ټول افغان څیړنیزې مقالې


داسلامي تشریع اساسات دویمه برخه

په لومړنۍ څیړنه کې مو د تشریعي او فقهي څیړنې څخه وړاندې دحج ځینې کثیرالضرورة مسایل وشنل، داځکه چې دا دحج موسم میاشتې دي ،او همدا یې اړتیا وه، اوس به کوښښ وکړو، چې داسلامي تشریع موازین او فقهي مفاهیم ، دڅه وضاحتونو سره مله وڅیړو،اوداسلامي شریعت لومړني څلور مبادي او اصول یې ړومبی او بیا پسي له اسلامي اساساتو نه مستبط شوي فروعات یا جزئیات ، حسب ضرورت دلوستونکیودمطالعه لپاره چمتو کړو ! اسلامي فقه شک نشته چې فقه داسلامي شریعت مسایل او ورځني ضروري فروعات تشریح کړي دي،داصول فقه علم چې دفروعي

16.06.2020 مفتي فضل هادی (سالک)

عامه پورونه (Public Debts)

د کتاب نوم: عامه تمویل (Public Finance) لیکوالان: امان الله ورین او محمد داود نیازی دیارلسم څپرکی عامه پور (Public Debt) دولت په ټوله کې د خپلو لګښتونو د پوره کولو لپاره عوایدو ته اړتیا لري او دا لګښتونه د خپلو عوایدو څخه پوره کوي، خو د دولتونو د ډېرو لګښتونو او اړتیاو په پام کې نیولو سره د نړۍ تقریباً ټول هیوادونه د بودجې له کسر سره مخ وي. دا په دې مانا چې د عوایدو اندازه یې د لګښتونو له اندازې لوړه وي نو په دې ډول اړ وي چې له دوه لارو څخه ګټه پوره کړي. ۱: د لګښتونو راکمو

16.06.2020 امان الله ورین او محمد داود نیازی

انګریزان د میوند او مکناټن انتقام اخلي

که له یوی خواه زموږ ویاړمند تاریخ د غازی وزیر محمداکبرخان، ایوب خان، میربچه خان او لسګونو نورو غازیان، ښاغلو او د افغان ساتني له نوموتو او مبارکو غورځنګونو، انقلابونو او حماسو ډک ده، په مقابل کې زموږ د دښمنانو، د انسانیت د ښیرازۍ د بدخواحانو او د اسلامي امت د عزت د ورځی د قسم خوړلیو مخالفانو تاریخ هم د غچ، انتقام، کیني، نفرت، شرارت او فتني له بوږنونکو کیسو او روایتونو مالامال ده. دوی د موهن لال کشمیری پر څیر د فساد پیشوو مخبرانو، اجنټانو، خبرچینانو او جاسوسانو پر څیر پرون د عبدالله خا

14.06.2020 قاضي نجیب الله جامع

طالب او جميعت

كله چه طالب ئی رانسکور کړی ، نو بازي د جمیعت و لاس ته ولوېدل ، او د قدرت انتقال ته په خلاص لاس و ایله سو ، او د سیاسي قدرت داخستلو او ساتلو له پاره ئي ډېري غټي مختبیلې ټکوهلې ، او داسي فکر يي کولی چه دا کوچنۍ دره او کم نفسوس به دا لویه د امپراتورانو هدیره به د ځان کړي ، او د چپنمآب  صاحب (نه سياسي قدرت أو نه ئې د توپک قدرت ) له بېوسۍ نه ئې سوء استفادې وکړه ، هره خوا ئې تر ګنډه وکښل ، او شخ شخ برېتونه هري خواته پورته کښته کېدل ، داچه سیاسی قدرت ته ورسېد ، دوهم قدم ئې داسي واخستلی چه : چه د کاب

13.06.2020 Karim Halimi

دریمه برخه ؛ آیا خدای ممکن دی؟

  لومړني انسانان:  انسانانو کې د خدای د تصور په هکله سوچ هم له یوه اوږده تکاملي دور تېر دی او لا هم د تکامل حالت کې دی. له سیند، سپوږمۍ، لمر او ستورو واوښت او د آسمان د پاسه یې بللو. پخوانیو انسانانو فکر کولو چې اسمان یو چت دی او خامخا خدای ددې د پاسه دی ځکه لوی باچا باید پاس وي. د ابراهیمي ادیانو متنو کې هم اسمان چت یاد شوی او په نا لیدونکو ستنو ولاړ دی. حقیقت دادی چې اسمان م

13.06.2020 ګهیځ ریښتین

امریکا به له چين څخه د خپلو تصديو د وتلو په نيت کې بريالۍ شي؟

امریکا به له چين څخه د خپلو تصديو د وتلو په نيت کې بريالۍ شي؟   دا هغه موضوع ده چې ځينې امريکايي سياستوال يې د ترسره کولو په لټه کې دي او په دې ليکنه کې له چين څخه د امريکايي تصديو د احتمالي وتلو د پايلو او په دې اړه چې آيا امريکايي شرکتونه به د چين لوی بازار پرېښودو ته چمتو شي؟ بحث شوی. ليکواله: زرينه؛ د چين نړيوالې راډيو د پښتو څانګې خبرياله د امريکايي سياستوالو څخه د اقتصادي لارې ورکېدل:   والسټريټ ژورنال پدې وروستيو کې د  (( آيا امريکا له چي

11.06.2020 اندیښمن ځاځی

د لېنېن دوکتورین او د مسلمه امت د تاړاک اتلان

که لېنین اوس ژوندی وای، د خپلو پلیدو نظریو د اثبات لپاره به یې د افغان مجاهدینو د وحشت زرګونې بېلګې راوړلې چې دین یا مذهب د څومره بدبختیو لامل ګرځي۔ همداسې به یې نړیوالو ته د لوېدیز امپریالېستانو د پروژو او کرایي قاتلانو ناولې څېرې بربنډولې۔ په بشپړ باور چې د هرې خبرې لپاره به یې یو لاسوند (ثبوت) وړاندې کوه او په بپشړ باور چې د لاسوندونو له کمښت سره به نه وای مخ شوی۔  دا دي د لېنېن له مرګه څخه کابو شپږ نوي کلونه تېرېري، خو د ده یوه او بله وینا یا سیاسي او نظامي دوکتورین په ډېرو اسلامي

10.06.2020 محمدکریم نور

د مسلمانو په ضد د بیدینه ملحد د بی منطقی په هکله

    ګهیځ او که توره شپه په مسلمانانو مسخری کړی. هغه خپله بی منطقی د منطق تر نامه لاندی لیکلی: سره لدی چه د خپلی بیدینی دلیل یی سم نده ویلی بیا هم په سپکه د خدای نوم یادوی او د اوسنی استعماری جنګ پړه په خدای او اسلام ور اچوی. دا د ده بی عقلی او یا فریب ده چه دا کار کوی. د خپل دین ایدیالوژی او کلچر او د خپلی خاوری نه دفاع تنها د مسلمانانو کار ندی. دا بیدینه او بادیانته خلک ټول کوی. اوس چه دولت د امریکایانو په روپو چلیږی، اساسی قانون اسلامی جمهوریت وایی خو بیا دیموکراسی ا

08.06.2020 طاهر ثابت

د امریکا حکومت د خپل توکم پاله کړنو پړه پر نورو اچوي

د امريکا حکومت د خپل توکم پاله کړنو پړه پر نورو اچوي ليکواله: زرينه؛ د چين نړيوالې راډيو د پښتو څانګې خبرياله په امريکا کې د توکم پالنې ضد قهرجن لاريونونه او  تاوتريخوالی لسمې ورځې ته وغځېدل او له دې کبله تراوسه د دغه هېواد په ۶ ايالتونو او ۱۳ ښارونو کېبېړنی حالت اعلان شوی او په بېلابېلو ځايونو کې د ملي ګارډ ۶۷۰۰۰ عسکر  ځای پر ځای شوي دي. په داسې بېړني حالت کې چې د امريکا په تاريخ کې ساری نه لري، امريکايي حکومت په څه بوخت دی؟ سي اين اين دې ته په اشارې وويل چې د

05.06.2020 اندیښمن ځاځی

حماسه قندهار

سال ۱۷۳۷ است و قندهاریان منتظر توفان سهمگینی هستند ، توفانی که به سلطنت هوتکی ها در ایران پایان بخشیده است و اکنون با شتاب به سوی قندهار می آید تا قندهار ، این مهد دلیران را هم به زانو درآورد ، این توفان نسیمی بود که نفاق افغان ها به آن مجال رشد داد .نادرشاه افشار برای پایان بخشیدن به سلسله هوتکی ها با لشکری قوی و توپخانه ای سنگین به سوی قندهار می آید و شاه حسین ، هماورد او در جنگ های پیشرو ، منتظر او نشسته است .شاه حسین که نبردهای سهمگینی را پیشبینی میکند شاهزاده محمد خان را برای فرم

31.05.2020 محمد شریف منصور

 پیدایش وادامه ای افراط گرائی در افغانستان|

منابع آگاه گزارش میدهند که بیش از بیست گروه افراطی، زیر نام مذهب در گوشه و کنار افغانستان جابجا شده اند. سوال پیدا میشود که این گروهها چگونه بوجود آمدند؟ وچطورادامه ای موجودیت آنها، زمینه سازی می شود؟ آیا عوامل داخلی سبب پیدایش آنها شد؟ ویا قدرتهای بیرونی، ایشان را پایه گذاری کرده اند؟     اگر قدرتهای خارجی مؤجد آنها اند ؟ پس سوال مطرح میشود که چرا این قدرت ها، به خاطر مستقر ساختن دست پرورده های شان، افغانستان را برگزیدند؟ آیا شرایط  مساعد برای پیدایش و رشد افراطیت دردرون جامعه ای ما،

31.05.2020 میرعنایت لله سادات

د ګهیځ د الحادی درس د دوهمی برخی غلطیانی

  د ګهیځ د دویمی برخی لیکنه ښیی چه دی د الحاد ملا دی. لیکونکی څینی خبری تکرار کړی: اوله فقره یی ویی چه بی له مادی نه څوګ ماده نسی جوړولی. اوس خو اول دی باید ووایی چه توره قوه (نامرئی) په ماده اثر لری، که نه؟ ایا هغه ماده ده؟ صحیح جواب داده چه هغه ضدماده بللسوی ده. خو بیا هم هغه وجود لری او په کایناتو باندی تاثیر لری. تر پرون ملحدین په هغه نه وو خبر. نن باید ووایی ولی غیرماده په ماده باندی تاثیر کړی؟ که دا تاثیر تعبیر سی نو څنګه باید تعبیر سی؟ تر اوسه خو هغه په قادر، مهلک او دا

29.05.2020 طاهر ثابت

ولې کائنات په اوتومات ډول وجود نشي موندلی؟ په الحادی نظر یوه تبصره

 د لاندی لیکنی مخکی باید ووایم چه مسلمانان خدای د قران او حدیثو په اساس پیژنی. دا چه قران او حدیث د عقل سره تضاد نلری نو قرانی او د حدیثو روایات په عقلی توګه بیان سوی. چه کیدای سی دا عقلی بیان کله کم او کله پوره وی.  مونږ په لاندی لیکنه کی صرف عقلی دلایل وایو ځکه ملحدین خو له قران او حدیثو منکر دی. هغه یو ړوند تقلید بولی (العیاذ بالله). هغه چه د الحاد په تنګنظری کی نوی لویدلی کیدای سی الحادی تقلید پریږدی او اسلام په ښه ډول بیرته ووایی او په هغه کی فکر وکړی.   پکتین لیکلی:

29.05.2020 طاهر ثابت

قاموس پوهنه او دایرة المعارف لیکنه ۳

(درېیمه برخه) د نننۍ نړۍ د علمی او څیړنیزو مراکزو یوه ځانګړتیا د هغو د وخت کمښت او د وخت ښه مدیریت کول دي. په تیره بیا ګڼ شمیر څیړنیزو چلند بیلګو کې څیړونکی له خپلو مسلکی، طبیعی ، تاریخی، جغرافیایی، حقوقی او نورو اصطلاحاتو سره مخامخ کیږی، چې د خپل کار دبهیر د نه درولو او د وخت د نه ضایع کیدو لپاره باید سمدستی د مربوطه اصطلاح په هکله لنډ ارتیکل ترلاسه او د هغې د معلوماتو په ادامه خپل اصلی کارته دوام ورکړی. د نورو هیوادو څیړونکی، نړۍ ګرځیدونکی، ټولنپوهان او نورو ته اړتیا پېښېږي چې د تاریخی

28.05.2020 پوهاند محمد بشیردویال

دویمه برخه ؛ آیا خدای ممکن دی ؟

په تېره لیکنه کې په دې رڼا واچول شوه چې د مادې او غیر مادې تر منځ تړاو ممکن ندی او غیر ماده څوک تشرېح کولی نشي نو غیر مادې ته مادي صفات ورکول دوکه ده. دینونو کې خدای غیر ماده بلل شوې خو همدې غیر مادې ته بیا مادي انساني صفات ورکړل شوي. بل دا چې دینونو کې د مادې او غیرې مادې (خدای) تر منځ علیت ندی تشرېح کړی. د بېلګې په توګه دا چې غیر مادي خدای د جهان جوړلو لپاره سګنلونه څرنګه استول دا ندي واضح شوي.طبیعت کې په ماده بله ماده اغېزه لري یا هم انرژي پرې اغېزه لري چې انرژي خپله د مادې یو حالت دی. غږ،

28.05.2020 گهیځ ريښتيا

ولې کائنات په اوتومات ډول وجود نشي موندلی؟

لومړۍ برخه د کائنات د خالق په توګه د خدائ وړاندې کول د خدائ په حق کښې قوي ثبوت ګڼل کیږي. دوه ثبوتونه شتون لري چې خدائ د کائنات خالق دی. د دې معنی دا ده چې "خدای په پیل کې آسمانونه او ځمکه رامینځته کړې" معنی دا چې له دې څخه مخکې هم کائنات پیدا کړل شوی وو ، یعنی دا چې خدای د دې پیدایښت دمخه شتون درلود او هغه زموږ کائنات رامینځته کړی؟ د دې دلیل له مخې کائنات له خدای څخه مخکې هم په خورا پخوانیو وختونو کې موجود و ، په تیرو وختونو کې یو وخت هیڅ هم نه و او د کائنات د شتون لومړي لامل (Cause)

26.05.2020 پکتین

د کورونا پدېدې ته یوه کتنه

بشري ټولنه له پيدايښته له بېلابېلو طبيعي او غير طبیعي ګواښونو سره مخامخ کېږي، خو له بده مرغه له دغو پېښو هم په علمې ډګر کې او هم په ټولنيزو پېښو کې د ابن‌الوقت اشخاصو لخوا د خپلو شومو اهدافو لپاره په نښه کېږي، چې خپلو نامآنوسو اهدافو ته ورسېږي، نو دغه پېښې د خپلو سیاسي، ايدویولوژيکي، ديني، مذهبي، سکتوريستي او حتی قومي موخو لپاره کاروي، چې په دغه ليکنه کې به د کورونا غميزې تر څنګ دغو نامآنوسو موخو او شرلاتانيزم ته هم لنډه نغوته وشي. دا ټولو ته څرګنده ده، چې د کورونا (COVID 19) لومړنۍ پ

26.05.2020 ډاکټر لمر

قاموس پوهیدنه او دایره المعارف لیکنه (دوهمه برخه)

قاموسونه بیلابېل ډولونه لري: تشریحی تاریخی ، تشریحی جغرافیایی، بشپړ او لنډ، عمومي او څانګیز، ادبی او دیالیکتیک، فرازیالوژیکی او ترمینالوژیکی( داصطلاحاتو) او نور. موږ په افغانستان کې د پښتو او دری- پارسی ژبی تشریحی او لغوی قاموسونو باندې کار کړی دی، خو مسلکی مشرح دکشنری نه لرو، خدای وکړی د اقتصاد، فارمسی، طب، کانونو او زمکپوهنې، کرنې او دا ډول نورو مهمو څانګو کی جامع دکشنری ولرو. باید اعتراف وکړوچې زموږ د ځوان کول د لغاتو دایره او د افادې قوه محدوده اوضعیفه ده. له دیرشو کلونو را دې خوا مو معار

26.05.2020 پوهاند محمد بشیردویال

قاموس او دایرة المعارف پوهنه

(Lexicography and Encyclopedia) (لومړۍ برخه) په څیړنه، زده کړه او علمی چارو کی د پوهنتونو درسی کتاب Textbook، د یوه هیواد احصائیوی کلنۍ( Statistical yearbooks)، دایرة المعارفونه (Encyclopedia) او قاموسونه (Dictionary )ډیر اعتباری او ضروری مرجع اثار او اخځ شمېرل کیږی. په تیره بیا نن ورخ قاموسونه؛ او هغه هم تشریحی قاموسونه، د محصلانو او څیړونکولپاره یو مهم ضرورت دی. اوس لله الحمد زموږ پوهنتونونه څه ناڅه کاغذی چاپ درسی کتابونه لری، بریښنایی کتابتونو ته هم لاسرسی لرو، خو ورسره یو ځای یوشم

25.05.2020 پوهاند محمد بشیر دودیال

د چین سیاسي ، ولسي او مشورتي کنفرانس

د چين ولسي سياسي مشورتي کنفرانس جان روان ځاځی د چين ولسي سياسي مشورتي کنفرانس د چين خلکو د هېواد پالنې يوه داسې واحده ټولګه ده، چې د دې هېواد لهمختلفو ګوندونو او ټولنو څخه جوړه شوې او د چين کمونېست ګوند يې مشري پرغاړه لري.                                              د چين ولسي سياسي مشورتي کنفرانس په خپله لمنه کې د ډېموکراسۍ او يووالي موضوعات رانغاړي، چې همدغه يې دوه لوی او ار(اصلي)موضوعات دي. دغه کنفرانس د چين د دولت همکار او په سياسي مشورو کې يو ډېر مهم ارګان دی،چې د دې هېو

25.05.2020 اندیښمن ځاځی

ایا د قطر تړون د  افغانستان د کاملی سولی تضمین کوی؟

   د پورته سوال جواب داده چه نه. هغه د افغانستان د آزادی تړون دی. د قطر تړون د بهرنی قوواوو د وتلو لپاره شوی دی چه هیله ده امریکا به لیږ سد ته راسی او د خپلو ګټو له رویه به نور د افغانستان له استعمار نه لاس واخلی. شل کاله جنګ د امریکا په تاریخ کی نده شوی. دا چه اوس هم تالبان د نیم افغانستان په خاوره ولکه لری هغه د امریکا لپاره شرمونکی خبره ده. نور شل کاله به هم د دوی ارمان پوره نکړی ځکه تالبان لا د خپریدو په حال کی دی او امریکایان د ماتی. له بلی خوا امریکا د دنیا اوله وژونکی قوه لری چ

22.05.2020 طاهر ثابت

د خدای منکرو روانی مشکل او سفسته: ګهیځ ریښتین ته

ګهیځ نه پوهیږم څوک دی. دا به د هغه له وروستنی لیکنی نه معلوم سی. خو د اولی لیکنی له عنوان او تفصیل نه معلومیږی چه هغه د شک په حال کی دی. شک مو ځکه ووایه چه هغه د خپل دیلیکتیک په دوران کی د اوسنی خدای منکرو سوالونه او جوابونه د سوال په ډول خپاره کړی دی.  د ګهیځ سوالونه البته د حاضر خدای ناشناسی په سفسته (غیر فلسفی) ولاړ دی چه اوله برخه یی د روسی او غربی او نورو په لیکنه متکی وی او اخرینی برخه یی د د عیسویانو په توماسی عقیده متکی وی. مونږ د دواړو برخو په هکله لیکنه کوو او دواړی برخی له

18.05.2020 طاهر ثابت

د امریکایي قراردادي خونیانو جهاد که د مسلمه امت ځپل؟

په کابل کې په نویو زیږدېلو ماشومانو او د دوی پر میندو او په ننګرهار کې په جنازه له برید وروسته چې ولسمشر غني د امریکا په قراردي خونیانو یا طالب سړیخورو د یرغلیزو عملیاتو اعلان وکړ، طالبانو غوغا پیل کړه چې ولسمشر غني سوله نه غواړي، جګړه غواړي او هڅه یې دا ده چې د جګړې له لارې په واک کې پاتې شي۔ سربېره پر دې د طالبانو د کوټې او پېښور شوراګانو د قطرمېشتي طالب مشرانو په خوښه په افغانستان کې د ملکي او نظامي بسنټونو پر ضد د مرګوني یرغلونو اعلان هم وکړ۔ که څه هم چې افغان غمځپلی ولس طالب ښه ترا پیژني

17.05.2020 محمدکریم نور

د سیاسي سرچوک شپېته کلنه رنډۍ

څاروی حلال نه، ښنکی پر سر نیولی۔ په بل عبارت، د واده یا خیرات لپاره څاروی حلال شوی نه دی، خو ده به کاسه یا پتنوس د غوښې لپاره وار له وړاندې پر سر نیولي وي او د "راکړه" نارې به وهي۔ کټ مټ لکه ډاکتر ګلمرجان۔ د رایې ورکولو بهیر لا پای ته نه وي رسېدلی، خو دی پلید به بوغارې وهي چې ټاکنې ده ګټلې دي، دی ولسمشر دی، سبا ته کابینه جوړوي، که یې چا مخ ډب کړه، خلک به ووژني، ولسونه به د توکم په نامه وپاڅوي، د وینو سېلابونه به راولي، افغانستان به تجزیه کړي، خو مسئولیت یې د ده پر غاړه نه، بلکې د بل پر غاړه د

12.05.2020 محمدکریم نور

اریانا - خراسان - افغانستان

(پښتو ژباړه)د دکتور زمان ستانیزی لیکنهد کلیفورنیا په دولتي پوهنتون کې د سیاسي علومو استاد  د هیواد په متشنجه سیاسي فضا کې د افغان او افغانستان په شان موضوعاتو باندی مقابله او مناظره کول په عمومی توګه د مینې یا نفرت پر محور راڅرخی چې په هغه کې د هیوادوالی او پخوانی «وطنداری» رسم له تهدید لاندی راځي. په دی لیکنه کې د اریانا، خراسان، او افغانستان دریګوني نومونه د نژادي او سیاسي هویت د اصطلاحاتو په توګه له لغوي نظره د تاریخ په اوږدو کې د درېو مشخصو معیارونو له مخی تر غور لاندی نیس

10.05.2020 دکتور زمان ستانیزی

OK
This site uses cookies. By continuing to browse the site, you are agreeing to our use of cookies. Find out more