مقالې
مَشک مشکوک
متنازع شدن ارزش های ملی که پیوسته به هویت سیاسی، تعریف می شوند، مردم ما را همیشه نگران کرده است که اگر وحدت جغرافیایی آنان درهم بریزد، دیگر چه باقی می ماند؟ حتی تندروترین منتقدین تنظیمی و جناحی افغان ستیز نیز سعی کرده اند رسوم احترام سیاسی را به جا آورند؛ زیرا می دانند اگر زمینه ی ابراز وجود (افغانستان) وجود نداشته باشد، هیچ نوع تفسیر و تعبیر آنان از تاریخ، برآورده نمی شود. رسم احترام، به ویژه به سرود ملی،
امریکا به د پخواني شوروي لاره تعقیب کړي؟
په داسې حال کې،چې په دې وروستيو کې د طالب استازو او امریکا خبرې تر پخوا تودې شوې دي او له افغانستانه د امريکايې ځواکونو د وتلو په اړه په کور د ننه او امریکا کې ضد او نقيض څرګندونې کیږي؛ نو د پوخ عمر هر افغان ذهن ته له افغانستان څخه د سرو لښکرو د وتلو سناریو ور په یادوي. د پخواني شوروي اتحاد لښکرو څلور لیسزې وړاندې د ځمکې او هوا له لارې پر افغانستان يرغل وکړ او ببرک کارمل يې قدرت ت
ښارې فرهنګ ته باید وده ورکړل شي
د پلازمېنې کابل په ګډون د هېواد په زیاترو ولایتونو کې یو شمېر تفریحي پارکونه د افغان دولت ښاروالیو او خصوصي سکتور لخوا جوړ شوې دي، دغه پارکونو که څه هم د خلکو نفوس په پرتله په نشت برابر دي خو بیاهم یو څه د خلکو تنده پرې ماتېږي. څو ورځی مخکي له خپلو کوچنیو ماشومانو سره چلستون باغ ته تللي وم دغه باغ په دې وروستیو کې د دولت لخوا رغول شوې چې ډېره زیاته خواري پرې شوي او په هر لحاظ د خلکو لیدلو لپاره مناسب ځای دي خو په خلکو کې د ښاري فرهنګ د نشتوالي له امله د باغ مسولینو ته څو برابره کارونه ز
زموږ سرتېري د وطن غېږ او د ولس زړونو کې پایي
افغان زړور سرتېري زموږ د ګران هېواد د بقا او د افغانستان د نظام او ثبات اساسي ستنې دي. دغه د مېړانې، اتلولۍ او سرښندنې ستنې دې همداسې ثابتې او مضبوطې وي، ځکه تر څو چې دغه مېړني اتلان وي، نو تر هغو به افغانستان هم وي. دغه اتلان نه د هر افغان په زړه کې ځای لري او هر یو د دوی ستونزې، وطنپالنه او سرښندنې نه یوازې درک کوي، بلکې د زړه له کومي یې قدرداني کوي. زموږ د وسله وال پوځ د سرتېرو دوام او پایښت ځکه حتمي او باوري دی، چې دوی د ولس له منځ څخه راپورته شوي او د افغانستان عظیم ولس یې په ټول ق
ملګري ملتونه وايي هڅه کوي د اندونیزیا د کډوالو ستونزې حل کړي
اندونیزیا کې د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ په یوه بیانیه کې ویلي چې د اندونیزیا له بهرنیو چارو وزارت سره يې له نږدې کار پیل کړې ترڅو په دغه هیواد کې د بند پاتې زرګونو کډوالو او پناه غوښتونکو د ستونزو لپاره د حل لارې چارې پیدا کړي. اندونیزیا کې د ملګرو ملتو د کډوالو د عالي کمیشنرۍ یا UNHCR استازی (توماس ورګاس) وايي، دا مهال د اندونیزیا په ګډون د نړۍ سرتاسره د کډوالو او پناه غوښتونکو لپاره ډیر بد حالات دي. د نوموړي په خبره، د دغه حالاتو د حل ډیرې لارې چارې شتون لري خو ل
د استرالیا د مهاجرت سخت دريځ، نیوکې او ستاینې له ځانه سره لري
نه، هیڅ امکان نلري! تاسې نشئ کولای استرالیا کې ځای پر ځای شئ! دا هغه خبرې دي چې د استرالیا حکومت یې د غیرقانوني مهاجرو په ضد په خپلو کمپاینو پوسترونو کې کاروي او هغوی ته خبرداری ورکوي چې استرالیا ته دې په بیړیو کې نه ورځي. دا د استرالیا د حکومت هغه پالیسي بیانوي چې د ناقانونه کډوالۍ او دغه هیواد ته په کښتیو کې د ورتلونکو پناه غوښتونکو د مخنیوي لپاره یې په لاره اچولی. د استرالیا د حکومت دغه سخت دریځ که څه هم د ډیرو لخوا تر نیوکو لاندې راغلی خو په ورته وخت کې د متحدو ایالاتو ول
د ماشومتوب ضربه
د طب پوهنځي په لمړي ټولګي کي چي- سړي فکر کوي ټول شیان به نوي وي- درسونه ډیر خوند کوي. زه هم په ډیر شوق ټولګي ته تللم او له ښوونځي مي زده کړي وو چه استاد معنوي پلار وي خو هیڅکله مي په دي خبره باور نه وکړي. ځکه استادان هم انسانان دي او په ټولو انسانانو کي ښه او بد شته. حتا په والدینو کي هم ښه او بد شته ځکه هغوي هم انسانان دي. خو ځيني میندي او پلرونه له خپلو ماشومانو سره زیاتي کوي، د هغوي حقوق تلف کوي او خپلو وروڼو ته وايي چه که حتا ته زما اولادونه ووژني زه به له تا څخه ګیله
د استادانو او شاګردانو د پام وړ!
د استادانو او شاګردانو د پام وړ! عبدالله وردک انګلستان - جولای - ۲۰۱۹ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! د استاد او شاګرد ټولې اړیکې، باید د یوه معنوي پلار، او اولاد په شان وي. یو شاګرد به هېڅکله هم خپل ښه او بد استادان هېر نکړي. د ښه استاد مقام ډېر لوړ دی، او هغه هېڅوک هم ټیټولای نشي. همدارنګه، د بد استاد مقام بیا تر ټولو ډېر ټیټ دی، او هغه هېڅوک هم
په دوحه کې د طالبانو او امریکایانو د مذاکرې په اړه د جمهوررئیس غني څرګندونې
محمدروښان ښاد په دوحه کې د طالبانو او امریکایانو د مذاکرې په اړه د جمهوررئیس غني څرګندونې جمهوررئیس غني پرون د د ترکیې له (TRT) راډیو ټلویزیون سره په مرکه کې په دوحه کې د طالبانو او امریکایانو د خپلمنځي مذاکراتو په اړه مفصلې څرګندونې لرلې، نوموړي وویل: ” زما په نظر، دا ټول د فرضیاتو په کچه کې دي. اساسي موضوع دا ده چې په افغانستان کې ثبات یوازې د یوه ډیموکراتیک بهیر له لارې امکان لري. که چېرې موږ داسې سیستم ته لاسرسی ونه لرو، چې خلکو ته د خپل هېواد د رهبر د انتخابېدو زمینه بر
هر دو سوی ماجرا
اصرار در موضع سخیف، شماری را جری کرده است که وقتی پیرامون تاریخ و بزرگان ما یاوه می بافند، می پندارند گویا به فهمی رسیده اند که در واقع یک طرفه است. گاه از خود می پرسیم اگر وجاهت بزرگانی چون شاه امان الله، زیر سوال برود، آیا جایی برای بچه ی سقا می ماند؟ ما در تقابل سیاسی جدید، در تنازعی که معلوم نیست چه زمانی پایان می یابد، در تکدری&n
افسانه پردازی و حقیقت تاریخ
در حوزه ی تاریخ نویسی ما تا زمانی که مولفه های بنیان اندیشی، برداشت های تاریخی را از ریشه متفاوت بسازند(واقعی)، رجوع به کتب قدیمی که به خصوص در تاریخ نویسی فارسی، بخشی کاملاً به افسانه و داستان های کودکانه شبیه می باشد، متاسفانه یک زمینه ی پُر استفاده مانده است. هنوز هم تعدادی بی توجه به سنت جعل تاریخ&n
دختر افغان زمین
واکنش های برخاسته از احساسات، نه فقط عامل کج فهمی می شوند، بل در گذشته ی ما به فاجعه ی تاریخی نیز مبدل شده اند. خصومت ها و گرمای بیش از حد مذهبی، شاه امان الله را مهاجر کردند. عامل بیگانه در جایش، خصومت های خودی که تابع واکنش های جاهلانه بودند، سال ها پس از سقوط امانی، ما را عذاب می دهند که اگر آن مخالفت ها نبودند، عمر آن روزگار خوش، دیر می پایید.
ضرورت یا مجبوریت؟
صدای بلند رییس دولت که احساساتی می شود، صد ها نمونه ی ضعف هایی را منتقل می کند که تعجب می کنیم، اگر این دولت این قدر مشکل ندارد، چرا سطح آن ها در حال صعود است؟ اگر مخالفان واقعاً ناچیز استند و پرستیژ طرف شدن حکومت را ندارند، چرا پرستیژ دولت در برابر واقعیت هایی که گاه خشونت آن ها با اعمال حملات و سزا های خشن، رسانه یی می شوند، صورت می گیرند؟ کوچک نمایی مشکلات، خیانت است. مثلاً می خواهید کوهنوردی کنید! اگر موضوع را
توسعه ی جغرافیایی امپراتوری احمدشاهی
(یک تحلیل تاریخی مورد نیاز) علاقه مندان تاریخ در افغانستان، عموماً با دو نوع نوشتار تاریخی مواجه اند. یکی شکل کلاسیک می باشد که اکثراً از تحلیل عاجز است و با شرح و ثبت رویداد ها می گذرد. در این جنبه، یک بخش دیگر به نام روایت نیز قرار دارد که با ماهیت افسانه یی، حتی غیر قابل قبول می شود. شکل دیگر تاریخ نگاری در افغانستان، بر اساس داده های
د افغانستان د خپلواکۍ سلمه کلیزه
خپلواکي مو اخيستې؛ خو څنګه يې وساتو؟ د زمري اته ويشتمه د افغانستان په تاريخ کې هغه وياړلې ورځ ده چې د دې هيواد دوست او دښمن، افغان ولس او بهرنيان يې نه شي هیرولی او تر ابده به د تاريخ پاڼې پرې زرينې وي. افغان ولس يې ځکه نه شي هيرولی چې په دغه ورځ ستر غازي امان الله خان د خپلو نورو مجاهدينو سره اوږه په اوږه د نړۍ د هغه زبر ځواک په مقابل کې بريا ته ورسيدل چې
طالبه! امتیاز یو طرفه نه کېږي
له سولې وروسته افغانستان! دا دی په دوحه کې د افغانستان د سولې په تړاو بین الافغاني غونډه هم پای ته ورسېده،ترڅنګ یې د امریکايي پلاوي او طالب استازیو ترمنځ د سولې د مذاکراتو اووم پړاو هم له دوه ورځني ځنډ وروسته پرون پیل شو. د بېلابېلو لوریو هیله مندي هم د پخوا په پرتله ډېره ده او یاده غونډه یې مثبته وبلله.
انسان او طبیعت
انسان او طبیعت : لکه وریځې نس کې پټه ده بریښنا هسې مېشت ده د تیارې منځ کې رڼا که د ځمکې یو اړخ تور لکه تبۍ ده په رڼا او په ځلا ده بله خوا پیل د شتون که د نشتون سره څرګند دی ناڅرګند ښکاري د دواړو انتها پرېوتل او ختل دواړه سره مل دی د ژوندون د راز یو غټه پېچلتیا سکون ستنه او پایه د حرکت ده د بدلون پر مټ ولاړه ده دنیا د خندا سره ژړا ځکه ملګرې چې د ژوند پانګې ته وبخښې غنا طبیعت د اړوپيچ یوه لړۍ ده
اعترافات مستقیم
حمله با تیم کودکسالار به سیستم سیاسی امریکا، ماحصل چند ماه کشیده گی میان حکومت افغانستان و ایالات متحده ی امریکا شد. این بارز ترین نمونه ی اثر استخدام افراد و اشخاصی بود که حکومت دکتور غنی به نام جوان سالاری، اما در واقع برای یکه تازی، در پیش گرفته است. پنهان نیست که کودکسالاری های سیستم دولتی، هرگز نمی توانند مخاطب شخصی شوند که با اعتماد به نفس متفکر دوم دنیا، رییس جمهور افغانستان شده است. چنین اعتمادی، قرار گرفتن در بلندی سلسل
ضرورت اعتمادسازی درونی
من باور دارم که گروهک های موذی، اوج کراهت منظر خویش(بازی با کارت قومی) را در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، اگر صورت گیرد، نشان خواهند داد. این در حالی ست که متاسفانه تشتت تباری در میان اکثریت مردم افغانستان(70 درصد پشتون ها) چه در زمینه ی اجتماعی و چه در زمینه ی سیاسی، بی سابقه عنوان می شود. طالبان با مواضع خشن که بسیاری موجه است(عدم اعتماد بر دولت های موتلف با ت
مفتری اجتماعی
سهل گرفتن مفاهیم حقوقی و عدم تعمیم اجتماعی آن ها گاه باعث فجایع می شود. در جامعه ی سنتی- مذهبی ما که همه چیز بیشتر براساس ظاهر قضاوت می شود، سقوط به خاطر بی تفاوتی در برابر هنجار ها، مثال های زیاد دارد که توده های کثیر متعصب- مذهبی و سنت زده، اما در برابر مفاسد، جرایم و تجاوز بسیار حساس نیستند. از شهر های پوشیده از کثافات تا محلاتی که در همه جا همه در کمین اند تا به شخصیات شما کنجکاوی کنند، کمتر کسی یافت می شود که در قبال هنجار ها احساس مسوولی
