مقالې
یو ادبی مضمون د لویی ،کبر غرور خودخواهی او ځان لیدنې په هکله!
دا ادبی مضمون چې نن شپه د ۲۰۲۵ کال د اپریل لمړی ورځ ده د فیسبوک ادارې په د خاطرو په لړ کې رالیږلی ده ، دا ادبی مضمون د دولسو نه زیاتو خپرونو کې خپور شوي ، او د شلو نه زیاتو ګروپونو او ډیرو پاڼو کې شریک شوي دی، چې د هغی جملی نه د افغان جرمن آنلاین چې مشهوره خپرونه ده او د دعوت په میډیا کی هم خپور شوی . د لویی ،کبر او غرور ،خود خواهی تکبر او ځان لیدني په هکله د انسان بی حده عاجزی (هر ګز از متکبربوی معرفت نیاید) (بایزید بسطامي ته چــې هر چاته په خـــــــوارو سترګو ګوري
ډاکتر کبیر ستوری رایاد شو
ما ته ښه یاد دي چې د سردار محمد داؤد خان دحکومت په وخت کې د ډاکتر نجیب پلار اختر محمد کاکا په پيښور کې افغان وکیل تجار (کمرشل اتاشي) اود داؤد خان اعتباري سړی ؤ. اختر محمد کاکا ډیر پوهه، هوښیاراودسوړ سوچ لرونکی انسان ؤ،مګر افغان کونسل جنرل شاه محمد دوست ،چې بیا وروسته د ببرک په وخت کې د بهرنیو(خارجه) چارو وزیر شوډیر چالاک او موقع شناس سړی ؤ مونږ په 1974 عیسوي کال کې د خوشال خان بابا ورځ نمانځله نو له دوۍ نه موغوښتنه وکړه چې افغان حکومت دې د خوشال بابا د پوهنیز (علمي) سمینار لپاره پوه
عیدفطر وعدالت
این خواستۀ طبیعی و تاریخی بشر در طول همۀ زمانها و مکانها وادواربوده واست و اجرای آن نیازمند یک روح بلند فکری و غنی و ارادۀ محکم و تدبیر سالم گامهای ثابت است. لذا اجرای آن، کار هر کس و در واقع کار دنیاپرستان و آلوده به دنیای مادی نیست. اجرای کامل و واقعی آن، تنها از عهدۀ ائمه معصومین برمیآید و ما بهاندازۀ وسعی مان باید در جهت تحقق آن گام برداریم.[لایکلف الله الی وسعها….] از نظر اسلام، عدالت یک اصل انسانی و جهانی و مهمترین رکن جامعۀ اسلامی است که بدون آن دین الهی تحقق نمییابد. افغان
نن مازدیګر هم تېر شو - ادبي ټوټه
د اسمان پهٔ ارته او پراخه سینه کې یې د اوښکو ډکې سترګې ګنډلې وې. د باد پهٔ یخو لاسونو کې یې خپله وروستۍ سلګۍ کېښوده. لمر د ښار د ودانیو لهٔ اوږو او د سرو شګو لهٔ منځه ورو ورو خپل زرین څادر ورټولاوهٔ. او دا دی نن مازدیګر هم لکه د نېمګړې سندرې تېر شو او دې لا هاغسې د چا د راتلو د انتظار شیبې شمارلې. پټه خولهٔ او لهٔ اندیښنو ډک ګوګل سره د بام پر سر ولاړه وه او د تېر وخت دا سندره یې پهٔ ذهن کې تاویده: دعا مې د خؤږ زړهٔ اخله پر بام ولاړه اوسه همداسې پهٔ سکڼي سکڼي ماښام ولاړ
د توپان مرغه!
د توپان مرغه! وايي چې توپان نه مخکې، تل د توپان مرغه په پرواز کې وي. ما هم یو مرغه لیدلی، دا څووم ځل دی چې تر توپان مخکې الوځي او ویجاړونکی توپان ورپسې وي. دې مرغه په ۱۹۸۷ کال خپله ځاله کې وزرې پیدا کړې او په ۱۹۹۲ کال له خپلې ځالې مخ په ختیځ راوالوت ورپسې یوه خونړی توپان راغی چې زموږ ټول هېواد او په تېره بیا کابلښار يي لوټې لوټې کړ. په ۲۰۰۱ کال يی د المان په بن ښار کې تر لږې دمې وروسته، بیا افغانستان ته پرواز وکړ او ورپسې یوه خونړۍ زلزله راغله چې دوه لسیزې يي ټول ه
امنیت یعنی چه؟
الذی احسن کل شئ خلقه: آن خدای را که هرچه آفریده ، نیکو وزیبا آفریده است. امنیت کلیمه ای مجرد نیست بلکه پیچیده و به لحاظ کاربرد از گستردگی نهایت وسیعی وپر اهمیت برخوردار است. از درونیترین افکار عالی و بینش سالم و احساسات بشری گرفته تا مهمترین مسائل وروابط اجتماعی، سیاسی واقتصادی بین دولتها دربرگیرنده مفهوم امنیت است. من بخاطر منافع شخصی وخصومت وانحصار فردی وانسانی هرګز این انتقاد نمی کنم بلکه هدف من این است که ما امنیت چګونه تعریف می کنیم ایا با جامعه ای ما ساز ګار است ونیاز جامعه ما را
د کوميډین تراژيدي!
تاریخ د هغو مشرانو تل په ښو ټکو یادونه کوي چې په سوله يیزو لارو یې خپل هېوادونه او ملتونه د پرمختګ څوکو ته رسولي ، او تاریخ د هغو مشرانو کیسې هم لري چې د جګړې له کبله یې خپل ملتونه تباه کړی دي. د ۲۰۲۲ کال په فبرورۍ کې روسيه او اوکراین په جګړه کې ښکېل شول ، چې نه یوازې د دواړو هېوادونو لپاره، بلکې د نړۍ په کچه یې ستر بدلونونه رامنځته کړل. ددې جګړې يو حیرانوونکی اړخ دا و چې د اوکراین مشر ولادیمیر زيلينسکي ، یو سیاستوال نه، بلکې یو کوميډین و، چې په سياست کې یې هیڅ مخکینی بکګراونډ نه درلود. ه
د اوکراين شخړو ته يوه ټوليزه کتنه
ما نه غوښتل چې په سياسي او يا نظامي برخو کې مداخله وکړم او يا څه پرې وليکم، مګر د اوکراين د ولسمشر ولاديمير زېلينسکي کړو وړو او يو شمېر څرګندونو او له دونالډ ټرمپ سره يې ښکر په ښکر کېدلو په خوالو رسنيو کې ګڼشمېر غبرګونونه راوپارول، چا له ښاغلي ولاديمير زېلينسکي څخه اتل، بل د شخړو قرباني او چا هم بې تجربې هسې سياسي ډم ترې جوړ کړ، چې په سياسي، ديپلوماسي اونظامي لحاظ يو نا پوه شخص دی. يو څو کاله مخکې د روسيې ولسمشر ښاغلي ولاديمير پوتين هم ورته ياده کړې وه، چې ښه به وی، چې خپلې هنري هڅې يې پر ستې
«ښه نښه» او «ښه ورځ»!
کله چې په میلیونو نجونې له ښوونې او روزنې بې برخې کیږی ، دعلم اومعرفت دروازې بندیږی او دپوهاوی سره مقاومت او سرتمبګی له افراطیت څخه هم اوړی . په دروغو اوپلمو کې پېچل کیږی ایا دلته دبشریت وجدان په خوب کې دی؟ دې ته وایی غلامی او مزدوری. هو داښه نښه وه چې یوژرندګړی دافغانستان ««برخلیک »» په فروعاتو کې دبهرنیو چارو له وزارت څخه یې ولس ته بوږنوی. وایی چرا عاقل کند کارې که عاقبت ارد پشیمانی! ملا متقی به د یوه باتو ر ولس تاکتیک او ستراتیژی څنګه وپېژنی هغه چې په ژوند کې یو خوسکی هم اداره کړی نه وی.
غوړ القابه بد ماشان
په اسلام کې سوله ، عدالت، مساوات ا پرهیز کاری مطرح ده، تعاون ملی ارزښتونو ته احترام اوًدولس سوکالی ته لارې پرانیستل هم په کورنی اوهم بهرنی ډګر کې اړینه دی استخباراتی پټې او ښکاره معاملې دهېواد زعامت ، برخلیک او هویت متضرر کوی او کوږ مزل دی. دومره القاب چې په افغانستان کې دود دې په هیڅ ملک کې نشته دومره وچ سیا ست چې دلته شتون لری په هیڅ کنج ددنیا کې نه لیزدل کیږی داهم شو پخوانی ټېپر …….. مټر ….. نداف او چلو صاف …..زما یو باتور انډیوال وه ډیر زورور، باټو ، ، لافوک ، ګزاف ګوی ،خپلواک ، ګواښن
مفتی منیر شاکر یو حق ویونکی او ریښتینی مبلغ !
ارواښاد مفتی منیر شاکر د مارچ په پنځلسمه د ۲۰۲۵ کال د روژي مبارکی په پنځلسمه په بمی چاودنه کې په خپل جومات کښي شهید کړای شو، پیښه د اورمړ تهاڼې په حدودو کې په پېښور کښي وشوه ، ارواښاد مفتی منیر شاکر یو حق ویونکی او بیداره سړی وو ،چې د ده ویناوي او تبلیغونه ټولي د حق په لاره کښي وي. او د ده ویناوي تل بیدارونکي اړخونه درلودل ، د ده ویناوي او تقریرونه ، د اِمن ، سولي ، یو والي او د کرکي او نفرتونو د لیری کولو له پاره وي . د پنجابی استعمار او ظلمونو سخت مخالف وو.او د پنجاب د پ
مرور سپرلی!
سکال بیا هم سپرلی زموږ مالت ته نه راځي. په باغونو او دښتو کې به ګلان نه ټوکیږي، غوټیو به خپلې خولې ګنډلې نېولې وي او پرانیستلو ته به يي زړه نه کیږي. چمن به هم له شینوالي لاس په سر وي او د سپرلي نسیم به په کورونو د ګلانو عطر نه ویشي. اسمان به د مرغیو له سیالونو خالي وي، زاڼې به د عسکري پیاده نظام پشان په یوه ستوي لیکه کې په مارش نه لېدل کیږي، بلبلې به ځنډېدلې وي او کارغان به لا د ونو پر سرونو اتڼ کوي. د سپرلي ورېځې به هسک کې د اوښانو کتارونه نه جوړوي او د غرونو پر سر به له نڅا نهیل
۱۴۰۴ هجري لمریز، د مینې که د کرکې کال ؟
مینه د حضرت نوح بېړۍ ده چې حتما خپل منزل او د امن ساحل ته رسي. مینه که عاطفه او تلوسه ده، نو عبادت او ریاضت هم دی. مینه هله د سکون ساه اخلي؛ کله چې د لیکلو لپاره لفظونه ختم او د زړه خال خال داغونه په رغېدو شي. خدایه! د زړه حرم مې داسې بې امامه دی چې نه په کې مونځ د مینې کیږي، نه آذان کېږي له همدې ځایه، کرکه د ټایټینک کیښتۍ ده چې هیڅکله به د سمندر غاړه ونه ګوري. ځکه کرکه د غلطې محاسبې زېږنده او د کینې او نفاق غوجل ده. کرکه یوه روحي ناروغي او الهی عذاب دی. کرکه ه
معدنیات باید لیلام نه شي
افغانستان د طبیعې زیرمو او معادنیاتو لکبله خورا بډا هیواد دی،خومتاسفانه چې د حکومتونو لخوا دې برخې ته لازمه توجه ندې شوې د چور او تالان په شکل په غیرې مسلکې ډول پرې کار شوی چې فایده یې د وطن پر ځای شخصې جیبو ته تللې ده ، که د معدنیاتو په استخراج او خرڅلاو هیوادونو پرمختګ کولای نو اوس به افریقا له امریکا او اروپا ډیره مخکې وه خو برعکس افریقا لاهم د لوږې او بیچارګۍ څخه خلاصه نده. د معدن استخراج او استعمال د هغوی لپاره ګټور وي چې په خپله یې د خپل تولید لپاره استعمال کړی. د نړۍ ننی رقابت دطبیعې ز
ځاله
«ځاله» یوه روایتي خوږه کلمه ده، ذهن کې سملاسي د سړي د مرغانو ځاله ګرځي چې کوچني چوچیان يي مور ته د غذا په انتظار کې وزرې وهي. سړي به د هغو ځناورو لکه مارانو یا نولیانو څخه په دې وجه هم کرکه کوله، چې په ځاله کې به يي د مرغانو نوي زیږېدلي چوچیان خوړل. نن مهال څوک د ځالې هغه پخوانی روایتي خوږوالی نه ګوري. اوس د مرغانو د ځالې پرځای چې د مرغانو د چچوړو روزنځی وو، داسې ځالې رامنځته شوي چې هلته چوچیان نه بلکې ترهګر روزل کېږي. په دې ځالو کې ماران او نولیان چچوړي نه خوري، بلکې هغه روزي. دا
پاکستان او ملا شېرین
روغه او جوړه له کوره پیل کیږی . دیوه ملت مشروعیت دننه اوبهر اړین دی ، اسلام پر متناسب ، متوازن ، امت وسط، باورمن اصول او بنسټونه لری له دې علاوه په دی واټن کې داسې ښکاری چې یو شمېر ڼړیوال هېوادونه نه غواړی چې افغانستان کې بیا جګړه او کړکېچ رامنځ ته شی او په افغانستان کې دهرډول کورنی اختلاف مخالف دی. طالبان باید په سیاسی لحاظ داومنی چې دافغانستان ملی او اسلامی حاکمیت، ثبات او هراړخیزه لومړیتوب دافغانستان په بقا کې ده خو دا بقا لا دپاکستان لخوا مدیریت کیږی او استخبارات روان دیچې ملا شیرین دای ا
دملګرو ملتونو دغونډې ترشا نورې معاملې؟
وخت په تراټ روان دی نور معطل نه کوی ، ټوکه نه ده دقطر کوڅې او ناشتاوې نه دی ، دملامت او سلامت جبهو ته دولس لخوا امتیاز نشته یوځل آزمېښت شوی بیا ازمایلو ته به بې باکی وی سرتمبګی یو لوری واټ نه دی وږو تږو ، بیکارو او بې روزګار نفوس او کتلې ته د ڼړیوالو خیراتو ظرفیت هم نه شی ټینګېدای په بشپړه ناپوهی کې دغریب په اولاده دوژنو لوبې مه کوی هغه یوڅو امریکایی دالر هغه ته ورکړی چې واقعا محتاج دی او ټوله ورځ دکار په سوچ کې انتظار باسی لږ دعقلانیت څخه کار واخلی دلته چک ون او چک تو نور کار نه ورکوی.
کومه برخه یې اکا ډیمیکه ده؟
هر ګونګسی ، هر ه کرکه ، هر نفرت او تعصب هغه که فردی وی او که مجموعی ، اقتصادی وی او که سیاسی، چک ون وی او که چک ټو ، من وی که السلوا ، کچیری قروت وی او که ټېپر ، سابه وی او که پیاوه، سوکړک وی او که ګډلی مخ لری او که څټ . داششنونکی او افسونونکی کله د تی وی په ستېج یو بل ته رد اوبد وایی او حتی لغتې وهی . له بده مرغه همدا کس بیا داکاډمیکه خبره هم کوی. زه نه پوهیږم يوڅو کلیمې تل په دې بې پولې مرکو دنامعلومه او مجهولو مېلمنو لخوا داسلامی امارت په نوم کته او پورته کیږی لکه : میکانیزم، ابزار ، اند،
د ښځو په اړه د ښځو تبعیض
د مارچ د اتمي په مناسبت زموږ په ټولنه کې د نجونو او میرمنو سره تبعیض او بد سلوک، لومړی د میندو او میرمنو لخوا پیل کېږي. دا له هیچا پټه نه ده چې پلرونه د زامنو په زیږون خوښېږي او د لوڼو په زیږد ماڼيجن وي، خو میندې هم د پلرونو د داسې بدرنګ چلند سره همغږې دي. میندې هیڅکله زوی د خپلو څو لوڼو سره مساوي نه بولي، بلکې زیات يي بولي. میندې لکه د پلرونو پشان زوی ګڼلی او لور ناګڼلی اولاد شمېري. میندې په کور کې ښه غذا زوی ته ساتي او ورکوي يي. د ژوند په نورو اړتیاوو کې هم لومړی زوی او وروس
به مناسبت 8 مارچ، روز جهانی فاسد نمودن زنان
در نزد کسانیکه در روز 8 مارچ، عربده می کشند که زنان باید کار کنند، در نزد این ها، زنان که در خانه کار می کنند، زنان بیکار هستند(؟!!) در منطق این تروریست های آمریکایی و دیگر شرکای جرمی شان که در 20 سال گذشته، بخاطر حقوق زنان در افغانستان، هر صبح و شام، ناله و داد و فغان و واویلا سر می دادند: - زنیکه نه ماه جنین خود را حمل نموده و بالآخره تولد می کند، زنی بیکار است. - زنیکه در سنگر انسان ساز خانه، انسان می سازد، زن بیکار است. - زنیکه بالای گهواره طفل خود بیدار خو
