ټول افغان څیړنیزې مقالې
د طاهر اڅکزي لیکنه : یو نظر
د طاهر اڅکزي لیکنه یو نظر په افغانستان کي د طالبانو د حکومت یا لکه څنګه چي دوی وایي د اسلامي امارت د منځ ته راتګ سره یو لغت په پښتو ژبه کي ډېر استعمالیږي او عام شکل یې غوره کړی دی چي هغه د « کنګل کېدو » یا « کنګلولو » لغت دی او خبره یې د اوبو له کنګلېدو څخه د پیسو تر کنګلېدو پوري رسېدلې ده. د مثال په توګه دا تل په میډیا او خبري رسنیو کي اورو چي « امریکا د افغانستان پیسې کنګل کړي دي. » د دې اصطلاح استعمال به په انګلیسي او ځینو نورو ژبو کي صحیح وي، خو په پښتو ژبه کي د ه
د جرمني ژبې د اسانې زده كړې كتاب له چاپه راووت
وروسته له لس كلو زيار د جرمني ژبې د اسانې زده كړې كتاب له چاپه راووت. د كتاب نوم دى: (د جرمني ژبې اسانه زده كړه، له اساساتو نه تر ادبياتو پورې). دا كتاب په ډېر ښايسته ډيزاين او په ډېر ښه صحافت په رنګه ډول د ډاكټر اكرم ملكزي له خوا ليكل شوېدى. ډېر مهم ټكي په سور رنګ ليكل شويدي، په سور رنګ د ليكلو ګټه دا ده چې دا مهم ټكي د لوستونكي سترګو ته ځاى په ځاى وربريښي او دى ورته ډېر ژر متوجه كيږي. د ليكوال په نظر د دې كتاب په مرسته هر افغان كوى شي چې بې له كوم ښوونكي په اسانه ډول جرمني ژبه زده كړي.
از کجا هستي؟ از افغانستان
دمهاجرت یوه خاطره: ۲۷ کاله پخوا د مهاجريت په اوله ورځ دمهاجرینو کمپ ته ولاړم. دا یوه ډیره هیاجاني شیبه وه. هیاجاني پدي وه چه زړه مي نه غوښتل اووجدان مي هم نه منله چه ووایم: I want to be a refugee لاکن بله چاره مي هم نه درلوده. خو بلاخره د مهاجرینو کمپ ته وراسیدم او دپورته جملي په ویلو سره دځان او بکس د تلاشي او د بعضوفورمو ډکولو نه وروسته یو سړي راته مخکي شو او راته وه یي ویل چه ما پسي راځه. زه ورپسي روان شوم او موږ یو کوچني بلاک دوهم پوړ ته پورته شولو. په دوهم پوړ ک
د نړیوالو قوانینو له مخې د طالبانو حکومت په رسمیت نه پېژندنه حقوقي ستونزې
سرېزه:د دوسوو کلونو راهېسې له کله نه چې ملي دولتونه رامنځته شوي دي، د حکومتونو په رسمیت پیژندني او په رسمیت نه پیژندني د څرنګوالي په اړه د نړیوالو قوانیونو حقوق پوهانو ترمنځ تاوده بحثونو روان دي. پر پوهنتوني کچ د حکومتونو رسمیت پیژندلو په اړه د حقوقو په پوهنځیو کې ډیر لږ بحثونه ترسره کیږي، که څه هم دا موضوع د خورا لوړ اهمیت څخه برخمنه ده. خو د دې پر ځاې ډیر بحثونه د دولت د رسمیت پیژندنې په اړه د یو حقوقي اورګان
پاڅون
په تېر پسى .. . په دی فصل کې لاندی مطلبونو ته ځای ورکړ شوی دی : ۱- د مسلمان امام په خلاف پاڅون ۲- د محارب جزا د اسلام له نظره ۳- د خدای جل جلاله سره څرنګ جنګ کیدای شي ؟ ۴- دا خلک بیا د رسول الله صلی الله علیه وسلم سره څرنګ جنګ کوي ؟ ۵- د محارب نفی کول څه معنی لري ؟ قرانكريم د ځمكې پر مخ د انسانانو د ژوند د تنظيم لپاره يو خورا جامع او مانع اسماني كتاب دی ، جامع په دی معني چې د ژوند د ټولو اړخونو د پوره تنظيم لپاره روښانه قوانين او قواعد لري او د انساني ژوند هيڅ
د پنجاب پوځي اشتبلیشمنټ ستراتیجستان د اغزن مزي په غځولو سره د طالبانو واکمني ګواښوي او ننګوې
د انګرېزي نړیوالې امپراتورۍ 128 کلنه فرضي کرښه د تاریخ په اوږدو کې تل د افغانستان او پاکستان تر منځ سیاسي نانډرۍ او د جګړې ګواښونه رامنځته کړي دي. انګریزانو د برتانوي هند څخه د خپلو کولونیالستي امنیتي ګټو خوندي ساتلو لپاره موقعټأ په کاغذ کې د ډیورنډ استعماري هوایې کرښه قصدأ د پښتنو افغانانو په خاروه کې کښلي ده. وسمهال د پنجاب یرغلګر رجمنټ پوځیان د انګرېزانو پر استعماري پل د ډیورنډ کرښې په صفري نقطو کې لس ګونه کیلومتره د افغانستان په خاوره کې د ننه د ناروا اغزن مزي تېرولو سره د لرو او بر پښتن
آیا زده کړي عمر اوږدولای شي؟
ددې لیکنې انګېزه دوه موضوعات دي. لومړۍ موضوع په هالنډ کې د یوې څېړنې پایلی دي، چې د لوړو زده کړو او ټيټو زده کړو لرونکو کسانو، د ژوندانه د ډولونو ځنې توپیرونه په کې څرګند شوي دي. دوهمه موضوع ، په افغانستان کې د نجونو د زده کړو پر ټکنې حالت، په آزادۍ راډیو کې یو بحث دی، چې څو ورځې دمخه خپور شو. تیره شپه د هالنډ په یوه تلویزیونې کانال کې یوه په زړه پوری خپرونه وړاندی شوه. نوموړی خپرونه د لوړو زده کړو او ټیټو زده کړو لرونکو کسانو د ژوندانه د ډول پر عمومي توپیرونو را څرخیدله، په ځانکړی
پخواني ولسمشراشرف غني مفسد وو که نه؟ قضاوت به تاریخ وکړي خو دده کړنۍ د دسوال وړ وي
1. ولسمشر غني چه دهیواد ولسمشر وو ولې یي دفساد مخه ونه شوه نیولې.2. دولسمشر غني په دوره کي په هیواد کي په ملیونونو ډالره حذف کیدل د خیالې معاشونو نه نیولي د دولت او ګمرکونو ډیره برخه پیسي شخصي جیبونو ته لویدلي.3. دده په اووه کلنه دوره کي وکیلانو او یا لوړ رتبه دولتي کارمندانو د ځان ساتلو لپاره په سل هاوو ملیشو د دولت بودیجي نه پیسي اخیستي او دقانون نه یي هم سرغړونې کولي.4. ولسمشر غني قانون ته پخپله هم نه ووپابند او په مصلحتونو یي حکومت کولو. یو ښه مثال يي دډبل عبدالله سره د حکومت
آخ آخ هیواد مي
افغانانو پخپله کړ خپل هیواد خوار عریب کباړ کباړ بیا وايی دا خو دپنجاب او تهران ګناه ده دوي پخپله نه پریږدي نجونۍ مکتب ته بیا وایي دا خو دعمران خان ګناه ده نه اخلي تذکري نه مني دانتخاباتو پایليبیا وايی دا خو د ګلمرجان ګناه ده پښتون چه کابل ته راشي ورنه هیره شي خپله ژبهبیا وايی دا خو د فارسي زبان ګناه ده یو پکي طالب شي بل عسکر، پریکوي دیوبل نه سربیا وایی دا خو دروس بل امریکا ایران او پنجاب ګناه ده وطن مو خ
انفلاسیون او ډیفلاسیون (پيژندنه، ډولونه، اغیزې، کنترول او نور)
انفلاسیون او ډیفلاسیون (Inflation and Deflation) ۱: د پيسو پړسوب یا انفلاسیون (Inflation) پیژندنه: د پيسو د پړسوب اصطلاح په اقتصاد کې په لوړه کچه د بحث وړ ګڼل کیږي چې په لومړي ځل د نوو کلاسیک اقتصاد پوهانو له لوري وپيژندل شوه. نوي کلاسیک اقتصاد پوهان زیاتوي، د پيسو په مقدار کې په لویه پیمانه زیاتوالی د قیمتونو د کچې د چټک لوړوالي لامل ګرزي. د شیکاګو په پوهنتون کې د نوو کلاسیک اقتصاد پوهانو او د هغوی د پيروانو لپاره د پيسو پړسوب په بنسټيز ډول یو پولي پدیده ګڼل کیږي. د فریډمن په آند
افغانستان کې د پولی سیاست تاریخچه او څرنګوالي ته یې لنډه کتنه
کله چې له علمی پلوه یوه موضوع تشریح کیږی، نو خامخا تیر وخت سره رابطه ورکول کیږي، یعنی یوځل یی لنډه تاریخچه ښودل کیږي. دا د لوستونکی معلومات پوره کوي، نوځکه اړتیا ولیدل شوه چی په افغانستان کې دپولی پالیسی، بانک او پیسو تاریخچه ډیره لنډه له نظره تیره کړو. د پولی پالیسی په هکله خبرو کې د مرکزی بانک او پیسو، بانکنوټ، سعر او صرافی یادونه کیږی، دا ټول سره تړلي دي. کیدای شی سوال پیدا شي چې ایا په افغانستان کې د مرکزی بانک او بانکنوټ تاریخچه په څه ډول وه؟ د دې سوال دځواب لپاره به دلته ډیره خلص رڼا وا
د جرمن شرکت سره د چرسو همکاري، طالبان غواړي جرمني ته نشه یې توکي ورسوي
سرچینه: د جرمني تدڅ -ورځېنی اخبارلیکوال: د افغانستان سیاسي او حقوقٍي چارو جرمن کارپوه څیړنوال ښاغلی توماس روتیګژباړن: سراج الحق ببرک زی ځدراڼ يادونه: د دې لیکنې د ژباړې لوستلو مخکې د تاسو درنو لوستونکو پام دوه مهمو ټکو ته راړول کیږي.لومړی: (تدڅ) د جرمني ورځینی اخبار لنډیز نوم دی. دا د ج
بهرنۍ تبادله (Foreign Exchange)
یادونه: بهرنۍ تبادله د پیسو اقتصاد او نړیوال اقتصاد په برخه کې خورا پراخه موضوع ده چې بدلون یې اقتصاد تر اغیز لاندې راولي. دا چې په کوم حالت کې د تبادلې کچه د هیواد په ګټه یا په زیان تمامیږي، د موضوع بیل اړخ دی چې دلته یې تر بحث لاندې نه نیسو او یوازې په هغو برخو غږیږو چې په اوسني وخت کې د بهرنیو اسعارو پر وړاندې د افغانۍ ارزښت سره اړیکه لري. په نړۍ کې هیڅ هیواد نشته چې خپلې ټولې اړتیاوې په خپله پوره او پر ځان بسیا وي. یا هم په بل ډول؛ له نورو هیوادونو سره د توکو او چوپړتیاؤ راکړه ورکړه ت
افزایش جمعیت، خطرات و راه های کنترل
افزایش سرسام آور جمعیت یکی از مشکلات کنونی و آینده جهان است ، کشورهای توسعه یافته تلاش میکنند که جمعیت شان را کنترول کنند و برعکس در کشورهای در حال توسعه و جهان سومی مانند افغانستان افزایش قابل ملاحظه جمعیت به چشم میخورد. در سال ۲۰۰۷ جمعیت افغانستان به صورت تخمینی ۷.۳۲ میلیون نفر اعلام شد و در حال حاضر بنابر تخمین ها احتمالا جمعیت کشور از مرز ۳۸ میلیون نفر گذشته است و این جمعیت با توجه به شرایط نابسامان اقتصادی افغانستان که بیش از نیمی از جمعیت آن در زیر خط فقر به سر میبرند یکی از
راهکارهایی برای محافظت از حیوانات
چشمه ها سرخ شد از خون غزالان چمن چشم صیاد به دنبال شکار است هنوز [1] حیوانات جز جدا ناپذیر محیط زیست و زندگی ما هستند، موجوداتی که دروغ نمیگویند، فریب نمیدهند و کلا تمام بدی هایی که ما انسان ها در آنها مهارت های ویژه ای داریم در آنها نیست اما بشر همیشه رفتار خصمانه ای نسبت به این موجودات دوست داشتنی داشته است، بنابر آمار صندوق جهانی طبیعت ۶۰ درصد حیات وحش جهان در نیم قرن گذشته از بین رفته است. در اسپانیا پس از پایان مراسم گاوبازی گاوه
گرمای جهانی و عواقب آن
گرمایش زمین یکی از بزرگترین مشکلاتی است که ما دچار آن هستیم و احتمالا نسل های بعدی هم با آن دست و پنجه نرم خواهند کرد، گرمای زمین به شدت محیط زیست و ساکنان زمین چه انسان ها و چه حیوانات را تهدید میکند برای اینکه بهتر به عمق فاجعه پی ببرید باید بدانید که گرمای زمین چه عواقبی خواهد داشت: ۱_ آب و هوا را تغییر می دهد و باعث وقوع سیل ، طوفان های شدید و خشکسالی میشود.۲_باعث ذوب شدن یخچال ها و بالا آمدن سطح آب دریاها میشود.۳_ منابع غذایی انسان ها کاهش می یابد.۴_ اف
تاریخچه الماس کوه نور
الماس کوه نور بسم الله الرحمن الرحیم تاکنون بارها خوانندگان گرامی از من پرسیده اند که آیا درست است که انگلیس ها الماس کوه نور را از افغانستان دزدیده اند و آیا میشود آن را پس گرفت. و برای تعداد دیگری سوال پیش آمده بود که آیا واقعا الماس کوه نور شوم است و هر کس که صاحب آن باشد عاقبت بدی خواهد داشت؟ خوشبختانه امروز توانستم خلاصه ای از آنچه که قبلا در این مورد نوشته ام را بازنویسی کنم و به خوانندگان گرامی تقدیم کنم. پیش از آنکه به چگونگی خارج شدن الماس از افغانستان بپ
سرگذشت امیر عبدالله خجستانی از قول خودش
امیر احمد بن عبدالله بزرگ مردی بود که با سعی و تلاش از فلاکت به اوج سعادت رسید، احمد از خجستان ( از توابع بادغیس ) بود و در دوران طاهریان به امارت رسید ، پیش از امارت شغل او کرایه دادن خر بود و از آن طریق روزگار میگذرانید، روزی مشغول خواندن دیوان حنظله بادغیسی بود که شعر مشهور حنظله را خواند و متحول شد. نظامی سمرقندی در کتاب چهار مقاله سرگذشت امیر احمد را از زبان خودش به این صورت آورده است: احمد بن عبدالله خجستانی را پرسیدند که تو مردی خربنده بودی ، به امیری خراسان چون افتادی؟
نگاهی گذرا به سلطنت تیمورشاه درانی
تیمورشاه فرزند و ولیعهد احمدشاه درانی در سال ۱۷۷۳ تاج سلطنت درانی را بر سر گذاشت و در نخستین سال سلطنت خود، کابل را به عنوان پایتخت جدید انتخاب کرد. تیمورشاه و فئودال ها : تیمورشاه مانند پدر از فئودال ها خوشش نمی آمد و تا آنجا که امکان داشت میکوشید با تضعیف آنها دولت را تقویت کند.فئودال ها هم از هیچ گزینه ای برای براندازی سلطنت او دریغ نکردند، در سال ۱۷۷۴ فئودال ها شورشی به راه انداختند و به کابل لشکر کشیدند، تیمورشاه شخصا برای مقابله با آنها آمد و با وجود کثرت ق
د ځینو ناروغیو د راتلو وخت
حیرانوونکي [هیښوونکي] معلومات ویې ویل : څرنګه چې زه د زړه د ناروغیو متخصص یم نو په نړیوالو غونډو،سیمینارونو او کانفرانسونو کې د ګډون بلنې راځي. که څه هم چې په دې سیمینار کې له بلنې پاتې شوی اوم،خو سیمینار په داسې موضوع و...چې زه یې ګډون کولو ته مجبور کړم...عنوان داسې و...چې د ناروغیو رامنځته کېدلو لپاره هم څه وختونه دي،دماغي شریانونو شکیدلو او دماغي سکتې وخت،شوګر( شکره) ناروغي کله رامنځته کیږي یا د زړه دوره کله راتللی شي. آیا د یوې ناروغۍ د رامنځته کېدلو لپاره هم یو وخت وي؟ دا هغه
د طاهر اڅکزي څلوریځي
د طاهر اڅکزي څلوریځي دوه کارونه چي دنیا کي دي ډېرګران زموږ په ملک افغانستان کي دي آسان یو بیرغ بل مو قانون اساسي دی چي یې ګورې بیا بدل وي په یو آن چي ملي بیرغ یې تش په نوم یادیږي اساسي قانون یي هم ژر ژر بدلیږي کوم ملکونه چي په قدر ورته ګوري هلته دواړه په پېړیو ساتل کیږي بدل نه سي په پېړیو د بیرغ رنګ چي ولاړ یې ولسونه دي تر څنګ هر هیواد په خپل بیرغ پېژندل ک
د تعلیم او دهغه پرمختیا دطالبانو جدي توجه غواړي
ځینی ابتدایي ټکي اسلام دديني فرایضو زده کول فرض عین بولي او نور فرض کفایي دي. فرض عین شاید دابتدایي مکتبو او مدرسو شاګردان په خپلو اولو صنفو کې خلاص کړي. دا په دې شرط چه صرف بهایي صرف میر پریښودل سي او دهغه په ځای نور ظلم ، خلاصه کیداني او قدوري او داسې نور مختصرات باندي وويل سي. نور ټول ديني او دنیاوي علوم به فرض کفایي وي چه هغه په ټولو مسلمانانو باندې فرض ندي او یو خاصه ټولګۍ که باندي مصروفه سي نو دټولو مسلمانانو فرض باندي ادا کیږي. دا په دې معنی چه متوسط تعلیم او عالي یا
بدلون: د حرکت او حکومت توپير بايد وشي
د افغانستان په خاوره کې د پخواني شوروي اتحاد له ماتېدو وروسته د افغان د ازادۍ غږ نه يوازې په سيمه بلکې په ټوله نړۍ کې خپور شو، او نړۍ د پراخو بدلونونو شاهده وه، خو ژورې اغېزې يې پر سيمه او ګاونډيو وکړې، په سيمه کې ځينې ازادي خواه خوځښتونه له هماغې چېنې څخه خړوبيږي، چې شا او خوا دوه څلويښت کاله مخکې د افغانستان په سپېڅلې خاوره کې راخوټکېدلې وه. خو په دې توپاني کلونو کې که له يوې خوا يې تودو بادونو د افغانانو مخونه سپېره او هېواد يې په شاړو بدل کړ، له بلې خوا زموږ له بې وسۍ، کم فهمۍ، طب
د نړۍ د ټولو حکومتونو دوه ارګانه سکیولر دي د طالب امارة د استثناء کېدلو امکان نسته !
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ ژباړه : كوم خلك چې د الله له نازل كړي دستور سره سمې فيصلې ونه كړي هماغوى كافران دي. حکومت باید چه مسلمان او سلامي وي ؟ ، او که عادل حکومت ؟ . علماء ویلي چه : «الملک یبقی مع الکفر و لایبقی معالظلم» ژباړه : حکومت د کفر سره دوام کوي ( باقي به وي ) اما د ظلم سره دوام نکوي ( باقي نه پاتیږي) پوښتنه دا ده چه : د حکومت په ساختار کښي شریعت څومره رول لري، تر دې لمخه چه پوښتن
طالب د ستري لوبي مهره ده ، د سیاسي جغرافیی تغیر راروان دی
زه قطعا دا نسم منلی چه دې جغرافیی دي د جهان سیال تمدون درلودلی وي . تمدون د انسان د مغز محصول دی . تمدون د تکامل نه منځ ته راځي ، د تکامل لپاره اولین شئ چه دي ، هغه فکري او مغزي تکامل دی، فکري تکامل لمړۍ علامه دا ده چه : انسان ته خیالت ور پیداسي ، خیالات اقسام لري چه بعضي خیالات دي د فکر د خلل په سبب پیداکیږي ، انسان چپ او لپ ږغوي ، او بعضي خیالات د مشکلاتو او مشقت او سختیو په سبب په مغز کي پیدا کیږي فکر چه مشلاتو ته حل نشي پیداکولی ، په لنډو لارو يي حل لټوي ، د لنډو لارو
