خپل نوی فلم ٬٬ تورباز٬٬ ټرېلر یا اعلان خپور کړو. د بالیووډ وتلی ستوری سنجې ډټ د پاڼې پټ تاریخي جګړې په فلم کې د احمد شاه بابا رول لوبولو ورسته هغه یو ځلې بیا د افغانستان اوسنې غمېزې په هکله په یوه بل په زړه پوري هنری فلم کې د ٬٬ توربار ٬٬ په نامه لوبیدلي دی. د تورباز هنري سینمایې فلم به د سنجې ډټ مینوالو ډیر خوښ شي.په ۲۰۱۷ کال کې د دسمبر په میاشت کې سنجې ډ
د افغانستان د سولې، دموکراسۍ او بیا رغونې له پاره د افغانانو د تفاهم نهضت د خواخوږۍ پیغام
د افغانستان د سولې، دموکراسۍ او بیا رغونې له پاره نېټه: ۱/۹/۱۳۹۹ د ۱۳۹۹ لمریز هجري کال د قوس د میاشتې په لومړۍ نېټه د کابل ښار یو ځل بیا تر راکيټي بریدونو لاندې راغی. د سهار د اتو بجو او څلويښتو دقیقو په شاوخوا کې د سرلوڅې مازدا لارۍ له منځه ۲۳ ړانده راکټونه د ښار د اوسیدونکو په مختلفو سیمو شلیک شول چې د خلکو تر منځ د ویرې د پیداکولو او مالې زیانونه سربیره یې لس ښاریان شهیدان او ۳۳ نور زخمیان کړل. د افغانستان د سولې، دموکراسۍ او بیا رغونې له پاره د افغانانو د تفاهم نهضت دا ډول
تورن او د پوستې نیول، یوه لنډه کیسه
تورن چی ډیر په قهر وهء عسکرانو ته یی مخ واړوهء او په غضب یی ورته ووئیل “خدای مو وشرموه، داسی کار څوک کوي چی تاسو وکړ” احمد چی د لیکې په آخیره کی ولاړ وهء په خندا سره یی ووئیل “قوماندان صیب، څه مو کړي وایی ” “جکړه به مو کړی وه” “جګړه مو کوله خو زموږ ارتباط هم قطع شو او هم مو مرمی نوري خلاصي شوي وي، نو له شاتګ پرته مو نور هیڅ چاره نه درلوده. ” “ولي داسي وایی... هر میاشت خو درته په صندوقونو مرمي لیږل کیږي نو ولی شکایت کوئ” “موږ ته چی مرمی لیږلي کیدي ، د یوې اونې مرمو
يتيم
يتيم لوی خدای جل جلاله فرمايي: ( فاما التيم فلا تقهر) ترجمه: يتيم ته مه په غوسه کېږئ. سورة الضحی/ آيت ۹ چاوديدلی پلاستيکي دسترخوان چې د رف د پاسه اېښی و، را ښکته کړ او د سړی ډوډۍ يوه ټوټه چې پکې وه هغه يې ترې را وويسته. خپله برخه يې را واخيسته او د مور برخه يې بيرته په دسترخوان کې تاو کړه او پخپل ځای کې کېښود. د مور څنګ ته ورغی او ور غږ يې کړ: مورې! مورې پورته شه! چې زه ډارېږم. مګر مور يې ځواب ورنکړ. خپل سر يې د مور په سينه کېښود. سينه يې ګرمه وه، بېخي ډېره ګرمه، د تبې او
په هالینډ کې د ارواښاد استاد حضرت ګل بارګامي د فاتحې خبرتیا
د فاتحې خبرتیا او قران کريم ختم بسم الله الرحمن الرحیم سنباد عمران بارګامی، حامد بارګامی، انجنیر سهراب بارګامی او مرحوم خالد بارګامی زامن. حضرت ولي پیوند او مرحوم محمد ابراهیم (تورا) ورونه. آزاد ولي بارګامی، فولاد بارګامی، حاجي آلماس بارګامی او هجرت الله بارګامی وریرونه. شینواری او حرمت الله پیوند خورییونه. د کابل پوهنتون د ساینسي علومو پخوانی استاد عصمت الله بارګامی ، ډګروال الحاج ولي محمد او اتریش میشت انجنیر صالح محمد پیوند د کاکا زامن او د میرمنې ورونه. فدا
