مقالې
کمزوری رحماني او غټه وينا
نن د افغانستان امنيتي حالات په يوې ډېرې باريکې ستن د خپلو سياسي لوبغاړو او بيا د بهرنيو لاسوهنې په نتيجه کې ولاړ دی، هغه که د ننه په هېواد کې د ولسي جرګې رئيس چې په بګرام هوايي اډه کې د امريکايانو له کلونو راهيسي پخوانی ټګمار ملګر ميرحمان رحماني او ترڅنګ يې د ده په ګډون په هېواد کې د موقت حکومت غوښتونکې ډله چې ښاغلي جمهور رئيس محمد اشرف غني له واک او غلا څخه له پښو غورځولي او غواړي د امريکا په اشاره د موقت حکومت نوم په خولې واخلي. ښاغلی ميررحمان رحماني، طالب چارواکي هغه خلک او ډله ده چې ش
تاریخ جعلی اشکانی
تاریخ جعلی اشکانی مصطفی عمرزی در سلسله ی جعلیات مجوس، تاریخ اشکانی، خیلی طولانی ست. به اثر تلاش های مغرضانه و بی وقفه، در خلای عُمق تاریخی مجوس، هرچند با تمام نشانه های آشکار میراث فرهنگی، سیاسی و اجتماعی یونانی ها، اما وصله درست کرده اند تا سر آن به پدیده ی موهوم هخامنشی برسد. بررسی و بازخوانی تنقیدی تاریخ جعلی اشکانی، به این لحاظ نیز مهم است که از آن جهت تبیین عُمق تاریخی زبان به اصطلاح فارسی یا پارسی، استنتا
صلح و اعتدال
صلح و اعتدال (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی تحول چند مرحله یی انتخابات در افغانستان، ماحصلی نیز داشته که افزون بر ظاهر آن است. محور های افراد و ساختار هایی که بر اساس خواسته های مقطعه یی، درازمدت یا سلیقه یی شکل می گرفتند، در سمت و سوی نتایج، خوب و بد تاثیر می گذاشتند. آخرین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در چند زمینه ی تحول درونی، سیمایی دارد که چه گونه در برابر موضع گیری های افرا
فرهنگ پشتو
فرهنگ پشتو پژوهش و نگارش مصطفی عمرزی بحث در زمینه ی «فرهنگ پشتو»، پیش از همه مستلزم نگرش در زمینه ی تاریخ پشتون هاست؛ زیرا کمال تبارز قومی زمانی تبارز می کند که اقوام، موفق به تاسیس کشور می شوند. در واقع امتیار پشتون ها در این هم شمرده می شود که در منطقه ی بزرگی از هند تا آمو و از کشمیر تا اصفهان، حکومت ها ساخته اند/ کرده اند. این پایش سیاسی، بالاخره به دولت ماندگار افغانی در افغانستان، مبدل شده است. در اواخر قرن
عقده های روحانیت مرتجع
عقده های روحانیت مرتجع (پیرامون یک کتاب مبتذل) مصطفی عمرزی یکی از جالب ترین رویداد ها در سلطنت اعلی حضرت شاه امان الله(رح) تدویر لویه جرگه ی پغمان بود. در این شور ملی، افغان ها به نتایجی رسیدند که تبلور آن ها در نماد های ملی هم یادگار مانده است. با این حال، در تنازع داخلی سنت و تجدد، کم نبودند و نیستند افرادی که دوست ندارند با تعمیم معارف، مردم از چنبره ی افراد و اوهامی بیرون بروند که د
په مسکو کې د عباس ستانکزي بې بنسټ څرګندونې
د طالبانو سياسي دفتر پوه او لوی مرستيال ښاغلي عباس ستانکزي د تېرې ورځې له ليوني سياست ډکې څرګندونې چې مسکو کې په يوې خبري ناسته کې کړي د ډېر شمېر افغانانو له تند غبرګون سره مخ شوی چې ويلي دي اوسنی حکومت د سولې په وړاندې خنډ دی او په وينا ولسمشر محمد اشرف غني دې همدا نن استعفاء وکړي او موږ تياريو چې سوله وکړو. ښاغلی ستانکزی ستا دومره کمزورو او بې بنسټه خبرو ته دې د ملت سلام وي نن هغه ورځ ډېره لرې ده چې افغان ولسمشر به د ښاغلي او خدای (ج) بخښلي ډاکټر نجيب د حکومت کانه يوځل بيا کوي دا خوبونه
ولسمشر ته پردی غم تر واورې سوړ دي
په دومره نړیوالو مرستو سره چې له دې هیواد سره کیږي بیا هم د ولس یوه مړۍ لنده نه شوه، ساده پوښتنه ده چې دا دومره پیسې څه کیږي چیرته مصرف کیږي او په څه مصرفیږي؟ ځواب یې هم ساده ده هغه دا چې ،په اوسني نظام کې په بې ساري ډول اداري فساد، مسؤلیتونه نا اهلو کسانو ته سپارل ، په تقسیم سره دولتداري مخته وړل او په هغه قشر چې حکومت پرې کیږي ستونزې نه درک کول له عمده لاملونو څخه دي. کله چې په یوه ټولنه کې اساسي ستونزو ته خاصه توجو ونه شي او جدي ونه نیول شي د ټیټې طبقې خلک چې اکثره یې عام و
دواکمنی بنسټو ته داسلامی نظام لنډانځور
هر روز را رازیاست وهر سر را آوازی درد امروز را درمانی وفردا را درمانی دیګر امروز را نګران باشید وسخن از امروز رانید دواکمنی بنسټو ته داسلامی نظام لنډانځور څومره نا اشنا او په اټکل خبره ده په تېر اوراتلونکی کې له اسلام پرته داسلام دوړاندې کړی نظام ساری نه تر سترګو کیږی،ځکه چې دا یو داسې نظام دی چې که ددې عامه حقونوچې په کې څېړل کیږی او ټاکل کیږی یایې تعزیرات او حدود په مالی ،ملکی او دانتظامی قوانینوجوړښت یا دعدل او انصاف لارښوونې په پام کې ونیول شی او یایې په قانون کې دټولو
تاریخ عمیق
تاریخ عمیق (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی سطحی نگری، عادت معمول مردم ماست. این بینش، گاه با عواطف آنان نیز عجین می شود. در جامعه ای که تحلیل درست ارزش شناسی وجود ندارد و یک مجموعه ی بزرگ اعتقادی، بی تفکیک راستی و ناراستی پذیرفته شده، مسئله ی روشنگری با تعمیم معارف را هم دشوار می کند؛ زیرا سایه ی آن در نصاب، به نام آن چه از عرف جامعه پذیرفته شده، رسمی ست. در چنین احوالی، تنقید جدی، جدیت عادت ه
رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ
رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ مصطفی عمرزی یادآوری: هرچند قبلاً در این مورد، تذکر داده ام، اما یادآوری دوباره ی آن به این خاطر مهم است که در رابطه، تفصیل بیشتر آورده ام. چند سال قبل، سید انوار سادات در ولسی جرگه با وقاحت تمام از داعیه ای صحبت کرد که در زیر کوشیده ام خلاف آن، ثابت شود. متاسفانه این شخص نکبت- به استثنای بوت کمال ناصر اصولی که بر دهنش خورد- نه فقط تنبیه نشد، بل در حاکمیت ذلت و حقارت اشرف غنی،
ددوحی خبری: دسولی او سوکاله افغانستان هیلی او له طرفینو عام توقعات
ددوحی خبری: دسولی او سوکاله افغانستان هیلی او له طرفینو عام توقعات محمد طاهر ثابت په آزاد او سوکاله افغانستان دهر افغان باور ضرور دی او د دې لپاره باید پاکه مبارزه او کار وکړي. د داسې هدف ریښتینی باور لرونکی بیا اړتیا لري چې خپلو اوسنۍ نظریو ته بیاکتنه وکړی او په هغو له سره نوی غور وکړي ، او هغه ټکي تعدیل او هیر کړي چې له پورتنۍ هدفونو سره ټکر لري. د داسې ذهنیت پرته ، د تل پاتې سولې او هوساینې د راوستولو هدف ناممکن ښکاري. په دی ټکي متکی، زه به د پورته هدف ل
هیله ده چې تر آخره ولوستل شي!
هیله ده چې تر آخره ولوستل شي! عبدالله وردک انګلستان - جنوری - ۲۰۲۱ ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله(ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ. ګرانو او قدرمنو لوستونکو! له سلام وړاندې کولو څخه وروسته، غواړم خپله لیکنه په یوه لنډۍ سره شروع کړم. د یادونې وړ ده، چې زه کوم شاعر نه یم. لېکن، دغه لاندې لنډۍ مې ډېره خوښیږي! ”د سپینې خولې یاران د نور دي، د شوتلو پنډو ته د زه نیولی یمه“ دغه پورتنۍ لنډۍ، د اوسني افغانستان حالت ډې
زیان های رفاقت اخوانی
زیان های رفاقت اخوانی مصطفی عمرزی یک نوع خاص برداشت دینی- مذهبی که گویا مرز های مشترک را نمی شناخته، در واقع در عقب ایدیالوژی هایی پنهان مانده که بیش از هزار سال، قدامت دارند. بعضی از روحانیون مرتجع که کمترین شناخت یا علاقه ای هم به منافع ما ملی ندارند تا به تبع آن ها، ارزش هویت سیاسی خویش را بشناسند، نوع دیگر تهدید تمامیت ارضی کشور را ارائه می کنند که گویا در گذشته در میان ملت های مسلمان، وجود نداشته است. این تل
ما همه «افغان» استیم!
ما همه «افغان» استیم! (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی تعریف اولویت نقد/ تنقید، جای خالی کاملاً محسوس سالیان پسین است. به این دلیل، گرایش ها به سوی انحرافات سیاسی، بعضی را به جای پرداختن به اولویت ها، به لفاظی و حاشیه پردازی می کشاند.در کشوری که شهرت بین المللی دارد و مولفه های حقوقی زیادی نام مردم آن را تایید می کنند و با حمایت اکثریت، نهادینه شده، تاکید روی آن، غیر معمول است؛ اما باید اعت
د وحيد مژده صاحب وينا
یوازې دوې مسئلې لنډې یادوم، دا پخوانۍ تجربې دي، په کار ده چې بیا ځل تکرار نه شي. دوستانو وویل چې غټ تحول راغلی، رښتیا همداسي ده، یوځل بیا په افغانستان کې لوی قوت "امریکا " ماتې خوړلې ده، او دا لومړی ځل نه دی چې موږ د داسی یو حالت شاهدان و اوسو. دلته پوښتنه پیدا کیږي چې د دې لویو قوتونو "انګلستان، پخواني شوروي اتحاد او امریکا " له ماتولو وروسته زموږ لاسته راوړنه څه ده؟ موږ انګریز ته ماتې ورکړه، حاصل یې په هیواد کې یو ډیکټاټور نظام منځته راتلل و، او د استعمار ځای ډیکټاټو
خلط اوهام
تاریخ نویسی به اثر توهم، جزو شگرد هایی ست که بنیانگذران نهضت جعل و دروغ (شعوبیه)در تاریخ منطقه ی ما کاشته اند. استعانت از این پدیده، پس از آن که عناصر جدید جعل تاریخ چون «آریایی»، وارد تاریخ نویسی های ما می شوند، بیش از همه مردمانی را به توهم انداخته اند که همسویی واقعیت های اجتماعی و تاریخ افتخارات آنان را ناممکن می کنند. در مقوله های نو تاریخی، آن چه به نام مفخره می آید باید با شان مدعا برابر باشد. در مثال های تاریخی واضح، حضور گسترده و فراگیر ترکان از شرق آسیا تا اروپا که به مدنیت
ولې ځينو هغو استراليايي عسکرو چې په افغانستان کې یې ماموريت ترسره کړی و، ځانونه ووژل؟
شاوخوا ۴۰ زره استراليايي عسکرو په افغانستان کې د متحدينو له راتګ سره تر اوسه پورې په دوره يي ډول دنده ترسره کړې ده ، چې په نورو ځايونو سربېره یې زياتره په ارزګان او هلمند ولايتونو کې مېشت وو او هلته یې جګړيز ماموريتونه پرمخ وړل.دې سرتېرو هلته وخت پروخت له طالبانو سره په جګړو سربېره په جنګي جنايتونو او د بې ګناه خلکو په وژلو هم لاس پورې کړی و ، دوی يا تورن او بې وسلې کسان په ډېر بې رحمه ډول وژلي دي او يا یې شکنجه کړي دي او يا یې نور ډول ډول ستونزې او مشکلات پرې راوستلي دي. د دوی ددې ظلمون
افغانستان د سړې جګړې قرباني
ایا د افغان په پا که خاوره د وخت زبر ځوا ک شوروي اتحاد د پوځي یرغل د رد نا که پیښه ،چې ټو ل نړیوال سوسیالستي سیستم یې له بیخه لړزان او کاواک کړ،د شوروي دولت له خوا د فارس خلیج نفتي زیرمو او د تودو اوبو سمندري بندرونو په لور د وړاندې تګ ، مخکې له مخکې تدوین شوی ستراتیژیکي پلان وُ او که د موجودې وضعې تر آغیز لاندې ،د شوروي دولتي مشرانو د عاجلې غوښتنې او پریکړې محصول ؟... شوروي لښکرکښي د نړیوال سوسیالیستي او پانګوالي سیستمونو ترمنځ ،د نړۍ ویش په سر، د اوږدې ،سړې جګړې د ډګر د ګڼ شمیر نښتو څخه
تجربیات سیاسی سیاه
يكي از ويژه گي هايی كه مي توان به راحتي به كنه ي روح و روان تبعه ی افغان پي بُرد، عنصر «سياست» است. سياستزده گي در بستري از تحولات ناخواسته، جامعه ي افغاني را به نمادي از بازار سياسي نيز مبدل ساخته است. از هنگام تاسيس جمهوريت كه به گونه اي فهرست طولاني از مفاهیم و واژه گان سياسي و سيستمي را وارد فرهنگ سياست و اداره ي افغانستان كرد، تا پس از كودتاي كمونيستي، تجاوز روسان، حاكميت تنظيمي، طالباني و حكومت های پس از طالبان كه تنوع شگفتي به مقوله ي سياسی داده اند، سياست و پرداختن به آن، بحثی
دو روی یک سکه
در میان آثاری که «انجمن شعرا و نویسنده گان» حکومت های کمونیستی، چاپ می کردند، کمتر موردی یافت می شد که به خواندن بیارزد. با حمله بر نخبه گان افغان که پس از هفت ثور، وحشیانه دنبال می شد، آن چه به نام بقایای آنان مانده بود، در حد وابسته گانی که با لحاظ کمیت، هرگز به درستی تنقید نشدند چه قدر کار های پُرمایه داشته اند، تنی چند بیش از همه سر زبان ها افتیده بودند که با سقوط حکومت به اصطلاح خلقی، روی دیگر سکه ی شان هم نمایان شد. بسیاری از کسانی که در حاکمیت کمونیستی به نام نخبه، به ویژه فره
