مقالې
د سولي هڅي که د استعمار نوي توطيي
زمونږ هیواد افغانستان ډیر ویاړلی مګر د غم لړلو پیښو ډک تاریخ لري، د افغان هیواد د خپل حساس ستراتیژیک او تاریخي موقعیت په اساس ډیرځله د جګړې ،استخباراتي دسيسو او پرديو د تګلارو د عملي کيدو ډکر ګرخيدلی، پښتون اولس هرځل د پردیو اهدافو قرباني شوی، دتاریخ په اوږده مسیر کي څو څو ځلي افغانستان دبهرنیو دښمنانو له لوري د نامعلومه جګړې په لومه کې راګیر شوی دی. افغان پرګني او ولسونه د لسیزو راهیسې د یوسولیز ژوند ته دلاس نه رسیدو په علت د نړئ د سیاسې، او اقتصادې ودې څخه ایثار پاتي شوي دی، چې د مل
د فکر سمون
د فکر سمون: خيني خلک دا متل کوي: خدايه ! عمر دي د سپي راباندي تیر کړ او سوال به د سړي رانه کوي ( په اخرت کي). مطلب يي دا وي چي خداي دي په هغه دنیا د سپي غوندي چلند راسره وکړي او پوښتنه دي نه راڅخه کوي. د انسان مغز هم یو عجیب او غریب قدرت لري، کله انسان تر عظمته رسوي او کله يي همدا خپل فکر دومره ذلیل کړي چي د سپي په ژوند خوشحاله وي. انسان د خپل فکر بنده دي او کله چي د سړي فکر د سړي نه وي نو سړي هم سړي نه پاتي کیږي. او کله چي سړي سړي پاته نه شي نو بیا په پلار، نیکه او پنځه زره کلن تاریخ
سیاسی ګوندونو ته یوه کتنه! - پنځمه برخه
سیاسی ګوندونو ته یوه کتنه! (پنځمه برخه) عبدالله وردک انګلستان - اپرېل - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! کله چې د خلق ګوند په ټول ملک کې خپل کنترول ترلاسه کړ، نو بیایې سمدلاسه، په ټولو مهمو حکومتي ادارو کې د خپل ګوند غړي وګومارل. د خلق ګوند په نسبي توګه زیات پوه او مسلکي کدرونه نلرل، او د دوی مقررۍ ډېرې بې انصافه وې. دوی ته ګوندي سابقه، او
بنګله دیش کې لسګونه روهنګیايي کډوال له قاچاقبرو ژغورل شوي
د بنګله دیش پولیس وايي تیره شنبه ورځ یې ۱۱۵ روهنګیايي کډوال چې په پام کې وه د قاچاقبرو لخوا د کب نیونې په کوچنیو کښتیو کې مالیزیا ته قاچاق شي، ژغورلي، خو په دې تړاو دوی د هيڅ کوم شکمن قاچاقبر په نیولو نه دي توانیدلي. د روهنګیايي کډوالو دغه ډله د بنګله دیش د (کوټا پلانګ) مهاجرت کمپ سره تړاو لري چې میانمار سره پر پوله موقعیت لري او د نړۍ تر ټولو ستر مهاجرت کمپ بلل کیږي. د بنګله دیش د پولیسو افسر انور حسین په دې اړه وویل، د روهنګیايي کډوالو دغه نوې ډله په داسې حال کې وژغورل شوه چ
روهنګیايي کډوال د انساني قاچاق له مخ په زیاتیدونکي خطر سره مخ دي
د انساني قاچاقبرو له منګولو ژغورل شوې روهنګیايي کډوال ضیا الرحمن وايي، کله چې ده د بنګله دیش په کاکس بازار مهاجرت کمپ کې ژوند کولو د انساني قاچاقبرانو لخوا اختطاف شو او وروسته په راتلونکو دریو میاشتو کې چې به دی له یوې سیمې نه به بلې ته وړل کیدو نو د قاچاقبرو یوې ډلې به بلې ته پلورلو. نوموړی وايي، دی مالیزیا ته تر رسیدو او له ژغورل کیدو مخکې ټولټال اووه ځله پلورل شوې. نوموړی وايي، له کاکس مهاجرت کمپ څخه هغو خلکو وتښتولو چې ځانته یې کډوال ویل او په کمپ کې يې له دوی سره شریک ژون
اصلاح مدیریت، نه تغییر نظام!
نارضایتی از شیوه ی مدیریت سیاسی، موج انتقادات را برانگیخته است. این در حالی واقع می شود که در جو کمپاین ها، هرچند با تعویق انتخابات، اما آزمندی هایی که در دسته ها و گروه ها، نوع دیگر انحصار را نوید می دهند، صلاح دیدگاه ها و انتقاداتی را نیز ستر کرده اند که با ماهیت اصولی ارائه می شدند. نظام کنونی جمهوری اسلامی افغانستان، حاصل 18 سال توافق سیاسی، جمعی، فرهنگی افغان ها در زمینه ی فرصت هایی ست که جامعه ی جهانی فراهم آو
د بخمل او ململ سیاست
د ۶۲۷ میلادي کال د مارچ په میاشت کې چې د هجرت د شپږم کال د ذی القعدې له میاشتې سره سمون خوري، حضرت محمد (ص) د مکې له قریشو سره د حدیببې د سولې د تړون په پار، خبرو ته کښیناست. کله چې وثیقه جوړه او د لاسلیک وخت شو نو د قریشو نماینده اعتراض وکړ چې د محمد رسول الله په ځای دی، محمد بن عبدالله ولیکل شي ځکه چې موږ تا د رسول په صفت نه منو. صحابه ډیر په قهر او له خپلو ځایونو پاڅیدل او له حضرت پیغمبر څخه یې وپوښتل چې آیا تاسو په حقه پیغمبر نه یی؟ دوئ ځواب ورکړ (هو، زه رسول الله یم) مګر د یو ستر مصلحت پ
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه! - څلورمه برخه
سیاسي ګوندونو ته یوه کتنه! - څلورمه برخه عبدالله وردک انګلستان - اپرېل - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! د ثور د کودتا څخه وروسته محمود سوما، د عالي تحصیلاتو د وزیر په حیث تعین شو. کله چې محمود سوما د کابل د پوهنتون په انګړ کې د وزیر په حیث معرفي کېده، نو د پوهنتون ټول استادان یې ورغوښتي و. هغه استاد چې د علی احمد خرم د مرګ په قضیه کې بندي شوی و،
د استرالیا نوې بودیجه او پر کډوالو یې اغېز
تېره اوونۍ د استرالیا د فدرال حکومت لخوا د نوي مالي کال لپاره بودیجه اعلان شوه چې د استرالیا د اصلي اوسیدونکو ترڅنګ به پر نویو کډوالو هم اغېز ولري. د استرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن د (اس بي اس) شبکې سره په خبرو کې ویلي چې نوي کډوال هم په استرالیا کې مالیه ورکوي، روغتونونو ته ځي او له روغتیایي خدمتونو څخه ګټه پورته کوي نو ځکه د بودیجې بدلونونه به د نورو په څېر پر دوی هم اغېز ولري. د فدرال حکومت لخوا د ۲۰۱۹ کال په اعلان شوې بودیجې کې داسې ځینې بدلونونه هم راغلي چې د کډوالو د
د غلو په وژلو غلا نه ورکیږي
نه د غلو په وژلو غلا ورکيږي او نه د غریبانو په وژلو غربت ګوډ تیمور په خپل کتاب (منم تیمور جهان گشاه) کي لیکي: ” کله چه مي دایران د نیشاپور ښار د نیولو له پاره جګړه پیل کړه نو ددي ښار خلکو سخت مقاومت وکړ، زما عسکرو ته يي ډیر تلفات واړول او زه يي ډیر په قهر کړم. نو غوښتل مي نړي ته یوه عبرتناکه کیسه پریږدم چه ټول خلک ورڅخه عبرت واخلي. په دي ښار مي سخته حمله وکړه او خپلو عسکرو ته مي وویل: هر چا چه ماته پینځه سرونه راوړل نو یو درهم به ورکړم. په دوو ورځوکي يي ماته دوه لکه سرونه
سیستم ته ګواښ
سیستم ته ګواښ یو وخت (۲۰۱۱کال) مي له یوه دفتر سره کار کاوه. زما د کار عمده برخي له ( In-depth Interviews and Focus Group discussion ) څخه عبارت وي. موږ له ښوونکو، قاضیانو، دوکاندارانو، زده کوونکو، قومي مشرانو ... سره مرکي کولي. یوه ورځ مي په امنیه قومانداني کي د پولیسو له لوړ رتبه افسر سره مرکه درلوده او د پولیسو په اړه مو خبري سره کولي. خبره د نظم دسپلین او له خلکو سره د پولیسو په رویه راګرزیده . دي سړي راته وویل چه پولیسو ته داسي سړي نه راځي چه کار وبار يي جوړ وي او یا دوښمني (بدي)
معارف څنګه غیرسیاسي کيږي؛ پښتون له دندې ګوښه او د خپل قوم خلک ځای پرځای کيږي!
په افغانستان کې پر تنظیمونو د واک او څوکیو د ويش دود به کله پای ته رسيږي؟! هر وزارت کې چې نوی وزير وټاکل شي لومړی کار يې دا دی، چې د خپل تنظیم او قوم خلک ځای پر ځای کړي. راځم اصل مطلب ته او هغه د هېواد د پوهنې وزارت اوسني حالت ته. له هغې ورځې چې جنګسالارعطا محمد نور سره د بلخ ولایت د پرېښودو په بدل کې د امتیازاتو د ورکړې تړون شوی، له بده مرغه په ملکي برخه کې تر ټولو لوی او مهم ارګان د پوهنې وزارت هم ورته د نورو امتیازاتو تر څنګ ډالۍ شوی، چې دا یوه لویه تیروتنه وه، ځکه د پوهنې وزارت د مل
پدیده ی ناشناس
سقوط یک شبه ی هنرمندی که یک عمر محترم بود، نوع جدید نیست. در جریان ستیز سیاسی چهل سال اخیر، نگاه منفی به گذشته ی تاریخی ما، به ویژه از سوی کسانی که از خلقی و پرچمی به اخوانی، تنظیمی، طالبانی و بالاخره به اصطلاح فراملیتی ها ردیف شدند، تحمیق آشکار بود تا در زمینه ی نامشروع سیاسی، قبول شوند. هفت ثور با مدعیات نو نمی توانست در زمینه ای قوام
صبور الله سیاسنګ او ناشناس
صبور الله سیاسنګ او ناشناس صبورالله سیاسنګ د ۲۰۱۶ کال په ډيسامبر کې د «پژوهشی بی همتا» په سرلیک، د پښتو ژبې د نامتو او لوی صوفي شاعر رحمان بابا په اړه یو ښکنځلیک خپور کړی وو او هلته يي دعوه کړې وه چې د رحمان بابا په دېوان کې يي داسې کلمې او مفاهیم کشف کړي چې تر رحمان بابا مخکې، حافظ شیرازي پخپلو شعرونو کې کارولي او بیا يی د همدې لیک «پژوهش» په پای کې ژمنه کړې وه چې بله لیکنه به يي د پټې خزانې او علامه عبدالحی حبیبي په اړه وي. هغه مهال د سیاسنګ «پژوهش بی همتا» د هېواد د نامتو لیکو
فرض او حرام
فرض او حرام په بیړنیو حالاتو کي د لمړیتوبونو (Priorities) ټاکل ډیر مهم دي او حیاتي ارزښت لري. ښه مدیر (Manager ) پوهیږي چه کوم کار باید لمړي ترسره شي او کوم يي باید دوهم ځاي ونیسي. فرصتونه او چانسونه (Chances and Opportunities ) کله کله سړي ته په لاس ورځي او کله کله بیا دا چانسونه او فرصتونه بیخي د طلا غوندي وي خو د استفادي وخت يي محدود وي. ښه مدیر همدي ډول فرصتونو ته ګوري هغوي ته لمړیتوب ورکوي او ورڅخه ګټه اخلي. بیا دي د اداري او مدیریت لکچر شروع کړي خو نه پوهیږم چه خپله یې زده
ناشناس؛ حدس که علمي دعوه؟
ناشناس ښه وکړل چې له بي بي سي سره يې مرکه وکړه او د پټې خزانې او احمدشاه بابا په اړه يې د صبور سياسنګ مطلبي پوښتنو په وړاندې د خپلو احساساتي ځوابونو تعبير وکړ، هغه وويل چې کوم څه ما ويلي هغه زما حدس او ګومان وو، وايي چې څلوېښت کاله مخکې مې پټه خزانه سرسري لوستې او د پټې خزانې په اړه يې حتی د قلندر مومند (پټه خزانه فی الميزان) او په مقابل کې يې د معصوم هوتک (پوخ کاڼی) د هميش خليل (تول پارسنګ) او نورو دفاعيه کتابونه او مقالې نه دي لوستي، هغ
د استرالیا الاصله د داعش ډلې د یو وژل شوي جنګیالي درې ماشومان سوریه کې بند پاتې دي
د رپوټونو په اساس، د استرالیا د مشهور ترهګر او د داعش ډلې جنګیالي خالد شروف درې ماشومان سوریه کې ژوندي پاتې شوي چې اوس د دغه هیواد په شمال کې د کډوالو په یوه کیمپ کې ساتل کیږي. رپوټونه وايی، د یادو ماشومانو استرالیايۍ انا او نږدې خپلوانو یې د استرالیا له حکومته او په ځانګړي ډول له لومړي وزیر سکاټ موریسن څخه غوښتي چې دغه ماشومان بیرته استرالیا ته ستانه کړي. خو د استرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن د دغو غوښتنو په وړاندې کوم جدي غبرګون نه دی څرګند کړی. موریسن د دوشنبې په ورځ
له پرانیستې څو میاشتې وروسته د کریسمس ټاپو توقیف خونه یوځل بیا تړل کیږي
د سکاټ موریسن په مشرۍ د استرالیا ایتلافي حکومت پلان لري چې د کریسمس ټاپو د کډوالو توقیف خونه په راتلونکي جولای میاشت کې یوځل بیا وتړي ترڅو د نوې اعلان شوې بودیجې هغه ۱.۲ میلیارده ډالر وسپموي چې اټکل کیده د څلورو کلونو په اوږدو کې به په دغه توقیف خونه کې مصرف شي. د دغه توقیف خونې د بیاځل تړل کیدو پلان په داسې حال کې راښکاره کیږي چې یاده توقیف خونه یوازې دوه میاشتې وړاندې د حکومت لخوا له دې امله پرانیستل شوه چې د استرالیا پارلمان کې د حکومت مخالفو ګوندونو او استازو د کډوالو قانون کې تعد
افغان کډوال له بریده وروسته استرالیا کې ځان خوندي نه احساسوي
افغان کډوال عبدلهادي مرادي چې تیر کال د جنوري میاشت کې د استرالیا په اډیلاډ ښار کې پرې د یو استرالیايي وګړي لخوا مرګونی برید شوې وه، د دوشنبې په ورځ محکمه کې وویل، استرالیا کې ژوند کول ورته اوس خوندي نه بریښي. نوموړي وویل، له بریده وروسته دته رواني ستونزې پیدا شوي او د داسې بریدونو د بیا پیښیدو له ویرې رنځ وړي. عبدالهادي تیرکال جنوري میاشت کې د استرالیا د اډیلاډ ښار په (سالیسبوري) سړک کله چې له کاره خپل کورته روان وو، د (ډیویډ جان پیرس) په نوم یو استرالیايي وګړي پرې له شانه
پوهیدل او پوهول
پوهیدل هنر دي خو پوهول بیا دوه هنره بللاي شو. ځيني کسان خپله پوهیږي خو بل څوک نه شي پوهولاي- خداي مو له داسي استادانو وساته چه لایقه وي تعلیم لري خو معلم نه وي. ماغزه به دي در شړومبي کړي، خپله ژبه به هم وچه کړي خو اصلي هدف به نه شي رسولاي. په افهام او تفهیم (Communication) کي بیا اوریدل تر ږغیدلو مهم بلل شویدي هغوي چه ښه اوریدونکي دي او ښه غوږ نیسي نظر هغو کسانو ته چه ډیري خبري کوي زیات معلومات تر لاسه کوي او په خلکو کي د ښه اوریدونکي باور هم له هغو کسانو څخه چه ډیر ږغیږي زیات دي. نو ته
