روانې چارې او بېلابېل
په چاپیریال باندې د صنعت او ترانسپورت اغېزه !
د "چاپیریال" د مفهوم منځپانګې په اړه : په دې وروستیو کې د افغانستان په لویو ښارونو او تېره بیا د کابل ښار د هوا د ککړتیا په اړه خورا زیات رپوټونه د ټولنیزو رسنیو له خوا خپاره شول ، چې ورسره جوخت دلته او هلته د دغه ککړتیا د مخنوي لپاره د اړوندو مسئولینو له خوا د ځینو ځانګړو تدابیرو نیولو لپاره ناستې او غونډې تر سره شوې . خو کومې د پام وړ پایلې له ځانه سره نه درلودلې . خو له هغه ورځې راهیسې ، چې د کرونا ویروس ( کووید ــ ۱۹) سره د مبارزې پخاطر په ګرځېدو راګرځېدو بندېز لګول شوی د ځینو سرچ
ملي اتل عارف وزیر او توپاني پښتونخوا
د پښتنو ملي اتل سردار عارف وزیر د پنجاپي پوځ د اپریل په لومړۍ ۲۰۲۰ کال د جمعې په ماښام په داسې حال کې چې روژه ماتي ته درې منټه پاتې و د خپل کور سره نږدې برید وکړ ا و وروسته په روغتون کې یې ساه ورکړه. پنجاپی پوځ په غیر مستقیمه توګه عارف وزیر باندې برید مسوولیت په غاړه اخیستی دی او ویلي دي: (زما وطنه ستا هر دښمن به له منځه یووړل شي.) او بیا یې د عارف وزیر نوم اخیستی دی. په تیرو دوو کلونو کې محمد ابراهیم ارمان لوني، ادریس وزیر، مشال خان ، نقیب الله ، هارون بلور، حمیدالله کابل خیل ، طاهر
کرونا او اقتصاد
د تاریخ په بیلابیلو وختونو کې انسانی ټولنې له راز راز ناخوالو او کړکیچونو سره مخامخ شوی دی، زموږ په اوسنی وخت کې دغو ناخوالو ته بحرانات اوحوادث (crisis & disasters ) وایی. په دې کې جګړه، زلزلې، سېلاوونه، ناروغۍ ، وچکالی، سیاسی کشمکشونه او داسې نور مصیبتونه راځي. دنن ورځې نوې عامه ادارې او علمی مدیریت دغو دواړو حالاتو ته د حل لارې ښودلي دي، هغه څه چې مهم دی، هغه ددغو پیښو او مصیبتونو اقتصادی، روحی او اجتماعی ناوړه تاثیرات دي. له بده مرغه د ۲۰۱۹ په وروستیو او د ۲۰۲۰م. کال په لومړیو کی د کرو
د ثور اومه او اتمه د ولسي قضاوت په محکمه کې
د کرونا د لوړې کچې ګواښ سره سره مو د د غوائي اومه نه هيريږي. په دغه تړاو زمونږ ډيرى خلک د معلوماتو د نشتون له امله په تيارو کې ژوند کوي. د ثور اومه، زمونږ د وياړلي تاريخ منحوسه ورځ! پوره دوه څلویښت کاله وړاندې ۱۳۵۷ کال د ثور اوومه د سردار محمد داود تر مشري لاندې جمهوري حکومت باندې د کمونست پلوه خلقیانو خونړئ کودتا ورځ. هو، هغه د ګردونو او بادونو ورځ. هغه ناورين زيږونکې پنجشنبه. د وحشتونو ظلمونو ناورينونو توره منفوره مردوده او مغضوبه ورځ چې زيږولئ ناورين يې لاهم ادامه لرى. د تر
ټولګډونه که بهرګډونه هېواد
تل مې خیال دطوس په کنډوالې ولوید ومې لید چې کونګ د چرګ پرخای ناست دی ومې ویل څه خبرله دې کنډ والې څخه دي ویې ویل خبر همد ادی چې افسوس افسوس! به دې مقاله کې بحث پر دې نه دی چې څوک ښه دی او څوک خراب ، کمونست دی یاا مپریالیست ، سیکیولر، تکنوکرات او یا کوم بل لامل . که تاریخ ته ځیر شو ټول افغانان پښتنو ، تاجکو ، ازبکو ، ترکمنو ، هزاره ګانو ، نورستانیو ،ا و نورو دکلکې عقیدې ، مسلمانی او په خپل باور او ایمان باندې دیوه مطمن مسلمان ولس ادعا کړې ده. افغانانو تل خپل یووالی داسلام به رڼ
اندونیزیا کې لسګونه ناقانونه مهاجرین نیول شوي
له مالیزیا څخه اندونیزیا ته ستنیدونکي لسګونه ناقانونه مهاجرین نیول شوي د اندونیزیا سمندري پولیسو خبر ورکړی چې لسګونه هغه اندونیزیايي ناقانونه مهاجر کاریګر یې نیولي چې مالیزیا ته په ناقانونه توګه د کار لپاره تللي و. پولیسو ویلي دغه کسان هغه مهال وینول شول کله چې هڅه یې کوله له چارواکو څخه په پټه په قاچاقي او ناقانونه سمندري لارو بیرته اندونیزیا ته راستانه
بین الافغانی یعنی څه؟
دوشم گذر افتاد به ویرانه طوس دیدم جغد نشسته برجای خروس گفتم چه خبرداری از این ویرانه گفتا خبر این است افسوس! خیام چانه زنی و دیپلوماسی زیرکانه حکومت اخندی ایران محمددابراهیم طاهریان با هیت معیتیش کدام نگرانی سیاسی را همرا ی پروفیسور عبالرب رسول سیاف یا عبد رب الرسول سیاف ٬ حاجی محقق٬ کریم خلیلی٬ صلاح الدین ربانی ولی همرای حمدالله محب به تنهایی ملاقات بعمل میاورد . درین دیدار البته کلتور وفرهنگ بخش میوه ٬ فرنیچر٬ پرده وکلکین ٬عکس ٬ ودرمجموع نمای خانه مسکونی تفاوت زیادی بنظر میرسد .
باید د نامتو اشخاصو په اولاد ونه غولیږو
دجهاد په دوران کې زموږ ډیر لایق عالمان او دانشمندان بهر ته مهاجر شول او د کمونیستانو پر ضد یی جهاد پیل کړ. زیاتره دوی دهیواد نامتو او مشهور عالمان او لایق اهل خبره و. کال ۱۳۸۱کې د امریکا له راتګ وروسته دافغانستان دولت یو شمیر دهغوی را دعوت کړل، خو دیو شمیر یی هغه مزه نه وه پاتی. بیا یی دهغوی د تخلص له مخی د دوی اولادونه راوغوښتل یو شمیرو یی ډیر عالی خدمات وکړل واقعاً په دین او وطن مین خلک و کور یی آباد. د ډاکتر سعید افغانی اولادونه ډیر تکړه خلک دی، د خان زمانخان کونړی نه تکړه اولادونه پاتی دی
د «ټولشموله حکومت» په نوم غټه توطیه!
عبدالله او ډله يي د «ټولشموله حکومت» غوښتنه کې لږ تر لږه لاندې موخې او هغو ته د رسېدو لارې(وسایل) تعقیبوي: ۱ ــ د هویتي مسایلو او ملي ارزښتونو په وړاندې لالچ او پایله کې انکار ۲ــ د اساسي قانون په وړاندې درېدل او بې اعتباره کول ۳ ــ ملوک الطوافي، کمزوري او پاشلي حکومت ته لار هوارول ۴ ــ د ټولټاکنو مسخره کول ۵ ــ د افغان مرکزي واکمنۍ د حیثیت ټيټولو لپاره په سیمه او نړۍ کې پروپاګنډه، لابیتوب او دا ډول یو شمېر نور مسایل د عبدالله او د هغه د ډلې «ټولشموله حکومت» لکه څنګه چ
شرموونکي سياست او وژونکې وبا ته پروت ملت
کله چې د واک د ويش په تړاو بحث کيږې نو سملاسي د نړيوالو ليکنو سيمينارونو او څيړنيزو بحثونو په رڼا کې د دولتي بنسټونو (مقننه، عدليه اجرائیه) قواو ترمنځ د واک د ويش او تفکیک مسئله ذهن ته تبادر کوي، خو زمونږ په هیواد کې داسې نه ده هرڅّه غير معياري او ځانګړې معنا لري. دواک د ویش له اصطلاح څخه زمونږ د سرچپه سياست انګيرنه داده چې واک باید دقومونو، تنظیمی او سیاسي ډلو ټپلو په نوم د څو زور او زر لرونکو، قانون ماتونکو، زورواکانو او وژونکو تر منځ وویشل شي. متاسفانه چې همدغه انګېرنه د افغانستان په ه
د استرالیا پولې ښايي تر اوږدې مودې پورې تړلې پاتې شي
د اسټراليا حکومت اسټراليايانو ته ويلي، ددې هيڅ ضمانت نشي ورکولی چې ګواکې اسټراليايان به وشي کولی د روان کال پای پورې له اسټراليا څخه بهر سفر وکړي. د کرونا ويروس وبا دا مهال ټوله نړۍ کې حالت بحراني کړی او داچې کله به خلک د سفر کولو اجازه ترلاسه کړي دا لا معلومه نده. د حکومت په وينا، کيدای شي اسټراليا کې دننه داخلي الوتنې بيرته فعاله شي ولې د بهرنيو سفرونو ضمانت څوک نشي ورک
ملبورن کې د کډوالو د حق غوښتنې لاریون کوونکي زرګونه ډالره جریمه شوي
د اسټراليا ملبورن ښار کې د کډوالو مدافعينو د هغه هوټل مخې ته لاریون ترسره کړو چيرې چې کډوال بندي ساتل کیږي او د هغوی د خوشې کیدو غوښتنه يې کوله، خو پوليسو دا مدافعين ۴۳ زره ډالر جريمه کړي. پدې لاریون کې مظاهره کوونکو د موټرو کتار جوړ او پرې جنډې زړولې وې او د کډوالو خوشې کولو غوښتنه يې کوله. مدافعينو ويل، که چيرې دا کډوال خوشې نشي نو پر کرونا ويروس به مبتلا شي. خو لکه څرن
د ملاعمر غیرت او د ملا فاضل جهالت
بسم الله الرحمن الرحيم څوورځی مخکی می په قطرکی میشت د طالبانود یو مشرملا فاضل یونهایت بی خونده اوبی ربطه او د هر مجاهد او باالخصوص طالب دپاره د شرم اوعارنه ډک یوصوتي کلپ یا مقطع واوریده چی هم یی د عالمي مجاهدینو اوهم د خپلوطالب مشرانو په قربانۍ خا وری اړولي اوددروغواوافترا نه ډک اظهارات یی کړي اود شرم نه ډک ددغه مقطع په نشرباندی اوس طالب مشرانوپابندي هم لګولی ترڅو ملت د دوی په خیانتونو خبرنه شي خود نیکه مرغه چی مونږته نوموړی مقطع رارسیدلی. مخکی ددی چی د طالب په حال اوماضي
د ځمکی ورځ
د اپریل دوه ویشتمه دزمکې ورځ (Apr.22) Earth Day : بشریت د اوسیدو لپاره د ځمکی ایک یواځی یو غونډاری لري. خاوره د انسان د چاپیریال،اقتصاد، کلتور او ټول ژوند مهم عنصر دی. د ځمکی د غونډاری د همدغه ارزښت له مخی بشریت د ۱۹۷۰ م. کال څخه وروسته د کلیزو په پاڼو باندی یوه ورځ (د اپریل ۲۲ مه یا د ثور دوهمه) د ځمکی د ورځی په نوم ونوموله دا دزمکې ټول مفاهیم لکه خاوره، کرنیزه زمکه، دتولید عامل، داوسیدو زمکه، طبیعی ثروت، دبشریت ټاټوبی... رااخلی . د دغی نظریی مخکښ ګایلورد نلسن و. د دغې ورځې لمانځنه پ
د ډیرو اغیزمنو خلکو اووه عادتونه
1. Be proactive: : ستاسې په ژوند کې چې هر څه پيښيږي ، دا ناڅاپي يا په خپل سر نه پيښيږي ، دا ټول تاسې په خپله ټاکئ، که خوشحالي ده يا غم تاسې يې خپله ټاکئ،که برياليتوب دی يا ناکامي تاسې يې خپله ټاکئ،زړوتيا او ډار تاسې په خپله ټاکئ، د ژوند هره لحظه تاسو ته دا فرصت درکوي چې تاسو يوه نوې ټاکنه پکې وکړئ،proactive دامعنا لري چې تاسې د خپل ژوند ټول مسووليت په خپله غاړه لرې، تاسو د خپل ژوند او کړنو پړه په هېچا نه شئ اچولای،نه په والدينو، نه په نيکه او نه په بل چا. Proactive هغه خلک دې چې دوی مسوول
که انټرنیټ ارزانه او کیفیت یې لوړ شي نو!
انلاین کاروباریان لکه علی بابا، امازون، ګوګل، یاهو، ای بی، فیسبوک، یوتیوب، نیټ فلکس، والمارت، اسوس او نور هر کال په ملیونونه ډالر ګټي، ولې موږ له بده مرغه بې برخه یو. له بلې خوا انلاین کاروبار په نړۍ کې تر ټولو مخکې روانه ده، بدبختانه په افغانستان کې دا برخه د لاندې جدي ستونز له امله خواره ده، ولې که پر وړاندې یې شته ستونزې حل شي، موږ به هم وکولای شو، څو د انټرنیټ له لارې پیسي وګټو او خپل ژوند پرمخ یوسو. د انلاین کاروبار ګټه داده، چې موږ په کمو امکاناتو، د خپل تخصص پر اساس له هرې س
د کرونا د عالمي بلا سره څه بايد وکړو
کورونا داسې عالمي بلا ده چې تر اوسه يې نه دواشته او نه ئې ډاکتر . د بشر ننی علم ، تکنالوژي او تخنيک يې د ورکولو په مبارزې کې تر اوسه ناکام دي . نه ئې قوي دولتونه او منظم حکومتونه د کاملې نابودۍ وس لري او نه د دنيا انبار شوي ثروتونه او ګنجونه . په هغه ملکونو کې چې حکومتونه ئې فاسد او خايين نه دي ، دولتي سازمانونه د خلکو د صحي او معيشتي خدماتو مسؤليتونه ادا کوي او د اولس سره مشترکاا ددی عالمي بلا د کنترولولو او سريع انتشار د پاره لاس په کار دي . لاکن پهداسې يوه ملک کې لکه زموږ
په رسنیو کې نا خوالې او غیرې مسلکيتوب
ډیر به مو داسې څه اوریدلي وي چې رسنۍ سقوط وکړ یایې فعالیت ودریده، خو ددې خبرې په اوریدو سره نه یوازې دا چې ځینې خلک خواشیني کیږي بلکې داسې څوک هم شته چې پرې خوشحاله کیږي. ددې موضوع د لا وضاحت لپاره له څو لید لورو څخه په رسنیو کې موجوده ناخوالوته نظر اچوو. څو ډوله رسنۍ فعالیت کوي او کوم ډول یې د ارزښت وړ اوزیات خلک یې لولي، اوري، او ګوري ؟ که په ساده ډول یې واضح کړو نو ویلي شو چې چاپي رسنۍ نسبت راډیو او ټلویزیون ته کم مینوال لري علت یې ښکاره ده چې زموږ په ټولنه کې دیوې موضوع یا که
دفتواګرو دفتوا سیاست
دفتواګرو دفتوا سیاست رض )(حضرت ابوبکر صدیق وایی چې لوړوالی په تقوی کې دولت په توکل باندې او عظمت په تواضع کې دفتواګرود فتواګری سیاست ددې بېوزلی او جنګ اوجګړو خوړلی هېواد افغانستان پخوانی اجرایه رءیس په خپله لیکنه کې د امریکې د بهرنیو چارو وزیرمایک پام پیو ته څه ډول دیپلوماتیک پیغام لری دا مرور هر لوبه چې لری په کار وه چې څوځلی یی له خان سره سوچ کړی وی اویا یې له کوم فالبین سره کتلی وی یایې دمرحوم مجددی په شان يې استخاره کړلې وای نن سبا په دې ټولنه کې د څلورو لسیزو دجنګ
خرابکاران چی میخواهند؟
مردم رنج کشیدۀ افغانستان بار دیگر، روزهای دشواری را سپری مینمایند. مشکلات ایجاد شده و معضلات سازمان یافته ، استقرار سیستم دولتی، وحدت ملی و حتی تمامیت ارضی وطن شانرا با خطر مواجه ساخته است. زیرا مشکل آفرین های منطقه، گروه های مورد نظر و وابسطه به خودشان را حمایت می نمایند. آنها با استفاده از فضای بمیان آمدۀ موجود، بخاطررسیدن به اهداف تجاوزکارانه شان، کمافی السابق دست به کار اند . این کشورها، تصور مینمایند که با تحقق موافقتنامۀ ایالات متحدۀ امریکا و طالبان، قوتهای ناتو وامریکا، صحنه را ترک نمو
کرونا وایرس: له نایرو او پاپوا نیوګینیا څخه د مهاجرینو د ویستلو غوښتنې شوي
د حقونو ځینو ډلو د استرالیا له حکومته غوښتنه کړې چې د کرونا وایرس د وبا له امله دې له نایرو او پاپوا نیوګینیا څخه بندي پناه غوښتونکي راوباسي. شاوخوا ۲۱۰ پناه غوښتونکي دا مهال په نایرو کې بندیان دي او همداشان ۲۲۰ نور چې مخکې په مانوس ټاپو کې ساتل کیدل اوس د پاپوا نیو ګینیا په پلازمینه پورت موریسبي کې بندیان دي. په پورت موریسبي کې بندي سریلانکايي پناه غوښتونکي (شمېندا کاناپ
د کرونا وایرس بحران او د استرالیا پر راتلونکي یې اغیزې
د کرونا وایرس چټکې خپریدنې او له دې امله رامنځته شوي بحران لا وار دمخه د استرالیایانو پر ژوند د اوس لپاره او د راتلونکو څو میاشتو لپاره اغیزې پریښي، خو ویره شته چې دا اغیزې ښايي له دې څخه هم ډیرې اوږدې پاتې شي. اسټرالیایان او هیواد یې ممکن د دې وبا څخه وروسته د یو ډیر متفاوت هیواد په توګه رابرسیره شي. د اسټرالیا د ملي پوهنتون د نفوسو کارپوهه ډاکټره (لیز الن) باور لري چې د کرونا وایرس او له امله یې رامنځته شوې ویره ب
دیوشموله او که ټول شموله شعار؟
سیاست مخ او څټ نه لری! خو په افغانستان کې هرڅه لری یو ښکرنه لری هغه په دې مانا چې په دوه سری دملی وحدت حکومت په سیاست کې دجان کری په زورټاکل شوی اماتور پخوانی اجرایه ریس اودلا اودلا ډنډورې لا دوام لری اومرور شوی چیغی دی او نارې ځان نه یې چرګ جوړ کړی ، ګواښ دی او ځواک پک مې لیدلی وه خو نه ماغزه وتلی ! عبد الله عبد الله باید دا ومنی چې سوله دملت حق دی ،دعدالت برکت او دعلم فضیلت.سوله کې انحصار نه منی دتولنې ټولې ستونزې کرارکرار ور سره خوندی کیږی وایې چې یوخل دقریشود دو قبیلو ترمنخ اخ اوډب
زموږ د کلي شپونکی يې شهید کړ
د خوست د تڼیو د نریزي د کلي تنکۍ ژڼکۍ شپونکۍ په خپل غره کې په غټه پرښه ناست او په داسې حال کې چې د میږو او وزو رمه ورته څریده په دې وروستیو کې د پنجاپي پوځ د مرمیو خوراک شو. هغه پنجاپ او لاهور ته نه و تللی . هغه په خپل کلي ، خپل غر او خپل وطن کې و دا دده وطن او مینه وه . مګر د پنجاپیانو په نظر هغه دلته بیګانه و، او پنجاپیانو ته د یوه پښتون شپونکي شتون د زغم وړ نه و. چې داسې په ارامه خپلې میږې او وزې و څروي . دا ځکه چې د دې سیمې ، اصلي مالکان پنجاپیان خپل ځانونه بولي. دوی پښتنو ته هر چ
د روانو '' سیاسي بزکشیو '' څخه خلاصون او د غمیزې بنیادي حل
د روانو '' سیاسي بزکشیو '' څخه خلاصون او د غمیزې بنیادي حل. تبصره : وروستیو انتخاباتو ته په حقیقت خلکو په •غوڅ اکثریت « نه » وویل او هغه یې تحریم کړل. له کم او زیات دولسو میلیونونو څخه چې د ووټ اچولو مستحق وو؛ شاوخوا دوو میلیونو وګړو پکې برخه واخېسته؛ هغه هم که رښتیا وي. د ټاکنو د کمیسیون په دې وېش کې غني په نهو لکو ولسمشر اعلان کړ.. اوس که لږ د دموکراسۍ دغه غولونکې ډرامې او تیاتر ته پام وکړو؛ ایا په یوه څلوېښت میلیوني هېواد کې څوک مشروعیت لري چې په
