محمدحنيف حيران
نوم مې محمدحنيف او تخلص مې حيران د پکتيا ولايت د سېدکرم ولسوالي اوسېدونکی، له منځني طب څخه په پېښور کې فارغ شوی يم، همدارنګه د ادب د مبارکې مدرسې يو کوچنی چڼي هم يم او اووکتابونه مې دوه يې شعري ټولګې، يو د ټپيزو کتاب،درې ژباړې او يو فولکلوريک اثر دې، کښلي دي.
ژباړې
جنسيت او پر کوچنيانو يې آغېزې/ ژباړن :حيران
له خوراک اوڅښاک نه وروسته جنس د انسان د ژوند يوه مهمه برخه تشکيلوي؛ بلکې که په جنسي توګه يو انسان صحت مند نه وي؛ نو هغه به د رزق په لاسته راوړلو کې هم په پور توګه بريالی نه وي؛ لکه څرنګه چې انسان ډوډۍ د ژوندي پاتې کېدو لپاره يوه اړتيا بولي، همدارنګه که چېرې په انسان باندې که په غير صحي اندا ز کې جنسيت غالب شي؛ نو هغه يې د جبران لپاره دګناه،جرم او زياتي لور ته مايله کيږي، د خوراک او پوښاک لپاره، چې انسان په غير ق
ګرځنده تیلیفون اودکورنۍ دشېرازۍ پاشل
ګرځنده تیلیفون اودکورنۍ دشېرازۍ پاشلمنبع : پيمان ورځپاڼه ژباړه : ملالۍ هلالي په ټولی نړۍ کي داړیکودساتلولپاره ځیني وسایل کارول کیږي ترڅوټولنیزي دندي په آسانه توګه ترسره شي . خوسره له دې چي د اوه کالونوراپه دې خوا ه دګرځنده ټیلیفونونوکارول په افغانستان کي دود سوي دي ، ځیني کسان لا تراوسه ددې آلې دکارولو فرهنګ نه لري .اودبلي خواه د زده کړي دسطحي دکښته والي له کبله دګرځنده تیلیفونو کارونه په ځیني کورنيوکي دډېروغټوستونځولامل
جنرال د جنګ په ليکه کې
د مشرف الدين زوى پروېز د جنرال ضياء الحق څخه راوروسته د پاكستان دوهم پوځي ديكتاتور دى، چې تر ډېره د واك پر ګدۍ پاتېږي. هغه چې كله هم خپل ځان ګېر ليدلى؛ نو خپلو مخالفينو ته يې داسې موضوع را زېږولې، چې هغوى نه يې هغه د پرون اجنډا هغه د حكومت د غورځولو او كلابند كولو ټولې خبرې هېرې كړې دي. كله چې د پاكستان اپوزېسيون د عدم اعتماد تحريك د چلولو پرېكړه وكړه حكومت ورته د "حدود اّرډيننس" بيل وړاندې كړ، دا مهال چې اپوزيسيون "د ګرېنډ الاينس Grand Alliance" (ستر اتحاد) خبرې كولې، پروېز خپل كتاب مارك
ډيپريشن( ژور خفګان) اولاملونه يې_ ژباړه
ويل کيږي چې په افغانستان ،پاکستان اوځينې نورو وروستو پاتې هيوادونو٩٠سلنې وګړي په ډيپرېشن يعنې ژورخفګان اوياهم په رواني ناروغيواخته دي. داهم ويل کيږي چې له ١٩٠٥زکال نه تر١٩٦٠زکلونوپورې دڅېړنوترمخې دژورخفګان ناروغي بيخي په نشت حساب وه؛ مګرله دويمې نړيوالې جګړې څخه وروسته دې ناروغۍ ډېرسرايت وکړ او لکه چې ګورونن سباېې دوباشکل اختيارکړی دی. څېړنوداهم ښودلې ده چې دنوروپه نسبت په ژورخفګان ځوانان او پېغلې ياځوانې ښځې زياتې اخته دي.چې ددې لاملونه غربت، د ن
ذهني عياشي پرېږدئ
له پلارسره مې په دې نه لګېده،چې زموږدتربورانوخبرې به ېې منلې:زوی دې لوچک دی،زوی دې نشې کوي،زوی دې سپينه خوله دی او له لويانوسره ګرځي،داسې دی اوهاسې دی.زه به چې دماماګانوکره لاړم،هلته مې يوهلک ملګری کړی و،ډېرې شپې به هلته وم.پلاربه مې چې تيليفون راوکړ،دنن اوسباپلمې به مې ورته کولې.هغه انډيوال مې اقبال نوميده،ډېرشوخ و،ښوونځي ته تلو؛خويوه خبره وه پکې چې سګرټ ېې څکول.مانشې نه وې کړې؛خودپلارترڅنګ به چې ناست وم،دچيلم له سره اودپلارله خولې مې ډېردوګونه(لوګي)ترستوني تېرشوي و.ډېرځله به
نهيلي ولې؛
دنفسياتي اوروحاني ناروغيودرملنه داسې وکړئ زموږپه ټولنه کې اکثره وګړي هغه دي،چې ژوندېې دپښېماني،نهيلي،خفګان اوزړه تنګون سره تړلی دی.هغوی ته داکاينات اودهرانسان ژونداودهريوشي راتلونکی توره شپه ښکاري.ماښام مهال چې دلمرزېړې وړانګې دچېنارونوله سرونوسره خدای پاماني کوي؛نوهغوی دمغرب دافق دشفق له زړه راښکونکورنګونوڅخه خوندونه نشي اخيستلای.هغوی صرف داګوري چې لمرسترګه پرېوتله اواوس به شپه خپل تورمخ راښکاره کړي.له دې څخه هغوی ژورخفګان اخلي.په اک
نهيلي ولې؛
ستاسې خيالات،جذبات اوراېې دچاپه لاس کې دي؟حقيقت دادی چې موږخپل خيالات اوراېې خارجي اثراتوته سپارلي دي.په اکثره خلکوکې دخپل ځان په اړونددپرېکړې هيڅ ماده نه وي موجوده.دوی په خپل ځان کې داسې هيڅ صفت نه ويني،چې خپل ځان ته تسلي پرې ورکړي.ددې نيمګړتياووپايله داوي،چې هغوی داسې حکيمانو،کوډګرواورنځپوهانوته مخه کړي،چې کليوال ېې ورته صفت وکړي.هغوی اکثره داسې کس ته مشوره ورکوي،ددوی تشخيص واردواره وکړي،ورته وايي:ته فلانکي ملا،حکيم ياپيرۍ ته ورشه،خامخابه چاکوډې تاويذونه درباندې کړ
