بېلابېلې ټولنيزې ليکنې
لنډه کیسه : بیړنی خبر
د سهار اته نیمې بجې دي ، دفتر ته همدا اوس ورسیدم ، ډیر تلوار لرم ، دکار لپاره نه ، بلکې ویریږم چې غیر حاضر نشم ، ځکه په دولتي ادارو کې یواځې د حاضري غم وي کار هسې هم درک نه لري ،او نه یې هم چا سره غم وي . اوس مې حاضري لاسلیک کړه او په بیغمه زړه خپلې شعبې ته ننوتم . د معمول په څیر تر ستړې مشې وروسته مې د چایو ترموز را واخست ، تر څو خپل ګیلاس ډک کړم او په وږي نس یو ګیلاس شین چای نوش جان کړم . دغه وخت کې مدیرصیب چې د تلویزیون ریموټ یې په لاس کې او تلویزیوني چینلونه یې یو او بل پسې اړول ، یو
پوهنه او عدم تشدد
یوه ټولنه په خپل فرهنګ باندې ودا نه ده او فرهنګ دی چې دټولنې معیارونه ټاکی پوهنه دټولنې په ټولو برخو رڼا اچوی او د ټولنزو نیمګړتیاوو سره مرسته کوی څلور لسیزې ډېر وخت دی مانا یو ماشو م د څلوېښت کلنۍ عمر ته رسیږی ما له ټول افغان سره دا یادونه کړې وه چې زه به په وار سره یو شمیر هغه واقعیتونه راوسپړم کوم چې ما په سترګو لیدلی او له نږدې څخه مې څېړلې دی زما هدف له لیکنې تور لګول ،بدویل ،کرکه او نفرت فرهنګ نه دی اونه دانسان عظمت او اهمیت توهین کول دی . ما هروخت کې د نیوکې اخلاق په نظر کې نیولی او په
د ځینو مهمو ټکو سم لیکل !
د ځینو مهمو ټکو سم لیکل ! عبدالله وردک انګلستان - آکتوبر - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو لوستونکو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! نن سبا، ځینې وروڼه او خویندې ډېرې ښې لیکنې کوي، چې الحمدلله، دا یو ډېر ښه کار دی، او باید ټول وروڼه او خویندې، باید خپلو ښو لیکنو ته ادامه ورکړي. د یادولو وړ ده، چې ځینې ټکي، باید په سمه توګه ولیکل شي. د مثال په توګه: ۱- الحمدلله (✅). الحمدلله، یو عربی ټکی دی، چې د هغې سم لیکل، باید په قرآن شریف، کې ولټول شي، او هغه د قرآن شریف په ډېر
اسلام کې دصحافت( ژورنالیزم) منزلت/۳برخه
دصحافت او ژورنالیزم فن داسلام ددعوت او اشاعت پیاوړې او یوه داسې غښتلې ذریعه ده، چې ددنیا هرکونج وکنار ته داسلام دعوت په ډیره اسانۍ سره رسولای شي او دشرق او غرب ستړې انسان ته، هغه چې دمنبر او محراب څخه یا لیرې یا دظالمو واکمنوله امله محروم او داسلام داعیان نشي ورسیدلای ،نو دامیډیا او صحافت یې ورته دسترګو په رپ کې ورسولای شي ! همداسې دصحافت فن ، اخبار ،مجله ،راډیو ،انټرنیټ ،فیسبوک او دټویټر او نورو وسایلو له لارې دوخت حکومتونو ته دمسلمانانوداموراتو اواسلامي احکاموپه باب وخت په وخت مشورې ورک
لس ستر نړیوال شرکتونه (وروستۍ برخه)
په تیرو دوو برخو کې مو له لسو سترو نړیوالو شرکتونه اوه شرکتونه در وپېژندل. موږ په ترتیب سره د کلنیو عوایدو پربنسټ له اخره، لسمه درجه، نهمه، اتمه، اومه، شپږمه، پنځمه او څلورمه درجه شرکتونه معرفي کړي وو. دادی اوس په دی لیکنه کې له پاته دریو شرکتونو سره اشنا کیږۍ چې تر ټولو د زیاتو شتمنیو لرونکي دي : ۳- رویل دچ( هالنډي) شیل Royal Dutch Shell (396 ملیارده ډالره) رویل هالنډي شیل شرکت زیاتره په شیل Shell مشهور دی. نوموړی شرکت له 1970 کال راهيسې د هالنډ- انګلیس څو ملیتی م
اسلام کې دصحافت( ژورنالیزم) منزلت (دویمه برخه)
دژورنالیزم یا صحافت مقصد: دغربي ژورنالیزم یا صحافت دڅانګې کارپوهانو، دژورنالیزم او صحافت په باب یې ځینو داسې لیکلي دي : دژورنالیزم مقصد دورځنیو او تازه خبرونوڅخه دخلکو خبرول ،دننۍ پیښې شرح اودراتلونکې روښانه کول دي ،دا ددې لپاره چې خلکوته دهڅو لاره خلاصه شي . ډاکتر مسکین علی حجازی لیکي : دصحافت اوصحافي(ژورنالسیت )بنسټیزمقصدخلکوته دمعلوماتو پیداکول ،هغوئ ته روزنه ورکول ،هغوئ ته لارښوونه اوهغوئ ته تفریح پیدا کول دي . ډاکتر عبدالسلام خورشید،په (فن صحافت) کتاب کې لیکي :صحافت دخلکو دکړ
اسلامي صحافت( ژورناليزم)
دیوه جامع ،بشپړ اوافاقي دین په حیث اسلام، دصحافت او ژورنالیزم غوندې ټولوهغو فنونو او علوموته دلوړمنزلت اوارزښت په سترګه ګوري، چې له برکته یې انساني ټولنه پرمختګ کوي او دنویو اختراعاتواو ابتکاراتولامل ګرځي ،داسلام مبارک دین چې څنګه له روحانیت ،تعبدي اموراتو او دټولنې، بلکې دانساني جامعي له همګي اصلاح سره سروکار لري، همداسې له سیاست ،ادب ،معاشرې اوټولوهغو معنوي علومواوفنونوته درشد او پراختیا هڅونه کوي ،چې پایله کې یې ټولنه دهوسایي او سوکالۍخواته درومي اودتمدن پرمختګ لاره طی کوي . ژورنالیزم
که غريب وې منتظر اوسه
له نن څخه کابو دوه کاله مخکې په کابل کې د برېښنایي پېژند پاڼو وېش پیل شوی دی. دا چې تر ننه دا پروسه په یوه او بله بهانه په حکومت کې د ځینو خایېنو چارواکو لخوا او یا هم د زموږ د ګاونډیو هېوادونو لخو خنډونه ورته جوړېږي او هغوی نه غواړي چې په افغانستان کې داسې تذکرې په خلکو و وېشل شي چې نه یوازې دا چې نفوس مالوم شي، بلکې د هغې له لارې د جرایمو په را ټیټولو کې، د مجرم په پېژندلو او همدارنګه د رایې په کارولو کې خورا زیاسته مرسته وکړي ، هغه بېل بحث دی، زه غواړم دلته د کره شواهدو سره ـ سره په دې بحث
داسلام تشریعی اساسات-- لسمه برخه
دتقليدتحقیقي ځېرنه دتقلید کولو شرطونه : په مخکینو بحثونو کې مو دا ثابته کړه ،چې کله چا کې داجتهاد شرطونه پوره نوي، دبل کوم منل شوي مجتهدعالم تقلیدورته جایز دی او دامي(عامي) شخص لپاره نه یوازې جایز، بلکې په ضروري مسایلو کې علماء آن واجب هم بولي ،اوس به دا وشنو، چې څوک کله دکوم عالم یا امام تقلید کوي،دهغه څخه استفتاء کوي او کومه مسئله کې ترې پوښتنه کوي ، داسې تقلید کوم کوم شرطونه غواړي او په کومو صورتونو کې دده تقلید شرعي تقلید ګرځي، ترڅو دا خبره ښه سپینه شي، چې دا تقلید کوم داسې حک
خبرلیکنې ژورنالستیک ارونه ۸ برخه
ژونـــــالــــیزم! دخبرلیکنې ژورنالستیک آرونه! لیکوال : مفتی فضل هادي (سالک) (اتمه برخه ) په رسنیوکې خبري توپیرونه : شک نشته چې چاپي ،راډیویې اوتلویزیوني خبرونه یوڅه توپیرونه سره لري . (۱)-راډیویې اوتلویزیونې خبرونه باید ډیر روان اوساده وي ،اوله سختو لغاتو،(ویونو)کارونونه باید پکې ډډه وشي ،چې بیا ورځپاڼو،اوونیزواوخبرخپرونکیومیاشتنیو مجلوکې دسختو لغاتو کارونې شونتیا شته ،ځکه که چیرته اړتیا پیدا شي ،نو فرهنګ یاډیکشنرۍ ته پکې مراجعه کیدای شي او پدې خبر مکرر عبور ه
فقهي بحثونه ۳ برخه/نیاحت یا پرمړو ستیانې
فقهي بحثونه لیکوال :مفتي فضل هادی (سالک) ستیانې کوونکې ښځه ( نائحه) تېربحث کې مود سندرغاړې قضایي ،دیني او اخلاقي اړخ دفقهاوو د منصوصي او اجتهادي اقوالو په رڼا کې وځیره، دې بحث کې به د هغې ښځې قضایي اړخ وځیرو ،چې دنوموړې دیوه ټولنیز معصیت له امله یې ددې داحقوقي اړخ تر پوښتنې لاندي راوستی اوپه وجه یې ددې داحق مرود شوی دی . شریعت مطهره کې دنائحې(ستیانې کوونکې ښځې) حکم دادی، چې دنیاحت ددې معصیت په دلیل دانائحه ښځه مردورة الشهادة ده اوقضایي اعتبار یې دټولنیز هغې غوندې د
فقهي بحثونه ۲ برخه/موسیقی یاسندرې
مخکې مو دومره واضحه کړه ،چې دسندرغاړو شهادت نه قبلیږې، اودایو داسې کسب یا هنر دی ،چې سندرغاړې دتذلیل اوحقارت پرلور بیایې. اوس به یې دفروعاتو،دجواز اونه جواز په مواردواوهم ددې په لفظي معنی هغسې رڼا واچوو، چې په کوم اسلوب فقهاوو رح په فقهي کتابونوکې څیړلې ! ضیاءالحلوم د(الغناء)لفظ داسې شاربلی، چې داد (فعال)په وزن دی او ممدود دی، دسندرغاړې غږ ته ویل کیږې (صوت المغنی)او که مقصورشي (الغنی)نوبیا دثروت یا دمال ډیروالې ته ویل کیږې . په (تکملة الشامیه اول جلد(۱۹۷) مخ) کې د(البحرالرائق) په حوال
فقهي بحثونه سندرغاړې(مغنیه)
په تير بحث کې مو د(مخنث) اوددې اړوندپه ځینو فقهي مسایلو رڼا واچوله اوهاغه څوک مو هم ګوته کړل، چې په ټولنیزاوقضایي باب کې دانسانیت دستر حق (شهادت )څخه دخپل جنایت په سبب بې برخې شول اوشرعي محاکم یې هم شهادت نه منې ،دلته به په پرلپسې توګه داځل د(مغنیي)یاسندرغاړې اخلاقي ضعف او هم دقضا انحطاطي اړخ راوسپړو،اوبیا به ورپسې بحث کې دسندرو یا موسقیت نوراحکام هم له حوالو سره ولیکواو که وخت راسره یاري وکړه څه نصوص او دفقهاوو اقوال به هم ورسره داستنادپه پار مله راوړو! (مغنیه ،تغنی اوغنا)هغه مشهورکلمات
لنډه کیسه : ایمرجنسي روغتون
ایمرجنسي روغتون کې یواځې د چهارشنبې په ورځ له غرمې وروسته کوالی شې چې خپل ناروغ وګورې ، زه هم تر ډوډۍ خوړلو وروسته روان شوم ، یوه نیمه بجه به وه ، چې هلته ورسیدم ، دروازه کې ډیر خلک ولاړ وو ، او تر لنډې تلاشۍ وروسته روغتون ته ننوتل ، په لست کې د خپل ناروغ د نوم تر پیدا کولو وروسته ورته ویل کیدل چې کوم لوري ته لاړ شي ، دغه روغتون کې یواځې د جګړې د ټپیانو درملنه کیږي ، نو ځکه کوم عادي روغتون ندی ، لدې ځایه د چا جنازه وځي ، او څوک په کې خپلې پښې یا لاسونه له لاسه ورکوي ، کوم بختور که لږ ژوبل وي
د بلاګانو میاشت
د سپوږمیز کال د صفرې میاشت په ولس کې د بلاګانو میاشت په نوم شهرت لري. عام وګړي په دې باور دي چې د اسمانونو په ډېرهسک او ترټولو اوچت پوړ کې لويې بلاګانې، شیشکې، دېوان او نور نااشناعظیم الجثه موجودات چې په کلکو پړو او څو وستوو او غبرګو ځنځيرونو تړل شوي، استوګنه لري. دا موجودات کال کې یوولس میاشتې هلته اوسیږي خو د صفرې یا بلاګانو میاشت کې لاندیني اسمان ته راکوزیږي او د خلکو پر سرونو داسې نږدې راځوړند وي چې سست ځنځيرونه او پړي يي په لږې ډکې سره کېدای شي څېرې او بلاګانې د خلکو پر سرونو راپریوځ
ښکلی سوال او ښکلی ځواب !
ښکلی سوال او ښکلی ځواب ! عبدالله وردک. انګلستان - سپتمبر - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ! ګرانو او قدرمنو لوستونکو! په قطر کې یوې افغانې ژورنالستې، په دوحه کې د طالبانو له پخواني ویاند، سهیل شاهین څخه داسې پوښتنه وکړه: ”که تاسې چېرې کابل ته راشی، آیا ماته به بیا دا اجازه راکړی، چې زه له ستاسې سره په کابل کې مصاحبه او خبرې وکړم!؟“ سهیل شاهین، داسې ځواب ورکړ: ”چې ولې نه!؟
افغان کړکیچ
اکثره افغانانو اخری خبره دغه وی چی کله یی هیڅ وسه ونه رسیږی وی اخیرت شته حساب کتاب شته تری اخلوو حال دا چی موږ اخرت او خدای ته هم ملامت یو ځکه موږ ته یی صریح ویلی چی تاسو داسی امیر وټاکی چی عادل وی, په شریعت برابر وی, مسلمان وی, امر باالمعروف او نهی عنی المنکر پلی کړی, حدود قصاص تعذیری جزاګانی پلی کړی, له غله لاس پری کړی, زنا کار ته 80دوری ورکړی, شراب خور ته دوری ورکړی ,مقتول او قاتل,فساد, بد لمنی فحشا او عشق ورک کړی, لواطت, سود خور, غصب بی عدالتی ,او ټول مسلمانان دده تر چتر لاندی یو براب
د اسلام تشریعي اساسات ـــ۸ برخه
داسلامي تشریع اساسات د تقلید دوه ګونې ډولونه ! ۸برخه مفتي فضل هادي (سالک) ځینې خلک دشرعي تقلید په باب له افراط نه کار اخلي او داسلامي امت پر مسلمانواو مومنو مقلدینو طعن وایې اوځینې خلک بیا دتقلید په باب له تفریط لاره خپلوي ،چې په هر حال کې دخواصو اوعوامو لپاره په اصولو او فروعو کې تقلید کول له واجباتو نه شمیري ،پداسې حال کې چې نن سباد امت مسلمه غوڅ اکثریت په څلورو ګونو مذهبونو کې راغونډ دی او په قاطع اکثریت اهل مذاهب او مقلدین داسلامي امت دنورو مسلکونو په پرتله د(سواد اعظم) لو
د خبر لیکنې ژورنالیستیک آرونه ۶ برخه
ژونـــــالــــیزم! دخبرلیکنې ژورنالستیک آرونه! لیکوال : مفتی فضل هادي (سالک) (شپږمه برخه ) دخبر تخنیکي جوړښت : دژورنالیزم دفن پوهان یا استاذان دخبر تخنیکي جوړښت کې (۳)برخې اړینې بولې ،دوئ فکر کوي چې خبر ددې دریو برخو څخه په غیر نشی جوړیدلای ،خود(ژونالیزم مطالعه )کتاب مولف (ایس ایم شاهد)بیا لیکې چې یو خبر له (۴)څلوروبرخونه پرته په تخنیکي لحاظ نشي جوړیدای ، (۱)-سرلیک یا (Lead) (۲)-دخبر پیلامه (Intro). (۳)-دخبر متن (Body) (۴)- دخبر پای یا شالید(Endiny)
خلک وطن جوړوي مونږ جیبونه ډکوو
- خلک وطن جوړوي- مونګه جیبانډکه وو- دوي آسمانو ته جګ شول- مونګه اوښان چلوو - بي له شکه چه افغانانو دا سل کاله د خپل هیواد په آبادولو کي پاتي راغلي دي. او یو عمده دلیل يي همدا ده چه مشرانو يي په لویه او وړه کچه بهرنیانو ته د پيسو په مقابل کي جاسوسي کړي او کوي. همدا لامل شوي ده چه د هیواد راتلونکي مو د پره دیو په لاس کي خلک مو عریب او هیواد مو بل هر بهرنې هیواد ته محتاج ده. کله چه په ټوله نړۍ کي د بریتانیا استعمار پاي ته ورسید او په 1939 کالونو کې نړۍ په دوهم نړیوا
زنان علیه زن ستیزی چه اهدافی دارند ؟
زندگی ومبارزات زنان درافغانستا ن بیش از هر زمان در تاریخ معاصر٬باهم گره خورده است.این در تنیدگی سرنوشت و هم سویی خواستها بار مسولیت سنگینی را بردوش مسیر زنان باید فارغ از مرزبندی های جغرافیایی تعلقات سلیقوی٬ قومی ورابطه های شخصی ٬ وموقف ومقام حکومتی باشد. زنان افغان میتوانند با تکیه بر تجربیات ٬ دانش ٬قانون مندی٬ اگاهی ومعرفت ابتکار ساز ماندهی اولیه ودعوت به راه اندازی یک حرکت سالم ٬ متدین ٬صلح دوست سراسری درکشوررا بدست گیرند ونقشی موثر اجتماعی همسازی وهمکاری دررابطه به ایجاد صلح و ثبات ایفا
د کُمینتِرن رامنځته کیدل، فعالیت او انحلال لومړۍ برخه
د کمینټرن د بنسټ ایښودلو لومړۍ نړیواله کنګره نور محمد غفوري ما مخکې په یوه لیکنه کې چې (د کارګري انټرناسیونالیسم پیدايښت او وده) تر سرلیک لاندې مې درنو لوستونکو او مینه والو ته د نورو مطبوعاتو او خپل فیسبوک له لارې وړاندې کړه؛ د کارګري انترناسیونال د راپیدا کیدو، فعالیت، ودې او انحلال په اړه لنډ معلومات ځای کړی دي. اوس غواړم چې په دې لیکنه کې چې په مختلفو برخو کې به خپره شي، د کمینترن د رامنځته کیدو، فعالیت او انحلال په اړه ځانګړی معلومات وړاندې کړم. د پانګوالي نظام د بین المل
سپین بولدک محاصره شوی ښار
یوه لنډه کیسه آسمان بیا له وریځو ډک وهء. یو هلک په لاره کی یوه کراچي کی ترکاري اچولي وهء او په کوڅو کی ګرځیدهء او له خلکو یی غوښتل چی د هغه ترکاری واخلي. د کوڅي په بله خوا کی یوه کوچنې انجلې ناسته وه او په ژړا ژړا یی له خلکو خیرات غوښته. یو څو موتره په د کوڅی یوی خوا او بله خوا کی په څو دقیقو کی تیریدل خو بیا هم د خلکو ټول فکر سپین بولدک اړولی وهء. یوي خوا ته طالبان او بلی خوا ته دولتی عسکر ول چی د ناتو د عسکروله خوا یی پلوي کیدله، تر مینځ سخته جګره روانه وه. خلک پدی نه پوهیدل چی څوک
د ځوانانو په ژوند کي د تکنالوژۍ تاثیرات
د ځوانانو په ژوند کي د تکنالوژۍ تاثیرات لیکوال: انجنیر ذبیح الله ابراهیمي په اوسني عصري نړي کي تکنالوژي د هیوادونو په نښلولو کي د اړیکي نیونې ستر بدلونونه رامنځ ته کړي دي. په دي ډول که وغواړو چی له اړیکي نیوني او ورته نورو آسانتیاوو خوند واخلو نو اړینه ده چي له نوي تکنالوژي په سمه توګه ګټه پورته کړو. نړي ته په کت
اسلام او مصا لحه
اسلام د غوره تفاهم، مشوری، مصلحت، جرگی، روغی، جوړی، مصالحی او پخلا کېدلو دېن دی. چی په عقل، فکر، علم اواستدلال سره د ستونزو هوارول غواړی او په صبر، حوصلی او معقولو تدابیروسره د جگړه کوونګو تر مینځه عادلانه مصالحی ته مسلمانان هڅوی، ترڅو په صلحه اوامنیت کی آرام، هوسا او سو کاله ژوند وکړی. زکه چی نړی د انسانانو گډ کوردی هرڅوک په کی د انسانی حقوقو او و جایبو په درک او عملی کولو سره د سوله ایز ژوندانه کولو حق لری د داسی جهان بینی او نړی دید په چا پیریال کی د ا سلام مقدس دین خپلو پیروانوته لارښونه
