روانې چارې او بېلابېل
دغوايي د مياشتې د اوومې او اتمې د فاجعو يادون
د غوايي د اوومې ناورين چې د کمونستانو په خونړۍ کودتا شروع او د غوايي په اتمه يې د تنظيمي وحشتواکۍ په راتلو دوام پيداکړ د افغانستان په تاريخ کې د دوو ظالمانه ، جنايتکارانه او خايينانه دورو د لړزوونکي جنايتونو او بربريت د يادون سمبول دي . حال داچې د دغو دوو دورو هرساعت ، ورځ ، مياشت او کال په افغان اولس دبې مثاله ځنګلي کړنو او قتل عام د ضد انساني اعمالو د متواتره جريان شاهدي ور کوي . ددې دوو تراژيديو او مصيبت د پوهېدو دپاره دتاريخ مطالعې او تحقيق ته حاجت نشته ، ځکه شاهدان او قربانيا
جرګې سره مخالفت د سولې سبوتاژ دی!
جرګې سره مخالفت د سولې سبوتاژ دی! په هېواد کې د ټینګې او تلپاتې سولې په پار هڅې او هلې ځلې، د ملي دندو او وجایبو په سر سر کې ځای لري. نن، ټولې دندې وروسته، خو اوربند او سوله تر ټولو نورو دندو لومړی! دا مهال د ټولو ملي ګټو او ارزښتونو پېژند او بسیا، د سولې پر محوریت راڅرخې او د سولې په برکت تر سره کېدای شي. که سوله نه وي هېواد خوندي نه دي، د افغانانو سر او مال خوندي نه دی د ملې ګټو او ارزښتونو بسیا په هسې خبرو بدلیږي، د هېواد تاریخ او هویت هر څه د خطر سره مخ دي. نو ځکه باید ټ
چرا تحریم به خیر افغانستان است
اگر درست قضاوت کنید تعدادی از رهبران احزاب سیاسی، چهره های مطرح سیاسی، مشران قومی، چهره های سر شناس مدنی و مدافع حقوق بشر و ... افغانستان را به این حالت رسانیده اند، چون اینها از خود استقلالیت ندارند، تطبیق کننده برنامه های شوم و تباه کننده همسایه گان و خارجی ها، جاسوس و مزدوران آنها هستند و سالهاست ثابت کرده اند که بجز از خیانت، جنایت، شیطانت و نفاق هیچ دست آورد برای مردم افغانستان ندارند، بهتر است این افراد ایکسپایر در جرگه مشورتی صلح و دیگر برنامه های مهم دولتی نباشند تا جرگه و دولت افغانس
څوک په قانون کودتا کوي، ولسمشر غني که مخالفان؟
په داسې حال کې چې لا هم د ملي شورا د اوولسمې دورې پرانيسته نه ده ترسره شوې؛ ولسمشر غني تېره ورځ په ارګ کې د ملي شورا له نویو وکيلانو سره په خبرو کې ويلي هر هغه څه چې د افغانستان اساسي قانون څنډې ته کوي، یوه کودتا ده. نوموړي نويو وکيلانو ته په خطاب کې ويلي چې د ملت تالار باید د کشکمش پر میدان بدل نه شي، هره ستونزه چې لرو باید په&nb
د سولې مشورتي که د حکومت فرمايشي لویه جرګه؟
په داسې حال کې چې په راتلونکو څو ورځو کې به کابل د سولې مشورتي لويې جرګې شاهد وي؛ د حکومت منتقد سياسيونو او طالبانو له دغې جرګې سره خپل مخالفت اعلان کړی دی. افغان حکومت دغه جرګه د سولې لپاره يو تاريخي ناسته بولي، په ځانګړې توګه ولسمشر غني دغه جرګه د سولې لپاره د حدودو ټاکلو لپاره مهم فرصت ګڼي. تېره ورځ ولسمشر غني د لويې جرګې تالار ته ولاړ او د جرګې له ترسره کوونکي او تنظيموونکي کمېسيون له غړو سره يې د جرګې د ترسره کېدو پر څرنګوالي خبرې وکړې. ولسمشر غني د جرګې په تالار کې ويلي، ا
تناقضات زنانه ی ارگ
خرید کاپی تذکره ی زنان و دختران افغان در بدل 500 افغانی، تفسیر و تعبیر اعمال به اصطلاح خانم اول افغانستان را متفاوت کرده است. از آغاز ریاست جمهوری داکتر غنی تا کنون، تبلیغات زنانه یی حکومت پیرامون رولا غنی، بی بی گل را به گلی تشبیه می کنند که گویا سر سبد زنان افغان شده است. خانم عرب تبار و غیر مسلمان رییس جمهور تحت عواطف افغانی مردم ما بسیار نکوهش نشد، اما اخبار&
د روان مصيبت نه دتل دپاره د خلاصون لاره
ډېرو کنفرانسونو ، جلسو ، بيانيو ،ليکنو ، تبصرو اوسياسي بحثونو مې نفس تنګ او زړه مې يې خولې ته راووست . حتمي به تاسو هم د داسې حالت سره مخامخ ياستئ. لاکن د افغانستان د مصيبت او تراژيدي د ختمولو د پاره نه يوه واحده نسخه وړانډې شوه او نه مؤثره دوا . حالات ورځ په ورځ نور هم خونړي او د کنترول نه په وتو دي . د يوم البتر کيسه روانه ده . خو زما فقير او حقير په نظر د افغانستان د معضلې دائمي حل او ددې منجلاب نه راوتل په دوو بعدونو کې دئ : ۱-خارجي ۲- داخلي په خارجې ب
د اندیښنې وړ څو پوښتنې
د اندیښنې وړ څو پوښتنې بي بي سي لیکي، دوی ته یوې باوري سرچیني ویلي چې اندونیزیا او ازبکستان په خپلو خاورو کې طالبانو ته د دفتر د پرانیستو وړاندیز کړی دی. همدارنګه زیاتوي چې د ولسمشر سلاکار فضل محمود فضلي هم دوی ته ویلي، ښه به دا وي چې د سولې خبرې د قطر پر ځای کوم بل هېواد کې وشي. خو پوښتنه دا ده، د طالبانو اصلي مشرتابه چې افغانستان کې جګړه مخې ته وړي، د هیبت الله اخوند په مشرۍ ښکاره کویټه او اسلام اباد ته تګ راتګ لري او هلته استوګن دي؛ خو د سولې خبرې اترې نه دې مشرتابه سره او نه پ
د سولې سم ګرامر، خو ناوړه شننه
د پوهاند استاد یون په ځواب کې وایي ویښیاري (هوښیاري) داسې ده لکه نېکر ۔ باید تل یې ولرې، خو دا اړینه نه ده چې خلکو ته یې ور وښیې!۔ همداسې باید د هر سړي د خپلې ژبې ګرامر یا پښویه زده وي، خو دا چې سړی د ولسمشر غني د سولې ناره واخلي، تر پښوییزو دویونو (قاعدو) یې تېره کړې او دلیل ووایي چې سوله بې عزته او با عزته نه وي، نو سړی باید پوه شي چې خپل منطق، دک او دلیل يې باید تر هر څه وړاندې وارزول شي۔ د نظام او ولس غلیمان تور لګوي چې ګواکي ولسمشر غني سوله نه غواړي، دسولې د نارې ګرامر
سوء استفاده از ارزش ها
استفاده های سیاسی و ابزاری از ارزش های تاریخی و فرهنگی، به خصوص لویه جرگه، حتی شامل چپی ها و راستی های دوران بحران می شود. در طول نضج تاریخی این پدیده ی مقدس که به گونه ای اصل آسمانی «شورا» در قرآن کریم را توجیه می کند و با منطق آن در جامعه ی اسلامی ما تعمیم می یابد، افزون بر راهگشایی، سوگمندانه کسانی را نی
چیزشناسی
در بحران سیاسی سالیان اخیر، بحران اعتماد نیز به دغدغه ی خاطر مردم ما مبدل شده است. حضور طیف به اصطلاح تکنوکراتان، افغان ها را امیدوار کرده بود که با کنار ماندن آنان از زمینه ی ویرانگری و کشتار، احیای پُل های فکری با قبل از هفت ثور، پیش از همه به تطهیر سیاسی می انجامد؛ هرچند بودند و استند کسانی که صادقانه سعی کردند افغان ها از هر طیف و هر گروه قومی، به خصوص بی طرف ها با راهیابی در سیستم، طرف مردمی را سنگین بسازند، اما جاذبه های قدرت، امکا
د سولي هڅي که د استعمار نوي توطيي
زمونږ هیواد افغانستان ډیر ویاړلی مګر د غم لړلو پیښو ډک تاریخ لري، د افغان هیواد د خپل حساس ستراتیژیک او تاریخي موقعیت په اساس ډیرځله د جګړې ،استخباراتي دسيسو او پرديو د تګلارو د عملي کيدو ډکر ګرخيدلی، پښتون اولس هرځل د پردیو اهدافو قرباني شوی، دتاریخ په اوږده مسیر کي څو څو ځلي افغانستان دبهرنیو دښمنانو له لوري د نامعلومه جګړې په لومه کې راګیر شوی دی. افغان پرګني او ولسونه د لسیزو راهیسې د یوسولیز ژوند ته دلاس نه رسیدو په علت د نړئ د سیاسې، او اقتصادې ودې څخه ایثار پاتي شوي دی، چې د مل
د فکر سمون
د فکر سمون: خيني خلک دا متل کوي: خدايه ! عمر دي د سپي راباندي تیر کړ او سوال به د سړي رانه کوي ( په اخرت کي). مطلب يي دا وي چي خداي دي په هغه دنیا د سپي غوندي چلند راسره وکړي او پوښتنه دي نه راڅخه کوي. د انسان مغز هم یو عجیب او غریب قدرت لري، کله انسان تر عظمته رسوي او کله يي همدا خپل فکر دومره ذلیل کړي چي د سپي په ژوند خوشحاله وي. انسان د خپل فکر بنده دي او کله چي د سړي فکر د سړي نه وي نو سړي هم سړي نه پاتي کیږي. او کله چي سړي سړي پاته نه شي نو بیا په پلار، نیکه او پنځه زره کلن تاریخ
بنګله دیش کې لسګونه روهنګیايي کډوال له قاچاقبرو ژغورل شوي
د بنګله دیش پولیس وايي تیره شنبه ورځ یې ۱۱۵ روهنګیايي کډوال چې په پام کې وه د قاچاقبرو لخوا د کب نیونې په کوچنیو کښتیو کې مالیزیا ته قاچاق شي، ژغورلي، خو په دې تړاو دوی د هيڅ کوم شکمن قاچاقبر په نیولو نه دي توانیدلي. د روهنګیايي کډوالو دغه ډله د بنګله دیش د (کوټا پلانګ) مهاجرت کمپ سره تړاو لري چې میانمار سره پر پوله موقعیت لري او د نړۍ تر ټولو ستر مهاجرت کمپ بلل کیږي. د بنګله دیش د پولیسو افسر انور حسین په دې اړه وویل، د روهنګیايي کډوالو دغه نوې ډله په داسې حال کې وژغورل شوه چ
روهنګیايي کډوال د انساني قاچاق له مخ په زیاتیدونکي خطر سره مخ دي
د انساني قاچاقبرو له منګولو ژغورل شوې روهنګیايي کډوال ضیا الرحمن وايي، کله چې ده د بنګله دیش په کاکس بازار مهاجرت کمپ کې ژوند کولو د انساني قاچاقبرانو لخوا اختطاف شو او وروسته په راتلونکو دریو میاشتو کې چې به دی له یوې سیمې نه به بلې ته وړل کیدو نو د قاچاقبرو یوې ډلې به بلې ته پلورلو. نوموړی وايي، دی مالیزیا ته تر رسیدو او له ژغورل کیدو مخکې ټولټال اووه ځله پلورل شوې. نوموړی وايي، له کاکس مهاجرت کمپ څخه هغو خلکو وتښتولو چې ځانته یې کډوال ویل او په کمپ کې يې له دوی سره شریک ژون
اصلاح مدیریت، نه تغییر نظام!
نارضایتی از شیوه ی مدیریت سیاسی، موج انتقادات را برانگیخته است. این در حالی واقع می شود که در جو کمپاین ها، هرچند با تعویق انتخابات، اما آزمندی هایی که در دسته ها و گروه ها، نوع دیگر انحصار را نوید می دهند، صلاح دیدگاه ها و انتقاداتی را نیز ستر کرده اند که با ماهیت اصولی ارائه می شدند. نظام کنونی جمهوری اسلامی افغانستان، حاصل 18 سال توافق سیاسی، جمعی، فرهنگی افغان ها در زمینه ی فرصت هایی ست که جامعه ی جهانی فراهم آو
د بخمل او ململ سیاست
د ۶۲۷ میلادي کال د مارچ په میاشت کې چې د هجرت د شپږم کال د ذی القعدې له میاشتې سره سمون خوري، حضرت محمد (ص) د مکې له قریشو سره د حدیببې د سولې د تړون په پار، خبرو ته کښیناست. کله چې وثیقه جوړه او د لاسلیک وخت شو نو د قریشو نماینده اعتراض وکړ چې د محمد رسول الله په ځای دی، محمد بن عبدالله ولیکل شي ځکه چې موږ تا د رسول په صفت نه منو. صحابه ډیر په قهر او له خپلو ځایونو پاڅیدل او له حضرت پیغمبر څخه یې وپوښتل چې آیا تاسو په حقه پیغمبر نه یی؟ دوئ ځواب ورکړ (هو، زه رسول الله یم) مګر د یو ستر مصلحت پ
د استرالیا نوې بودیجه او پر کډوالو یې اغېز
تېره اوونۍ د استرالیا د فدرال حکومت لخوا د نوي مالي کال لپاره بودیجه اعلان شوه چې د استرالیا د اصلي اوسیدونکو ترڅنګ به پر نویو کډوالو هم اغېز ولري. د استرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن د (اس بي اس) شبکې سره په خبرو کې ویلي چې نوي کډوال هم په استرالیا کې مالیه ورکوي، روغتونونو ته ځي او له روغتیایي خدمتونو څخه ګټه پورته کوي نو ځکه د بودیجې بدلونونه به د نورو په څېر پر دوی هم اغېز ولري. د فدرال حکومت لخوا د ۲۰۱۹ کال په اعلان شوې بودیجې کې داسې ځینې بدلونونه هم راغلي چې د کډوالو د
د غلو په وژلو غلا نه ورکیږي
نه د غلو په وژلو غلا ورکيږي او نه د غریبانو په وژلو غربت ګوډ تیمور په خپل کتاب (منم تیمور جهان گشاه) کي لیکي: ” کله چه مي دایران د نیشاپور ښار د نیولو له پاره جګړه پیل کړه نو ددي ښار خلکو سخت مقاومت وکړ، زما عسکرو ته يي ډیر تلفات واړول او زه يي ډیر په قهر کړم. نو غوښتل مي نړي ته یوه عبرتناکه کیسه پریږدم چه ټول خلک ورڅخه عبرت واخلي. په دي ښار مي سخته حمله وکړه او خپلو عسکرو ته مي وویل: هر چا چه ماته پینځه سرونه راوړل نو یو درهم به ورکړم. په دوو ورځوکي يي ماته دوه لکه سرونه
سیستم ته ګواښ
سیستم ته ګواښ یو وخت (۲۰۱۱کال) مي له یوه دفتر سره کار کاوه. زما د کار عمده برخي له ( In-depth Interviews and Focus Group discussion ) څخه عبارت وي. موږ له ښوونکو، قاضیانو، دوکاندارانو، زده کوونکو، قومي مشرانو ... سره مرکي کولي. یوه ورځ مي په امنیه قومانداني کي د پولیسو له لوړ رتبه افسر سره مرکه درلوده او د پولیسو په اړه مو خبري سره کولي. خبره د نظم دسپلین او له خلکو سره د پولیسو په رویه راګرزیده . دي سړي راته وویل چه پولیسو ته داسي سړي نه راځي چه کار وبار يي جوړ وي او یا دوښمني (بدي)
معارف څنګه غیرسیاسي کيږي؛ پښتون له دندې ګوښه او د خپل قوم خلک ځای پرځای کيږي!
په افغانستان کې پر تنظیمونو د واک او څوکیو د ويش دود به کله پای ته رسيږي؟! هر وزارت کې چې نوی وزير وټاکل شي لومړی کار يې دا دی، چې د خپل تنظیم او قوم خلک ځای پر ځای کړي. راځم اصل مطلب ته او هغه د هېواد د پوهنې وزارت اوسني حالت ته. له هغې ورځې چې جنګسالارعطا محمد نور سره د بلخ ولایت د پرېښودو په بدل کې د امتیازاتو د ورکړې تړون شوی، له بده مرغه په ملکي برخه کې تر ټولو لوی او مهم ارګان د پوهنې وزارت هم ورته د نورو امتیازاتو تر څنګ ډالۍ شوی، چې دا یوه لویه تیروتنه وه، ځکه د پوهنې وزارت د مل
صبور الله سیاسنګ او ناشناس
صبور الله سیاسنګ او ناشناس صبورالله سیاسنګ د ۲۰۱۶ کال په ډيسامبر کې د «پژوهشی بی همتا» په سرلیک، د پښتو ژبې د نامتو او لوی صوفي شاعر رحمان بابا په اړه یو ښکنځلیک خپور کړی وو او هلته يي دعوه کړې وه چې د رحمان بابا په دېوان کې يي داسې کلمې او مفاهیم کشف کړي چې تر رحمان بابا مخکې، حافظ شیرازي پخپلو شعرونو کې کارولي او بیا يی د همدې لیک «پژوهش» په پای کې ژمنه کړې وه چې بله لیکنه به يي د پټې خزانې او علامه عبدالحی حبیبي په اړه وي. هغه مهال د سیاسنګ «پژوهش بی همتا» د هېواد د نامتو لیکو
ناشناس؛ حدس که علمي دعوه؟
ناشناس ښه وکړل چې له بي بي سي سره يې مرکه وکړه او د پټې خزانې او احمدشاه بابا په اړه يې د صبور سياسنګ مطلبي پوښتنو په وړاندې د خپلو احساساتي ځوابونو تعبير وکړ، هغه وويل چې کوم څه ما ويلي هغه زما حدس او ګومان وو، وايي چې څلوېښت کاله مخکې مې پټه خزانه سرسري لوستې او د پټې خزانې په اړه يې حتی د قلندر مومند (پټه خزانه فی الميزان) او په مقابل کې يې د معصوم هوتک (پوخ کاڼی) د هميش خليل (تول پارسنګ) او نورو دفاعيه کتابونه او مقالې نه دي لوستي، هغ
د استرالیا الاصله د داعش ډلې د یو وژل شوي جنګیالي درې ماشومان سوریه کې بند پاتې دي
د رپوټونو په اساس، د استرالیا د مشهور ترهګر او د داعش ډلې جنګیالي خالد شروف درې ماشومان سوریه کې ژوندي پاتې شوي چې اوس د دغه هیواد په شمال کې د کډوالو په یوه کیمپ کې ساتل کیږي. رپوټونه وايی، د یادو ماشومانو استرالیايۍ انا او نږدې خپلوانو یې د استرالیا له حکومته او په ځانګړي ډول له لومړي وزیر سکاټ موریسن څخه غوښتي چې دغه ماشومان بیرته استرالیا ته ستانه کړي. خو د استرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن د دغو غوښتنو په وړاندې کوم جدي غبرګون نه دی څرګند کړی. موریسن د دوشنبې په ورځ
له پرانیستې څو میاشتې وروسته د کریسمس ټاپو توقیف خونه یوځل بیا تړل کیږي
د سکاټ موریسن په مشرۍ د استرالیا ایتلافي حکومت پلان لري چې د کریسمس ټاپو د کډوالو توقیف خونه په راتلونکي جولای میاشت کې یوځل بیا وتړي ترڅو د نوې اعلان شوې بودیجې هغه ۱.۲ میلیارده ډالر وسپموي چې اټکل کیده د څلورو کلونو په اوږدو کې به په دغه توقیف خونه کې مصرف شي. د دغه توقیف خونې د بیاځل تړل کیدو پلان په داسې حال کې راښکاره کیږي چې یاده توقیف خونه یوازې دوه میاشتې وړاندې د حکومت لخوا له دې امله پرانیستل شوه چې د استرالیا پارلمان کې د حکومت مخالفو ګوندونو او استازو د کډوالو قانون کې تعد
