مقالې
هر دو سوی ماجرا
اصرار در موضع سخیف، شماری را جری کرده است که وقتی پیرامون تاریخ و بزرگان ما یاوه می بافند، می پندارند گویا به فهمی رسیده اند که در واقع یک طرفه است. گاه از خود می پرسیم اگر وجاهت بزرگانی چون شاه امان الله، زیر سوال برود، آیا جایی برای بچه ی سقا می ماند؟ ما در تقابل سیاسی جدید، در تنازعی که معلوم نیست چه زمانی پایان می یابد، در تکدری&n
افسانه پردازی و حقیقت تاریخ
در حوزه ی تاریخ نویسی ما تا زمانی که مولفه های بنیان اندیشی، برداشت های تاریخی را از ریشه متفاوت بسازند(واقعی)، رجوع به کتب قدیمی که به خصوص در تاریخ نویسی فارسی، بخشی کاملاً به افسانه و داستان های کودکانه شبیه می باشد، متاسفانه یک زمینه ی پُر استفاده مانده است. هنوز هم تعدادی بی توجه به سنت جعل تاریخ&n
دختر افغان زمین
واکنش های برخاسته از احساسات، نه فقط عامل کج فهمی می شوند، بل در گذشته ی ما به فاجعه ی تاریخی نیز مبدل شده اند. خصومت ها و گرمای بیش از حد مذهبی، شاه امان الله را مهاجر کردند. عامل بیگانه در جایش، خصومت های خودی که تابع واکنش های جاهلانه بودند، سال ها پس از سقوط امانی، ما را عذاب می دهند که اگر آن مخالفت ها نبودند، عمر آن روزگار خوش، دیر می پایید.
ضرورت یا مجبوریت؟
صدای بلند رییس دولت که احساساتی می شود، صد ها نمونه ی ضعف هایی را منتقل می کند که تعجب می کنیم، اگر این دولت این قدر مشکل ندارد، چرا سطح آن ها در حال صعود است؟ اگر مخالفان واقعاً ناچیز استند و پرستیژ طرف شدن حکومت را ندارند، چرا پرستیژ دولت در برابر واقعیت هایی که گاه خشونت آن ها با اعمال حملات و سزا های خشن، رسانه یی می شوند، صورت می گیرند؟ کوچک نمایی مشکلات، خیانت است. مثلاً می خواهید کوهنوردی کنید! اگر موضوع را
توسعه ی جغرافیایی امپراتوری احمدشاهی
(یک تحلیل تاریخی مورد نیاز) علاقه مندان تاریخ در افغانستان، عموماً با دو نوع نوشتار تاریخی مواجه اند. یکی شکل کلاسیک می باشد که اکثراً از تحلیل عاجز است و با شرح و ثبت رویداد ها می گذرد. در این جنبه، یک بخش دیگر به نام روایت نیز قرار دارد که با ماهیت افسانه یی، حتی غیر قابل قبول می شود. شکل دیگر تاریخ نگاری در افغانستان، بر اساس داده های
د افغانستان د خپلواکۍ سلمه کلیزه
خپلواکي مو اخيستې؛ خو څنګه يې وساتو؟ د زمري اته ويشتمه د افغانستان په تاريخ کې هغه وياړلې ورځ ده چې د دې هيواد دوست او دښمن، افغان ولس او بهرنيان يې نه شي هیرولی او تر ابده به د تاريخ پاڼې پرې زرينې وي. افغان ولس يې ځکه نه شي هيرولی چې په دغه ورځ ستر غازي امان الله خان د خپلو نورو مجاهدينو سره اوږه په اوږه د نړۍ د هغه زبر ځواک په مقابل کې بريا ته ورسيدل چې
طالبه! امتیاز یو طرفه نه کېږي
له سولې وروسته افغانستان! دا دی په دوحه کې د افغانستان د سولې په تړاو بین الافغاني غونډه هم پای ته ورسېده،ترڅنګ یې د امریکايي پلاوي او طالب استازیو ترمنځ د سولې د مذاکراتو اووم پړاو هم له دوه ورځني ځنډ وروسته پرون پیل شو. د بېلابېلو لوریو هیله مندي هم د پخوا په پرتله ډېره ده او یاده غونډه یې مثبته وبلله.
انسان او طبیعت
انسان او طبیعت : لکه وریځې نس کې پټه ده بریښنا هسې مېشت ده د تیارې منځ کې رڼا که د ځمکې یو اړخ تور لکه تبۍ ده په رڼا او په ځلا ده بله خوا پیل د شتون که د نشتون سره څرګند دی ناڅرګند ښکاري د دواړو انتها پرېوتل او ختل دواړه سره مل دی د ژوندون د راز یو غټه پېچلتیا سکون ستنه او پایه د حرکت ده د بدلون پر مټ ولاړه ده دنیا د خندا سره ژړا ځکه ملګرې چې د ژوند پانګې ته وبخښې غنا طبیعت د اړوپيچ یوه لړۍ ده
اعترافات مستقیم
حمله با تیم کودکسالار به سیستم سیاسی امریکا، ماحصل چند ماه کشیده گی میان حکومت افغانستان و ایالات متحده ی امریکا شد. این بارز ترین نمونه ی اثر استخدام افراد و اشخاصی بود که حکومت دکتور غنی به نام جوان سالاری، اما در واقع برای یکه تازی، در پیش گرفته است. پنهان نیست که کودکسالاری های سیستم دولتی، هرگز نمی توانند مخاطب شخصی شوند که با اعتماد به نفس متفکر دوم دنیا، رییس جمهور افغانستان شده است. چنین اعتمادی، قرار گرفتن در بلندی سلسل
ضرورت اعتمادسازی درونی
من باور دارم که گروهک های موذی، اوج کراهت منظر خویش(بازی با کارت قومی) را در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، اگر صورت گیرد، نشان خواهند داد. این در حالی ست که متاسفانه تشتت تباری در میان اکثریت مردم افغانستان(70 درصد پشتون ها) چه در زمینه ی اجتماعی و چه در زمینه ی سیاسی، بی سابقه عنوان می شود. طالبان با مواضع خشن که بسیاری موجه است(عدم اعتماد بر دولت های موتلف با ت
مفتری اجتماعی
سهل گرفتن مفاهیم حقوقی و عدم تعمیم اجتماعی آن ها گاه باعث فجایع می شود. در جامعه ی سنتی- مذهبی ما که همه چیز بیشتر براساس ظاهر قضاوت می شود، سقوط به خاطر بی تفاوتی در برابر هنجار ها، مثال های زیاد دارد که توده های کثیر متعصب- مذهبی و سنت زده، اما در برابر مفاسد، جرایم و تجاوز بسیار حساس نیستند. از شهر های پوشیده از کثافات تا محلاتی که در همه جا همه در کمین اند تا به شخصیات شما کنجکاوی کنند، کمتر کسی یافت می شود که در قبال هنجار ها احساس مسوولی
د قطر د بین الافغاني غونډې په اړه د سولې د جریانونو د مشترکې جبهې ګډه اعلامیه
بسم الله الرحمن الرحیم د سولې د جریانونو مشترکه جبهه په دوحه کې د جون په
ولسمشر غني په پنځو کالو کې څه وکړل؟
ولسمشر غني په تېرو پنځو کالو کې لومړی او اساسي کار دا وکړ چې په افغانستان یې د نړیوالو بایللی باور ډېر ژر او په لږ موده کې ترلاسه کړل او دوی یې دېته وهڅول چې له افغانستان سره خپلې ژمنې له سره تازه کړي او د امنیتي او دفاعي ځواکونو د تمویل، تجهیز او روزنې ترڅنګ د افغانستان د انکشاف په برخه کې خپلو مرستو او ستراتیژیکې ملګرتیا ته ادامه ورکړي. د دې ترڅنګ یې د پاکستان پر ضد لابي وکړه او په کره اسنادو یې ټولې نړۍ ته دا ثابته کړه چې پر افغانستان د تحمیل شوي جنګ تر لاس د پاکستان لاس دی، ځکه ترهګ
متحدو ایالاتو د استرالیا له مهاجرت توقیف خونو یو شمیر پناه غوښتونکي قبول کړي
د استرالیا له مانوس مهاجرت توقیف خونې یو شمیر نور پناه غوښتونکي متحدو ایالاتو ته انتقال شوي خو لا هم سلګونه نور هلته په بند کې پاتې دي. د رپوټونو په اساس، په تیرو دوو اوونیو کې د پاپوا نیوګینیا له مانوس مهاجرت توقیف خونې چې د استرالیا په مالي ملاتړ هلته فعاله ده، د بیلابیلو هیوادونو ۳۸ پناه غوښتونکي په دوو جلا الوتکو کې متحدو ایالاتو ته د بیا میشتیدنې لپاره انتقال شوي. لومړۍ الوتکه چې ۱۵ پناه غوښتونکي پکې لیږدول شوي د جون میاشتې په ۲۶مه نيټه متحدو ایالاتو ته تللې او دویم الوتک
اندونیزیا کې کډوال له نامعلوم راتلونکي سره مخ دي
یوې اندونیزیايي ورځپاڼې لیکلي، استرالیا کې د مۍ میاشتې په فیدرالي ټاکنو کې د سکاټ موریسن په مشرتابه د لبرال او ملي ګوندونو ایتلاف له تمې لېرې بریالیتوب په دې معنا دی چې یو ځل بیا به د سیمې په کچه او په ځانګړي ډول په اندونیزیا کې کډوال او پناه غوښتونکي له نړیوال اغیزمن خوندیتوب څخه د اوږدې مودې لپاره بې برخې پاتې شي. د یادې ورځپاڼې د لیکونکي په وینا، دا ځکه چې سکاټ موریسن د کډوالو په وړاندې سخت دریځ لري او دا دریځ یې تر پنځه کاله پخوا په پرتله کله چې هغه د استرالیا د مهاجرت او سرحدونو
جنګ ، اشغال او ختم
ټول جنګونه د زورورو له لوري په کمزورو او ضعیفو تحميل شوي دي او دا تر هغه وخته دوام کوي چې يا کمزوری لوری کاملاا دپښو ولويږي او يا زورور سره مقابله د ضعيف له لوري دومره اوږده ، قوي او منظمه شي چې زورور نور د جنګ په دوام کې د ګټې په ځای تاواني شي ، هغه منابع چې د جنګ خرڅ او دوام د پاره يې کارول په کمېدو شي او دجنګی ډلو د جنګ فوقيت په سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي او تبليغاتي لحاظ نور ديوه لوري په محور نه څرخيږي . د هر جنګ د ختمولو د پاره د مبارزې دوې لارې دي : نظامي او سياسي اکثره
د سولې قیمت د حکومت سقوط دی؟
په داسې حال کې د امريکا او وسله والو طالبانو استازیو تر منځ په قطر کې د سولې روانو خبرو ته تر پخوا اوس هيله مندي ډېره شوې؛خو دې هیلې ته د رسېدو د بیې،څرنګوالي او پایلې په اړه ځینې پوښتنې او اندېښنې مطرح کېږي. که څه هم د افغانستان د سولې په برخه کې د امریکا ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد په ځلونه افغانانو ته په خپلو خبرو کې ډاډ ورکړی،چې له وسله والو طالبانو سره د دوی هوکړه به د افغانانو په ګټه و
آسیب های جداسازی سیاسی
حالا که خط فکری دکتور اشرف غنی و محمد حنیف اتمر، به دو تیم انتخاباتی کشیده شده است، می توان به درک ناهنجاری هایی پی برد که چه گونه از تشتت تباری میان ما رونما می شوند. موضع گیری های دو طرفه، دو شخصیت نخبه ی افغان از قوم معزز و بزرگ پشتون را تنها در مواضع رقابتی قرار نمی دهند، بل مبرهن است که این جداسازی عمدی، آسیب جدی به بدنه ی تباری ما شمرده می شود. متاسفانه سیاست های کژدار
ارزش حضور سیاسی (راجع به انجنیر حکمتیار)
ما در چند طرف تنقیداتی درگیر استیم که بسیاری مغرضانه (بدون منطق اصلاحی) و توهین آمیز اند. این که چه عواملی باعث شده اند جغرافیای تباری ما بیش از همه خشونت طلب باشد، از اوان هفت ثور تا تجاوز شوروی و طرح های علنی پشتون ستیزی که عیناً در جای قدم های سربازان اتحادشوروی، نیرو های بین المللی را فریب می دادند تا به خانه ها و حریم شخصی ما تجاوز کنند، می توان به ریشه های بسیاری رسید که یک گروه حریص و حاکم در قد
د ناقانونه کډوالو پر وړاندې د استرالیا د حکومت په تګلارو کې تغیر نه دی راغلی
د استرالیا د کورنیو چارو وزارت مشاور وزیرې (تارا کواناګ) په یوه غونډه کې چې تیره اوونۍ د سه شنبې په ورځ د هند په پلازمینه نوي دهلي کې جوړه شوې وه، وویل، د استرالیا حکومت به هیچاته اجازه ورنکړي چې د سمندر له لارې په ناقانونه کښتیو کې استرالیا ته داخل شي. نوموړې ټینګار وکړ چې د استرالیا له فیدرالي ټاکنو وروسته هیڅ بدلونونه ندي رامنځته شوي ځکه د سکاټ موریسن همغه پخواني لبرال ګوند د حکومت واک بیا ترلاسه کړی او د ناقانونه مهاجرت پر وړاندې په خپلو مخکنیو تګلارو ټینګ ولاړ دي. آغلې تا
