روانې چارې او بېلابېل
معنی
معنی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی درک ژرف، معنای «معنی» ست. این مفهوم را نباید مقید به حوزه ی مشخص ساخت. مردم ما عادت دارند ادبیات غنی را به حساب مسایل غیر عادی بگذارند. بنا بر این، افراد کمی را می یابید که با وجود مدارک تحصیلی عالی، اگر داشته های فکری شان از یافته های نصابی دور بمانند، درمانده می شوند.دنبال کردن مفاهیم ژرف فرهنگی، تنها مستلزم کار های اجندایی، برنامه ریزی شده یا استراتی
دانشنامهء افغان
دانشنامهء افغان مصطفی عمرزی آسیب های نوسانات سیاسی، روند استحکام وحدت فکری مردم ما را در موانعی ایست می دهند که دیدیم با تجربیات آن ها در دو دهه ی اخیر، مقوله ی تهاجم فرهنگی را نیز توجیه کرده اند. بنا بر این، اخذ مسوولیت در موضع دفاع از سرزمین و ملت در زمانی که واحد های سیاسی، مشخصات فرهنگی می سازند، گونه ای از آن کار فکری را هم تایید می کند که در حدود سیاست، تعریف دولت- حاکمیت های کنونی ست. هرچند پدیده های فرهنگی
ویرانگری
ویرانگری (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی خاطرات بد ملوک الطوایفی تنظیمی را هیچ افغانی فراموش نمی کند. مدعیان جهادی و ضد گذشته ی مدنی ما، چند سده حیثیت و پرستیژ کشور را در زمینه ی مدنیت ها و فرهنگ های نو و قدیمی آن، چنان به تاراج بُردند که حالا می فهمیم ساختن، آسان نیست!آن چه تا قبل از هشت ثور، حتی در دشواری های حاکمیت های چپی، اکثراً در محور شهر ها، به نام تاسیسات بزرگ، زیربنا ها و رونق رف
د CIA او ISI له ګنډې!
د CIA او ISI له ګنډې! خوشې نه ده چې برباد هسې وطن دی له پردۍ ګنډې راګډ ملک کې دښمن دی نن ــ سبا په رسنیو کې دا خبر زیات اوړي رااوړي چې طالبان او بلاخره په ټوله کې د پخوانيو مجاهدینو ډلې، القاعده او داعش چا زیږولي او د دوی په زیږون کې د CIA او ISIرول څه دی؟ ایا CIA زیاته ملامته ده که ISI ؟ یا دواړه د یوه خره غوږونه، نه دي؟ د پاکستان پخوانۍ لومړۍ وزیره، بېنظیر بهټو وايي چې طالبان بویه د هلیري کلنټن او رونالډ ریګن له ګنډې زیږېدلي، خو په تازه څرګندونو کې د امریکا د مرکزي قومند
ضرورت و اهمیت ادغام سیاسی در افغانستان
مبرهن است که همسان سازی حقوق افراد و تأمین حق اشتراک همگون همه گروه های اجتماعی در پروسه های سیاسی کشور برای همزیستی مسالمت آمیز در یک واحد جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی ضروری پنداشته می شود. در افغانستان عقب مانده که بدون آنهم اساسات مادی برای تطبیق دموکراسی به پختگی مطلوب نه رسیده و آگاهی سیاسی برای رعایت تعاملات دموکراتیک رشد کافی ننموده بود، جنگ ویران کنندۀ چهار دهۀ اخیر شرایط را برای ایجاد نظام دموکراتیک، همبستگی، اتفاق و همزیستی اجتماعی بیشتر از پیش خرابتر ساخت. اکنون که مردم افغانستان با
ښه CV او د هغه ارزښت!
ښه CV او د هغه ارزښت! عبدالله وردک انګلستان - فبروری - ۲۰۲۱ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! نن سبا، یوه په زړه پورې دنده پیدا کول آسانه کار ندی. یا په بل عبارت، په اوسني افغانستان کې د یوې مسلکي دندې پیدا کول ډېرې ستونزې لري، او پدې هکله زیات علتونه شته، چې هغه په ډېرو شیانو پورې تړلي دي. په هر صورت، د یوې دندې د پیدا کولو لپاره لومړنی ګام، د یوې ښې CV ترتیب کول
نوستالژی خارجی
نوستالژی خارجی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی ما با چند نوع پدیده ی خارجی، آشنایی داریم. یک نوع آن که تا اوایل قرن بیست میلادی، دامنگیر ما بود، وبای استعمار انگلیس بود.پس از تقویت بُنیه ی سیاسی کشور و توسعه ی مناسبات بین المللی، پدیده ی خارجی در تجارت و رسمیات دیپلوماتیک، ظاهر می شود.آرامی های افغانستان قبل از جنگ، خارجیان زیادی را به وطن ما می کشاندند که زیر آسمان نیلی معروف آن، در ک
ذهنیت متنازع
ذهنیت متنازع (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی نوع نگرش درگیر یا درگیری ذهنی، ذهنیت متنازع تمام افغان هایی ست که در جامعه ی بحرانی ما زاده شدند و زنده گی می کنند.یافت پاسخ یا اختیار موضع مثبت و منفی در قبال رویداد ها و افرادی که با تحمیل بیش از حد سیاسی، ناگزیر ترک عادت می کنند، بیش از همه یافت راه حل را دشوار می کند. بدتر از همه، رهایی از درگیری دایم ذهنی تا توان فکری را سمت و سوی درست بخشی
محمد نادر نعیم
محمد نادر نعیم (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی حضور محمد نادر نعیم در چهارمین دور انتخابات ریاست جمهوری، جلوتر از همه، احترام مردم به خانواده ی معزز او را در پی داشت.کمپاین تبلیغاتی آقای نعیم با تصاویر بزرگان بسیار مورد احترام مردم ما، زود توجه ی عامه افغان ها را به یک تن از بازمانده گان زعمای سال های آرام افغانستان، جلب کرد.تصاویر اعلی حضرت شاه محمد ظاهر، شهید رییس جمهور محمد داودد و
افغانستان، مردم، تاریخ و سیاست
افغانستان، مردم، تاریخ و سیاست (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی گسترده گی مسایل، نگرش بر آن ها را چند بُعدی می سازد. به دلایل مختلف، درگیری امروزی، به هر نوعی که باشد، مستلزم آگاهی هایی ست که باید با وقوف بر جوانب مختلف، ارائه شوند. به باور من، آن چه ما را در تقابل طولانی قرار داده، افزون بر جنبه ی فزیکی، دوام روحیات آن است. تحت تاثیر جریان مستمر ستیزه گر که تغییر ماهیت می دهد و با است
به رنگ آبی
به رنگ آبی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی شهید مینا کشور کمال، متن در حاشیه رانده شده ای ست که هنگام جهاد بزرگ مردم ما برضد اتحاد شوروی، جرات و جسارت دختران افغان را رسمی ساخته بود.در تقابل سیاسی و جناحی، زنان و دختران راوایی افغانستان هم شامل اند؛ اما آن چه در این میان جا مانده، حضور بسیار محسوس سیاسی آنان است که در سال های اخیر با تهور زاید الوصف، از منافع ملی افغان ها دفاع کرده اند.
قبرستان امپراتوری ها
قبرستان امپراتوری ها (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی نه تنها در تاریخ نویسی های ما، بل شهرت نام افغانستان به معنی جای ذلت قدرت های بیرونی، بین المللی ست؛ اما به یاد آوردن دایم این شهرت، در حالی که در تمام زمینه ها از پا افتاده ایم و زنده گی ما اکثراً در دایره ی تورید می چرخد، زیاد دلخواه نیست. بنا بر این، بهتر دیدم ضمن احترام به قربانی های گذشته گان ما که به هر حال نمی دانستند آینده گان شان کف
دوازده گرام مغز
دوازده گرام مغز (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی این اثر بسیار مهم استاد شهرت ننگیال، از زمان نشر تا کنون، سر زبان هاست. افغان های زیادی راجع به آن گفته و نوشته اند؛ اما در زمینه ای که باور های الحادی و اخوانی جولان می کنند، لطف آثاری کمرنگ وانمود می شود که خالق آن، با وجود رعایت بی طرفی، اما در تنازع سیاسی، نقش فعال داشته است. استاد شهرت ننگیال را می توان از آن نویسنده گان افغان برشمرد
افغاننامه
افغاننامه (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی محتواي اين كتاب كوچك، تجربياتي بودند كه از بررسي بعضی از شخصيت هاي افغان، گاهی بر قلم و گاهی بر كردار و گفتار شان مي نگاشتم.شخصیت های این کتاب در حالي كه در موضع تضاد نیز واقع مي شوند، اما چتري را كه مي خواهند، همين سرزمين و هويت ملی مردمانش است.براي مردم ما كه تنوع تلخ كامي را تجربه كرده اند، ثابت شده در هياهوي توجيه اغراض(هرج و مرج اجتماعی) خ
تنقید روحانیت مرتجع
تنقید روحانیت مرتجع (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی خشونت های بی امان که در گرو برداشت های افراد و اشخاص، صورت می گیرند، در ساحه ی دین، بیش از همه هستند. در این که مبدای بعضی خشونت ها ریشه در بی عدالتی های اجتماعی دارند، تاریخ دارد، اما اغراض اکثراً نیازمند ابزاری می باشند تا کوچک ترین ناراحتی ها را هم توجیه کنند.در افغانستان، بحث تنقید دین آسان نیست. با این وجود، بنیادگرایان بسیار افراطی
روشنگری و روشنفکری
روشنگری و روشنفکری (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در افغانستان، معمولاً گرایش ها به تضاد سیاسی- اجتماعی را روشنگری و روشنفکری می دانند. اکثراً ستیز با رژیم ها یا ساختار شکنی هایی که وحدت مردم را رعایت نمی کنند، تمایلات آزادخواهانه شمرده شده اند.حقیقت این است که نارضایتی از کمبود تنقید ارزش هایی که اکثراً اعتراف می شود تعریف نشده باقی مانده اند، اصل مسئله می باشد.ریشه ی اکثر رفتار، اعم
دُر دری
دُر دری (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی شناخت تحلیلی زبان و ادبیات، ابهام نام و نشان آن ها را کاهش می دهد؛ اما به این معنی نیست که کاملاً تشهیر کند. به این دلیل، تعیین مبداء برای آن پدیده های انسانی که با تحولات مختلف بشری، رشد کرده اند، بسیار موجه نیست.در زمینه ی زبان ترکیبی دری یا به اصطلاح فارسی، موافق و مخالف در تنگنای تشیهر آن در ادبیات، نمی توانند بسیار اصرار کنند که یک آدرس دارد. ای
افغانستان و بازار آزاد
افغانستان و بازار آزاد (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی با انتشار دوباره ی این کتاب، بخش دیگر کالا هایی را هم معاینه کرده ام که در بررسی مقوله ی سیاسی، سوای مسایل اقتصادی هستند؛ هرچند نام کتاب، ذهنیت ها را به سمت داده های اقتصادی می کشاند، اما منظورم از آن، گزینه ای بود که در چاپ نخست این کتاب نیز تبیین می کرد سال ها کالا ها را در بازار هایی خریده ایم که بی نهایت سیاسی بودند.اندیشه بر افکار
سمتی و ستمی
سمتی و ستمی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در زمینه ی تنازع سیاسی در افغانستان، باخت نیز یک حقیقت مسلم شده است. توهم باور های بزرگنمایی، از دلایل اصلی آن می باشد. ما در منگنه ی اعداد و ارقام غیر معمول، وزنه هایی را هم خیال می کنیم که در هیچ کدام آن ها بُنیه ملاحظه نمی شود.سمت و سوی افکاری که در آن ها درصد بالای خلط قومی کشور از چشم می افتد و تنوع گسترده ی تعامل بشری، سراسر افغانستان را فر
ارتجاع و مرتجع
ارتجاع و مرتجع (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در این تجربه، ارتجاع و مرتجع ما از سده های بیست و بیست یک، به قرون وسطایی یا عقب تر از آن ها برمی گردند. این عقب گرد که بسیار فکری ست، در کمال شگفتی در میانه ی بازی هایی شکل گرفته بود که در آزادی های محصول جنبش روشنفکری/ مشروطیت افغانستان، در دهه ی دیموکراسی، فرصت های تبارز علنی را فرآهم آورده بودند.سخن دایم از این حیث که مردمانی چند سده قبل گ
در منظر بیگانه
در منظر بیگانه (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی چه قدر در آن شمایل به اصطلاح مذهبی شان، تقلب وجود دارد! در دهکده ی به اصطلاح کوچک جهانی، به خصوص شبکه های اجتماعی هم می توانند راز های سر به مُهری را باز کنند که مثلاً در سیمای تیک تاک، یک سیاه سر می رقصد، اما در همان کشور، بابه اش شماری را تحریک می کند که در جای دیگر، این جنس(اناث) کاملاً نارواست. چرا روی فرهنگ هایی کار نکنیم تا در منظر بیگانه، ت
براي زنده گي
براي زنده گي مصطفی عمرزی در روستايی در ميان كوهساران انبوه، در یک محيط آراسته با آرايش طبيعت، جوانی زنده گی مي کرد كه پندار و كردارش بيش از همه، در برابر محيطي قرار مي گرفتند كه طبيعت دست نخورده، تصوير برجسته ي آن است. میرویس با پا گذاشتن در هر بهاري كه پايان آن خاتمه ي فصلي از زنده گي او بود، شتاب داشت در ميان روستايش، جایی كه در يك كشور بحران ديده، سال هاست از شتاب پرداختن و استفاده از منابع و ظرفيت هايش در
نگرش نو بر شاهنامه و فردوسی
نگرش نو بر شاهنامه و فردوسی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی نگرش تقدس گونه بر میراث های گذشته، شاید نسبت به هرکجای دنیا، باعث تسکین روانی باشنده گان جهان سوم شود. برای ما که عادت کرده ایم هنگام کم آوردن، خود را در گذشته رها کنیم، «خود رهایی» در اعماق تاریخ که مسئله ی ماضی ست، آن مشغله ی ذهنی می آفریند که سهم عمده ی آن، تخیل به جای واقعیت می شود.در این که بخشی از دارایی های فرهنگی و تاریخی
اتحاد شوروی در افغانستان
اتحاد شوروی در افغانستان (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی ظاهراً دوسیه ی اتحاد شوروی، مختومه شده، اما توسعه ی آن در جلد قدیمی(امپریالیسم روس) ما را در قرابت مرز هایی قرار می دهد که با جا گذاشتن تمام علایم قبلی، شباهت های آن در آسیای میانه را کاملاً بی شباهت از نسخه ی شوروی نمی سازد.هنوز هم تکدر تاریخی تجاوز اتحاد شوروی در حیاط ما باقی ست. پس از آن به اصطلاح مارش تعلیم و تربیه، در قعر جهنم ب
افغان زمین
افغان زمین (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی باور های سرزمینی(فرامرز ها) در گذشته ی مردمانی نیز وجود دارند که سوا از واحد های کنونی سیاسی خویش شناخته می شدند. در این کتاب، مفهوهم فرامرزی «من»، هرچند از خاستگاه افغانستان، اما در زمینه ی تنوع فرهنگی «ما» می چرخد.مانند اکثر پرداز های نوستالژیک، در تخلیقات این مجموعه همچنان تعادل را رعایت کرده ام. آوردن توام آن به حساب معنی، آشکار کننده است. در
