د سراج الحق ببرک زی ځدراڼ لخوا خپرې شوې لیکنې
د جرمونو نړیوالې محکمې لوی څارنوال وټاکل شو
کله چې د جرمونو نړیواله محکمه په افغانستان کې د جنګي جرایمو په اړه پر نړیوال کچ یوه منصفلنه ازاده پریکړه وکړې، دا به د نړیوال قضایی عدالت، د انساني حقونو او د بشریت یوه ستره تاریخي بریا وي.د جرمونو نړیوالي محکمې غړو انګریز حقوقپوه کریم خان د جرمونو نړیوالې محکمې څارنوال ټاکلي دی. هغه چې هر څومره زر خپل کاري دفتر ته لاړ شي، د بشري حقونو وکیل به سختي پرېکړې وکړي. کیدای شي هغه د خپل کاري دندې په موده کې د اسراييل او متحده ایالاتو د پوځیانو په وړاندې د جرمونو نړیواله محکمه دایره کړي.بریت
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ دوولسمه برخه
۶. د پښتونولۍ د مرکو، ملي جرګو، لویو جرګو سیاسي او حقوقي کاڼسپټ :په افغانستان کې اسلامیت او افغانیت نه یواځې د هر افغان وګړې ملي هویت دی، بلکې افغانستان او افغانان په نړۍ کې د افغانیت او اسلامیت په نامه پیژندل کیږي. هیڅ څوک نشي کولې افغانان د خپلو ملي لرغونو ارزښتنو څخه پردي کړي. لر او بر افغانان پر خپل عزیز اسلام مین او پر خپل ملي هویت افغانیت باندې ویاړي. اسلام او اسلامیت، افغان او افغانیت د افغان ستر ملت د ملي ارزښتونو ایدیالوجیکۍ بنسټ ایښودلي
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ یوولسمه برخه
سرچینه : لوموند ډیپلوماتیک د سویس اونیزه اخبارLe Monde diplomatique WOZ Die Wochenzeitung لیکوال: ښاغلی ویرنر شایرر او میرمن ویرنه توبلر د طالبانو رژیم وچکلک سختدریځه قانون او اخلاقي اصول له اسلام پرته نورې رېښې هم لري
د تور باز فلم په اړه یو نقد لیک
د هند د بالیووډ سینما وتلي ډایرکټر او کیسه لیکونکی د ٬٬ تور باز٬٬ فلم کې د افغانانو د روانۍ څلوېښت کلنې جنګ جګړو ژورو روانې ټپونو، ناتار او ناخولې ته په ځینو صحنو کې د هندي سینما په منطق، تخیل او له فنټزیو ډکو سترګیو کې له حقیقته ډیر لیرې کتلي شوي دي. د هند د بالیووډ فلمونو ډایرکټران د داسي خورا حساسو پیچلو، ټولنیزو او جګړیزو شخړو انځورولو ډیرې لږې منلي شوي نړیوالي تجربې او لاسته راوړنې لري.دوی په خپل دې سوداګریزه هنري فلم کې په خپل توان سره یوه هڅه کړي ده، څو د افغاني ټولنې ژورو رواني تپ
یوویشتمه پیړۍ کې د اسیا د نوبل جایزې ګټونکی افسانوي بشرپال جاپاني الاصله افغان ډاکټر ناکامورا د لومړۍ تلین یاد
ستر بشرپال جاپانې ډاکټر تېڅو ناکامورا د جاپان او افغان ولسونو ترمنځ د بشرپالنې او د ولسونو ترمنځ د سم تفاهم، د خیر ښیګېڼې چارې، د ورورګلوۍ او د ملګرتیا یوه ستره بیساري تاریخي عالي اړیکه ټیڼګه کړي ده. د جاپاني ډاکټر ناکامورا د مرګ ورسته د هغه په یاد ډیرې غونډې ترسره شوې، په نوم یې مډالونه ونومول شول، د هغه په اړه ډوکومنټري فلمونه جوړ شول او پر ژوند یې څیړنیزې لیکنې ولیکلي شوې. جاپانی ډاکټر په ریښتېنې مانا سره د افغانستان او د افغانانو یو صادق او ریښتېنی خدمتګار و. هغه خپل ګل وطن جاپان زموږ
تور باز د سنجي ډټ نوی فلم
د ۲۰۲۰ کال د نوامبر په یوویشتمه نېټه د هند د بالیووډ سینما نوموتی ستوری سنجې ډټ پر خپله رسمي فیسبوکپاڼه کې د افغانستان په اړه د خپل نوی فلم ٬٬ تورباز٬٬ ټرېلر یا اعلان خپور کړو. د بالیووډ وتلی ستوری سنجې ډټ د پاڼې پټ تاریخي جګړې په فلم کې د احمد شاه بابا رول لوبولو ورسته هغه یو ځلې بیا د افغانستان اوسنې غمېزې په هکله په یوه بل په زړه پوري هنری فلم کې د ٬٬ توربار ٬٬ په نامه لوبیدلي دی. د تورباز هنري سینمایې فلم به د سنجې ډټ مینوالو ډیر خوښ شي.په ۲۰۱۷ کال کې د دسمبر په میاشت کې سنجې ډ
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ ، لسمه برخه
۲. د افغانیت د بدل اخیستلو په کاڼسپټ کې د پښتون ولس د یو مخکښ ستر اتل عجب خان اپریدي حماسي کیسه د پښتنو په کلیوالي سیمو کې د نجونو او هلکانو پالنه او روزنه په ډیره مینه او محبت کې ترسره کیږي. پښتانه ماشومان په کوم ځانګړي سختدریځه سیسټم او یا اټوریتي چاپیریال کې نه روزل کیږي. د پښتنو په کورنۍ چاپریال کې پلار د خپلو ماشومانو لپاره د یو مخکښ ښه انسان رول لوبوي. پلار په کورني چاپیریال کې د یوې جزایي مرجعي رول هم نه لوبوي. د پښتنو ماشومان او تنکې ځوانان اکثراً د لویانو سره په حجرو او ډیر
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ ۹ مه
پښتونولي د پښتون ولس د توکم او د شخصیت پیژندنې خپل یو انځور دی: د خبرو سرېزه : په ۱۹۶۷ کال کې ما د لومړي ځل لپاره په یوه له احساساتو ډک پوهنېزه کنفرانس کې د ښاغلي پروفیسور ډاکټر کریستیان زیګرست ( Christan Sigrist۱) څخه په افغانستان کې پښتانه او د دوی د وچ کلک حقوقي سیستم یا د پښتونولۍ قانون په اړه زړه را ښکوونکې او هیښوونکې خبرې اترې واوریدلي. ښاغلي توکپوه کریستیان زیګرست د
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۸)
۵ . د پښتونولۍ د تورې او عقل کاڼسپټ:پښتنو ته پښتونولي په ټولو کانسپتونو کې او د پښتنو په دودیزه قانون کې څه شي چې ډیره ستره مانا او ارزښت لري، هغه د ننګ او د تورې کاڼسپتونه دي. د ننګ کاڼسپټ د یو اصیل پښتون څخه غواړي، چې دی باید د خپلي ټولنې او ولس په چوپړ کې ودریږي. یو ننګیالۍ پښتون ته تل ملي مسوولیتونه او ملي چارې ور په غاړه وي، ځکه دی په دې باور دی، چې دغه ملي چارې د ټولنې، د قبیلې او د پښتون افغان ولس د سات
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۷)
۱ د افغانانو د میلمه پالني او میلمستیا سپېڅلي لرغوني کاڼسپټ:میلمه، میلمه پانه، میلمستیا د پښتونولۍ په دودیزه قانون او د پښتونولۍ د ارزښتونو په سیسټم کې لومړنۍ منل شوي اصل دی. افغانان پښتانه میلمه پالنه د خپل میلمه یو بنسټیز حق ګڼې. میلمه پالنه د پښتونولۍ په کانسپټونو او قانون کې د ټولو اصولو او نرخونو څخه مخکې د پښتنو یو مهم منل شوي انساني کولتوري دروند ارزښت دی. له همدې امله میلمه پالنه پښتنو افغانانو ته له لرغونو زمانو څخه یو سپیڅلی د
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۶)
د پښتونولۍ د ننګ، غیرت، پت، پرده، سطر، شرم، حیا او د اخلاقو لرغوني ټولنهلوی افغانستان د پښتونولۍ د حقوقي نورمونو، ټولنیزو ارزښتونو او عرفي قوانینو یوه ستره نه ماتيدونکي دودیزه لرغوني کلا یا ماڼۍ ده. افغاني ټولنه کې افغانانو ته پښتنې حقوقي نورمونه، ټولنیز ارزښتونه، اصول، دود او دستور ځکه منل شوي دي، چې دا ارزښتونه د ولس په فکرونو، زهنونو او زړونو کې خپلي ژورې ریښې لري. افغاني دودیزه ټولنه کې د افغانیت نالیکل
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۵)
د پښتونولۍ د حقوقي نورمونو ټرمینالوجیکې مهم منل شوي کاڼسپټونه: افغانیت : د افغاني دودیزه ټولنې د حقوقي نورمونو، ټولنیزو ارزښتونو او اصولو یوه منل شوي لرغوني ټولګه ګڼل کیږي. پښتونولي د پښتنو قبایلو یا د پښتون ولس ترمنځ یو حقوقي، سیاسي، ټولنیز، کولتوري او د قومي هویت یو نه ماتیدونکي نسلي تړون دی. پښتنه ټولنه کې د پښتونولۍ حقوقي نورمونه او ټولنیز ارزښتونه د څو پیړیو راهیسې تر نننه د پښتون افغان ستر
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۴)
د افغانستان دولت او افغان ملت جوړوني په سیسټم کې د پښتونولۍ کاڼسپټ : لوی افغانستان د ټولو لرو او برو پښتنو افغانانو ستر ګډ کور دی او له پښتنو سره په دغه ستر هیواد کې لږه کې قومونه د ورورګلوۍ برابر ګډ ژوند کوي. د پښتنې قبیلې او افغان لږه کیو قومونو رول د افغانستان په ملي دولت جوړونه کې او د افغانستان د ملي سیاستونو په تاریخ کې ډیر اوږد او مهم دی. د افغانستان شریفو، میړنیو، ویښو قبیلو، عزتمندو، غیرتمندو او ه
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ (۳)
د پښتونولۍ ایډیالوجیکې کاڼسپټ او د پښتون ولس د ملي تاریخ فلسفه دریمه برخه پښتونولي د پښتنو یو نالیکل شوي سیسټماټیک دودیزه قانون او یو لرغوني قبایلي کاڼسپټ دی. پښتونولي د پښتون ولس د فلسفي ژوند او د ولسي فکر لار ده. پښتونولي د پښتنو د ولسي دودیزه ژوند یو ایډیالوجیک فلسفي ښوونځي دی. پښتونولي د پښتني ټولنې خپل ځانګړي فکري ډول، د پښتني ټولنې د نورمونو، ارزښتنو او د ملي سیاسي تاریخ فلسفي ایډیالو
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ ( ۲ )
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ دویمه برخه پښتون او پښتونولي:اصیل پښتون اوسیدلو ته دا یواځې کفایت نه کوي، چې یو سړی دې د مور او پلار څخه پښتون زیږیدلي وي. په بله وینا یا دی د پښتنو سره د وینی شریکوالي اړیکې ولري. پښتون مجبور دی، چې د پښتونولي ارزښتونه او نورمونه ومنئ، په خپله پر خپل ځان باندې تطبیق او پلي کړي.پښتون په خپله پښتنه ټولنه کې وجدانآن ځان مکلف بولي، چې د پښتونولي ټولمنلي اصول په خ
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ ( لومړۍ برخه)
د پښتونولۍ حقوقي نورمونو او ارزښتونو ایډیالوجیک بنسټ، لومړۍ برخه سرېزه : د افغان حکومت په کورنۍ او بهرنۍ سیاست کې، په عدلي او قضایي اورګانونو کې، په مشرانو جرګه، ولسي جرګه او د
