تاریخي
د استاد عبدالروف بينوا د ژوند په مهال د افغانستان سياسي، فرهنگي او ادبي حالت ته لنډه کتنه
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار: د استاد عبدالروف بينوا د ژوند په مهال د افغانستان سياسي، فرهنگي او ادبي حالت ته لنډه کتنه استاد عبدالروف بينوا په ١٢٩٤هـ ل کال کې زيږيدلى، او په ١٣٦٣هـ ل کال وفات شوى دى. په دې ليکنه کې غواړم چې د استاد بينوا د ژوند په مهال په افغانستان کې سياسي، فرهنگي او ادبي بهير په اړه لنډه څېړنه وکړم. په ١٣١٠هـ ل کال کې کله چې استاد بينوا ١٨ کلن ځوان و د ه
د رامپور نوابان :
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار: د رامپور نوابان : د نواب حافظ رحمت خان له شهادت نه وروسته د روهیلکهنډ پراخه او آباده سیمه په مختلفو نوابیو باندې ووېشل شو . دا وېش د انګریزانو او ګورګاني وزیر شجاع الدوله په پلان او پروګرام وشو. دوی په دې سیمه کې پښتانه مشران دې ته مجبور کړل چې له دوی سره تړونو نه لاسلیک کړي. نواب فیض الله خان له ګورګاني وزیر شجاع الدوله سره د یو تړون له لاسلیک نه وروسته د رامپور سیمې د نواب په توګه وټ
کاپيسا په توزک بابري یا بابرنامه کې
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار: کاپيسا په توزک بابري يا بابرنامه کې توزک بابري یا بابرنامه د افغانستان او سیمې هېوادونو د یو معتبر او با ارزښته ماخذ په توګه پېژندل شوی دی . توزک بابري یا بابرنامه د ۹۰۱هـ ق – ۱۴۹۵زکال نه تر ۹۳۶هـ ق – ۱۵۲۹زکاله پورې د ظهرالدین محمد بابر له خوا لیکل شوی دی. بابر په دې کتاب کې د خپل ژوند نږدې ۳۵ کاله واقعات ثبت کړي دي . په بابرنامه کې د بابر د شخصي ژوند، سیاسي او پوځي پېښې همدارنګه
بابرنامه او پښتانه
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار: بابرنامه او پښتانه ظهير الدين محمد بابر د امير تيمور گورگان کورنۍ څخه دى . هغه د پنځلسمې ميلادې پېړۍ په پاى کې د منځنۍ آسيا د ځينو برخو ، افغانستان او هندوستان پاچا شو . بابر د خپلې واکمنۍ پر مهال خپل يادښتونه ليکلي دي ، چې له هغو يادښتنو څخه وروسته يو مشهور کتاب يعنى د توزک بابري يا بابر نامه په نوم جوړ شو . توز
د پانې پت له جګړې نه وروسته په هند کې وروستي ګورګاني پاچاهان ( ۱۷۶۱ز – ۱۸۶۸زکال)
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار : د پانې پت له جګړې نه وروسته په هند کې وروستي ګورګاني پاچاهان ( ۱۷۶۱ز – ۱۸۶۸زکال) د پانې پټ له جګړې نه وروسته په هند کې ډېر کمزوري ګورګاني پاچاهان تېر شوي دي. ددغو پاچاهانو حاکمیت د ۱۷۶۱ز کال نه پېل او تر ۱۸۳۷زکاله پورې دوام وکړ. په دغه موده کې ددوی دحاکمیت سيمه ډېره محدوده وه. همدارنګه د دوی واک او واکمني هم ډېره محدوده وه . په دې وخت کې دغو پاچاهانو یواز
په هند کې د افغاني نوابانو په دوره کې فرهنگي فعاليتونو ته لنډه کتنه
څېړنوال عبدالرحيم بختاني خدمتگار : په هند کې د افغاني نوابانو په دوره کې فرهنگي فعاليتونو ته لنډه کتنه په هند کې د پښتنو سياسي واکمنۍ ډير لرغوني تاريخ لرى . د تاريخي منابعو له مخې په هند کې د پښتنو حاکميت د لسمې ميلادى پيړۍ په نيمايى کې د غزنويانو په دوره کې ټينگ شو ، د پښتنو سياسي حاکميت بيا د غوريانو ، لوديانو او شير شاه سورى او گورگانيانو تر دورې پورې دوام وکړ .
د هند په خپلواکي کې د پښتنو شاعرانو ونډه
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار : د هند په خپلواکي کې د پښتنو شاعرانو ونډه (١٧٠٧-١٩٤٧) هندوستان پر ١٩٤٧ز کال له انگريزانو څخه استقلال ترلاسه کړ. هندوستان نژدې دوه نيم سوه کاله د انگريزانو تر مستقيم او غير مستقيم تسلط لاندې و. پر ١٧٠٧ز کال د اورنگ زيب له مرگ نه وروسته ورورو انگريزانو په هند کې خپل حاکميت ټينگ کړ . د هند د استقلال په لاسته راوړلو کې نه
د خان عبدالصمد خان اڅکزى د ژوند، ادبي او سياسي خدمتونو کرونولوژى
څېړنوال عبدالرحيم بختاني خدمتگار د خان عبدالصمد خان اڅکزى د ژوند، ادبي او سياسي خدمتونو کرونولوژى ١٩٠٧ - خان عبدالصمد خان اڅکزى په ١٩٠٧ز کال د جولاى پر اوومه نيټه د پښين د گلستان په بازار پورې مربوط په عنايت الله کاريز نوې کلي کې زېږيدلې دى . دى د نور محمد خان زوى د سلطان محمد خان لمسۍ د عنايت الله خان کړوسۍ د بوستان خان کوسۍ او په قبيلوي لحاظ اڅ
د گرجستان لنډ تاريخ
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار : د گرجستان لنډ تاريخ د ګرجستان د تمدن دوره دوه زره کاله د میلاد نه مخکې اټکل شوی دی کولخیدا لومړنې قومونه وو چې په ګرجستان کې ژوند کولو هغوي شپږ سوه کاله د میلاد نه مخکې د « کولخیس» یا « کولخیده» پادشاهي یې جوړه کړه، چې ددې دورې ښکلا او بډاینه د لرغونۍ یونان د نامتو شاعر هومر په شعرونو کې منعکس شوي دي. څلور سوه کاله د میلاد نه م
بابرنامه او پښتانه
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار: بابرنامه او پښتانه ظهير الدين محمد بابر د امير تيمور گورگان کورنۍ څخه دى . هغه د پنځلسمې ميلادې پېړۍ په پاى کې د منځنۍ آسيا د ځينو برخو ، افغانستان او هندوستان پاچا شو . بابر د خپلې واکمنۍ پر مهال خپل يادښتونه ليکلي دي ، چې له هغو يادښتنو څخه وروسته يو مشهور کتاب يعنى د توزک بابري يا بابر نامه په نوم جوړ شو .
بابر او سلطان ابراهيم لودي
څېړنوال عبدالرحيم بختاني خدمتگار : بابر او سلطان ابراهيم لودي (١٥١٧-١٥٢٦م) د سلطان سکندر لودي په مرگ سره د مغولو پخوانۍ هيلې بيا ژوندۍ شوې او بابر تر ٩١٠ هـ ق کال وروسته د خپل پلرني ميراث په توگه د هند نيولو ته نږدې ناست و . د سلطان ابراهيم په څېر د کمزوري ، خو د خواه او کينه ناک سړي پاچا کېدل د پښتنو لپاره يوه ستره بدمرغي وه . په ٩٢٣ هـ ق کال د
کابل ته د سلطان ابراهيم لودي د تره سفر
څېړنوال عبدالرحيم بختاني خدمتگار : کابل ته د سلطان ابراهيم لودي د تره سفر په دې زمانه کې د افغانستان زياتره برخې د ظهير الدين محمد بابر په لاس کې و ، او د بابر مرکز د کابل ښار و . په هندوستان کې د لودي کورنۍ وروستي پاچاه سلطان ابراهيم لودي حاکميت درلود . د لودي کورنۍ او ددې کورنۍ ځينې حکمرانان کله چې د لوديانو د حکومت سره د ځينو سياسي مسايلو پر سر شخړه پيدا کيدل دوى د کابل حکومت
د بابر کورنۍ ته يوه لنډه کتنه
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار د بابر کورنۍ ته يوه لنډه کتنه ظهير الدين محمد بابر ، د شېخ عمر زوى او شېخ عمر د ميرزا ابو سعيد زوى ، سلطان ابو سعيد د محمد ميرزا زوى ، محمد ميرزا د ميران شاه زى او ميران شاه د امير تيمور زوى دى . د ظهير الدين محمد بابر مور قتلق نگار نومېږي ، چې د يونس خان لور ده او يونس خان د مغلستان حاکم و ، چې د بابر د مور نسب په پېنځلسم پشت چنگيز خان ته رسېږي
له ماوراء النهر څخه د باندې د بابر پوځي عمليات
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار : له ماوراء النهر څخه د باندې د بابر پوځي عمليات څومره يرغلونه ، چې بابر د پښتو نخوا له يوه نه تر بل سره په بېلابېلو پښتنو قومونو او د هغوى په ځينو نورو وطنوالو کړي او څومره عام قتلونه او مرگونه يې چې په دې يرغلونو کې کړي دي ، څومره سرونه يې پرې کړي ، څومره کله منارونه يې چې جوړ کړي ، څومره کلي او کورنه يې چې وران کړي او څومره مالونه يې چې تالا ا
له لودي کورنۍ سره د بابر اړيکې
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار : له لودي کورنۍ سره د بابر اړيکې د هند د حکمرانانو په ډله کې لوديان په ډهلي کې د شاهنشاهانو د حاکمو ځواکمنو عناصرو په صفت موجود وو . لودي د بېټني له څانگې څخه يوه پښتني قبيله ده ، چې يوه کورنۍ يې د ٤٠٠ هـ ق- ١٠٠٩م په شاوخوا کې د شېخ حميد لودي له نسل څخه و ، چې له لغمان څخه تر ملتانه پورې يې حکمراني کوله او د دوي شاهي مرکز په ملتان کې و .
د اورنگ زيب د مرگ نه وروسته
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار د اورنگ زيب د مرگ نه وروسته د هند د گورگاني امپراتورۍ حالات ( ١٧٠٧م – ١٨٥٧ م ) ( ١١١٩ هـ ق – ١٢٧٥ هـ ق ) په ١٧٠٧م کال د اورنگ زيب
بابر او سلطان سکندر لودي
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار بابر او سلطان سکندر لودي (١٤٨٩-١٥١٧م) د بابر او سلطان سکندر لودي ترمنځ کوم خاص اړيکې ، چې د ذکر وړ او ډېر مهم وي نشته ، خو دومره ده چې د سلطان سکندر لودي په زمانه کې ( چې د ١٤٨٩م کال څخه تر ١٥١٧م پورې يې پر هندوستان حکومت کړى دى ) په دغو کلونو کې بابر نوى افغا
په پښتنو سيمو کې د بابر پوځي عمليات
څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار : په پښتنو سيمو کې د بابر پوځي عمليات بابر د ٩١٨ هـ ق – ١٥١٢م کال د نومبر په دولسمه ( د روژې په درېيمه ) خپل وروستى مقاومتي قوت په ماوراءالنهر کې د لاسه ورکړ او د هغې نه وروسته د آمو له سيند څخه تېر شو او ٢ کاله يې د هندوکش په شمال په کندوز کې تېر کړل او وروسته په ٩٢٠ هـ ق – ١٥١٤م کال د کابل په لور روان شو او تر ٩٢٥ هـ ق کال پور
وضع فرهنگى افغانستان از کودتاى ثور تا امروز
وضع فرهنگى افغانستان از کودتاى ثور تا امروز ( ١٣٥٧ _ ١٣٧٩ هـ ش )---- مترجم : معاون سر محقق عبدالرحيم بختانى خدمتگار به نسبت بعضى از ويژه گيها و سهولت هاى امور تحقيقى ، سير تاريخى کتابخانه ها را در اين دوره بۀ دو بڅش بزرگ تقسيم مينماييم : ١. از کودتاى ثور تا پيروزى جهاد و مقاومت .
په هند کې د شهاب الدین محمد
په هند کې د شهاب الدین محمد ( شاه جهان ) پاچاهي (( ۱۰۳۷ – ۱۰۶۹ هـ ق )) (( ۱۶۲۷ – ۱۶۵۸ م ))—څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار ابوالمظفر نورالدین جهانگیر په ۱۶۲۷م – ۱۰۳۷ هـ ق کال کې وفات شو ، او له هغه وروسته يې زوی شهزاده خرم د شاه جهان په نوم د ډهلي پر تخت کښیناست ، کله
جريدۀ (( افغانستان )) بحيث ارگان اپوزيسيون افغانى در سال ١٩٢٩ م
نويسنده : ا . ا ى . شکيراندو مترجم : څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار جريدۀ (( افغانستان )) بحيث ارگان اپوزيسيون افغانى در سال ١٩٢٩ م انکشاف مطبوعات افغانى در ثلث اول قرن بيستم با انجام آن ريفورم هاى مترقى ارتباط جدايى ناپذير داشت که جوانان افغان طرح نموده بودند . آنها وظايف مشروطه خواهان اول را ادامه ميدادند اکثريت اعضاى جوان
د باچا خان ژوند او مبارزه ( لنډه کرونولوژي ) ... څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار
د باچا خان ژوند او مبارزه ( لنډه کرونولوژي ) ... څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار سريزه خان عبدالغفار خان په ١٨٩٠ز کال کې زيږيدلى دى او په ١٩٨٨ز کال کې وفات
بابر او سلطان ابراهيم لودي
څېړنوال عبدالرحيم بختاني خدمتگار : بابر او سلطان ابراهيم لودي (١٥١٧-١٥٢٦م) د سلطان سکندر لودي په مرگ سره د مغولو پخوانۍ هيلې بيا ژوندۍ شوې او بابر تر ٩١٠ هـ ق کال وروسته د خپل پلرني ميراث په توگه د هند نيولو ته نږدې ناست و . د سلطان ابراهيم په څېر د کمزوري ، خو د خواه او کينه ناک سړي پاچا کېدل د پښتنو لپاره يوه ستره بدمرغي وه . په ٩٢٣ هـ ق کال د
