ټول افغان څیړنیزې مقالې
د عبدالروف بېنوا لنډه پېژندنه، رسمي دندې اوآثار
د هېواد نامتو او بریالی دیپلومات، لیکوال او شاعر؛ عبدالرؤف بېنوا د ۱۲۹۲ل. د وږي د میاشتې په لومړۍ نیټه ( =د اګست ۲۳ مه، ۱۹۱۳م.) دهغه مهال د کندهار په پخواني ښار کې مبارکې خرقې ته نږدې د "سید حسن کوڅه" کې په یوه منوره کورنۍ کې نړۍ ته سترګې پرانیستې او ماشومتوب یې همالته تیر کړ. د عبدالرؤف بینوا پلار مفتی عبدالله ۳۳ کاله دکندهار ښار په محکمه کې مفتی و. نیکه یې ملا عبدالحق اخوند هم په کندهار کې یوه مشهوره او پېژندل شوې څیره وه چې په (استاد کُل) باندې مشهور و. عبدالحق اخوند د ۸۵کالو په عمر وفات ا
مولانا جلال الدین بلخي رومي
کله چې زه د کابل د حبيبيې لېسې متعلم وم، نو په دوولسم صنف کې مو د دري معلم ښاغلی يار محمد خان وو. ښاغلي يار محمد خان به په پښتو کله کله ملنډې هم وهلې، چې يوه ورځ يې داسې اپلتې وويشتلې: در پشتو روزمره لغات نو مېسازند. رادیو را ژغډبلی مېګويند، قلم را علمسوټی و رُباب را شرنګسوټی و موټر سايکل را هم ټپ ټپی! با وضعه کردن سوفيکس «تون» چندين لغت ساخته اند، مانند روغتون، پوهنتون، روزنتون، پالنتون و برای کناراب هم لغت غولتون را استفاده میکنند، اما برای تخته پاک لغت ندارند! د ښاغلي يار محمد خان
ضعيف شوي يورانيم
د ضعيف شويو يورانيمو څخه د جوړېدونکو وسلو د استعمال خبره نن سبا له دې امله په نړيوالو خبرونو کې ډېره توده ده چې برتانيا غواړي د روسيې – اوکراين په جګړه کې له اوکرايني سرتېرو څخه د ملاتړ په پار اوکراین ته داسې مرمۍ ورکړي چې له ضعيفو شويو يورانيو څخه به جوړې شوې وي تر څو یې اوکرايني ځواکونه د روسانو پر وړاندې په جګړه کې وکاروي. د برتانيا دې پلان په نړۍ کې بېلابېل غبرګونونه او عکس العملونه راپورته کړي دي. موږ په دې ليکنه کې د ضعيف شويو يورانيمو په اړه معلومات ليکو چې څه ډول ماده ده او کارول یې څ
مفاهمه او پروژه
د پروژو د مدیرانو لپاره لارښود او مشاوره (په کوچنیو پروژو، اداری واحدونو اومحلي سازمانوکې مفاهمه) موږ تقریباً له پنځوسو کلونو رادېخوا داقتصاد پوهنځي کې د پروژو دمدیریت او تحلیل مضمون درلود، وروسته دا مضمون د کرنې دپوهنځی نصاب کی هم شامل شو او بیا بیرته لرې شو. خو محتوا یې دپروژې پېژندنه، سایکل، دپروژې پلان او مدیریت، بودجه، د تحلیل روشونه او محدودیتونه او دې ته ورته مسایل و، خو پروژه کې دمفاهمې بحث مو ندرلود. دا یوه نیمګړتیا وه. علت یې داو چې دغه مضمون اونۍ کې صرف دوه کریدیته و. د عام
څنګه پر مختګ ؟
څنکه پرمختګ؟زه اوس چي. ۲۰۲۲م کال دی ۸۴ کلن یم. شپږ کلن وم چي پلار په ښوونځي کي شامل کړم. خو لږ وخت وروسته په هغه کال کي مي پلار وفات سو او زما روزنه زما مور په غاړه واخیسته. هغې ته تر ما کشر بل زوی او ترما مشره لور هم پاته سول. څرنګه چي موږ په یوه لوی کور کي چي مشر یې زما نیکه و اوسېدلو نو زموږ د میاشتني خرڅ او لګښت پیسې به مي نیکه زما مور ته د هري میاشتي په سر کي ورکولې. په دې ډول زما مور خپل ټول ژوند موږ درو تنو ته وقف کړ او په ډېره مینه او زحمتونو یې لوی کړو او تر څو چي ژوندۍ وه له دې
د پټان فلم د هند تر ټولو لوی سینمایي شهکار او د بالیووډ پاچا بیرته راستنیدل
د کینګ خان پټان فلم ته یوه کتنه:په خټه پښتون شاه رخ خان د خپلو ورستيو فلمونو٬٬ زما نوم خان دی او ځېرو٬٬ له بریا ورسته دا دی بیا د پټان په نامه نوی فلم کې لوبیدلي دی. د بالیووډ بلاک بسټر یا ډیر پلورل شوي فلم ته د څو اوونېو راهېسې د هند په بمبۍ، بنګلور، حیدراباد، کلکته، راجمېدیر او په دوبۍ ښار کې په ډیره لوړه کچه او په ډیرو سترو لګښتونو باندې د بازار موندنې مارکټینګ او کمپاینونه کیږي. د دې فلم ټرېلر په دوبې کې د برج خلیفه په جګه ماڼۍ
د افغانستان د بهرنی سوداګری وضعیت
د افغانستان د بهرنۍ سواګرۍ،سوداګریزولارو او اقتصادی حالت لنډه کتنه له بده مرغه د افغانستان تجارت ښه وضعیت کې ندی، موږ نه د مازاد، نه د تعادل بلکې مطلقاً د کسر په حالت کې یاستو. تر دې هم بدتره دا چې له یو نیم کال راهیسې په تجارت کې بانکی انتقالات نشی کیدای. دې وضعیت تجارت او زموږ تجار فقط څو محدودو ساحو کی نقده تبادلی ته مجبور کړي، خو که له افغانستان څخه د پیازو، رومی بانجانو، میوې، سکرو او نورو اجناسو صدور او له هغی خوا د بی کیفیته غذایی او مصرفی موادو واردول وګورو، تقریباً دبارتر شکل
مهاجر او مهاجرت، قوانین او ستونزی
له هیواده وتل او مهاجر کیدل، د دغو ورځو ډیرمعمول شوي اصطلاحات دي. داچې اوسني مهاجر اکثریت جبري، سیاسی او اقتصادی مهاجر دي، نو ورته تبعیدیان هم ویل کیدای شی. لومړی به د دې په اصلی مفهوم باندې پوه شو: مهاجر(Migrant ) هغه څوک دى چې خپل هېواد يې پريښى وي يا له يوه بل هېواد څخه چې هلته يې ډېر کلونه ژوند کړى وي، غواړي موقت یا دایم يو بل هېواد ته ولاړشي. په دیموګرافی او د نفوسو تحلیل( Demography & Population Studies)کې مهاجرت د نفوسو د حرکاتو(مړینواو تولداتو) ترڅنګ یو حرکت دی، چی وګړشمیر
اتومي برېښناکوټونه د هېوادونو د پرمختګ دروازې!
په نړۍ کې روانو سياسي کشمکشونو، مالي بحرانونو او ساري ناروغيو نړیوال اقتصاد ته ډېر زيان اړولی دی. حتی پرمختللي هیوادونه لا نه شي کولی په بشپړ ډول له دې بحران څخه روغ ووځي او وراوښتي تاوانونه جبران کړي. همدارنګه دا وضعیت د بين المللي سیاسي او ټولنیزو کړکیچونو له امله لا پسې خراب او بدتر شوی دی. د نړۍ د هېوادونو ترمنځ جهاني همکاري او همغږي تر بل هر وخت په ناسم وضعيت کې قرار لري؛ اوږدمهاله اړيکې او شراکتونه تر ډېره محکم نه پاتې کېږي. نو له مشکلاتو څخه د وتلو لپاره اقتصادي کارپوهان وايي چې د وضعی
محترمو واعظانو ته
لکه چي ټول پوهېږو د قرآن شريف سم لوستل د ټولو وظيفه ده ځکه نو موږ باید د تبليغ کولو په وخت کي د آيتونو سم لوستلو ته پاملرنه وکړو.مخکي له دې چي ستيج ته ولاړ سو پوره آمادګي ونيسو، آيتونه او احاديث د ځانه سره تکرار کړو او خپلي خبري ښه سره ترتيب کړو.که مو آيت د یادو څخه وځي ددې پر ځای چي غلط يې ووایو دا ډېره ښه ده چي يواځي په صحي ژباړي یې بسنه وکړو او داسي يې و نه وايو چي د آيت په نظم، اعراب، او ترکیب کي غلطي راڅخه وسي.د آحاديثو په نقل بالمعنی کي د علماو اختلاف دی د قرآن نقل بالمعنی خ
فدرالیزم، دولت او نظام
افغانستان د کورنیو جګړو په بهیر کې وځپل شو، اقتصاد، معارف، اردو، صحت،مخابرات،... لنډه داچې زیربنا او ټولو مادی او معنوی ملی ارزښتونو ته زیان ورسېد. په دې کې حکومتولي، نظام او دولتی چارې هم وشړیدلې. له ۱۳۸۱ل.کال وروسته د نړیوالې ټولنې په مرسته د افغانستان د ثبات، امنیت او بیا رغاونې هیله پیدا شوه، خو متاسفانه ستونزې ډیرې وی؛ دبهرنیو مرستو دمثبتو اړخونو ترڅنګ دهغو منفی اړخونو، بی کفایتی، ناامنی او پراخ- تنظیم شوی فساد دا هیلې په ناهیلۍ بدلې کړې. له ۲۰۱۰م.کال ورسته وپتېیل شوه چی امنیتی سکتور او
موډرنیزم او موډرنیزم ته اړتیا
لومړی به موډ او بیا به د مدرن اصطلاحات و پیژنو: موږ هره ورځ یو شمیر مسایل په اعدادو یا د نماینده (اوسطونو) اعدادو په واسطه ښیو. دا هغه اعداد دي چې د ضرورت په وخت، د نورو اعدادو نمایندګی کوي. مثلاً تیرو ورځو کی جلال اباد کې د تودوخې درجه په ترتیب سره د سانتیګراد په حساب داسې وه: یکشنبه ۲۲، دو شنبه ۲۳، سه شنبه ۲۶، ۴شنبه ۲۶، ۵شبنه ۲۸، جمعه ۲۹. که وغواړو یو چاته په لنډ ډول د هوا وضعیت وښیو نو وایو ؛ دې ورځو کې جلال اباد کې تودوخه دسانتیګراد د۲۶شاوخواده. دا ۲۶عدد د دغو ټولو نمانیده ګی کوي. که ووای
په اسلامي نړۍ کې د ساینسي علومو عروج او نزول
د یوه عالم د قلم رنګ د شهید له وینې ډېر سپیڅلی دیسریزه:اسلامي نړۍ کې د ساینسي عصري علومو بیا رغونه او راټولیدنه هغمهال پیل شوه، کله چې اروپا د روم امپراتورۍ له ړنګیدونو ورسته په هر ډګر کې له سترو رکوډ سره مخامخ شوه. د اموي خلافت مسلمانو لښکرو نه یوازې په ختیځ کې د منځنۍ اسیا د ترکستان، ایران او افغانستان په لور حرکت وکړ، بلکې په لویديځ کې د مسلمانانو لښکرو د ایبریا ټ
د ملي ترمینالوژۍ پېژندنه، ارزښت او ساتنه
لنډیز: د دغې مقالې په منځپانګه کې د ملي ترمینالوژۍ د پېژندنې په اړه له کره سرچېنو څخه د اخیستل شویو تعریفونو، په جغرافیوي اډانه کې د ملي ترمینالوژۍ په محدودیتونو، په ملي ترمینالوژۍ کې د ملي ژبې په ارزښت، د ملي ترمینالوژۍ د نه شتون په ستونزو، د ملي ترمینالوژۍ د رامنځته کېدو په څرنګوالي او دا چې د افغانستان په ملي ترمینالوژۍ کې د ملي ژبې تر څنګ د نورو کومو ژبو نومونې او اصطلاحات شتون لري، هر اړخیز ګړار او بحث شوی دی. پيلیزه: دا چې زموږ په ګران هېواد افغانستان کې د ملي تر
ولې سعودي نه غواړي تر دې زيات د امريکا د امر تابع واوسي؟!
(د سياسي علومو د دوکتورا د څانګې د وروستي کال محصل) سعودي عربستان کم له کمه دمګړۍ نه غواړي تر دې زيات د امریکا او په ځانګړي ډول د بايډن ادارې ته د چاپلوسي په اراده تر دې لا نور ټيټ او په خاپوړو شي او په خپل وروستي اقدام یې چې د OPIC+ هېوادونو په چوکاټ کې یې ترسره کړ نړيوال بازار ته د تېلو د عرضه کولو اندازه يې په ورځني ډول ۲ میليونه بوشکې راکمه کړه چې دې تصميم په نړيوال بازار او په ځانګړي ډول د امريکا په متحده ايالاتو کې د نفتو د بيو د لا نورو لوړېدلو لامل شول او دا چاره د بايډن په ا
پیام تسلیت و همدردی منصور با جناب عبدالجلیل جمیلی
انا لله و انا الیه راجعون برادر گرامی جناب جمیلی عزیزبا نهایت تاسف از در گذشت خواهر گرامیتان باخبر شدم. این مصیبت بزرگ را تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال برای آن مرحومه رحمت و غفران و برای شما طول عمر مسئلت دارم.در برابر تقدیر حضرت پروردگار چارهای جز تسلیم و رضا نیست.مجددا این ماتم جانگداز را به شما و خانواده محترم تان صمیمانه تسلیت عرض نموده و برای شما صبر و اجر و برای آن عزیز سفرکرده علو درجات طلب میکنم. دوستدار شما شریف منصور
ددنیوی علومو مباح بلل: دوزیر سیب په نظر انتقاد
هغه بله ورځ می دستانکزی سیب او دارشاد او دعوت وزیر خبری واوریدلی. دستانکزی سیب خبری می لیږ خوښی سوی خو دهغو دپوره وضاحت په انتظار وم چې پیدا می نکړ. بیا چی دوزیر سیب نوبت سو نوبیا می زیاته خوا باندې بده سوه. داسی ښکاری چی امارت دمولویانو، شیخانو او مفتیانو ډلی جوړ کړی خو اسلامی لید یی بیخی محدود دی. دا په دی وایم چې شاید وزیر سیب یی له نخبه علماوو نه چڼ کړی وی او بیا یی وزارت ورکړی وی. که نه نو باید داسی دلایل ووایی چی ددوی په علم دنیا حیرانه سی. دامارت خلک دی زما
په اسلام کي د رهبرانو ارزښت او زموږ مسئوليت:
ليکوال: مولوي نورالحق مظهري کله چي ابراهيم عليه السلام د بيت الله د تعمير څخه فارغ سو ځان ته د شخصي دعا وروسته يې خپلو اولادونو ته لومړی دعا ددې وکړه: چي ای الله په دوی کي ددوی څخه ځانګړی رسول پيدا کړې! رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ.[البقرة129] دا دعا يې ځکه لومړی وکړه چي د انسانانو لپاره تر ټولو مهم شی مصلح او غمخور رهبر دی، د رهبر په شتون کي په انسانانو کي يووالی، عدالت او حريت راځي چي په مټ يې پر ټولنه د ښېرازۍ او ترقۍ دروازې را خلاصيږي. کله چي رسول ا
د مسلمان ورور په وړاندي خيانتونه - توصيه:
ليکوال: مولوي نورالحق مظهري 1 - که دي د خپل مسلمان ورور غيبت وکړ نو پوه سه چي د هغه سره دي خيانت وکړ. 2 – که دي په سودا او معامله کي خپل مسلمان ورور دوکه کړ نو پوه سه چي د هغه سره دي خيانت وکړ. 3 – که دي د خپل مسلمان ورور په آّبرو، عزت او نسب کي د عيب پيدا کولو هڅه وکړه نو پوه سه چي د هغه سره دي خيانت وکړ. 4 – که دي د خپل مسلمان ورور سره حسد وکړ نو پوه سه چي د هغه سره دي خيانت وکړ. 5 – که دي پر خپل مسلمان ورور بې ځايه تور او تهمت ولګوی نو پوه سه چي د هغ
شبکوی وسایل څه ته وایی؟ What are Network Devices
لیکوال انجنیر ذبیح الله ابراهیمي: شبکوی دیوایسونه له هغو وسایلو څخه عبارت دی چی کمپیوټر یا نور برقی دیوایسونه یو له بل سره نښلوی چی بیا کولای شی په خپل منځ کی معلومات او منابع لکه پرنټر او د فکس سیستم ماشینونه شریک کړی.
د علماو دښمنان به تباه کيږي خو موږ بايد سر خلاص کړو:
ليکوال: مولوي نورالحق مظهري ژباړه: ابوهريره رضي الله عنه روايت کوي چي رسول الله صلي الله عليه وسلم وفرمايل: الله پاک وايي: څوک چي زما د يو دوست سره دښمني وکړي نو زه د هغه سره اعلان د جنګ کوم. امام نووي رحمه الله په التبيان کتاب کي فرمايي: د امام ابوحنيفه او امام شافعي رحمهما الله څخه روايت دی چي که علماء د الله پاک دوستان نه وي نو الله لره هيڅ بل دوست نسته. يعني يقينا علماء د الله پاک دوستان دي. پدې وروستيو کي وينو چي د ځينو کړيو لخوا ځيني علماء کرام چي په رأس کي يې شي
جرمي، حقوقي او عدلي ارواپوهنه
سرېزه:کریمېنال سېکالوجي یا جرمي ارواپوهنه د انسانانو داخلي تجربې، فکرونه، تخیلونه او د هغو خلکو له سلوک او چلند سره سرو کار لري، کوم چې قانون ماتوي. جرمي ارواپوهنه عقاید، افکار، نیتونه، غبرګونونه او ټول هغه څه مطالعه کوي، کوم چې د جنایې کړو وړو سره تړاو لري. جرمي ارواپوهنه د جرم بهیر په څېړلو باندې تمرکز لري. جنایي اروپوهنه د جرم په اړه وضاحت ورکول، تشریح کول او پوهیدل دي، جرم څنګه، ولې پېښ شوي او مخنیوي یې څنګه کیداې شي. کریمېنال
قياس شرعي اصل دی او په قرآن او حديث باندي ثابت دی:
ليکوال: مولوي نورالحق مظهري قياس په اصول الفقه کي څلورم اصل بلل سوی دی چي مظهر د شرعي حکم بلل کيږی، ځيني هغه خلګ چي د قرآن او حديث علم ورسره نه وي د قیاس د منلو څخه انکار کوي او هغه د شرعي اصل په حيث نه پېژني ځکه مي وپتيل چي د قرآن او حديث په حواله د قياس په ثبوت کي لاندي مقاله وليکم: د قياس ثبوت د قرآن څخه: 1. فَاعتَبِرُوا يَا أُولِي الأَبصَار.[ سورة الحشر2] ژباړه: عبرت واخلئ ای خاوندانو د عقل! دلته "اعتبار" چي مصدر د "اعتبروا" دی علماو په قياس باندي
هغه مقدسه دنده چي نن سوداګريزه سوېده:
ليکوال: مولوي نورالحق مظهري پدې باندي ټوله پوهيږو چي د انسان ژغورل څومره ستر خدمت دی! او څومره الله پاک ته خوښ دی! آن تردې چي الله پاک د يوه انسان ژغورنه د ټولو انسانانو د ژغورلو معادل ګرځولېده او فرمايي: وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا.يعني څوک چي يو نفس ژوندی کړي داسي مثال لري لکه ده چي ټوله خلګ ژوندي کړيوي. مفسرينو ليکلي دي: دلته د نفس ژوندي کول عام دی که په عفوه سره د وژلوڅخه وساتل سي، که په اوبو کي د غرقېدلو څخه وساتل سي، که په اورباندي د سوځېدلو
د عاشورا په ورځ د سينه وهلو د مراسمو حيثيت او حقيقيت:
ليکوال: مولوي نورالحق مظهري کوم مراسم چي اهل تشيع يې د عاشورا په ورځ نيسي او په هغه کي ځانونه وهي هيڅ شرعي ثبوت نلري او حرام دي ځکه: 1 – په شريعت کي داسي مراسم هيڅ ثبوت نلري، د قرآن او حديث د هيڅ ځای څخه دداسي مراسمو ثبوت صراحتا، دلالة يا اشارة ندی سوی. 2 – د حضرت حسين رضي الله عنه څخه د شهادت وروسته نه صحابه وو دا کار کړی نه تابعينو، تبع تابعينو او مجتهدينو او نه هم ددوی څخه سکوتا يا تقريرا دداسي عمل ثبوت سته. 3 – د شرعي اصولو په چوکاټ کي دداسي عمل کول د سالم
