روانې چارې او بېلابېل
لا اکراه فی الدین …..
لا اکراه فی الدین ….. دبقرې سورة ۲۵۶ آیه دریم جز —————————— مسلما نانو ته توصیه کوی اخلاقی اصل ته ګوته نیسی دانسان حقوقو، موقعیت ، برداشت او قضاوت ، خپلواکی او فطری ژوند له دموکراسی مخکې اعتبار ورکوی.دآزادی عقیده او انسانی سوچ یې په قرآن کریم راپېژندلی هغه چاته جواب وایی چې داسلام دین دزور اوتورې له لارې خلکو ته ورپېژانده. ددې افرادو په باور دین او ایمان یوقلبی امر دی اوله اکراه سره یو ځای نه جمع کیږی! که چېرې اجبار په کار کې وی یوازې دانسانانو په ظاهری رفتار کې به اغیزناک وه.
ولې د بشري منابعو مدیریت د هرې ادارې لپاره مهم دی؟
د بشري سرچینو مدیریت په هره اداره کې خورا مهم دنده ده. د بشري منابعو مدیریت پرته، شرکتونه به ونشي کولی په مؤثره توګه کارمندان استخدام او وساتي، سازمان ته وده ورکړي ، او دوی به ونشي کولی سالم، د منلو وړ کاري ځای کلتور او چاپیریال وساتي. د بشري سرچینو مدیریت سازمانونو ته خورا مهم دی چې ډیری یې دې څانګې ته د سوداګرۍ زړه او روح بولي. د بشري منابعو مدیریت تعریفونه د بشري منابعو مدیریت ډیری تعریفونه شتون لري چې لیکوالان د دې لپاره راغلي چې هڅه وکړي او یوې ادارې ته د بشري سرچینو مدیریت لوی ا
بد رنګه ورځ
دغبرګولی څلورمه د۱۳۴۹ ش هجری کال دافغانستان ولس استادانو ، امامانو ، علماؤو، خوارو ، غریبو مشایخو، او دقومونو مخور و مسلما نانو قیام یوې له میاشتې څخه زیات دجومات په انګړ کې دوام وموند . زه له همدې لارې یعنی دجومات له مخې تېرېدم او له همدې لارې ښوونځی ته تلم. ددغو کسانو قیام دالهې داحکامو ، داسلامی اصولو پر مبناعمل او پابندی او دهرډول منکراتو څخه مخنیوی کول وه ددغې کتلې کوشش داوه چې ددوی غوښتنو ته باید دوخت حکومت غوږ ونیسی او ځواب ووایی. دقیام تشویش داهم وه چې دلته دپرچم ډلې دوه م
د ایران او روسیې نږدې کېدل او پر افغانستان یې اغېزې
په تېرو څو کلونو کې، د ایران او روسیې اړیکې په بېلابېلو برخو کې تر پخوا ډېرې نږدې شوي دي. دا نږدې والی په سیاسي، اقتصادي، او امنیتي برخو کې د ګډو ګټو پر اساس ولاړ دی. ایران او روسیه، چې په تاریخي ډول یې د افغانستان په سیاست او امنیت کې مهم رول لرلی، د خپلو اړیکو د پیاوړتیا له لارې په سیمه کې خپل نفوذ زیاتوي. د دې دواړو هېوادونو نږدې کېدل د افغانستان لپاره مهمې پایلې لري، چې په دې مقاله کې به د دې اغېزو مختلف اړخونه وڅېړو. د ایران او روسیې اړیکې اوږده تاریخي مخینه لري. دواړه هېوادونه په من
د سټېج، ډرامې او فلم، آرین خان څومره پېژنۍ ؟
د ننګرهار ولایت چې د خپلې جغرافیايي ښکلا او طبیعت له مخې په همېشه بهار سره له پرېمانه شهرت څخه برخمن دی، د مرکز (جلال آباد) ترڅنګ ۲۲ ولسوالۍ لري. یوه یې کامه ده چې د کونړ د باغي او څپانده سیند په ختیزې ډډې کې غځیدلې پرته ده. دغه ولسوالي د شمله ور سیاستوال او شهید صدراعظم، موسی شفیق او د ژبورو ادیبانو او پوهانو هریو قیام الدین خادم، محمد ګلاب ننګرهاري، عبدالوکیل صداقت، امان الله سېلاب، غوث خېبري او محمد حسن ولسمل ټاټوبی دی. همدا شان کامې پخپلې غیږې کې د ځوان کول سترګه ور شاعران او څیړونکي، محم
وطن عشق تو افتخارم ….
وطن عشق تو افتخارم …. وطن دې ځان زموږ …. دا مو دبابا وطن …. داوطن په موږ ګران دی دا افغانستان! داافغانستان! له بده مرغه ! دا وطن په فاجعو کې چوپ اوغلی دی. په رسنیو کې د سیاستوالو، شله کسانو ، شوقی کسانو تش په نوم یو شمېر څېړونکو ، بنجاره بازار کې دنرخ پر سر انډوخر روان دی. دغه انډوخر کې هیڅ نزاکت دعالم او جاهل ترمنځ مراعات کیدای نشی توپیر یې وینی یوشمیر دلته په مختلفو چینلو کې دایمی بستره اچولې او له دې دایمی اډو خپلې ډزې کوی کله حاشیې ته وځی او کله دمړې ګېډې فارسی وای
هغه واقیعت چې پټ ؤ
قضاوت پخپله وکړې اعلیحضرت غازی امان الله خان۱۲۹۷-۱۳۰۷ هـ ش مطابق د 1918-1928 م کال دافغانستان پاچا ؤو. په کال ۱۲۷۱ هـ ش مطابق 1892 م په کابل کې زیږیدلی او۱۳۳۹هـ ش په ایتالیا کې وفات شوی هغه اسناد چې په۱۳۲۴هـ ش مطابق 1945م کې کله چې برلین دامریکایانو پواسطه ونیول شو دالمان دخارجه وزارت په محرما نه اسنادو کې موجود وو اوبیا وروسته د رادیو له لاری افشاء او اعلا ن شوه. کله چې اغتشاشونه ډیرشول امان الله خان دقدرت نه لاس په سر شو اوقندهارته لاړ دالمان دهغه وخت جمهورریس ادلف هتلر غازی امان الله
د استقلال(خپلواکي) کُلی ماهیت
سره له دې چې اوس دخپلواکي(آزادي) جشن ته لکه د څلوېښت- پنځوس کاله مخکې په شان چمتووالی نه لرو، خو بیا یې هم هرکال دخپل وس په اندازه یادونه کوو. دا هم لویه خبره ده. په دې ورځ د خپلواکي بېرته ترلاسه کول موږ ته د انګلیس د شړلو او کورني او بهرنی سیاست کې خپلواک کېدلو په مفهوم ده. دا سمه ده، خو کافي نه ده، د خپلواکي مفهوم لا څو نور اړخونه هم لري: سیاسی، اقتصادی، فرهنګی ...او نظامی. هر اړخ خپل اهمیت لري، چې دا ټول د استقلال کُلي ماهیت جوړوي. غازي امانالله خان په حقه سره داټول په پام کې لرل. سیاس
ډاکټر کرن خان: راځئ چې د ګل مرجان او ګل خان له دائرې راووځو!
مرکه: ولي الله ملکزی د کوزې پښتونخوا سوات چې د ابشارونو، سیندونو او هنرونو کور دی، زموږ د سیمې سویس زرلینډ بلل کیږي. سوات یوازې د نښترو، چینارونو او لال مالټو ټاټوبې نه دی، بلکې هغه د ښکلا ګانو، شاعرانو او هنرمندانو ځاله ده. له نن څخه ۳۸ کاله وړاندې په یوې زمیندارې کورنۍ کې یو ماشوم وزیږید، مور او پلار یې ورباندې د کرن خان نوم کیښود. د کرکیلې ترڅنګ یې د دولسم ټولګي پورې مکتب ولوست، بیا د کسب او کار لپاره کراچۍ ته لاړ. هلته د موسیقي له رمزونو، راګونو او سازونو سره آشنا شو او بیرته خپل
( د پاکستان پوځ ځواک ... په باب زما نظرونه)
ڼن مې د تاند پاڼه کې د(د پاکستان پوځ، زور او ځواک، لوړې او ژورې)تر سرلیک لاندې ځینې خبرې چې د تاند اډمین لیکلې وې ولوستلې دلته خپل نظریات په لڼډو ټکو یادونه کووم: ۱-...عوام ورته پاک آرمي یایی!؟ ؛؛ زه وایم له دی نه چټله آرمي په دنیا کې نسته چې خپل عوام په ډول ډول نومونو وژني: په تیره بیا د ایپی،بابړې ،قصه خوانۍ ، بلوچستان، خړ کمر او...شهیدان ؛لال جومات. ۲-شعار یی دی؛ ایمان تقوی جهاد؟؟؟!!!؛؛په عمل کښې بې -ایمانې، ظلم، فساد ۳-دا څنګه د اسلام په نوم جوړ سوی جمبوریت و چې له ۱۹۴۷ تر ۱۹۵
پخوانی ح.اتمر او اوسنی ا.متقی دافغانستان دبهرنیو چارو وزیرانو کیڼ/ ښی مرکې
په افغانستان کې یو اعلان وه هغه وخت زه ښوونځی کې وم ویل به یی: میتراشد ، میتراشد باز هم میتراشه! نوراځی ددې تراشی والا ګونګسی باندې رڼا واچوو : یو له ډویچې ولې سره بل له بی بی سۍ سره ډیر امکان لری زیات شمېر افغانانو اورېدلې وی دغه مرکه کې پوښتنې اوځوابونه یې هیڅ حقوقی ، سیاسی، اجتماعی میتا فورم اصلا نه لری دا نشتوالی په سیاسی علومو کې په ډاګه بریښی! چې څېړونکی ملک ستیز یې کله ناکله په ډیره مناسبه علمی کچه څیړی ! زما نیوکه دا نه ده چې حنیف اتمر څه ډول شخصیت لر ی او یا ملا امی
صلاح دکار چېرې ، زه خراب چېرې؟
صلاح دکار چېرې ، زه خراب چېرې؟ وګوره دلارې توپیر ته چې چېرې ده او زه چېرې ؟ دحافظ ژباړه شوی غزل دافغانانو ګونګوسی، لوړ ې اوژورې غورې او ډبې ،تبلیغات او هیاهو دعدم تشدد دمزاج ، ابتکار، تنوع او سیاسی برداشت نه لیری دی.افغان بل چا پسې سمې منډې وهی خو خپل ورته بد ښکاری په ټوله ځان له هر چا لوړ ګڼی او احساساتی لګیا دی او هر څه چې خولې ته ورځی صرفه نه کوی. راځی دکاکتوس او یوشمیر تلوېز یونو په خپل سر اتلانو بیلګو ته لاړشو . رنګین داد فر سپنتا یو ستر شعله یی په تلویزیون کې را
هم مې زړه کیږی او هم مې ساړه
په ډیر ه محتاطانه او ټیټه غاړه یوشمېر حکومتی لوړ پوړی چارواکی هم وایې چې دښوونځیو دروازې دې دنجونو پر مخ خلاصې شی اما ولی نه کیږی ؟ ددوی دریز دمقام اوقدرت ساتنې لپاره ډیره محافظه کارانه بڼه لری یا دروغ وایی دې لانجې ته نور باید دپای ټکی کیښودل شوی وای خو له بده مرغه دغه شمیره په ظاهری ډول وایی خو باطنا دوی هم نه غواړی دې ته وایی یک بام ودوهوا! دلته دادرې کاله په دوامداره توګه وویل شوًاو نغارې ووهل شوې چې ښوونځی باید خلاص شی خو نه شول . دادرې کاله نارې وشوې چې حکومت تک شموله دی تک قومی دی ، تک
دشپږم حس پېژندنه دمتافزیک له بعده
په ریبارانو پوره نه شوه لکړه راکړه چې په خپله پسې ځمه ټول انسانان پنځه حواسه لری : بویونه،څښنه،اورېدنه،لیدنه او لامسه حواس .زه له داکتر هاتف مختار سره دې بحث کې کاملا موافق یم دما مؤن په پروګرام دهاتف مختار او استا عبدالناصر نور زاد بحث دما ډیر خوښ شو . دافغانانو په دې پېچلی بحران کې لومړی ځل دی چې دوه هوښیار افغاانان چې یوتاجک اوبل پښتون دی یودبل سره چې دواړه دعالی تعلیماتو برجسته مخور دی خبرې اترې اورم. ددوی خبرو کې ملموس او مجهو ل بی مانا تکراری تکیه کلام نشته اوقاطع دریز لری ا
تشدد که عدم تشد د؟
(تشد د که عدم تشد د؟) د بشر او بیا د پښتنو/افغانانو په پیښلیک(تاریخ) کې له قابیل او هابیل راواخلئ تر اوسه ظالم-مظلوم،قاتل-مقتول،زورور -بیزوره، قوی-ضعیف،؛بادار-غلام؛غنی-فقیر؛ جاګیردار-بزګر؛ خان-مزدور...ښکیلاک او زبیښاکګر - مستعمرو او ځپل سوي؛ موجود وو ؛او دي دآدم له اولادې پیل نه تر اوسنۍ ټکنالوژۍ، ستورمزلو ،نوښتونو ...تر مصنوعي ذکاوت (اې.آی ) او د دنیا پر یوه کلي بدلیدلو سره سره دپورتنیو تضادونو په پلي کیدو کې د تاوتریخوالي اوجګړو(تشد د -)او د هغه (عدم یا د تاوتریخوالي نشتوالی )،
دامام حسين شهادت څه درس راکوي؟
دامام حسين شهادت ددرسونو مجموعه بسم الله الرحمن الرحيم ليکوال : علامه معين الدين ابوالفضل ... محترمو وروڼو ! تاسي ته معلومه ده چې په دې مبارکه مياشت کې د اسلام د پيغمبر (صلی الله عليه وسلم) مقدس او مبارک لمسی حضرت امام حسين (رضي الله تعالی عنه) اودارنګه کورنۍ او واقعي مخلصان او قريبان يې د يزيد او د يزيد د طرفدارانو له لوري له داسي سختيو او تکليفاتو سره مخ شويدي چې د بشرپه تاريخ کې يې سارۍ نسته ـ د عالَم بشريت د تاريخ په اوږدوکې الله جل جلاله د هر مسلمان لپاره، د هر انسان لپار
جنګ او جګړه نه ، افراط او تفریط نه ، دروغ اوپلمه نه ، امریکاء اوروس نه، بیسواد او بې منطقه نه
سوله حق او عدالت ، تعلیم او تربیه، افکار او سوچ، پرمختګ او زعامت ، رښتینولی او اخوت، ڼړیوال اړیکی او مشارکت، کورنی سیاست او ملت سازی او انسانی کرامت د یوه معیار پر مبنا هویت او درایت دی .تفاهم او تعامل ، صلابت او رسالت ، یو موټی افغانستان او حریت هغه بشپړ ټکی دی چې دغه جنګ اوجګړو ، تزویر او ابتلاوو، لافو اوشاپو ، پڅ او ګونګ سیاستونو خوړلی ولس له تور چکړه او خنډونو څخه را ویستلی شی. دداکتر هاتف مختار دریز په دې برخه کې دستاینې وړ دی . فکری قیام ، علم ودانش ، پوه او رڼا کې دهغه (ولې )ته بای
قربانګاه حقوق بشر در افغانستان
نشست سوم دوحه خلاف قطعنامه ۱۳۲۵ خود حمایت از حقوق زنان ګذر کرد وخلاف عملکرد های دیپلماتیک واهداف ارزشمند بشری خود زیر پا ګذاشت واپارتاید جنسی اشکارا تزيئد بخشید. سازمان ملل باین تار وپودش ، با این هیاهو وتلاشهای پیګیر بنام حقوق بشر ، حقوق شهروندان ، حقوق آن واین وپیهم بعنوان میزبان نشست سوم دوحه عملا در برابر اکثر شروط ګروه طالبان تمکین کرد . این ساخت وباخت یک سازمان مسئول بایک ګروه که مسئولیت ۴۰ ملیون انسان را انحصاری بدوش میګیرند چګونه میتوان ګفت که یک خبرنګار عادی نه تنها اهداف
د ملي محور مشر، ډاکټر روهي: زموږ محور؛ د افغان ولس باورونه او ارزښتونه دي
د ملي محور مشر، ډاکټر روهي: زموږ محور؛ د افغان ولس باورونه او ارزښتونه دي مرکه: ولي الله ملکزی د سیاسي ګوندونو په قاموس کې، د نړۍ لومړنی منظم سیاسي حزب (ولسي ډیموکرات ګوند) دی چې د امریکا دریم ولسمشر، تامس جیفرسن په ۱۷۹۲م کال کې جوړ کړ. بیا دغه لړۍ اروپا او په مزه مزه آسیا او افریقا ته وغزیدله. په افغانستان کې لومړنی مشروطه غورځنګ، ویښ زلمیان، جمعیت وطن او ورپسې د ډیموکراسۍ لسیزې کې ښي لاسو او کیڼ اړخو سیاسي ګوندونو وار په وار سر راپورته کړ. د څارونکو په باور، دغه ګوندونه
د مدني ټولنې په اړه په ساده ژبه څو خبرې
زموږ په ګران هېواد افغانستان کې دا ډیر کلونه او په خاص ډول د ۲۰۰۱م کال راوروسته «د نړیوالو تر ملاتړ لاندې جوړ جمهوری نظام» کې د مدني ټولنې اصطلاح او فعالیتونو ډیر رواج موندلی. په شل کلن جمهوري نظام کې په افغانستان کې د مدني ټولنې د رښتینې او روښانه تصویر پر ځای د هغو بدل او بدرنګ کاریکاتور افغانانو ته وړاندې شو چې په ځینو وختو کې د مدني ټولنې او مدني فعال په اړه د خلکو تر منځ د منفی نظرونو د راپیدا کېدو سبب شو؛ په داسې حال کې چې په اصل کې مدنی ټولنه ( civil society) د هېواد په مادي او معنوي ب
لنډه لار اوږده مزلونه
مقدمه : کله چې دافغا نستان د اسلامی امارت ډلې خبریال ذبیح الله مجاهد د ملګرو ملتونو دسازمان غونډې ته روان وه نو دایی وویلې چې افغانستان بحران کې دی! واقعا بحران کې دی زه له مجاهد سره سل په سلو کې موافق یم. هو ! افغانستان ډیر اوږده بحران کې دی او دغه بحران ډیر مختلف پېچلی ابعاد لری کورنی بعد یې زموږ له لاسه په کړکېچنو ګونګسیو، بن بست، ناندریو ، بلواګرو خود خواهیو له خم وپیچ نه وځی دغه فرهنګ لکه داور لمبې دتنور په داغه برخه کې کته او پورته کیږی . له بده مرغه داعرف زموږ دټولنې عادت ګ
د پردې تر شا برتانيا!
برتانيا چې پخوانی ستر تاریخ لري او د افغانستان په ګډون د نړۍ ډېرو هېوادونو ترې خپلواکي اخيستې ده ا، په اوس مهال کې د ملګرو ملتونو د امنيت شورا له پنځو دايمي غړو څخه ده ، د جي ۷ او جي ۲۰ نړيوالو سوداګريزو ناستو غړيتوب لري او هم د ناټو يو تر ټولو برجسته غړی دی . د نړۍ د بېلابېلو هېوادونو په مسايلو او سياست کې ښکېله او د امريکا د متحده ايالاتو کلکه ملاتړې ده . امريکا چې څه شي ته اراده ولري لومړی یې له برتانيا او بيا له نورو هېوادونو سره شريکوي. او د برتانیا یې په هم په هر کار کې لومړۍ ملګرتيا کو
ایا پوهیدی چي د نړۍ اول پوهنتون یوي ښځې جوړ کړئ.
ایا پوهیدئ چي د نړۍ اول پوهنتون یوي ښځې جوړ کړی.؟ تعلیم همیشه د بشر د پرمختګ یوه مهمه برخه وه، چې پوهه، نوښت او کلتوري پرمختګ ته وده ورکوي. د القرويين پوهنتون په تاریخ کې ځانګړی ځای لري ځکه چې دا په نړۍ کې تر ټولو زوړ او په پرلهپسې ډول فعالې ډګري ورکونکې پوهنتون دی. په ۸۵۹ میلادي کال کې په فېز، مراکش کې جوړ شو، القرويين نه یوازې د زدهکړې یوه څراغ ده بلکه د اسلامي تعلیمي میراث او بین الثقافتي خبرو اترو یو سمبول دی. فاطمه الفهری د نهمې پېړۍ په لومړیو کې په تونيسیا کې زېږېدلې، وروس
داد پټی سر دی پټې بیرته سورور دی
دافغانستان ملی زعامت ، ملی حاکمیت ، ځمکنی موقعیت، دکړکېچ وخت ، داوسنۍ معاصرې زمانې خوی او عادت د روزا اوتونبایبوا له پوهې څو برابره لوړ دی روزا په سیاسی برخه کې ددې لانجې او بلواګرو رسنیو په وړاندې مناسب شخصیت نه لری داخبره په ډاګه ده. ځکه موږ په نړۍ کې په یوه داسې کلی کې اوسیږی چې تل دچل اوچم کارغان په کې کاغ کاغ کوی! موږ خپله ارزښتونه ، عرف اوعرفان پوهه اوځواک سختوو دحل لاره یې بل چاته په لاس کې ورکوو ، موږ ته له بل کلی سوله او متانت ، ثبات او اعتماد نه راځی . زموږ دژوندانه اداب اواسلام
آیا موږ یو امت یو ؟
د ۲۰۲۱م کال د ډسمبر په ۲۵ نیټې، د امریکا هوايي څیړنو ادارې (NASA)، اروپایي ټولنې او کاناډا د یوې ګډې پروژې په توګه د جیمز ویب په نوم یو تلسکوپ هوا ته وتوغولو چې لس ملیارده ډالره لګښت ورباندې شوې وو. اصلي موخه یې دا وه چې له نن څخه د نژدې څوارلس ملیارده پخوا د سترې چاودنې (Big Bang) تیورۍ ته عملي بڼه ورکړي او د کهکشانونو انځورونه واخلي. قرآن کریم د الأنبياء د سورت په دیرشم آیت کې د خلقت پیل ته داسې اشاره کوي (أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا - آسمانونه او مځکه
