مقالې
اوبه ییزې ژرندې
افغان وګړي د غنمو د کرکیلې او اوړو د تولید لپاره له ډېر پخوا راهیسې بېلابېلې وسیلې کارولي دي. ډېری کورنیو به د غنمو د کرلو پر مهال دوه جوړه غوایان لرل او ځمکه به یې پرې قولبه کوله، خو داسې خلک هم وو، چې له دغو امکاناتو بې برخې و او خپلې کروندې به یې په یُوم یا بیل چمتو کولې. خلکو به، چې د غنمو او جوارو حاصلات واخیستل، نو د اوړو کولو لپاره به یې اوبه ییزو ژرندو ته ور وړل. په هغو سیمو کې، چې ژرندې نه وې، خلکو به له نورو ابزارو ګټه اخیسته او غنم به یې د ډېرې ستړیا په بدل کې میده کول. په یو
ایا نوې مارشلا پنجاب ژغورلی شي؟
دریمه برخه اسلام اباد کې ناست پوځي ــ سیاسي لوړپوړي واکمن په دې اند دي، که د نورو صوبو لکه پښتونخوا، بلوچستان او تر یوه بریده د سند ایالت ولسونه هر څونه ناراضه وي؛ خو چې پنجاب ایالت او قوي پنجابی پوځ ولري؛ پاکستان ته خطر نه شي پېښېدای او امنیت یې ډاډمن دی. بلخوا دوی انګیري، سره د دې چې پاکستان د جنوبي اسیا په داسې سیمه کې پروت دی چې ګاونډ او شاوخوا یې د انګلیس سره په تاریخي لحاظ او امریکا سره د پوځي یرغلګرو سیاستونو په لامل ښې اړېکې نه لري؛ د امریکا په پوځي، مالي او سیاسي ملاتړ ډډه، بویه
د پاکستان نوم جعلي ،تقلبي او د نړۍ نورو هېوادونو ته توهین دئ
پاک د پهلوي ژبې لفظ او مانا ،سپېڅلی ،سوچه ، سوتره ، د هر چرک-خيرنتوب او ناوليتوب نه فارغ ته ويل کيږي او ستان د ځای ،مکان ،وطن او د جغرافيايي برخې مانا لري . په نړۍ کې د هر هېواد نوم تر خپل شا يو تاريخ ، د تسميې وجهه او د ځينو انساني ،طبيعي او ثقافتي ارزښتي روابطو بنا او چينه لري ، چې دهغی په اساس يې خپل وجود او هويت ځان ته ټاکلئ دئ او د نورو له لوري پېژندل کيږي . دا نومونه يا ديوه توکم او ملت سره لکه (افغانستان ، مجارستان ، بلغارستان ، قزاقستان ، ترکمنستان او نور. .... ) يا د جغرا
پاکستان د دوکې او ترهګرۍ ځاله !
پاکستان د دي فارسی ضرب ا لمثل څخه چی ګویا ( تا احمق در جهان باقیست مفلس دّرنمی ماند)د دي ضرب المثل څخه یی ډیری ګټي د احمقانو نه او چتې کړې ، چې په تاریخ کې ساری نه لري ، او دا ضرب المثل یی دخپل د تأ سیس نه تر ننه پوري خپل سر مشق وګرځوی ، او د یوې لویه دنیا او لویو قدرتونو څخه یی خر جوړ کړی . خصوصآ آمریکا ته یی لویه دوکه ورکړه ،او ورپسي عربانو ته، یعني ظاهرأ په نامه د دې چې مونږ ګوندی ترهګری محوه کوو ، او په دي چال او فریب سره یی ډیری پیسی لاس ته راوړې ، په داسي حال کې چی ترهګر هم دوی په خپله
ایا نوې مارشلا پنجاب ژغورلی شي؟ دوهمه برخه
لکه چې په تېره لیکنه کې ورته اشاره وشوه، د پاکستان په اساسي قانون کې په ۲۰۲۴ کال، لومړی ۲۶ تعدیل او د ۲۰۲۵ کال د نومبر په۱۲ مه، بیا ۲۷ تعدیل ورو ورو د پوځ مطلق العنان واک ته لار هواره او د مارشلا یوه نوې بڼه یې رامنځته کړه. پوځ لومړي په پارلمان، بیا په قضاییه قوه او وروسته یې په اجراییه قوه یرغل وروړ، خو دا یرغل په ښکاره وسلوال نه وو، بلکې نرم او په قانون کې د بدلون (Institutional Coup) ، تر چتر لاندې تر سره شو. د پاکستان پوځ ته چې حقیقت کې د پنجابي پوځ اصطلاح ورته مناسبه ښکاري، ځکه د
ایا نوې مارشلا پنجاب ژغورلی شي؟
په پاکستان کې د اساسي قانون ۲۷ تعدیل(Amendment )، د پوځي واکمن حکومت(مارشلا) لپاره لاره هواره کړه او په پاکستان دننه، ګاونډ او بهر کې یې لویه اندیښنه رامنځته کړه! ښه به دا وي چې لومړی د پاکستان په اساسي قانون کې تر ۲۷ تعدیل مخکې چې دې پنجابي مارشلا ته یې زمینه مساعده کړه، ۲۶ تعدیل ته پاملرنه وکړو. په ۲۶ تعدیل کې لومړی ځل په ۲۰۱۹ کال کې د دې قانون په ۵۱ ماده کې د پارلمان د غړو په شمېر کې بدلون راووستل شو او هم یې په ۱۰۶ ماده کې د صوبایې اسامبلې جوړښت بدل کړ. دا دواړه تعدیلونه په ۲۰۲۴ ک
انسان اعم از مرد وزن از منظر قرآن کریم
انسان اعم از مرد وزن از منظر قرآن کریم لا مقطوعةولا ممنوعة از منظر قرآن کریم انسان مظهر جلال و جمال خداوند و داراي ارزشها و خصوصیت هایی است كه او را از ديگر موجودات به تمام معنی ممتاز ساخته و كرامت بخشيده است؛ در آیات قرآن براي انسان جايگاه و خصوصیت هاي مثبت و منحصر به او مطرح شده است که برای دیگر موجودات نیست؛ در ادامه به پارهای از آن خصوصیت ها اشاره میکنیم: زمین و زمان براي انسانهاست؛ خداوند تمام زمین و موجودات آن را براي انسان خلق کرده است: «هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ ما ف
باران؛ ورو ورو ورېده
باران؛ ورو ورو ورېده ولي الله ملکزی باران له ځمکې سره د آسمان د پټې او غلچکۍ مینې راز او له تلوسو ډکه نازولې زمزمه ده چې د هسک په لمنو کې را ټوکیږي او بیا د ځمکې په غیږې کې آرام مومي. باران د مینې، فراق او وصال سندره ده چې د ستړي ژوندانه په شور ماشور کې چوپېږي او موږ ته را زده کوي چې ښکلا په زغم او بریا په نرمۍ کې ده. کله چې باران وریږي نو داسې محسوسيږی لکه د وخت په مزل کې چې د یوې شېبې لپاره هرڅه په ټپه ولاړ وي؛ یوازې د څاڅکو ټېل ماټېل وي او وجدان د یوې ژورې خاموشۍ په لټه کې
کلتوري او تاریخي میراثونه، د ولس د هویت ژوندۍ نښې
د هر ملت د تاریخ او تمدن بنسټ د هغه د کلتوري او تاریخي میراثونو په ستنو ولاړ وي، دغه میراثونه نه یوازې د تېرو نسلونو ژوند، دودونه، فکر او هنرونه انځوروي، بلکې د راتلونکو نسلونو لپاره د هویت، ویاړ او زدهکړې ژوندۍ سرچینې هم دي. افغانستان، چې د لرغوني تمدن او بډایه کلتور خاوره ده، د تاریخ په اوږدو کې د مېړانې، سرښندنې او پوهې په ډګر کې تل ویاړلی هېواد پاتې شوی دی، زموږ د نیکونو د ژوند نښې، د تاریخي آثارو، کلاګانو، مقبرو او مدني ودانیو په بڼه لا هم زموږ د ملت د عزت او غیرت څرګندې نښې دي.
مذاکرات او د پاکستان (فېکستان) لاسوهنې او تجاوزونه
کله چې د دوو لوريو تر منځ په يوه مساءله او موضوع اختلاف راشي د انساني عقل او منطق امر او د مدني ژوند دستور دا دئ چې د اختلاف لوري يو د بل سره خبرې او مذاکرات کوي . خپل دلايل او شواهد وړاندي کوي ، څو متقابل لوري ته قناعت ورکړي او لانجه ختمه شي . منازعه او جنجال هغه وخت راځي چې يو لورۍ شعوري او يا غير شعوري د خپل حق او حدودو نه پورته د بل په مقابل کې عمل کوي . همدا وجه ده چې مقابل لورۍ هم بېتفاوته نه پاته کيږي او عکس العمل ښيي . د حق او حدودو نه پورته عمل به يا قصدي ،شعوري او غرضي و
شعرونه
پریشان ژوند!
سید عبیدالله نادر پریشان ژوند نه پـوهیــږم چې په کـومی خــــــــوا روان یم چې منــــــزل ته نه رســـــــږم ســــر ګردان یم وروســـــته پاتي د دنـــــیا له علم و فـــــن یم ایــستل شــــــوی، مـدنیـت له کــــــــاروان یم له خـپل حـــال او له ماضی نه خـــــــبر نه یم په بد حـــال یمــــــه اخــــــته او پریــشان یم په هــر ځــای کې زمــــــا ویــــــــنه ده تویږي ښــــــودل شـــــوی نمــــرودانـــو ته ارزان یم پټ دردونه دي له ځــــانه ســــــــر
دنوروئې پڅه
ته چي ځان ترنوروپوه بـولـې پڅه ونـــوروتـــــه په ګــــوته نغـــوتې کـوې پڅه لارښـوونه اوګلې ونــوروتـه کـوې نــه وینې خــــپل عـیـب وګړوته ګهېږې پڅه سمون له ځانه پایله وه نورڅه کوي ځان دي دی هـېــرکړی ګــډ پردو ته ئې پڅه خبـري ډېرآسانه کړنه بیاستـونزمنه وړوکې کــړنه ښه ده ډېـر ویل اوبهـانې پڅه ته به راته وائې چي ګډئې ته پخپله ښه وائې: ځان به کم زه سم خودنوروئې پڅه
سترګې
چې لري سترګې په دا شانې خمارې ډېر به وباسي دې کلي کې له لارې چې په یو نظر له نورو نه سا اخلي سترګي نه دي بس قاتلې دي خونکارې تش دیدن یې میسر خلکو ته نه دی دم قدم یې په کوڅه کې خلک څارې بې له میو هم نیشه ښکارې له سترګو په نیشه یې عشق له سترګو وهي دارې چې په تش کاته راولولېده بې هوښ شو سترګو وکړې په مرادزي هسې چارې سرلوڅ مرادزی
ګران افغانستان
کاڼي د لعلونه دي بوټي د لونګ ګنم غږ د آزادۍ دې په نړۍ د تورې شړنګ ګنم لوړ د غرو سرونه دي نښه د قدرت ګنم ستا هره دره دې هر غليم لره ګړنګ ګنم هسکه د شمله ده افتخار يي د نسلونو ته ستا زرينه خاوره په سرو ګلونو رنګ ګنم هرچيرې چې اوسم ته مي کله هيريدلې شي ګران افغانستانه!خپل ځان ستا ملنګ ګنم
عمر
شیرین عمر چې جګړه ییز کیږی دریغه دریغه هم له عمقه وېجاړ رسواکیږی دریغه درېغه دا یاران چې دروغ وایی بیا دلته له حده تېره په حکومتولۍ یې سر نه خلاصیږی وېره بېړه! شیرین عمر چې استخباراتی کیږی نیغ په نېغه دتورو انګورو په څېر خرڅېږی درېغه درېغه ! هرخاین بیا دپخوانی او اوسنی لقب لا ندې ځان راپېژنی چې غلا او خیانت مې کړی ډیره شرین عمر چې شو مسخره کته پورته یې ګوره دا غاصب انسان وژونکی ځناور شو بې شمېره عجب وخت عجبه زمانه شوه نو ډارونکې وېره! خاین خایف شو م
د تیمور خاطره
زه افـغـان یـم زه بـچی د سـتر خیـبر یـــم لــه امــو تــر جـیـلـمــــه لــر او بــر یــم د پـامـــیر پـه سـرمې کـــــور دی د بـابـا له مردانـه تــــر جـوزجانـه یـو ټــبر یــم له چـمن کـوټې نـه خـپوریـم ترسـستانــه پــه بامــیانــو پـه تـخار او پـه مــقــر یـم بـدخـشان او کــنــدهــار نــه تـرهـــراتـه زه بابا یــم هـــندوکـش یـمه سپین غریم په پکـتـیا مـزار او ښکلي ننګــرهارکې زه پـه ســوات او باجــوړ اوپيـــښور یم له غـزني اوغـوررنـــه لاړم تــر دهــلي
د بیدارۍ نغمې!
سید عبیدالله نادر دبیدارۍ نغمې ! د ځـــان لیـــــــدلو آئــــــینه په کــار ده د تکـــــــــــبر مقــــــــــابله په کــار ده چې معرفت په نور له ســـــتونزو وځو مونږ ته یو داسـي، وســـــیله په کار ده چې مونږ له خــــوبه د غــفلت پاڅـوي د ویښـیدو داسي ، څـــــپه په کــــار ده چې کاروانه ســـره یو ځــای شو مونږ د علم و فــن سر قــــــافله په کــــار ده چې تحجر له ژونده وځـــــــو، په ویاړ د مدني ژو
پنجاب او د افغان وینه
پنجاب او د افغان وینه وینې زموږ دې ډالرونه پرې پنجاب وګټل ټپوس، ښکاري مرغان سیالۍ کې له عقاب و ګټل ګېدړ واکمن شو چې زمریانو له ځنګله بار کړل غلام جوارۍ کې جایدادونه له ارباب وګټل(۱) ځینو وطن لکه پسه په قصابانو خرڅ کړ چا خپل وطن او تاریخ دواړه له قصاب وګټل یادوونه: (۱ ) هغه وخت ته اشاره چې اوسنی پاکستان، د پنجاب په ګډون د لوی افغانستان برخه وه. سرلوڅ مرادزی
پنجاب او د افغان وینه
وینې زموږ دې ډالرونه پرې پنجاب وګټل ټپوس، ښکاري مرغان سیالۍ کې له عقاب و ګټل زمریانو بار کړل له ځنګله چې ګېدړ واکمن شو غلام جوارۍ کې جایدادونه له ارباب وګټل(۱) ځینو وطن لکه پسه په قصابانو خرڅ کړ چا خپل وطن او تاریخ دواړه له قصاب وګټل یادوونه: (۱ ) هغه وخت ته اشاره ده چې اوسنی پاکستان، د پنجاب په ګډون د لوی افغانستان برخه وه. مرادزی
سیال
چې ټول قوم مې په علم سمبال نه شي دی نړې سره به هيڅکله سيال نه شي چې سالار د پښتنو مينځ کې پيدا شي ياغدار شي يا رټلې خوشحال خان شي بيا ترې تمه د پښتو او پښتون مه کړه چې غلام ابن غلام په خيال روان شي دا افسوس دې سل افسوس پښتنو کښې پښتنې ميندې رالوی کړي پردي پال شي
