روانې چارې او بېلابېل
له مانوس ټاپو تښتیدلی روهنګیايی پناه غوښتونکی
روهنګیايی پناه غوښتونکی جاوید ایلوم یوازینې کس دی چې د استرالیا د مانوس ټاپو له مهاجرت توقیف خونې په تیښته بریالی شوی او ځان یې کاناډا ته رسولی. جاوید تر دې دمه پټ وه او د تیښتې دا نه باوریدونکی کیسه یې چاته مالومه نه وه. جاوید د یوې ورځپاڼې سره په مرکه کې ویلي، د تیښتې کیسه یې د نه منلو ښکاري او ډیری خلک ورته هک حیران پاتې کیږي. نوموړی اوس ۲۷ کاله عمر لري او د ټورنټو پو
افغانستان د یرغلګرو هدیره
افغانستان د خپل پنځه زره کلن تاریخ په اوږدو کې ډېری وخت د یرغلګرو د بریدونو لاندې راغلی دی، خو د دې هیواد موقعیت په داسي ډول دی چې وګړو یې همیشه د غلیم په وړاندی په ډې رښه توګه دفاع کړي ده او د ماتې سره یې مخ کړی دی، کله چې هم یرغلګرو ځواکونو د خپلو ناروا موخو لپاره ددېخاورې او خلکو په استعمار او استثمار لاس پوریکړي دی، ولسونو هم سره لاس یو کړي اوتر وروستۍ سلګۍ پوري جګړي ته دوام ورکړي دی. لکه څرنګه چې الله ج انسانان خپلواک پیداکړي دی د همدي لپاره له هرڅه وړاندي ازادۍ ته ارزښت ورکوي نه یواځې ا
د چا پلار به يې را باندې ومني
څرنګه چې د ټاکنو له پلوه د حق غلبه نن رښتيا ده، دغه ډول د حق ظهورحق دی منم چې د افغانستان واکداران خو د ملت د ټاکنو حق د خپلې موخې او ګټې لپاره په بډه وهل غواړي، ولې په وړاندې بيا هم حق حق دی او ضرور به په باطل، ظلم او ناروا نوماندانو حق غلبه کوي او دوی به تور مخ په خپلو کورو کې د ننني بدمرغه سياست له وجې چې په لاره يې اچولې يو وايي زه جمهور رئيس يم او بل وايي نه زه يم، بلکې دواړه به که دا حالت روان وي په کور کيني. له بلې خوا بيا بهرنۍ نړۍ البته د افغانستان مخالف ځواکونه غواړي افغان ملت ا
د کډوالې کورنۍ وروستۍ مبارزه
تامیل پناه غوښتونکي نادیس لینګم او پریا د سریلانکا د کورنۍ جګړې له پای ته رسیدو وروسته د قاچاقبرو په مرسته له خپل هیواد سریلانکا وتښیتدل. دوی باور درلوده چې د سریلانکا حکومت یې نیسي او د تامیل پړانګانو بیلتون غوښتونکې ډلې سره د همکارۍ په تور یې ښایي ووژني. نادیس په ۲۰۱۲ کال کې او پریا په ۲۰۱۳ کال کې په کښتیو کې استرالیا ته ورسیدل. دواړو استرالیا کې سره ولیدل او واده یې وکړ. د استرالیا حکومت دواړو ته د استوګنې لنډمهال
د هند د تابعیت نوي قانون استرالیا ته د کډوالو د تګ اندیښنې راپورته کړي
د هند د تابعیت د ترمیم نوی قانون چې د ډیرو په باور غیرعادلانه دی، په هکله یې اندیښنې شته چې اغیزې یې آن تر استرالیا پورې ښايي ورسیږي. د رپوټونو په حواله، هند کې د سریلانکا تامیل کډوال د همدې قانون له امله په پام کې لري چې په کښتیو کې په غیرقانوني توګه استرالیا ته سفر وکړي. ډیری دې کډوالو استرالیايي ورځپاڼو ته ویلي چې دوی بله چاره نلري ځکه د هند د تابعیت نوي قانون لمخې دوی اوس نشي کولی چې دغه هیواد کې تابعیت ترلاسه کړ
د جرمونو نړیوالې محکمې استرالیا کې د کډوالو سمندري توقیف غیرقانوني بللی
د جرمونو نړیوالې محکمې یو تن څارنوال ویلي، د استرالیا د حکومت لخوا په سمندري توقیف خونو کې د کډوالو او پناه غوښتونکو سره چلند ظالمانه، غیرانساني او ذلیل کوونکی دی او د نړیوال قانون لمخې غیرقانوني دی. خو دغه څارنوال همداراز یادونه کړې چې د دې جرمونو د ترسره کولو له امله د استرالیا حکومت نشي محاکمه کولی، ځکه د جرمونو کچه دومره لوړه نه ده چې د جرمونو نړیواله محکمه یې باید تعقیب او په هکله یې پلټنې پیل کړي.
قیام سوم حوت 1358، الگوی جاویدان و سرمشق ماندگار ، برای ما و شما !
باندهای اجیر و مزدور خلق و پرچم از 7 ثور 57 تا 6 جدی 58 در این 576 روز ، این همه خون های که ریختند ، نتوانست ، عطش و تشنگی شان را نسبت به خون این ملت بلا کشیده که قبل ازین ها هم ، قرن ها ، شلاق ها و تازیانه های اربابان غدر و استکبار ، برسر و پشت شان ، فرود آمده بود ، فرو بنشاند ، رفتند و ملیشه های اشغالگر کمونیزم شوروی را به شکل رسمی بر دوش گرفته آوردند ، تا درقتل مردم و ویرانی وطن ما ، از همدیگر کمک بگیرند وگاهی سبقت بجویند و تا انقلاب كارگری شان ، با نابودی خلق کارگر ما ، تکامل یابد !
سوله
د افغان ملت د څلويښت کلنې جګړې د برباديو څخه وروسته يو نوي حساس وخت ته رسيدلی دی چې لۀ يوې خوا پکښې د سولې د راتللو رڼا ليدل کيږي او لۀ بلې خوا دا ملت خپلو مسووليتونو ته متوجه کوي. افغان ملت بايد د داسې يوې سولې غوښتونکې اوسي چې نۀ يواځې دا ملت پرته لۀ جنګ او جګړې پۀ چاپيريال کې ژوند وکړای شي، بلکې داسې يو نظام رامينځته شي چې بنيادونه او ارزښتونه يې د يووالي، سوکالۍ، پرمختيا او د عدالت پر اصولو ټينګ ولاړ وي. سوله بايد يواځې د امريکايانو او طالبانو ترمينځ د ډزبندۍ مانا ونلري، بلکې يوه هراړخيزه
دګړو یاوییکو اصطلاح(Term)
ماډېرپخواداصطلاح په باره کي دټول افغان په ښکلې اوپوهنیزي ویبپاڼه کي څه لیکلي دي. خوزمایوه اشنا راته لیکلي،چي زه دګړوداصطلاح په باره کي څه ولیکم. نوله دې کبله غواړم بیاهم په دې هکله پراصطلاح څه رڼاواچوم. اصطلاح یوعربي کړنځی یاني مصدردی،چي مانائې ده سوله کول سره جوړراتلل. دغه داصطلاح آري اواصلي ماناده.چي په ټولوقاموسونوکي دغه ستاینه ورکړه سوې ده. بل تعریف دی: هره ګړه یاوییکه چي بېله خپله اصلي ماناڅخه بله مجازي ماناهم ولري نوودغي ته اصطلاح وایي.اصطلاح ځیني «دود» هم ماناکو
د دلوې ۲۶مه او د افغانانو له قربانیو سره د وخت د مشرانو جفا
د دلوې ۲۶مه، په حقیقت کې د کلنۍ (جنترۍ) له حسابه د نورو ورځو په ډول یوه عادي ورځ ده، ولی یاده ورځ داسي ورځ ده چې په ګران افغانستان کې د یونیم میلیون شهیدانو، معلولینو او قربانيو د وینو رنګ په همدې ورځ را برسیره شوی، او د افغانانو لویه قرباني وه چې د هغو افغانانو امیدونه یې را ژوندي کړل کوم چې د دي ورځې په انتظار یي ډیر کلونه شپې سبا کولي. د کمونيزم سړي خوړونکي بلا، له افغانستان څخه د سرو لښکرو وتل، د پخواني شوروي اتحاد لپاره هغه ماته وه چې د روسانو د نړیوال ښکیلاک خوبونه یې ورته
د اندونیزیا او استرالیا د مهاجرت پالیسۍ سره تړلي دي
د اندونیزیا حکومت تل له نړیوالې ټولنې څخه د مهاجرت د پالیسیو د جوړولو په برخه کې مرسته جلب کړې ترڅو په اندونیزیا کې د کابو ۱۴ زرو موجودو کډوالو او پناه غوښتونکو شمیر کنټرول کړي مخکې له دې چې وضیعت نور هم خراب شي. پداسې حال کې چې په انډونیزیا کې د کډوالۍ مسله سیاسي لومړیتوب نلري، خو دا مسله بیا د آسټرالیايي سیاست پوهانو لپاره ډیر اهمیت لري او تل د دوی د سیاسي اجنډا په سر کې ځای لري.
د استرالیا له ویزو څخه قاچاقي ډلې ناسمه ګټه اخلي
د استرالیا د کارګر ګوند د مهاجرت څانګې ویانده کریسټینا کینیلي وايي چې اوس هم ډیری وختونه د استرالیا بیلابیلې ویزې د جنایت کاره قاچاق کوونکو ډلو لخوا ناسمه کارول کیږي. هغې تیره چهارشنبه په خپله وینا کې د استرالیا په ایتلافي حکومت سختې نیوکې وکړې، په ځانګړي ډول د یاد حکومت د کار په مهال د موقتي ویزو پر زیاتوالي، چې له امله یې جنایت کاره قاچاقي ډلې له دغو ویزو څخه سؤاستفاده کوي او د هوا له لارې استرالیا ته خلک قاچاقوي.
افغانستان؛ برخلیک ټاکونکی پړاو
ښايي په افغانستان کې داسې څوک نه وي، چې د سولې پر ارزښت، ضرورت او اهمیت باندې و نه پوهېږي. که د بشریت تاریخ ته ځېر شو، ډېری جگړې هم د سولې، ثبات او ټیکاوو لپاره تر سره شوي دي او د هرې جگړې په پای کې د سولې څرک لیگېدلی دی. خو هغه خطرناک بدلون او تفاوت چې موږ باید ورته متوجه شو، هغه د ځینو کړیوله خوا دجگړې دوام د یوه استراتیژیک هدف په توگه تعقیبېږی او دا هغه څه دي، چې په روښانه ډول یې موږ په افغانستان او نورو ګڼ شمیر اسلامي هېوادونو کې محسوسولی شو. په ټول تاسف سره باید ووایو،چې موږ د یوه
استرالیا له چين څخه خپل اتباع راوباسي
د استرالیا حکومت د کرونا ویروس له ویرې له چین څخه د خپلو وګړو د راویستلو لړۍ پیل کړې. د دغه هیواد ۲۴۳ اتباع چې ۸
د برتانیا حکومت د کډوالۍ نوې تګلاره پلي کوي
د برتانیا حکومت غواړي چې تر برګزېټ وروسته یعنی له اروپايي ټولنې تر جلا کیدو وروسته برتانیا کې د استرالیا د کډوالۍ سیستم په څیر یو داسې سیسټم جوړ کړي چې د مهاجرو د وړتیاوو پر بنسټ وي.
سوله د واک غوښتنې، او کورنیو اختلافاتو په لومه کې
کله مو د پرديو يرغلونو او کله د واک په سر په کورنیو ناروا جګړو کې د هيواد ټول امنیتي اقتصادي تعليمي او کلتوري بنسټونه له منځه وړي دي. متاسفانه چې نن د هغو جګړو په ډګر کې زيږيدلې او را لوی شوی نسل د سمتي، ژبني، جندر او قشري تعصباتو پر بنسټ پر افغان خاوره داسې د کرکې نوي تخمونه شيندي، چې د واک په سر له ناروا جګړې به يې د زيان کچه لوړه وي. پوره باور لرو چې که ولس او پرګنې په مختلفو عنوانونو له بهر څخه د وارد شوې دود او افراطي افکارو په وړاندي ټولنيز غږ پورته نه کړي، نو مونږ به لاهم ډېر کلو
د چینايي وګړو د قاچاقي تګ هڅې د کرونا ویروس د خپریدو ویره زیاته کړې
د استرالیا سرحدي ځواک وايي تیره چهارشنبه د جنوري په ۲۹مه یې شپږ چینايي وګړي استرالیايي خاورې ته تر رسیدو مخکې متوقف او بیرته ګرځولي چې په یوه لرګینه کښتۍ کې سپاره وو او هڅه یې کوله دغې هیواد ته په ناقانونه توګه داخل شي.
ولی د پخوا په پرتله لږ مهاجر اوس استرالیا کې د تابیعت غوښتنه کوي؟
د جنوري ۲۶مه د اسټراليا د ملي ورځ په وياړ دغه هی
په روان مصيبت کې بندي اولس او د خلاصون لاره يې
زه چې اکثره مقالې ، تبصرې او نظرونه لولم اوګورم دې اوسنی مصيبت هريو پوزې ته راوسټلئ دئ. ځنې د موجوده ډلو ټپلو نه د يوې يا بلې څخه د خپل استدلال په اساس دفاع کوي او ځنې بيا دټولو په ردولو خپل نا ارامه او مغشوش ذهن تسکينوي ، خو الترناتيف نه شي ښودلائ ، فقط د خيالي اتحاد خبره کوي ، لاکن دا اتحاد حتا تعريفولئ نه شي چې کوم اتحاد ، په کوم شي اتحاد ، دچا اتحاد او دا اتحاد په کوم فزيکي او معنوي قوت پياده کول ؟ دا ارماني خبرې دي او د موجوده واقعیتونو سره هېڅ ارتباط نه لري . افغانستان
د بلخ ناورین او پلید لاملونه یې
په بلخ کې د ولسي وګړو بمبارول نه یوازې یو انساني ناورین دی، بلکې همداسې یو جنګي جنایت، د بشریت په ضد جنایت او په ځانګړې توګه د پښتنو د ټول وژن یوه بله پېښه ده چې باید هر اړخیزه پوښتنه ګروېږنه یې وشي۔ له اته لسو کلونو راهیسې، که هره ورځ نه وي، په هره اوونۍ کې یو ځل دغه ډول ناورین پېښېږي۔ پړه د چا پر غاړه ده؟ که د تقدیر، قضا او قدر تر منطق ور تېر شو، د دغه پېښې عاملین نه یوازې امریکا، بلکې په بشپړه توګه طالبان هم دي۔ ولسمشر غني د خپلې دورې له پیل سره سم نه یوازې په طالبانو، بلکې
د کډوالو د یوې لادرکې کښتۍ په اړه د هند حکومت پلټنې کوي
هند کې د پولیسو ځینو چارواکو دا تایید کړې چې خپل د پلټونکو افسرانو یوه ډله به ډیر ژر استرالیا او نیوزیلینډ ته واستوي ترڅو د هغه کښتۍ په هکله مالومات لاسته راوړي چې یو کال مخکې
د بشر حقونو نوي رپوټ یو ځل بیا د استرالیا د مهاجرت پر تګلارو نیوکه کړې
د بشر حقونو د څار سازمان لخوا په خپور شوي کلني رپوټ کې د استرالیا د حکومت پر ځینو سیاستونو او تګلارو نیوکې شوي. په ځانګړي ډول په دغه رپوټ کې د یاد حکومت د مهاجرت او د بیان ازادۍ په تګلارو کې شته ستونزو ته زیاته ګوته نیول شوې.
اداري فساد ، سرچینې او مخنیوی
په افغانستان کې تر ټولو ستره ستونزه، اداري فساد دی چې د ارګ څخه نیولي ، د حکومت او موسساتو تر ډیرو ټیټو بوړیو پورې اکثریت چارواکي او مسوولین په کې ښکیل دي. باید ووایو چې دا فساد په خپلوي اړیکو ، قومی ، ژبنیو ، سیمه ایزو او مذهبی تعصبونو سره بدرګه کیږی. او په دې ډول په افغانستان کې اداري فساد یوه نوي بڼه نیسي چې اخلاًقی فساد هم ورسره مل کیږي. که واقعیت وګورو په افغانستان کې اداري فساد اوس تر ټولو شرمونکي بڼه نیولي ده. داسې اداره به نه وي چې هلته فساد وجود نلري . اداري فساد اوس سراس
مارتین لوترکینګ د عدم تشدد، تساند، تساهل او زغم سمبول
(دکینګ د ورځې دلمانځنې په مناسبت) په دې ورځو کې د امریکی متحده ایالاتو کې د لوترکینګ(Martin Luther King) د ترور د ورځې د یادښت په مناسبت او د ده د ډیر عالی شخصیت او مدنی مبارزې درناوی کیږی. لوترکینګ په نړۍ کې د مدنی حقوقو ستر مبارز پیژندل شوی دی. هغه له تعصب، تشدد او ټولنیزی بیعدالتی سره بریالۍ مبارزه وکړه، په تیره بیا د ۱۹۵۰-۱۹۶۰کلونو په بهیر کی یې د نړیوالو پام خپل شعار(زه یو ارمان “خوب” لرم) "I Have a Dream" ته را واړاو. د ده دغه انسانی خیال او خوب ټولنیزه سوکالی، عدالت
نړۍ لړزونکی شعار
دا هغه شعار دی چې څو کاله مخکې وزیرستان ژڼکیو ورکړی او دا شعار د پښتنو په ټولو سیمو کې د لسګونو میلیونونو خلکو له خوا په پراخو غونډو کې بدرګه کړل شو . دا شعار د افغانستان ، سیمې او نړۍ د پاره ډیر اهمیت لري ددې شعار په عملي کیدو سره په سیمه کې تروریزم ، کلونیالیزم او پنجاپی پاشیزم ختمیږي او یوه اباده سیمه را منځته کیږي. دا شعار په لسګونو میلیونه خلک ورکوي خو د کابل ارګ ورباندې غوږونه کاڼه کړي او د هغه د تکرار جرات نلري. یا په بله مانا د هغه د اوریدلو او ویلو څخه ډاریږي. که حق
