خبرونه
مقالې
د يوه افغان معلم تعلیمي ژوند ته یوه کتنه - لسمه - برخه
د يوه افغان معلم تعلیمي ژوند ته یوه کتنه - لسمه - برخه عبدالله - وردک انګلستان - مې - ۲۰۲۰ ګرانو او قدرمنو لوستونکو! السلام عليکم و رحمت الله وبرکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ، جوړ، او د نېکو کارونو په کولو بوخت وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! له تاسې ټولو نه په ډېره درناوۍ هیله کوم، چې زما لیکنه تر آخره پورې په ډېر غور سره ولولئ، او خپل نظرونه له ما سره شریک کړئ. د لیکنې پدغه برخه کې، غواړم چې ګرانو او قدرمنو لوستونکو ته، په انګلستان کې د خپلې معلمۍ په هکل
ولې کائنات په اوتومات ډول وجود نشي موندلی؟
لومړۍ برخه د کائنات د خالق په توګه د خدائ وړاندې کول د خدائ په حق کښې قوي ثبوت ګڼل کیږي. دوه ثبوتونه شتون لري چې خدائ د کائنات خالق دی. د دې معنی دا ده چې "خدای په پیل کې آسمانونه او ځمکه رامینځته کړې" معنی دا چې له دې څخه مخکې هم کائنات پیدا کړل شوی وو ، یعنی دا چې خدای د دې پیدایښت دمخه شتون درلود او هغه زموږ کائنات رامینځته کړی؟ د دې دلیل له مخې کائنات له خدای څخه مخکې هم په خورا پخوانیو وختونو کې موجود و ، په تیرو وختونو کې یو وخت هیڅ هم نه و او د کائنات د شتون لومړي لامل (Cause)
د کورونا پدېدې ته یوه کتنه
بشري ټولنه له پيدايښته له بېلابېلو طبيعي او غير طبیعي ګواښونو سره مخامخ کېږي، خو له بده مرغه له دغو پېښو هم په علمې ډګر کې او هم په ټولنيزو پېښو کې د ابنالوقت اشخاصو لخوا د خپلو شومو اهدافو لپاره په نښه کېږي، چې خپلو نامآنوسو اهدافو ته ورسېږي، نو دغه پېښې د خپلو سیاسي، ايدویولوژيکي، ديني، مذهبي، سکتوريستي او حتی قومي موخو لپاره کاروي، چې په دغه ليکنه کې به د کورونا غميزې تر څنګ دغو نامآنوسو موخو او شرلاتانيزم ته هم لنډه نغوته وشي. دا ټولو ته څرګنده ده، چې د کورونا (COVID 19) لومړنۍ پ
قاموس پوهیدنه او دایره المعارف لیکنه (دوهمه برخه)
قاموسونه بیلابېل ډولونه لري: تشریحی تاریخی ، تشریحی جغرافیایی، بشپړ او لنډ، عمومي او څانګیز، ادبی او دیالیکتیک، فرازیالوژیکی او ترمینالوژیکی( داصطلاحاتو) او نور. موږ په افغانستان کې د پښتو او دری- پارسی ژبی تشریحی او لغوی قاموسونو باندې کار کړی دی، خو مسلکی مشرح دکشنری نه لرو، خدای وکړی د اقتصاد، فارمسی، طب، کانونو او زمکپوهنې، کرنې او دا ډول نورو مهمو څانګو کی جامع دکشنری ولرو. باید اعتراف وکړوچې زموږ د ځوان کول د لغاتو دایره او د افادې قوه محدوده اوضعیفه ده. له دیرشو کلونو را دې خوا مو معار
د کرونا ویروس په هکله د یو امریکایی اناتانی ناروغیو پروفیسر داکتر لار ښوونې
د میري لینډپوهنتون د انتاني ناروغیو مشر امریکایي پروفیسر ډاکټر لارښوونې ۱... شوني ده، چې کرونا ناروغي میاشتې، کلونه ونیسي، نو راځئ دا ناروغي ومنئ، خو د وېرې خبره نه ده،ددې حقیقت سره ژوند تیرول دي. ۲...کله چې د کرونا ویروس ستاسو حجراتو ته داخل شي، نو که تاسو چاټۍ چاټۍ ګرمې اوبه اوڅکئ،! څه ګټه نه کوي، د دې پرته چې باربار متیازې وکړئ. ۳... د لاسونو مینځل او دوه متره فاصله ساتل د ځان ساتنې ښه طریقه ده... (جدي یې عملي کړئ) ۴... که ستاسو کور کې د کرونا ناروغ نه وي، نو د ضدعفوني
قاموس او دایرة المعارف پوهنه
(Lexicography and Encyclopedia) (لومړۍ برخه) په څیړنه، زده کړه او علمی چارو کی د پوهنتونو درسی کتاب Textbook، د یوه هیواد احصائیوی کلنۍ( Statistical yearbooks)، دایرة المعارفونه (Encyclopedia) او قاموسونه (Dictionary )ډیر اعتباری او ضروری مرجع اثار او اخځ شمېرل کیږی. په تیره بیا نن ورخ قاموسونه؛ او هغه هم تشریحی قاموسونه، د محصلانو او څیړونکولپاره یو مهم ضرورت دی. اوس لله الحمد زموږ پوهنتونونه څه ناڅه کاغذی چاپ درسی کتابونه لری، بریښنایی کتابتونو ته هم لاسرسی لرو، خو ورسره یو ځای یوشم
د چین سیاسي ، ولسي او مشورتي کنفرانس
د چين ولسي سياسي مشورتي کنفرانس جان روان ځاځی د چين ولسي سياسي مشورتي کنفرانس د چين خلکو د هېواد پالنې يوه داسې واحده ټولګه ده، چې د دې هېواد لهمختلفو ګوندونو او ټولنو څخه جوړه شوې او د چين کمونېست ګوند يې مشري پرغاړه لري. د چين ولسي سياسي مشورتي کنفرانس په خپله لمنه کې د ډېموکراسۍ او يووالي موضوعات رانغاړي، چې همدغه يې دوه لوی او ار(اصلي)موضوعات دي. دغه کنفرانس د چين د دولت همکار او په سياسي مشورو کې يو ډېر مهم ارګان دی،چې د دې هېو
دصبر او استقامت حقیقت
دشیخ شهاب الدین سهروردی( رح) څخه چا پوښتنه وکړه چې د صبر او استقامت حقیقت څه شی دی ؟ هغه وفر مایل چې د صبر مظاهر لاندې ډول دی : الف- دخېټې په پالنه اوپرورش کې دوهم نوم یې قناعت دی ب- دجنسیت په جذبې او کمزوری اخلاق کې چې دوم نوم یې عفت دی ت- په جنګ کې صبرچې بل نوم يې شجاعت دی ث- په غصه او قهر کې چې بل نوم يې حلم دی ج- په مصایبو کې تحمل چې بل نوم یې استقلال دی ح- په اشتعال کې حوصله چې بل نوم یې عفوه ده کمکی اختر مو مبارک شه! د یوه متحد ،سوکاله او تل باتې سولې
اندونیزیا او استرالیا د روهنګیايي کډوالو بحران لپاره د حل لاره لټوي
د بشردوستانه سازمانونو د فشارونو له کبله اندونیزیا او استرالیا د بالي پروسې په چوکاټ کې خبرو اترو ته اړ شوي ترڅو د روهنګیايي کډوالو کړکیچ لپاره د حل لارې پیدا کړي او په اندامان سمندرګي کې د روهنګیايي کډوالو یو بل احتمالي ناورین ته چمتووالي ونیسي. په اندامان سمندرګي کې په ۲۰۱۵ میلادي کال کې د روهنګیايي کډوالو څو کښتۍ ډوبې شوې چې په پایله کې سلګونو کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړ.
الله ( ج) ماورادی له مادې نه
دالیکنه دښاغلي ګهیځ «ریښتین» دلیکني ځوابیه نه ده. زموږ ټوله نړۍ اوکائنات مادي دي، حیه،نباتات اوجامدات دي. داټوله تريوه فزیکي قانون لاندي دي.ماده شی نه سوخلق ولای یاني خالق نه ده. نومخلوق ده. ماده پخپله په هره ستاینه چي ده مطلقه هم نه ده،ځکه چي تغیرپزیره ده. اوتغییرمومي.ماده تجزیه کیږي په ډېرو وړو «زرو» سره. نباتي اوجامداتي مادې ظاهري شکلي فزیکي خواص لري. معنوي روحي شی نه لري. حیه مادې ظاهري شکلي او داخلي باطني «معنوي» ستایني لري. چي دحیوانانو داخلي ستاینه ئې شعور دی. دانسان دافهم او ع
شعرونه
زما دزړه درد
په نیمه شپه می غیږ ته راسه چی دی په تورو زلفو ووهم لاسونه. په نیمه شپه می خواته راسه چی دی دتورو ستر ګوواخلمه خوندونه. په نیمه شپه می دیدن وکه چی می د سوی زړه پوره سی ارمانونه. په نیمه شپه راباندی راسه دا زمجنون به درته غلی ولاړ یمه. ستر ګی دی مه راړوه یاره نور می دسوی زړګی مه اخله ازارونه.
اختر ته
ته اختر یی مونږ پوهیږو بختوره ته لمانځلی محمد یی منوره د لمانځلو شوق کې نه یو خو جنابه اوس چې راغلې ستړی مه شې زوروره هر کور کې د شهید ستاینه کیږي زوې یتیم دی مور یی کونډه لور اوتره غم ځپلې دلته ټولې کورنۍ دي نیغ تیریږه له دې کلي له دې دره ستا مقام د طالب کور دی بختوره بیا د ارګ ماڼۍ ته ورشه معتبره ټول د وینو په بوي مست زمونږ غټان دي په هر حال کې خرمستي غواړي اکثره هر کلی درته هغو وایی اختره چې لري سینه کې زړه لکه ډبره لویه خدایه نور په
د اختر ډالۍ
د اسمان د عرش ماڼۍ په لوی انګړ کې یو عآلم دی چې اخته په عیش عشرت دی هیڅ تشبیه مثال يي ځمکې پر سر نشته یو جلا شانته درباراو سلطنت دی چې څه هلته عرضه کیږي او خبرېږو دلته، هلته یو عجیب شان تفاوت دی د شرابو منګوټي هلته تشیږي ډیسکوګانې، نڅاګانې دي کنسرت دی هغه نجونې چې انګړ منځ کې نڅیږي د انګړ عالم يي وړي په حسرت دی هره نجونه يی په سن د بلاغت ده لا د ځینو سن يي کم تر بلاغت دی قد د نجونو يي تر اووم اسمان رسیږي لا تر اووم اسمانه پورته يي قامت دی
مارشالي
لواطت په جایزه کې چې مارشال شي خدای دې مل د هغه ملک په داسې حال شي چې د خپل کلي او قام عزت برباد کړي داسې کس به د هېواد څه عزتپال شي؟ د تعلیم او د تربيي تپوس یي مه کړه پادوان د خرو اسونو چې جنرال شی بل هنر او بل کمال په غم کې نه وي ټولوژنه، جنایت يی چې کمال شي د هغو خلکو په ناسته پاڅه مه ځه ګلم جم يي چې ښایست، ښکلا جمال شي ډار او وېره له هغې ورځ پکار ده چې واکمن په برخلیک مو خردجال شي که د پېښو بد بهیر مخه ډب نه شي ښای دې ځینې بدتر مو هم احو
داعش او طالب
مالومیږي چې داعش ته طالب واوښت نور طالب له حمایته، صاحب واوښت خو د لوبې محتوي بدله نه ده محتوي د دواړه یو ده قالب واوښت تنګ میدان د لوبې لوی باندې بدل شو نندارچیانو ته بدلون يي جالب واوښت نور قومونه په مزې او نندارې کړي ټول تاوان پکې افغان ته غالب واوښت نوې لوبه به زړې ځینې اوږده وي زوړ غاصب پکې په نوي غاصب واوښت د چنګیز او اتیلا دوران به بیا شي چې داعش ته شرایط مناسب واوښت د فلک لوبه بیخي خونړۍ ښکاري برخلیک د ګوډ تیمور په کاتب واوښت د د
دپښتــوژبــه خــوږه لــکه شـکـري
لـهـجې ئــې دي زړه وړونــکـــــي اودلـــبــري ګوره «په» او«پر» سره ګـډنه کـــې* هم«چي»او«کـي»بېل لــه ځـانــه ځـــای لـــري «لــه» او«د» دادوه ټــوټـــکـــي دي* یولــور بــل ایضافي ښيي ویینه وي کـــَرَي په لیکنه کې سم پام غواړي داټول* پـه لـهـجــوکــي بـیــا رازرازوي دا خــبـري واوره سمه پښتومه لیکه ناسمه* ئې لــوستو نکی؟ کړه پښتو لیکنه دلبري
غل نسل
طنز وطن مو په پوري وهلو سل کاله تر شا کړ چا مو ویاله چا موسیند د یو بل پسې غلاکړ دادکوم بدمخي جادوګر دښمن نخښه وه هر لوی خاین یې راته دلته مجاهد او ملا کړ دهر ملنګ یې د وزارت او ریاست پټکی تر سر وتړله د تعلیم پر ځای یی القاب ورته مجاهد او اغا کړ امریکا دخپل ټکس په پیسوښه تجارت وکړ خلکو ته یې هر امریکایي سکه بچی اولیا کړ چا دبرق پیسې وځغلولې چا د روغتونو ددوا اساسي قانون دپاک وطن چور او پلور رواکړ غله چارواکي ټول ډالري میلیاردران سول هر یو ځان ته
(له.....نه امان غواړو)
یا الله د ستا په ذات به له شیطان نه امان غواړو د احمد په شفاعت به له کُفران نه امان غواړو ملاېکې که جنیات دي ټوله ستا په ثنا سر دي له آدمه تر دې دم له بد انسانه امان غواړو بیلینونه مخلوقات دې پیدا کړي پورته ښکته ځمکه ،بحر کې له بدو هم آسمان نه امان غواړو رنګارنګه نعمتونه مثالونه د جنت دي چاته لږ او چاته ډیر ،له امتحانه امان غواړو هیوادونه، ولسونه ، په زرهاوو ژبې و خاورې بلوڅخوا او پښتونخوا ته له ایران نه امان غواړو چې انګریز و په انډیا کې او تزار په ترک
د خدای ج د ذات پېژندل
په خپل عقل انسان کله شي کولی چې پرې ذات د پاک الله یې پېژندلی د ده فهم دی عاجز د دغه کاره رڼایي د لمر ړانده نه شي لیدلی په قدرت یې یو څه پوهه حاصلیږي نور د دغه حد نه وړاندې نه شي تللی حیوان کله پېژندلی شي انسان کاڼي بوټي ترېنه هم دي ناتوان د انسان په حقیقت کله خبر دي ناتوان د دغه کاره ځناور دي موجودیت یې قدرتونو کې څرګند دی (اشنا) دا زموږ له پاره غوره پند دی
د مولانا د مثنویي معنوي د دومثنویانو په پښتو ژباړه
مثنوي: مـن زقـر آن مـغـزبگـرفتم پوست را بادگران بگذاشتم ژباړه ماله قرآن څخه دی مغز اخستی پوټکی مي دی نوروله پرې ایښی مثنوی بیت من بیت نیست اقلیم است هزل من هزل نیست تعلیم است ژباړه بیـت مـي بیـت مـه بوله جـهـان دی کنځامي کنځا نه د زده کړي یو امکان دی
