روانې چارې او بېلابېل
د استرالیا نوې بودیجه او پر کډوالو یې اغېز
تېره اوونۍ د استرالیا د فدرال حکومت لخوا د نوي مالي کال لپاره بودیجه اعلان شوه چې د استرالیا د اصلي اوسیدونکو ترڅنګ به پر نویو کډوالو هم اغېز ولري. د استرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن د (اس بي اس) شبکې سره په خبرو کې ویلي چې نوي کډوال هم په استرالیا کې مالیه ورکوي، روغتونونو ته ځي او له روغتیایي خدمتونو څخه ګټه پورته کوي نو ځکه د بودیجې بدلونونه به د نورو په څېر پر دوی هم اغېز ولري. د فدرال حکومت لخوا د ۲۰۱۹ کال په اعلان شوې بودیجې کې داسې ځینې بدلونونه هم راغلي چې د کډوالو د
د غلو په وژلو غلا نه ورکیږي
نه د غلو په وژلو غلا ورکيږي او نه د غریبانو په وژلو غربت ګوډ تیمور په خپل کتاب (منم تیمور جهان گشاه) کي لیکي: ” کله چه مي دایران د نیشاپور ښار د نیولو له پاره جګړه پیل کړه نو ددي ښار خلکو سخت مقاومت وکړ، زما عسکرو ته يي ډیر تلفات واړول او زه يي ډیر په قهر کړم. نو غوښتل مي نړي ته یوه عبرتناکه کیسه پریږدم چه ټول خلک ورڅخه عبرت واخلي. په دي ښار مي سخته حمله وکړه او خپلو عسکرو ته مي وویل: هر چا چه ماته پینځه سرونه راوړل نو یو درهم به ورکړم. په دوو ورځوکي يي ماته دوه لکه سرونه
سیستم ته ګواښ
سیستم ته ګواښ یو وخت (۲۰۱۱کال) مي له یوه دفتر سره کار کاوه. زما د کار عمده برخي له ( In-depth Interviews and Focus Group discussion ) څخه عبارت وي. موږ له ښوونکو، قاضیانو، دوکاندارانو، زده کوونکو، قومي مشرانو ... سره مرکي کولي. یوه ورځ مي په امنیه قومانداني کي د پولیسو له لوړ رتبه افسر سره مرکه درلوده او د پولیسو په اړه مو خبري سره کولي. خبره د نظم دسپلین او له خلکو سره د پولیسو په رویه راګرزیده . دي سړي راته وویل چه پولیسو ته داسي سړي نه راځي چه کار وبار يي جوړ وي او یا دوښمني (بدي)
معارف څنګه غیرسیاسي کيږي؛ پښتون له دندې ګوښه او د خپل قوم خلک ځای پرځای کيږي!
په افغانستان کې پر تنظیمونو د واک او څوکیو د ويش دود به کله پای ته رسيږي؟! هر وزارت کې چې نوی وزير وټاکل شي لومړی کار يې دا دی، چې د خپل تنظیم او قوم خلک ځای پر ځای کړي. راځم اصل مطلب ته او هغه د هېواد د پوهنې وزارت اوسني حالت ته. له هغې ورځې چې جنګسالارعطا محمد نور سره د بلخ ولایت د پرېښودو په بدل کې د امتیازاتو د ورکړې تړون شوی، له بده مرغه په ملکي برخه کې تر ټولو لوی او مهم ارګان د پوهنې وزارت هم ورته د نورو امتیازاتو تر څنګ ډالۍ شوی، چې دا یوه لویه تیروتنه وه، ځکه د پوهنې وزارت د مل
صبور الله سیاسنګ او ناشناس
صبور الله سیاسنګ او ناشناس صبورالله سیاسنګ د ۲۰۱۶ کال په ډيسامبر کې د «پژوهشی بی همتا» په سرلیک، د پښتو ژبې د نامتو او لوی صوفي شاعر رحمان بابا په اړه یو ښکنځلیک خپور کړی وو او هلته يي دعوه کړې وه چې د رحمان بابا په دېوان کې يي داسې کلمې او مفاهیم کشف کړي چې تر رحمان بابا مخکې، حافظ شیرازي پخپلو شعرونو کې کارولي او بیا يی د همدې لیک «پژوهش» په پای کې ژمنه کړې وه چې بله لیکنه به يي د پټې خزانې او علامه عبدالحی حبیبي په اړه وي. هغه مهال د سیاسنګ «پژوهش بی همتا» د هېواد د نامتو لیکو
ناشناس؛ حدس که علمي دعوه؟
ناشناس ښه وکړل چې له بي بي سي سره يې مرکه وکړه او د پټې خزانې او احمدشاه بابا په اړه يې د صبور سياسنګ مطلبي پوښتنو په وړاندې د خپلو احساساتي ځوابونو تعبير وکړ، هغه وويل چې کوم څه ما ويلي هغه زما حدس او ګومان وو، وايي چې څلوېښت کاله مخکې مې پټه خزانه سرسري لوستې او د پټې خزانې په اړه يې حتی د قلندر مومند (پټه خزانه فی الميزان) او په مقابل کې يې د معصوم هوتک (پوخ کاڼی) د هميش خليل (تول پارسنګ) او نورو دفاعيه کتابونه او مقالې نه دي لوستي، هغ
د استرالیا الاصله د داعش ډلې د یو وژل شوي جنګیالي درې ماشومان سوریه کې بند پاتې دي
د رپوټونو په اساس، د استرالیا د مشهور ترهګر او د داعش ډلې جنګیالي خالد شروف درې ماشومان سوریه کې ژوندي پاتې شوي چې اوس د دغه هیواد په شمال کې د کډوالو په یوه کیمپ کې ساتل کیږي. رپوټونه وايی، د یادو ماشومانو استرالیايۍ انا او نږدې خپلوانو یې د استرالیا له حکومته او په ځانګړي ډول له لومړي وزیر سکاټ موریسن څخه غوښتي چې دغه ماشومان بیرته استرالیا ته ستانه کړي. خو د استرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن د دغو غوښتنو په وړاندې کوم جدي غبرګون نه دی څرګند کړی. موریسن د دوشنبې په ورځ
له پرانیستې څو میاشتې وروسته د کریسمس ټاپو توقیف خونه یوځل بیا تړل کیږي
د سکاټ موریسن په مشرۍ د استرالیا ایتلافي حکومت پلان لري چې د کریسمس ټاپو د کډوالو توقیف خونه په راتلونکي جولای میاشت کې یوځل بیا وتړي ترڅو د نوې اعلان شوې بودیجې هغه ۱.۲ میلیارده ډالر وسپموي چې اټکل کیده د څلورو کلونو په اوږدو کې به په دغه توقیف خونه کې مصرف شي. د دغه توقیف خونې د بیاځل تړل کیدو پلان په داسې حال کې راښکاره کیږي چې یاده توقیف خونه یوازې دوه میاشتې وړاندې د حکومت لخوا له دې امله پرانیستل شوه چې د استرالیا پارلمان کې د حکومت مخالفو ګوندونو او استازو د کډوالو قانون کې تعد
افغان کډوال له بریده وروسته استرالیا کې ځان خوندي نه احساسوي
افغان کډوال عبدلهادي مرادي چې تیر کال د جنوري میاشت کې د استرالیا په اډیلاډ ښار کې پرې د یو استرالیايي وګړي لخوا مرګونی برید شوې وه، د دوشنبې په ورځ محکمه کې وویل، استرالیا کې ژوند کول ورته اوس خوندي نه بریښي. نوموړي وویل، له بریده وروسته دته رواني ستونزې پیدا شوي او د داسې بریدونو د بیا پیښیدو له ویرې رنځ وړي. عبدالهادي تیرکال جنوري میاشت کې د استرالیا د اډیلاډ ښار په (سالیسبوري) سړک کله چې له کاره خپل کورته روان وو، د (ډیویډ جان پیرس) په نوم یو استرالیايي وګړي پرې له شانه
ښکر په ښکر دوستانه لوبه
په افغانستان کې د جګړې د اور د وژلو ، سولې او ثبات د راتلو د پاره ، د امریکا متحده ایالات او د پنجاپ استعماري – تروریستی اداره یو له بله د ښکر په ښکر دوستانه ارامه لوبه کوي. که څه هم د امریکا متحده ایالات څرګندوي چې دوی د هغه مسایلو په هکله چې په افغانانو پورې تړلي دی خبرې نه کوي خو بیا هم د افغانستان خلک د امریکا په فعالیتونو او د پنجاپی استعمار په کړنو باندې شکمن دي . د پنجاپ سره د ښکر په ښکر لوبه کې ډیر داسې ښکاري چې تر اوسه کوم لوری په دې بریالی شوی ندی چې خپلې غوښتنې په
موقت حکومت، که د پنجاب پښو ته غورځېدل!
موقت حکومت، که د پنجاب پښو ته غورځېدل! که افغانستان کې د سولې د بسیا په اړه، افغان حکومت سره د سیمې او نړۍ د ځینو هېوادو د تربګنۍ او دښمنۍ هڅې او نیتونه یوه شېبه شا ته پریږدو، په لومړي نظر څرګندیږي چې په کور دننه حکومت سره د ځینو ډلو او اشخاصو اختلاف او تربګنې، یوازې د افغانانو د ابدي سیال او بدنیتي، پنجاب په ګټه تمامیږي، چې هیڅ افغان ته د منلو نه ده! که ځیني افغانان او یا ټاکلې ډلې حکومت سره د نظر اختلاف د بیان ازادي او دیموکراسي بولې چې په ځینو برخو کې د پاموړ ده؛ خو د نظام، اسا
اوس غواړي واکسین هم حرام کړي
اوس غواړي چه واکسین هم حرام کړي په دی ملک کي د موسم په تغیر سره د ځینو شیانو حرمت او حلالوالي هم تغیر کوي همداسي نه ده؟ ګوره په غټو سویچونو ګوتي مه وهه چه برق دي نیسي. په دین کي ټول حلال او حرام معلوم دي هر څه تکمیل شویدي او نور نه څه اضافه کیږي او نه هم کمیږي. بس خلاص نور دا اوتي بوتي مه وایه. دا پوښتنه دي ترڅه پوري رایاده شوه، ستا مغز خوسم د شیطان ځاله ده؟ ځکه راپه یاد شوه چه ځیني کسان وايي چه واکسین حرام دي. کله چه کوم شي ستاسو ژوند ژغوري او تاسو یی ددوا په توګه
خط سرخ اول جوزا
براساس قانون اساسی کشور، وظیفه ی رییس جمهور پس از تکمیل پنج سال، به تاریخ اول جوزا پایان می یابد. شمارش معکوس حکومت ناکام دکتور غنی در اول جوزای سال 1398، به خط سرخ می رسد. گمان ها در اوج نارضایتی ها مشهر اند که تیم «دولت سوز»، از خط سرخ (پایان حکومت) عبور خواهد کرد. این زنگ هشدار، در اوضاعی که نارضا
مړي سترګي او مړه کاته- یاره دا دي څه وکړل
یو ځل یی بیا درلیږم تیر ځل خپره نشوه نه پوهیږم چه ولي ؟ مړي سترګي او مړه کاته- یاره دا دي څه وکړل خپل معشوق ته دا خبره کول ښه خوند کوي ځکه په عشق کي دا مړه کا ته نه دي بلکه د بڼو غشي دي چه د سترګود لیندې څخه را وزي او د عاشق زړه د پسرلي د باران په شان – چه للمه مځکه اوبوي- بمباروي. داد میني او عشق اصول دي او مینه هم د درد د زغملو په بنیاد ولاړه ده. زارۍ، ننواتي او عاجزي د میني په مذهب کي ښي خبري دي او د ځینو مینانو په طریقت کي خو حتي فرض ګنل کیږي. چوپ شه د کافر بچیه
عذر بدتر از ګناه!
عذر بدتر از ګناه! په څو اوونیو کې دا دوهم ځل دی چې د پاکستان لومړی وزیر عمران خان په افغانستان کې د لنډمهالي حکومت د رامنځته کېدو خبره کوي. نوموړي د تېرې کب میاشتې په ۲۴ مه، په باجوړ کې یوې غونډې ته د وینا پر مهال په افغانستان کې د یوه نوي حکومت د جوړېدو خبرداری ورکړی وو. هغه ویلي ول «افغانستان کې به یوه ښه حکومت رامنځته شي، داسې یو حکومت چې د ټولو افغانانو استازیتوب به وکړي ، جګړه پای ته ورسیږي او په هغه ځای (افغانستان کې) سوله رامنځته شي» د عمران خان د داسې څرګندونو په تړاو، افغ
اندونیزیا کې ګڼ شمیر ناقانونه کدوال نیول شوي
د اندونیزیا د مهاجرت ریاست وايي، د شنبې په ورځ یې د (تانجنګ سینکانګ) ښار په بندر کې د پولیسو په همکارۍ لږترلږه ۱۵۵ ناقانونه اندونیزیايي مهاجر کارګر نیولي چې تازه له مالیزیا څخه بیرته اندونیزیا ته راستانه شوي وه. د دغه ریاست په وینا، یاد مهاجر کارګر د سیمه ایزو خلکو د اطلاعاتو له مخې چې په دغه غیر رسمي بندرګاه کې یې د ګڼ شمیر وګړو د تګ راتګ په هکله پولیسو ته سپارلي وو، ونیول شول او د قاچاقبرو ډلو له منګولو وژغورل شول. د یاد ریاست په خبره، په ژغورل شوو کسانو کې ۱۲۰ نارینه، ۳۲ ښځ
تایلینډ وايی د انسان د قاچاق پر وړاندې سختو اقداماتو ته دوام ورکوي
د تایلینډ مرستیال لومړي وزیر (پراوېت وانګسوان) په يوه غونډه کې ژمنه کړی چې د هیواد سرتاسره به د انسان د قاچاق وړونکو ډلو پر وړاندې په دوامداره ډول سخت اقدامات ترسره کړي. مرستیال لومړی وزیر پراوېت چې د تایلینډ د دفاع وزیر دنده هم پرمخ وړي دغه غونډې ته چې د انسانې قاچاق د مخنیوي په پار جوړه شوې وه، ډاډ ورکړ چې د تایلینډ حکومت د انساني قاچاق ضد اقداماتو تراوسه مثبتې پایلې درلودلي دي او په راتلونکې کې هم ترې د ښو لاسته راوړنو هیله کیږي. نوموړي ویلي، اړوند چارواکي به د تایلیند په ه
حیف و میل و سوء استفاده
هر دو جنبه ی ضیاع دارایی های عامه (حیف و میل و سوء استفاده) را می توان در عملکرد دولت مشاهده کرد. در عرصه ی فرهنگی و رسانه یی، تجمع افرادی که تلاش می کنند از رییس دولت منجی سیاسی بسازند، در انبوه حضور، اما مُخل و مزاحم، مردم را به ستوه آورده است. حرف در این است که اگر واقعاً از کفایت بهره می داشتند، چرا از طول اقتدار ملی کاسته می شود؟ دربن
سدسازی در برابر صلح
تقابل سیاسی در حد سقوط اخلاقی، حکومت را در برابر مهم ترین آرزوی افغان ها، یعنی صلح قرار می دهد. خیلی عجیب است که ادعا هایی حکومت جهت تامین امنیت مردم، برعکس عمل می کنند. پس از آغاز مذاکرات جدی صلح بین الافغانی، سعی دکتور غنی و همکاران نزدیکش برای سبوتاژ صلح، حکومت را به حد مُخل درآورد. این افت اخلاقی که عدم تعهد افغانی (ملی) در آن مشهود است، این حقیقت را نیز تبیین می کند که اعتماد ما به تیم به «تحول و تداوم»، نه همانی
موضع سخیف
تحلیل سطحی روابط خارجی افغانستان، چنانی که در سفر اخیر به اصطلاح مشاور امنیت ملی دکتور غنی رونما شد، در چند بُعد، بسیار نگران کننده است: انحصار حکومت در گرو حلقه ای که روزتاروز در حد بی تجربه یا کم تجربه سقوط می کند. بی ثباتی دایمی شخص اول کشور و فشار های مضاعف که در نبود مدیریت موثر رونما می شوند و در بازتاب داخلی و خارجی، حکومت را در چهار راه تصمیم قرار می دهند. از آن جایی که اغراض در تعیین افراد کم تجربه یا بی تجربه،&nbs
د نیوزیلینډ ترهګریز برید: کرکجنو خبرو د یو برتانوي سیاسي مبصر ویزه فسخه کړه
د استرالیا حکومت د مشهور برتانوي ملتپاله جورنالیست او سیاسي مبصر (میلو یانوپولوس) ویزه وروسته له دې فسخه کړه چې هغه د نیوزیلینډ په تروریستي برید کې یو شمیر وژل شوي مسلمانان له ترهګرو سره په تړاو تورن کړل. د استرالیا د مهاجرت وزیر ډیویډ کولمن د شنبې په ورځ وویل چې د کرایست چرچ د تروریستي برید په هکله د یانوپولوس کړې خبرې خواشینونکي او له کرکې ډکې دي او د دغه ډول افکارو درلودونکي اشخاصو ته استرالیا کې ځای نشته. کولمن وویل، «په کرایست چرچ کې ترسره شوې برید د وحشت او نفرت څخه ډک ی
د نیوزیلینډ ترهګریز برید پرمهال د بریدګر سره د افغان کډوال مبارزه وستایل شوه
عبدالعزیز هغه اتل افغان کډوال دی چې د نیوزیلنډ بریدګر سره یې مبارزه وکړه. د نیوزیلینډ پولیس وايي باوري دي چې بریدګر برنټون ټرنټ دا برید په یوازې سر کړی دی، خو هغه افغان چې دی یې په دوهم جومات د برید پر مهال له پښو وغورځاوه عبدالعزیز نومېږي. عبدالعزیز کلونه مخکې له کابله نوي زیلنډ ته ولاړ. دی د برید پر مهال په دوهم جومات (لینوډ) مسجد کې و چې له جوماته بهر یې د خلکو چیغې واورېدلې. د رپوټونو له مخې کله چې ښاغلي عزیز پوه شو چې پر جومات برید شوی، د کریډت کارت یو ماشین یې را
په کارپوه او مسلکي کسان اوس کولای شي د استرالیا ویزې ترلاسه کړي
د استرالیا د مهارت لرونکو ویزو د ترلاسه کولو لپاره د دندو نوی لیست خپور شو. د استرالیا حکومت وايي د مهاجرت په سیستم کې یې یو لړ نوي بدلونونه رامنځته کړي او د مهارت لرونکو ویزو د ترلاسه کولو لپاره یې یاد سیستم ته یو شمیر نوې دندې او شغلونه وراضافه کړي. د استرالیا د کورنیو چارو وزارت وايي، نوي بدلونونه د دې لپاره ترسره شوي ترڅو استرالیا ته د لوړو مهارت لرونکو بهرنیو کارګرو تګ په منظم ډول وساتل شي او ورسره د استرالیا د مارکیت اړتیاوې پوره کړل شي. په نوو بدلونونو کې د مهار
کړکېچن حالت او د حکمتيار بې پروايي
که څه هم چې له جهادي مشرانو څخه د ښېګڼې تمه لېونتوب دی، خو په ګوډ او مات توپير سره ښاغلي حکمتيار ته سترګې ور اوړېدلای شي. له بده مرغي چې د روان کړکېچن حالت په اړه يې بې پروايي نه يوازې د ژورې اندېښېنې، بلکې د غندلو وړ ده. ښاغلی حکمتيار د امريکا پر چل او مکارۍ او د طالبانو پر سوډرۍ، ناپوهۍ او بې سارې بې عقلۍ ښه پوهېږي. په همدې توګه ښه پوهېږي چې د افغانستان اوسنی حالت تر تېرو اووه لسو کلونو ډېر کړکېچن دی او نه يوازې ګاونډې ملکونه، بلکې کورني شرمښان د دې لپاره تياری نيسي چې څنګه د دې م
خلیلزاد په تقدم او تاخر کې تېروتلی دی!
خلیلزاد په تقدم او تاخر کې تېروتلي دی! د هېواد د ملي امنیت سلاکار حمدالله محب د مارچ په ۱۴ مه، امریکا ته د سفر په مهال، طالبانو سره په خبرو اترو کې د امریکا د بهرنیو چارو د وزارت ځانګړی استازي، زلمي خلیل زاد په هغه دریځ نیوکه وکړه چې نوموړی يي طالبانو سره په دوحه کې د پټو دروازو ترشا مخې ته وړي. سي بي ایس نیوز وایي، ښاغلي محب ورته ویلي:«موږ فکر کوو چې یا زل (د زلمي خلیلزاد د نوم لنډه بڼه) – سفیر خلیلزاد نه پوهېږي چې څرنګه خبرې وکړي یا ممکن د ده دا کار کوم بل علت ولري. څه چې دی کوي د داس
