روانې چارې او بېلابېل
دښمن ته د پټېدو موقع مه ورکوئ
د افغانستان دښمنانو چې له کومې لحظې د ویاړلو افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو پر وړاندې د مخامخ جګړې توان له لاسه ورکړی دی، نو له همغې ورځې یې د جنګ شېوه هم بدله کړې ده. وسله وال طالبان او تروریستي ګروپونه د جنګ میدان ته د ورمخامخېدو پرځای د ولسونو په منځ او کورونو کې پټېږي. د ولسونو له کورونو او کلیو څخه په ښارونو بریدونه تنظیموي او په دې ډول خلکو ته
فدرالي نظام
د کندهار له اوسني پوهنتون- البته اسلامي پوهنتون - سره ملا عمر ډېره لویه عیدګاه جوړه کړي چه ډېره لوړه ګونبده هم لري، د طالبانو د حکومت تر ړنګېدو وروسته دا عیدګاه ځینې توپکیانو ونیوله او سنګرونه یی ور څخه جوړ کړل. زه یوه ورځ په موټرسیکل د لویی والي په سړک روان وم او د عیدګاه جومات احاطې ته ور ننوتلم که ګورم چه دري څلور توپکیان زما خوا ته منډی وي ما هم موټرسیکل کرار کړ او دوې هم را نږدې شول. را باندې چیغه یی کړه- دلته څه کوي سترګی نه لرې، موږ دلته هیڅوک نه پرې ږدو، ته خبر نه یی موږ پر دی عیدګاه
فقر سیاسی (چرا بسیار شاهنامه می خوانند؟)
گاهی یک داور دیگر نیز نیاز است تا در عرف معمول تقابل، گره از مشکل بگشاید. ما در جناح هایی که بسیار سیاسی شده اند، در بُرنده گی ستیز، نگرش بی غرض را از دست می دهیم. بنا بر این، یک قضاوت منصفانه که آتش عصبیت را فرو نشاند، حداقل در نمونه ی تاریخی «تذکر الانقلاب» علامه
د فدرالي نظام نغاره بیا وډنګول شوه!
د افغانستان اوسنی نظام او جوړښت د ۱۳۸۲ کال لویې جرګې په پایله کې تثبیت او تأیید شو، خو د تېرو اتلسو کلونو په ترڅ کې د واک تږیو، مغرضو سیاسیونو او پردیپالو څېرو یو په بل پسې د مطرح کېدو، امتیاز تر لاسه کولو او برحالو حکومتونو ته د سرخوږي جوړولو په موخه د فدرالي نظام را منځته کولو نغاره وډنګوله. یوازې دا څېرې ندي، چې فدرالي نظام غواړي، بلکې داسې نورې کړۍ هم شته، چې دوه پښې یې په یوه موزه کړي او غیرمتمرکز نظام یا پارلماني
قصه ی مفت جبهه ی مقاومت
ما، یعنی شاهدان زنده ای که با شعور به سن رسیده گان، سی یا چهل سال تاریخ سیاه پسین را در حافظه داریم، به نام داورانی که نیازی به چپ و راست ندارند، می توانیم به راحتی ادعای گروه ها، افراد و اشخاصی را نفی و باطل کنیم که با گرایش های چپی و راستی، تاریخ و تحلیل سیاسی می نویسند. من در کتاب «یک
د لایق صیب د روغتیا په هیله:
د لایق صیب د روغتیا په هیله: پښتنې میندې دې پاڅي زوی د ې هست کړي د لایق پشان یو ستر زوی د افغان هسې زوی چې ویاړ شمله د ټول ملت وي ویاړ د ووړ وي، ویاړ د زوړ وي ویاړ د ځوان که څه ویاړ دی یا پیرزو ده یا لورنه په ریښتیا سره يې وړ دی سلیمان د ده شعر زړه اواز دی د زیارکښو د کارګرو کسبګرو د د هقان یوه شپېلۍ ده چې درو منځ کې غږیږي د پونده وو، د شپنو د زړه داستان پښتنې میندې دې هم خوښې وي کور کې چې بهر لري د زړونو ترجمان د
استرالیا په دوو کلونو کې د کډوالو د لیږد ۸ زره جبري الوتنې ترسره کړي
استرالیا په دوو کلونو کې د کډوالو د لیږد ۸ زره جبري الوتنې ترسره کړي په یو راپور کې راغلي چې د استرالیا حکومت د مهاجرت د اوسنۍ پالیسۍ له مخې د ۲۰۱۷ او ۲۰۱۹ کلونو ترمنځ د دغه هیواد له هوايي چلند او خصوصي هوايي شرکتونو د الوتکو څخه په استفادې د کډوالو ۸ زره جبري او غیررضاکارانه الوتنې ترسره کړي چې پکې ګڼ شمیر الوتنې له استرالیا د باندې ترسره شوي او پکې کډوال بیرته خپلو هیوادونو ستنانه کړل شوي. یادې شمیرې د استرالیا او آسیا د همکاریو او مسولیت انستیوت لخوا ښکاره شوي. دغه ادارې له
د استرالیا لومړی وزیر وايي، د کډوالۍ په پالیسۍ کې نرمښت نه رامنځته کوي
د استرالیا لومړی وزیر وايي، د کډوالۍ په پالیسۍ کې نرمښت نه رامنځته کوي د استرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن سریلانکا ته د یوې تامیل کورنۍ د بیرته ستنولو د مخنیوې په تړاو له مداخلې کولو څخه انکار کړې او ویلي دي چې که په داسې قضیو کې استثناء وشي نو قاچاقبر به ترې ناسمه استفاده وکړي او نور خلک به استرالیا ته د مهاجرت لپاره وهڅوي. د لومړي وزیر لخوا دا څرګندونې په داسې حال کې ترسره کیږي چې استرالیا کې پر حکومت د ځینو سیاسیونو او عامه وګړو فشارونه زیات شوي ترڅو یاده تامیل کورنۍ دې استر
دقطر مذاکرات ، دټرمپ ناڅاپي غبرګون او عواقب يی
دهرې کشالې ،ستونزې ، جنګ او مسلحانه برخوردونو د حل کولو يوازينی لاره د ښکېلو لوريو تر منځ د خبرو ، بحثونو او مذاکرو او دهغه په اساس يوه تفاهم او توافق ته په رسېدلو سره ده . هره ستونزه او جنګ په واړه او يا لوی مقياس د دوو لوريو تر منځ هغه وخت منځته راځي چې د ښکېلو لوريو نه يو ځان زورور ، قوي او برتره بولي او په همدې بنياد مقابل لوري د خپلو غوښتنو ، ګټو او هوسونو منلو ته مجبور او مسؤل بولي او ځان په حق ( هغه حق چې منشاء يې زور او فوقيت دئ ) بولي او د مقابل لوري غوښتن
افغانان به تر کله په اور کې سوځي؟
کلونه کېږي، چې د افغانستان د پرمختګ او سوکالۍ دښمنان په پرله پسې توګه هڅه کوي افغانان د قومي، ژبني او مذهبي تعصب د اور په لمبو کې وسوځوي. د هیواد سیاسي او امنیتي حالت هم د روان اخ و ډب او تپل شوې جګړې له امله ورځ په ورځ د اندېښنو د ډېرېدو لامل ګرځي. اتلس کاله کېږي، چې د ولس په کور مو د ویر ټغر خور دی، څوک خپل زامن له لاسه ورکوي، څوک خپله لور، خور، خپل ورور، میندې او پلرونه او څ
سوله: ضرورت او امکان
افغانستان یو داسې هیواد دی چې تل د زبرځواکونو د تاړاکونو سره مخ دی. تیر یو څلویښت کاله بیخي ځانګړي وو. دوه زبرځواکونه او ورسره متحدین یې پر دې بیوزلې خو سرلوړي هیواد راوختل. ورانۍ، وژنې او تباهۍ یې وکړې. د اختلاف زهر او د تعصب ماینونه یې وکرل. که څه هم مات او سرځوړي شول خو د یوه شتون او د بل توطیې لا تر اوسه روانې دي. اوس چې د سولې ګرمې خبرې بېرته د ځنډ سره مخ شوي دي، موږ ته د لږ فکر لپاره فرصت دی چې څنګه سوله دې وشي؟ د جګړې دوه عمده لوري امریکایان او افغانان دي او له دواړو سر
روان وضعیت او د ملي زعامت تشه
په هېواد کې ورځ تر بلې وحشت ډېرېږي ، انارشیزم حاکم دی، اقتصادي ناورین که څه هم تر یوه بریده کابو شوی؛ خو بیا هم تر سترګو کېږي، په خپلسري روانه ده، میلیونونه انسانان په مخدره توکو روږدي دي، په سلهاو زره ا نسانان وزګار دي، هره ورځ په لسګونو هېوادوال مو له هرې خوا وژل کیږي، بېوزلي حاکمه ده، د غریب او بې وسو افغانانو حق تر پښو لاندې دی، په غریبو او بې وسو انسانانو قانون پلي کېږي، دلته تي رودي ماشومان چې تر اوسه یې پنسل هم په لاس کې نه دی اخیستي؛ په مهمو او لویو پوسټونو په دندو ګمار
سریلانکايي ناقانونه کډوالو ته یو ځل بیا خبرداری ورکړل شو
د استرالیا د خپلواکو سرحدونو د عملیاتو قومندان تورن جنرال (کرېګ فیورني) د تیرې سه شنبې په ورځ سریلانکا ته په خپل سفر کې د دغه هیواد په پلازمینه کولمبو او نیګامبو ښارونو کې د عامه پوهاوي په غونډو کې ګډون وکړ او هغو سریلانکايي کډوالو ته یې خبرداری ورکړ چې استرالیا ته په غیرقانوني ډول په کښتیو کې ورځي. ښاغلي فیورني وویل، د استرالیا د خپلواکو سرحدونو د عملیاتو له پيل راهیسې له ۲۰۱۳ میلادي کال راپدخیوا دوی ۲۰۴ ناقانونه سریلانکايي کډوال بیرته سریلانکا ته ستانه کړي او همدارنګه د سریلانکايي ک
د اسټراليا لومړي وزير کډوالو ته د جرمونو د ترسره کولو له امله خبرداری ورکړ
لومړي وزير سکاټ موریسن دا خبرداری له هغه وروسته ورکړ چې له عراق څخه اسټراليا ته تللي يو کډوال چې اسټراليايي حکومت ورته د کډوالۍ دايمي ويزه ورکړې وه له يو ماشوم سره جنسي زورزياتي باندې محکوم شو او د نوي قانون له مخه ياد کس بيرته عراق ته ليږل کيږي. محمد حسن البياتي چې عراق کې زيږيدلی په کال ۲۰۱۱ کې د اوبو له لارې په کښتۍ کې اسټراليا ته ورغلی وه او هلته یې د پناه غوښتنه کړې وه. البياتي ته د اسټراليا د کډوالۍ دايمي ويزه ورکړل شوې وه او نوموړي د امنيتي ګارډ په توګه سيدني ښار په هومبو
مثال های خیلی بد
شاید از تلخ ترین خاطرات ما در سالیان اخیر، یکی هم زیر سوال بُردن مشروعیت تاریخی بزرگانی باشد که اگر کسی از تبار ما در این جا احترام می شود، باید خود را بیشتر مدیون ُابُهت آنان بداند. خبررسانی هتاکی محمود کرزی به احمد شاه بابا که بعداً از سوی وی رد شد تا رذالت ناشناس که شاید متاثر از حزبی گری پرچمی در فارسیسم استحاله ش
مثال های خیلی خوب
از وقتی تحریک شعوری تجمع همتباران در ولسی جرگه را دیده ام(مخالفت با تاجر بدرفت ها)، به جرات می توانم بگویم که برای نخستین بار امید هایی زنده شده اند که نوید وحدت هرچه بیشتر بزرگ ترین قوم افغانستان(پشتون ها) از آن ها درک می شود. حمایت های قاطع از کمال نا
جهالت پیشه
با یک مجموعه ی کاغذ پرنت شده در دست، اصرار می کرد: معاهدات تحدید ارضی افغانستان را هیچ غیر پشتونی امضاء نکرده است، اما ناگهان در میان اضافه می کند: این به خلق های پشتون مربوط نیست! رهبران شان انجام داده اند و همچنان در اصدار شطحیات می گوید: درس نمی خوانند، انتحاری می کنند و با
د ۱۹۹۲ کال د سیناریو د تکرار مخنیوی
د ۱۹۹۲ کال د سیناریو د تکرار مخنیوی په دې ورځو کې د ۹۰ لسیزې پشان، لوی خطر یو ځل بیا هېواد ګواښي. دا خطر هم د ۹۰ لسیزې د خطر پشان موجوده حکومت، ملي حاکمیت، نظام، د هېواد هویت او بقا ته متوجه دی او هم هغه لاسته راوړنو او بریاوو ته په نښه دی چې په تېرو ۱۸ کلونو کې د افغانانو په زیار او مټو او د نړیوالو په مرستو ترلاسه شوې دي. راتلونکې څو اونۍ له څو اړخونو ټاکونکی ارزښت لري: ــ یوخوا افغان حکومت او افغانان ټاکنو ته تیاری نیسي ــ بلخوا امریکا غواړي طالبانو سره د سولې هوکړه
غني دننګرهارله پاره هیڅ بنسټیزکارترسره نه کړ!
د ټولنې دپرمختګ له پاره ځنې کارونه بنسټیز وي اوداکارونه پرمختګ ته لاره هواره وي اوس که مونږپه ننګرهارکې دڅوبنسټیزواساساتوجاچ واخلونودمخکې نه بترشوي په داسي حال کې چې تهداب ایښودل شوي وو. ده باید دغه اساسات لاغني کړي وی خوبرعکس نورهم کمزوري اوپه نشت حساب شول څودانې دبیلګې په توګه شاربم . ښونیزبهیر: دیويې ټولنې دپرمختګ له پاره ښونه اوروزنه ډیره اړینه ده څومره چې دیومملکت ښونیز بهیرپرمختللی وی په هماغه اندازه هغه ټولنه پرمختګ کوي. له ده مخکې دکرزی په دوروکې د چانه یادیږې
آسترالیا کې د کډوالۍ اړوند بحثونه بیا تاوده شوي
اسټراليا کې يو ځل بيا د کډوالو او پناه غوښتونکو مسلې او ترڅنګ يې د حکومت سخت دريځ تاوده بحثونه راپارولي. د اوسني حکومت په تيرې دورې کې يوې خپلواکې پارلمان وکيلې يو داسې قانون پارلمان ته وړاندې کړ د کوم له مخه چې بيمار کډوال د اسټراليا له مهاجرت توقيف خونو نایرو او مانوس څخه اسټراليا ته د درملنې لپاره راوستل کيږي. هغه وخت کې د ياد قانون خلاف حکومت ډيرې هلې ځلې وکړې چې د پارلمان او سنا مجلسو څخه د تصويب کيدو مخه یې ونيسي ځکه د حکومت په وينا لدې قانون سره به يو ځل بيا انساني قاچا
انډونیزیا کې سلګونو کډوالو د استرالیا د مهاجرت سیاست په اړوند لاریون کړی
انډونیزیا کې سلګونو کډوالو د استرالیا د مهاجرت سیاست په اړوند لاریون کړی. د زرګونو په شمیر کې مهاجرینو د سه شنبې په ورځ انډونیزیا کې لاریون وکړ او په دې هکله یې ناخوښي څرګنده کړه چې دوی د کلونو راهیسې د آسټرالیا د سخت دریځ سیاستونو له امله په سویل ختیځ آسیا کې بند پاتې دي. لاریونونه د پلازمینې جاکارتا او مکاسار په شمول په څو ښارونو کې د استرالیا د کونسلګرو مخته ترسره شول چې په هر ښار کې شاوخوا له ۶۰۰ زیاتو کسانو پکې ګډون درلود. دوی استرالیايي ډیپلوماټانو ته یو لیک وړا
تبلیغات مجوسی
در فرصت دیگر، در مقاله ی «بعضی علایم ناخوش»، تبیین خواهم کرد که یک موج نو رسانه یی ضد پشتون ها در فضای مجازی، راه افتاده که با حمایت مالی و سیاسی، توام است. در این اواخر، چند رسانه ی دیگر مجوس به نام های «ایران ویر»، «ایران انترنشنل» «و اندیپندنت فارسی»، عرض وجود کرده اند که در تمام آن ها جا هایی مشخ
رسانه ی طرف
اگر فکر کرده اید زخم های ناسور تاریخی، التیام می یابند، این انگاره نادرست است. انگلیس ها پس از تحمل تحقیر جنگ اول با افغان ها در اوایل قرن نوزده، آبده ی اندیاگیت را در هند ساختند که در واقع نماد تحریف تاریخ آنان در افغانستان است. با این سمبول، به مردم هند بشارت دادند که با دروازه ی سومنات، پیروزمندانه برگشته اند. تباهی 40 هزار لشکر یک ابر قدرت در افغانستان، رویداد دلخراشی ست که هن
پیشه ی مداحی
بسیاری از شخصیت هایی که به گونه ای در جامعه، تابو می شوند، نتیجه ی کار فرهنگی اند. در ادب دری یا به اصطلاح فارسی، پیشه ی مداحی، یگانه منبع تغذی معدود باسوادان جامعه نبوده است. شاهان و زرداران با استخدام طیف مداح، تاریخ هایی ساخته اند و با دیکته ی مقام شامخ، به عوض چهره ی واقعی، ماندگار شده اند. احمد شاملو در پوهنتون برکلی در دهه ی هشتاد در امریکا سعی کرد با تفسیر درست
شېخ فريده پټه خوله دې بهتري ده
وايي فريد په کلي کي تر ټولو په بې عقلۍ او ليونتوب کې مشهور وو سړئ و . سروکار يې د بد عمله او بېباکه عناصرو سره وو . ددې او شاوخوا کليو غله ، لوفر ، مجرمين ، شر اندازان او فساديان چې نارواوې ، کوتاه طريقۍ ، غلا او لوچکي يې رسوا شوې وې او پيژندل شوي وو ، د خپل جرمي کاروبار د سقوط سره مخامخ شول . نو يې مصلحت وکړ چې را ځۍ د پيرۍ او موريدۍ له لارې د خلکو ذهنيت ته تغير ور کړو . په ظاهره به هل هول کوو او ځانونه به تقوا داره او دينداره ښيو ، خو په باطن کې به د پيرۍ -موريدۍ په جامه کې خپل جرمي کسب کوو
