د لوی، مهربان او بخښونکي خدای په نامه

پردئ کلیمې څنګه ولیکو ؟

محمد عیان «عیان» 15.02.2014 21:03

دریمه اووروستۍ برخه : په دي برخه کې مې یوشمیر وییونه (لغاتونه ـ کلیمې) دبیلګې په توګه راټول کړي دي چې دادی ستاسومخ ته یې وړاندې کوم ، خویره : په ټوله کې یې شمیربیخي زیات دی .په خپل وخت سره به یې دمه په دمه پښتوګړدود، لیکلار اولیکدود ته را اړه ووـ په دې شرط که کمیسیون یې پریکړه وکړه . اوس نو هریو لوغات(لغت)په سړه سینه له نظرنه تیرکړئ . ــ انتظار= اینتیزار.
ــ احتیاط = ایتیات.
ــ استفاده = ایستیپاده .
ــ اختلاف = ایختیلا پ.
ــ اضافه = ایزاپه.
ــ اصل = اسل(ار).
ــ اصله = اسله(اره).
ــ افلا طون = اپلا تون.
ــ افت = اپت.
ــ احوال = اوال.
ــ اطلاع = ایتلا.
ــ اطلاعات = ایتلاات.
ــ احمق = امق = امک.
ــ اعتبار= ایتبار.
ــ اسراف = ایسراپ.
ــ ادعا = ایدا.
ــ اقتصاد = ایقتیساد = ایکتیساد.
ــ اعتدال = ایتیدال.
ــ اعتدالیون = ایتیدالیون.
ــ افریقا = اپریقا = اپریکا.
ــ اعتراض = ایتیراز.
ــ احتجاج = ایتیجاج.
ــ افشأ = ایپشا.
ــ افسانه = اپسانه.
ــ افرین = اپرین.
ــ افتخار = ایپتیخار(ویاړ).
ــ اطرا ف = اتراپ.
ــ احترام = ایتیرام(درناوی).
ــ انعطاف = اینعیتاپ = اینیتاپ.
ــ اصطلا ح = ایستیلا.
ــ استعفا = ایستیپا.
ــ ایتلاف = ایتیلاپ.
ــ اوضاع = اوزا.
ــ اتفاق = ایتیپاق =ایتیپاک.
ــ انحراف = اینحیراپ =اینهیراپ.
ــ افسوس = اپسوس.
ــ اتفاقاً = ایتیپاقن = ایتیپاکن.
ــ افهام اوتفهیم = ایپهام اوتپهیم.
ــ استعمال = ایستیمال.
ــ اعلان = ایلان.
ــ استعمار = ایستیمار(ښکیلا ک).
ــ استثمار = ایستیسمار(زبیښاک).
ــ انفلاق = اینپیلا ق = اینپیلا ک(چاودنه).
ــ اصلاً = اسلن(له اره).
ــ اسلام علیکم = اسلا مالیکوم.
ــ استراحت = ایسترات.
ــ استقامت = ایستکامت.
ــ انعام = اینام.
ــ اعدام = ایدام. ــ احمد = امد.
ــ افراط اوتفریط = ایپرات اوتپریت.
الف : «۵۱».
ــ بحران = بوران.
ــ بحراني حالت = بوراني حالت= بوراني الت.
ــ بهانه = بانه.
ــ بحث = باس.
ــ بحثونه = باسونه.
ــ بهادر = بادر.
ــ باطل = باتیل.
ــ باطن = باتین.
ــ باقي = باکي(پاتې).
ــ بالفعل = بیلپیل.
ــ بالقوه = بیلکووه .
ــ برق = برک(بریښنا).
ــ بصیر = بسیر(بیناـ دانا).
ــ بصیرت = بسیرت(بینایي ـ دانایي ـ پوهه).
ــ بغض = بوغز(کینه ـ دوشمني).
ــ بهتر = بیتر.
ــ بیوګرافي = بیوګراپي(ژوند لیک).
بـې : «۱۷».
ــ تلفظ = تلپوز.
ــ تسبیح = تسپې.
ــ تقاعد = تقاوت = تکاوت.
ــ تصوف = تسوپ.
ــ تبعه = تبه.
ــ توقیف = توقیپ = توکیپ.
ــ تحفه = توپه = (سوغات).
ــ تقریظ = تقریز = تکریز(کره کتنه).
ــ تنظیم = تنزیم.
ــ تفصیل = تپصیل = تپسیل.
ــ تلیفون = تلیپون.
ــ تصدیق = تسدیق = تسدیک.
ــ تأسف = تاسوپ.
ــ تلف = تلپ.
ــ تلفات = تلپات.
ــ ترافیک = تراپیک.
ــ ترجمان = ترجومان(ژباړن).
ــ تواضع = توازو(کمیني).
ــ تصادف = تسادپ.
ــ تعلقاتو = تالوقاتو= تالوکاتو.
ــ تفریق = تپریق = تپریک.
ــ تف = توپ.
ــ تحر یک = تاریک(لمسونه).
ــ تعقیب = تاقیب = تاکیب.
ــ تفاهم = تپاهوم.
ــ تسلط = تسلوت.
ــ توجه = توجو.
ــ توفیق = توپیق = توپیک.
ــ تراویح = تراوې.
تـې : «۲۹».
ــ ثبوت = سبوت.
ــ ثواب = سواب.
ــ ثریا = سوریا.
ــ ثابت = سابیت.
ــ ثبات = سوبات(ټیکاو).
ــ ثبت = سبت.
ــ ثاني = ساني.
ــ ثقافت = سقافت = سکاپت.
ــ ثقه = سیقه = سیکه.
ــ ثقیل = سقیل = سکیل.
ــ ثلث = سولث = سولس(دریمه برخه).
ــ ثمر = سمر(میوه).
ثـې : «۱۲».
1. ــ جمعه مبارکه = جومه مبارکه.
2. ــ جذبه = جزبه.
3. ــ جمله = جومله.
4. ــ جملې = جوملې.
ــ جناب = جوناب.
5. ــ جماعت = جومات.

6. ــ جاذبه = جازیبه. ــ جامع = جامې.
7. ــ جثه = جوسه.
8. ــ جذر = جزر.
9. ــ جز = جوز.
10. ــ جمع کول = جمه کول(ټولول).
11. ــ جوامع = جوامې. جیم : «۱۳».
ــ حیران = ایران (اریان ـ هیښ).
ــ حصه = ایسه.
ــ حلوا = الوا.
ــ حرام = ارام.
ــ حرامي = ارامي(ارمونی).
ــ حوره = اوره.
ــ حلا ل = الا ل.
ــ حرم = ارم.
ــ حاضر = ازر(سوب).
ــ حمله = امله.
ــ حقیقت = اقیقت = اکیکت.
ــ حق = اق = اک.
ــ حاضري = ازري( سوبتیا).
ــ حال = ال.
ــ حکم = اوکم.
ــ حقدار = اقدار = اکدار.
ــ حاصلات = اصیلات = اسیلات.
ــ حصین = اسین.
ــ حکومت = اوکمت.
ــ حاکم = اکم .
ــ حواله = اواله.
ــ حتا = اتا.
ــ حوزه = اوزه.
ــ حوض = اوز(ډنډ).
ــ حساب = ایساب.
ــ حضور = اوزور.
ــ حبس = اپس.
ــ حوادث = اوادیث = اوادیس.
ــ حادثه = ادیثه = ادیسه.
ــ حل = ال.
ــ حافظ = اپیظ = اپیز.
ــ حفظ = ایپظ = ایپز.
ــ حافظه = اپیظه = اپیزه.
ــ حاکمیت = اکیمیت.
ــ حمایت = ایمایت(ملاتړ).
ــ حیثیت = ایثیت = ایسیت.
ــ حفاظت = ایپاظت = ایپازت.
ــ حریف = اریپ.
ــ حالت = الت(اکر).
ــ حلیم = الیم.
حـې : «۴۰».
ــ خطر = ختر.
ــ خاطر = خاتر.
ــ خاطره = خاتره.
ــ خوشحال = خوشال.
ــ خوشحالي = خوشالي.
ــ خطا = ختا(تیروتنه ـ سهوه).
ــ خلا ص = خلا س (پای).
ــ خلا ص = خلاس (بیرته کول).
ــ خصوصي = خسوسي.
ــ خاص = خاس.
ــ خطرناک = خترناک.
ــ خوف = خوپ(ترهه،ویره).
ــ خنثی = خونسا.
ــ خطیب = ختیب.
ــ خاصیت = خاسیت(خوی).
ــ خالص = خالیس(پاک).
ــ خطاب = خیتاب(وینا).
خـې: «۱۷».
ــ دفتر = دپتر.
ــ دعوه = داوه.
ــ دفاع = دیپا.
ــ دفاع وزارت = ددیپا وزارت.
ــ داوطلبانه = داوتلبانه (په خپله خوښه).
ــ دایرةالمعارف = دایرة الماریپ.
ــ دارالفنون = دارالپنون.
ــ دافع = داپې.
ــ دستخط = دسخت(امضأ،په لاس لیکل).
ــ دعا = دوا.
ــ دعوت = داوت(بلنه).
ــ دقیق = دکیک.
ــ دقت = دیکت.
ــ دقیقه = دکیکه.
ــ دهقان = دیکان(بزګر).
دال : «۱۵» .
ــ ذهن = زین.
ــ ذهین = زیین.
ــ ذلت = زیلت.
ــ ذلیل = زلیل.
ــ ذات = زات.
ــ ذاتي = زاتي.
ــ ذایقه = زایکه.
ــ ذخیره = زخیره(زیرمه).
ــ ذره = زره.
ــ ذره بین = زره بین.
ــ ذکي = زکي.
ــ ذکاوت = زکاوت.
ــ ذکر = زیکر.
ــ ذ مه = زیمه.
ــ ذ مه وار = زیمه وار.
ــ ذوق = زوک.
ــ ذیروح = زیروح = زیروه(ژوندی).
ذال : «۱۷».
ــ رخصت = رخست(روخست ـ روسخت).
ــ رحمت = رامت.
ــ رعیت = ریت.
ــ رضا = رزا.
ــ راضي = رازي.
ــ ریاضت = ریازت.
ــ روابط = روابیت(اړیکې ـ اړیکي ـ دواړه سم دي او یوه عربي ریښه لري چې په انګلیسي کې ورته ریلیشن ،خو تماس ته کانټاکټ وایي).
ــ روح = روه(اروا).
ــ رحم = رهم.
ــ رابطه = رابیته (اړیکه).
ــ رازق = رازیک(روزي رسوونکی).
ــ رادیوګرافي = رادیوګراپي.
ــ رباعي = روبایي(څلوریځه).
ــ رحیم = رییم(مهربانه).
ــ رطوبت = رتوبت(لمده بل ـ نم ـ ځیم).
ــ ریاضي = ریازي.
رې : «۱۶».
ــ زحمت = زامت(زیار).
ــ زعیم = زییم(مشر).
ــ زرافه = زراپه(داوښ په شانته یوڅاروی دی).
ــ زقوم = زکوم(یوډول بوټی دی).
ــ زنبق = زنبک(ګل دی).
‎زې : «۵».
ــ سفر = سپر.
ــ سفیر = سپیر.
ــ سفارت = سپارت.
ــ سرطان = سرتان(مرض). ــ سرطان = سرتان( دمیاشتې نوم).
ــ سلطان = سولتان.
ــ سلطنت = سولتنت.
ــ سحر = سهر= سهار(سار).
ــ سحر = سیر(جادو).
ــ سقوط = سقوت = سکوت.
ــ ساحل = سایل(دسمندریارودغاړه).
ــ ساطور = ساتور.
ــ ساعت = سات.
ــ ساقه = ساکه(دونې دتنې لاندینۍ برخه).
ــ ساقي = ساکي(اوبه ورکوونکی).
ــ سرطان = سرتان (چنګاښ).
ــ سبق = سبک.
ــ سرفراز = سرپراز(سرلوړی).
ــ سرمقاله = سرمکاله.
ــ سطل = ستل.
ــ سفیدار = سپيدار.
ــ سقاو(سقأ) = سکاو.
ــ سوانح = سوانې(ژوند لیک).
ــ سیفلیس = سیپلیس(رنځ).
ــ سفسطه(سوفسطایي) = سپسته(سوپستایي)، هغه فلسفي مکتب دی چې له میلاده پینځه پیړئ مخکې په یونان کې منځ ته راغلی ؤ.
سین : «۲۵».
ــ شرط = شرت.
ــ شرایط = شرایت(شرتونه).
ــ شروع = شرو(پیل).
ــ شفاهي = شپایي(ګړنۍ).
ــ شرف = شرپ.
ــ شریف = شریپ.
ــ شاعر = شایر.
ــ شاعران = شایران.
ــ شعر = شیر.
ــ شهرت = شورت.
ــ شفتالو = شپتالو(شلتالو).
ــ شمعه (شمع) = شمه.
ــ شیطان = شیتان.
ــ شرافت = شراپت.
ــ شرق = شرک(ختیځ).
ــ شریفه = شریپه.
ــ شوق = شوک.
ــ شکرانه = شوکرانه.
ــ شعله = شوله.
ــ شجاع = شوجا(زړور).
ــ شارژدافیر = شارژداپیر(دچاروسمبالوونکی ـ سیاسي مامور).
ــ شفق = شپق = شپک(دلمردغړغړې په وخت کې دافق سوروالی ته وایي).
شین : «۲۲».
ــ صحت = سییت.
ــ صحیح = سهي = سیي(سم).
ــ صفا = سپا.
ــ صحنه = سانه.
ــ صفحه = سپه(مخ).
ــ صاحب = صیب = سیب.
ــ صادق = سادیق = سادیک.
ــ صادقانه = سادیقانه = سادیکانه.
ــ صفر = سیپر(۰).
ــ صمیم = سمیم.
ــ صمیمیت = سمیمیت.
ــ صورت = سورت.
ــ صوفي = سوپي.
ــ صالح = سالې.
ــ صافی = ساپی.
ــ صدراعظم = سدرازم.
ــ صوبه = سوبه(ولایت).
ــ صندوق = سندوق = سندوک(سوندک).
ــ صابون = سابون.
ــ صاحب منصب = سیب منسب(منسبدارـ اپسر).
ــ صامت = سامیت(سامیت فلم ـ بې خبروفلم).
ــ صبر = سبر.
ــ صحرا = سارا.
ــ صداقت = سداقت = سداکت.
ــ صدر = سدر.
ــ صدقه = سدکه.
ــ صدیق = سدیق = سدیک.
ــ صدیقه = سدیقه = سدیکه.
ــ صغیر = سغیر.
ــ صغیره = سغیره.
ــ صف = سپ(په یوه لیکه دریدل).
ــ صفت = سیپت(ستاینه).
ــ صنفي = سینپي.
ــ صفه = سوپه(دیپسه).
ــ صلیب = سلیب(چلیپا).
ــ صنف = سینپ(ټولګی).
ــ صنایع = سنایې.
ــ صلا حیت = سلا یت(واک).
ــ صنم = سنم (دلبرـ معشوق ـ ماشوک).
ــ صنوبر = سنوبر(زینتي ونه ـ ناجوـ ناژو).
صوات : «۴۰».
ــ ضابط = زابیت.
ــ ضامن = زامین.
ــ ضمانت = زمانت.
ــ ضمیر = زمیر.
ــ ضرب = زرب(وهل ـ دریاضي یا شمیرنې دڅلورواصلي عملیوله ډ لې نه یوه عملیه).
ــ ضرور = زرور.
ــ ضرورت = زرورت.
ــ ضروري = زروري.
ــ ضرر = زرر.
ــ ضخامت =زخامت(پنډوالی ـ پیړوالی).
ــ ضلعه(ضلع) = زوله.
ــ ضلعو = زولو.
ــ ضد = زد = ځد.
ــ ضابیطان =زابیتان.
ــ ضایع = زایې.
ــ ضیق = ځیق = ځیک(تنګوالی).
ــ ضعف = زوپ.
ــ ضعیف = زییپ.
ــ ضعیفه = زییپه.
ــ ضدیت = زدیت = ځدیت.
ضات : «۲۰».
ــ طالع = تالې.
ــ طالعمند = تالیمند.
ــ طالب = تالیب.
ــ طالبان = تالیبان.
ــ طبعه = تبه.
ــ طبیعت = توبیت(تبه).
ــ طرف = ترپ.
ــ طرفداران = ترپداران(پلویان).
ــ طول = تول.
ــ طیاره = تیاره(الوتکه).
ــ طوطي = توتي.
ــ طوفان = توپان.
ــ طرحه (طرح) = ترهه.
ــ طاقت = تاقت = تاکت.
ــ طاعون = تاوون(رنځ ـ مرض).
ــ طاق = تاق.
ــ طاووس = تاووس(مرغه).
ــ طب = تیب.
ــ طایفه = تایپه.
ــ طاهر = تاهیر (پاک).
ــ طاهره = تاهیره(پاکه).
ــ طبقه = تبقه = تبکه.
ــ طبقات = تبقات = تبکات.
ــ طبیب = تبیب.
ــ طریقه = تریقه = تریکه.
ــ طلا = تیلا (سره زر).
ــ طلاق = تلاق = تلا ک.
ــ طواف = تواف = تواپ.
ــ طنز = تنز(سکونډنه).
ــ طناب = تناب(پړی).
ــ طوق = توق = توک(غاړکۍ ).
ــ طبیعت = تبیعت = تبیت (هغه نظام چې انسانان او نور په کې موجوددي ).
طوې : «۳۲».
ــ ظلم = زلم.
ــ ظالم = زالیم.
ــ ظاهر = زایر.
ــ ظرف = زرپ.
ــ ظروف = زروپ.
ــ ظریف = زریپ.
ــ ظفر = زپر.
ــ ظهور = زهور = زوور.
ظوې : «۸».
ــ عمل = امل.
ــ عملي = املي.
ــ علم = ایلم(پوهه).
ــ عظمت = ازمت.
ــ عنوان = اینوان(سرلیک).
ــ علا مه = الا مه.
ــ عکس = اکس.
ــ عقل = اکل.
ــ عقلمند = اکلمند.
ــ علت = ایلت.
ــ عامل = امیل.
ــ عبارت = ایبارت.
ــ عادت = ادت.
ــ عادي = ادي.
ــ عصري = اسري.
ــ عرفان = ایرپان.
ــ عبادت = ایبادت.
ــ عمده = اومده.
ــ عمومي = اومومي(ټولیز).
ــ عزیز = ازیز(ګران).
ــ عرض = ارز.
ــ عریضه = اریزه.
ــ عفت = ایپت.
ــ عوامل = اوامیل.
ــ عادل = ادیل.
ــ عادلا نه = ادیلا نه.
ــ عیار = ایار.
ــ عذاب = ازاب.
ــ عبث = ابس.
ــ عبثه = ابسه.
ــ عجیبه = اجیبه.
ــ عزت = ایزت.
ــ عاجـز = اجز.
ــ عاجل = اجیل.
ــ عارف = اریپ.
ــ عاشورا = اشورا.
ــ عاشق = اشق = اشک.
ــ عالم = الیم(پوه).
ــ عالم = الم(خلک ـ دنیاـ جهان).
ــ عام خلک = ام خلک.
ــ عدالت = ادالت.
ــ عذر = اوزر.
ــ عسکر = اسکر.
ــ عشق = ایشق = ایشک.
ــ عصبي = اسبي.
ــ عفه (عفو) = اپه.
ــ عقیده = اکیده.
ــ عقاب = اوقاب = اوکاب(مرغه).
ــ علاج = ایلاج.
ــ علا قه = الاکه (سیمه) .
ــ علاقه دار = الاکه دار.
ــ علاقه = الاکه (مینه ـ محبت).
ــ عمر = اومر(دژوندموده).
ــ عمه = امه (دپلارخور).
ــ عنصر = انسور.
ــ عوض = ایوز.
ــ عید = ایید.
ــ عینکې = اینکې (چشمې).
ــ عاشقانه = اشقا نه = اشکانه .
ــ عجـایب = اجـایب.
عین : «۶۰».
ــ غلط = غلت.
ــ غوصه(غصه) = غوسه.
ــ غرض = غرز.
ــ غافل = غاپیل.
ــ غفلت = غپلت.
ــ غضب = غزب.
ــ غرفه = غورپه.
ــ غصب = غسب.
ــ غصبول = غسبول.
ــ غاصب = غاسیب.
ــ غاصبین = غاسیبین.
ــ غلیظ = غلیز.
غین : «۱۲».
ــ فکر = پیکر.
ــ فریاد = پریاد.
ــ فساد = پساد = پسات.
ــ فرمایش = پرمایش.
ــ فرمایشي = پرمایشي.
ــ فاصله = پاسیله.
ــ فیصد = پیسد(سلنه ـ ٪).
ــ فیصله = پیسله(پریکړه).
ــ فصل = پسل(څپرکی).
ــ فصل = پسل(حاصل).
ــ فقیر = پقیر = پکیر.
ــ فضل = پزل.
ــ فقر = پقر = پکر.
ــ فرهنګ = پرهنګ = پرنګ(کلتور).
ــ فرانسه = پرا نسه.
ــ فایده = پایده(ګټه).
ــ فرق = پرق = پرک(توپیر).
ــ فارغ = پاریغ.
ــ فارغ التحصیل = پاریغ التاسیل.
ــ فوري = پوري(سملا سي ـ سمدلاسه ـ سمدستي ).
ــ فوراً = پورن(سمدلاسه ـ دټکه...).
ــ فلم = پیلم.
ــ فلکلور = پلکلور.
ــ فوز= پوځ.
ــ فتحه(فتح) = پته (بری).
ــ فاتح = پاتې.
ــ فاتحه = پاتییه(پاتاـ اوزر).
ــ فتوا = پتوا.
ــ فشار = پیشار.
ــ فضأ = پزا.
ــ فکتور = پکتور.
ــ فعلي شرطونه = پیلي شرتونه.
ــ فاسقو = پاسیقو= پاسیکو جنګ سالارانو.
ــ فلسفه = پلسپه.
ــ فیلسوف = پیلسوپ.
ــ فن = پن.
ــ فنکار = پنکار.
ــ فورمه = پورمه.
ــ فرمان = پرمان.
ــ فوق العاده = پوق العاده =پوکولاده.
ــ فابریکه = پابریکه.
ــ فاحش = پایش.
ــ فاحشه = پایشه.
ــ فاشیست = پاشیست.
ــ فاشیسم = پاشیزم.
ــ فاعل = پاییل.
ــ فاکولته = پاکولته.
ــ فال = پال.
ــ فلج = پلج.
ــ فامیل = پامیل.
ــ فانوس = پانوس.
ــ فانتزی = پانتیزي.
ــ فانه = پانه(دلرګي وړه ټوټه).
ــ فانې = پانې.
ــ فیوډال = پیوډال.
ــ فیوډالیسم = پیوډالیزم.
ــ فتنه = پتنه.
ــ فحاش = پاش.
ــ فحش = پهش(کنځلې،زیړې،زورلې،ښکنځا).
ــ فحشأ = پهشأ(ستره ګونا،جنسي تیری).
ــ فدا = پیدا(دسر بیه،قربانیدل).
ــ فدراسیون = پیدراسیون.
ــ فدرال = پیدرال.
ــ فیدرالیسم = پیدرالیزم.
ــ فراق = پیراق = پیراک(جدایي).
ــ فراکسیون = پراکسیون.
ــ فرش = پرش.
ــ فرشته = پریښته.
ــ فرقه = پریقه = پریکه(طایفه،دخلکوډله).
ــ فرني = پیریني.
ــ فستیوال = پستیوال.
ــ فصیح = پسیح = پسې.
ــ فعال = پال.
ــ فقط = پقت = پکت.
ــ فلا نی = پلا نی.
ــ فیلد مارشال = پیلد مارشال.
ــ فلز = پیلیز.
ــ فلش = پلش.
ــ فلک = پلک.
ــ فنا = پنا.
ــ فنر = پنر.
ــ فواره = پواره.
ــ فولاد = پولاد.
ــ فهرست = پیرست(نوم لړ).
ــ فیروز = پیروز.
ــ فیروزه = پیروزه(قیمتي ډبره،تیګه،ګټه).
ــ فزیک = پیزیک.
ــ فزیولوژي(لوجي) = پیزیولوجي(دبدن دغړوعلم).
ــ فیل = پیل.
ــ فیلتر = پیلتر.
ــ فاني = پاني(پاني دونیا).
ــ فاسد = پاسید.
فې : «۹۲» .
ــ قومندان = کومندان.
ــ قاضي = قازي = کازي.
ــ قرطاسیه = قرتاسیه = کرتاسیه.
ــ قرض = قرز = کرز.
ــ قطار = قتار = کتار.
ــ قحطي = قاتي = کاتي.
ــ قصه = کیسه.
ــ قصاص = قیساس = کیساس(غرغره،پانسي).
ــ قاصد = قاسید = کاسید.
ــ قافله = قاپیله = کاپیله.
ــ قصاب = قساب = کساب.
ــ قیچي = کیچي(کینچي،بیاتي).
ــ قاري = کاري.
ــ قتل = کتل.
ــ قاتل = کاتیل.
ــ قاید = کایید(مشر).
ــ قاب = کاب(پیشقاب،پیشکاب).
ــ قبضه = قوزه = کوزه.
ــ قاچاق = قاچاک = کاچاک.
ــ قاچاقچي = قاچاکچي = کاچاکچي.
ــ قاشوغه(قاشق) = کاشوغه.
ــ قاعده = کایده.
ــ قافیه = قاپیه = کاپیه.
ــ قالب = کالب.
ــ قاموس = کاموس.
ــ قانع = قانې = کانې.
ــ قانون = کانون.
ــ قباله = قواله = کواله.
ــ قبض = قوز = کوز.
ــ قبر = کبر.
ــ قبیله = کبیله.
ــ قبایل = کبایل.
ــ قدم = کدم .
ــ قربان = کوربان.
ــ قورمه(قرمه) = کورمه.
ــ قرن = کرن(پیړۍ).
ــ قرنطین = قرنتین = کرنتین.
ــ قورت(قروت) = کورت.
ــ قریه = کریه(کلی).
ــ قزلباش = کزلباش(دسروخولیووالا).
ــ قسط = کیست.
ــ قسم = کسم(سوګند).
ــ قسم = کیسم(ډول،رنګ).
ــ قسمت = کیسمت(نصیب،برخه).
ــ قشر = کیشر(پوست) .
ــ قصیده = کسیده(شعر).
ــ قطره = کتره(څاڅکی).
ــ قلا (قلعه) = کلا.
ــ قفس = قپس = کپس(پنجره).
ــ قلم = کلم.
ــ قمار = کیمار(جواري).
ــ قمیص = کمیس.
ــ قند = کند.
ــ قنسل(قنسول) = کنسل.
ــ قوه = کووه(ځواک).
ــ قوي = کوي(ځواکمن).
ــ قواره = کواره.
ــ قول = کول.
ــ قانون = کانون.
ــ قوم = کوم.
ــ قوطۍ (قوطی) = کوتۍ .
ــ قولنج = کولنج.
ــ قهر = کهر(غوسه،قار).
ــ قهرمان = کهرمان(اتل).
ــ قی = کی(کانګې).
ــ قیاس = کیاس.
ــ قیمت = کیمت(بیه).
ــ قیامت = کیامت.
ــ قاچاقي = قاچاکي = کاچاکي.
ــ قالینه = کالینه.
قاف : «۷۰» .
ــ کفر = کوپر.
ــ کافر = کاپیر.
ــ کفار = کوپار.
ــ کفایت = کیپایت(بسنه).
ــ کیفي = کیپي.
ــ کیفیت = کیپییت.
ــ کافي = کاپي(پوره).
ــ کافي = کاپي(دچایوڅښلوځای).
ــ کوثر = کوسر(په جنت کې دنهرنوم).
ــ کاغذ = کاغز.
ــ کاذب = کازیب.
ــ کاذبه = کازیبه.
ــ کافور = کاپور(سپینه بوی لرونکې دوا).
ــ کافه تریا = کپیتریا(درستورانت په ډول).
ــ کثافت =کیساپت.
ــ کثیف = کسیپ.
ــ کسوف = کسوپ.
ــ کشف = کشپ.
ــ کشاف = کشاپ.
ــ کفګیر = کپګیر = کوګیر.
ــ کفیل = کپیل.
ــ کلف = کلپ(کلب).
ــ کنفدراسیون = کنپیدراسیون.
ــ کنفرانس = کنپرانس.
ــ کوفته = کوپته(کیمه).
ــ کیف = کیپ(خونداخستل،خوښي).
ــ کفالت = کیپالت.
ــ کفاره = کیپاره(بدله).
ــ کفران =کوپران(بې ایماني،ناسپاسي).
ــ کلثوم = کلسوم(هغه چې څیره یې چاغه وي).
کاف : «۳۰».
ــ ګذر = ګوزر(... یوګذرپه چمن وکړه).
ــ ګذرګاه = ګوزرګا(دتیریدوځای).
ــ ګرافیک = ګراپیک(ترسیم).
ــ ګراموفون = ګراموپون.
ــ ګلف = ګولپ(سپورتي لوبه).
ګاف : «۵».
ــ لفظ = لوز.
ــ لعنت = لانت.
ــ لعنتونه = لانتونه.
ــ لطف = لوتپ.
ــ لطفاً = لوتپن.
ــ لافي = لاپې.
ــ لایق = لایک.
ــ لحاظ = لیاز.
ــ لحظه = لازه.
ــ لذت = لیزت(خوند).
ــ لذیذ = لزیز(خوندور).
ــ لطمه = لتمه(زیان رسول).
ــ لطیف = لتیپ.
ــ لطیفه = لتیپه.
ــ لعل = لال.
ــ لفافه = لیپاپه.
ــ لیاقت = لییاکت.
لام : «۱۷».
ــ معلومات = مالومات.
ــ معنا(معنی) = مانا.
ــ محضې(محض) = مازې.
ــ موضوع = موزو(سکالو).
ــ محروم = ماروم.
ــ منتظر = مونتزیر.
ــ منطقه = منتیقه = منتیکه.
ــ مصرف = مسرپ(لګښت).
ــ محل = مهل.
ــ محور = میور.
ــ محصل = ماسل(دحاصلولوماموریاعسکر).
ــ محصل = ماسل( دپوهنتون زده کوونکی).
ــ محصله = ماسله(دپوهنتون زده کوونکې).
ــ محصلینې = ماسلینې.
ـ محصلین = ماسلین(دپوهنتون هلکان زده کوونکي).
ــ محصلان = ماسلان(دپوهنتون نارینه اوښځینه زده کوونکي).
ــ منفي = منپي.
ــ مخالف = مخالیپ.
ــ مخالفت = مخالیپت.
ــ مختلف = موختلیپ.
ــ معلم = مالیم(ښوونکی).
ــ معلمین = مالیمین(ښوونکي).
ــ معاون = ماوین(مرستیال).
ــ معین = میین(دوزیرمرستیال).
ــ معارف = معاریپ = ماریپ(پوهنه).
ــ معنوي = مانوي.
ــ منصب = منسب.
ــ منصبدار= منسبدار.
ــ مصروف = مسروف = مسروپ(بوخت).
ــ محال = مهال.
ــ معروف = ماروف = ماروپ.
ــ موقع = موقې = موکې.
ــ محدود = مادود.
ــ معتدل = موتدیل.
ــ محرم = مارم.
ــ معیار = مییار.
ــ مطلب = متلب.
ــ مطالبه = متالیبه.
ــ مخصوص = مخسوص = مخسوس.
ــ مهربان = میربان.
ــ مؤظف = موزف = موزپ.
ــ مصروفیتونه = مسروفیتونه مسروپیتونه.
ــ مرض = مرز(رنځ).
ــ موافقه = مواپیقه = مواپیکه.
ــ موفق = موپق = موپک.
ــ موافق = مواپیق = مواپیک.
ــ مشاعره = مشایره.
ــ مظلوم = مزلوم.
ــ منافق = مناپیق = مناپیک.
ــ منافقت = مناپیقت = مناپیکت.
ــ معقول = ماقول = ماکول.
ــ متأسفانه = موتاسیپانه.
ــ محاصره = ماصیره = ماسیره.
ــ مسافر = مساپر(پردیس،پردی دیس).
ــ مخاطب = مخاتب.
ــ محسوس = ماسوس.
ــ مشهور = مشوور(نوموتی).
ــ مطرح = مترح = متره.
ــ مهاجرت = ماجیرت(کډوالي).
ــ محبوب = مابوب.
ــ محبوبه = مابوبه.
ــ مشروع = مشرو.
ــ مشروعیت = مشرویت.
ــ مذهب = مزب.
ــ مذهبي = مزبي.
ــ معجزه = موجزه.
ــ مافیا = ماپییا.
ــ مبصر = موبسیر.
ــ مناظره = منازیره.
ــ محبس = مابس(زندان،جیل).
ــ معاشرت = ماشیرت.
ــ محفل = میپل.
ــ معاف = ماپ.
ــ معلول = مالول.
ــ ماضي= مازي.
ــ مایع = مایې.
ــ مؤثر = موسر.
ــ مؤلف = مولپ.
ــ مؤنث = مونس.
ــ مباح = موبا(روا،جایز).
ــ مبتذل = موبتزل.
ــ متاع = متا.
ــ مترقي = موتره کې.
ــ متصدي = موتسدي.
ــ متضاد = موتزاد.
ــ متضرر = موتزرر.
ــ متعصب = موتعسیب = موتاسیب.
ــ متقابل = موتکابیل.
ــ متقاعد = موتقایید = موتکایید.
ــ متملق = موتملیک(چاپړوس).
ــ متنفذ = موتنپیز(مخور).
ــ متنفر = موتنپیر(بیزاره).
ــ متواضع = متوازې(کمینه،بی کبره).
ــ متوسط = متوسیت.
ــ متوفی = متوپا.
ــ مثال = میسال(بیلګه،ساری).
ــ مثانه = مسانه.
ــ مثبت = مسبت.
ــ مثقال = میسقال = میسکال.
ــ مثمر = موسمیر.
ــ مثنوي = مسنوي(شعر).
ــ مصالحه = مسالییه(پخلا ینه).
ــ محاوره = ماویره.
ــ محبوس = مابوس(بندي).
ــ محتاج = موتاج(اړ).
ــ محفوظ = ماپوز.
ــ محکم = ماکم.
ــ محکوم = ماکوم.
ــ محلول = مالول.
ــ محیط = موییت(چاپیر یال،ماحول).
ــ مخترع = موخترې.
ــ مخروط = مخروت.
ــ مخفف = موخپپ.
ــ مخفي = مخپي(پټ).
ــ مخلص = موخلیس.
ــ مخلوط = مخلوت.
ــ مخلوق = مخلوک.
ــ مدافع = مداپې.
ــ مدعي = مده یي.
ــ مذبذب = موزبزب.
ــ مربع = موربا(چې څلورواړه ضلعې یې مساوي).
ـ مستطیل = مستتیل(طول یې له عرضه زیات دی).
ــ مثلث = مسلس(درې ضلعي ـ هندسه).
ــ مرتجع = مورتجې.
ــ مرطوب = مرتوب(ځیمناک).
ــ مرفه = موره په(ارام).
ــ مریض = مریز.
ــ مزخرف = موزخرپ.
ــ مسابقه = مسابیکه(سیالي).
ــ مستشرق = مستشریک(ختیځ پیژندونکی).
ــ مستعمل = موستمل.
ــ مستقل = موستکیل.
ــ مستقیم = موستکیم.
ــ مستوفي = مستوپي.
ــ مسلط = مسلت.
ــ مشابه = مشابې(ورته).
ــ مشخص = موشخس.
ــ مشرف = موشرپ.
ــ مشرق = مشریک(ختیځ).
ــ مشروط = مشروت.
ــ مشعل = مشال.
ــ مصاحبه = مساییبه(مرکه).
ــ مصدر = مسدر.
ــ مصلحت = مسلا ت(سلا).
ــ مضبوط = مزبوت(ټینګ).
ــ مصور = موسویر.
ــ مصؤن = مسوون.
ــ مصیبت = موسیبت.
ــ مضمون = مزمون.
ــ مطابع = متابې(چاپ خونې).
ــ مطلق = موتلک.
ــ معتمد = موتمید.
ــ معجون = ماجون.
ــ معده = میده(لری، ګیډه).
ــ معذرت = مازیرت.
ــ معراج = میراج.
ــ معکوس = ماکوس.
ــ مقناطیس(مغناطیس) = میکناتیس.
ــ مفتش = موپتیش(پلټونکی).
ــ مفتي = موپتي.
ــ مفصل = موپسل.
ــ مفلس = موپلیس.
ــ مقاله = مکاله.
ــ مقابله = مکابیله.
ــ مقاومت = مکاومت.
ــ مقدس = موکدس(پاک).
ــ مقدمه = موکدمه(سریزه).
ــ مقصد = مکسد(موخه، مسخد ).
ــ مقیاس = میکیاس.
ــ مکافات = مکاپات.
ــ ملاقات = ملاکات(کتنه).
ــ منافع = مناپې(ګټې).
ــ منبع = منبه(سرچینه).
ــ منظره = منزیره.
ــ منظم = مونزم.
ــ منفجر = مونپجیر(چاودیدلی).
ــ منفک = مونپک(لرې).
ــ موسیقي = موسیکي.
ــ موقف = موکیپ(دریځ).
ــ میراث = میراس(میرات).
ــ میکروفون = میکروپون.
ــ میرغضب = میرغزب.
ــ معشوق = ماشوق = ماشوک.
ــ مستنطق = موستنتیق = موستنتیک.
میم : «۱۸۴» .
ــ نظر = نزر(کتل).
ــ نذر = نزر(خیرات).
ــ ناظر = نازر.
ــ نظام = نیزام.
ــ نظامي = نیزامي.
ــ نعمت = نیمت.
ــ نصاب = نیساب.
ــ نقطه = نوکته(ټکی).
ــ نصیحت = نسییت.
ــ نثر = نسر.
ــ نهضت = نوزت.
ــ نفرت = نپرت(کرکه).
ــ نبض = نبز= نپس(دزړه ټکان،درګونوجریان).
ــ نفاق = نیپاق = نیپاک(ځانځاني).
ــ نطفه = نوتپه.
ــ نصب = نسب.
ــ نطاق = نتاق = نتاک(ویاند).
ــ نافذ = ناپیذ = ناپیز.
ــ نفعه(نفع) = نپه.
ــ ناقص = ناقیس = ناکیس.
ــ نامحرم = نامارم.
ــ نحس = ناس(بدشګون، شوم).
ــ نداف = نداپ.
ــ نزاع = نیزا(کشمکش،جنګ).
ــ نصیب = نسیب(برخه،بخت).
ــ نظافت = نیزاپت.
ــ نفقه = نپکه.
ــ نفس = نپس(هواچې له پزې اوخولې وجودته ځي).
ــ نفس = نپس(وجود،ځان،جسد،وینه).
ــ نفوس = نپوس(دنفس جمعه، دخلکوشمیر).
ــ نفوذ = نپوز(اثر،اغیزه،اغیز).
ــ نقاب = نیکاب.
ــ نقاش = نکاش(انځورګر).
ــ نقشه = نکشه(نخشه).
ــ نقش = نکش.
ــ نقل = نکل(نقلول).
ــ نقال = نکال.
ــ نقل = نوکل(خوږه میوه).
ــ نقل = نکل(کیسه).
ــ نکاح = نیکا.
نون : «۴۰».
ــ وعده = واده(لوز،ژبه،ژمنه).
ــ وعده خلاف = واده خیلاپ(بې ژبې).
ــ وظیفه = وزیپه(دنده).
ــ وفا = وپا.
ــ وفادار= وپادار.
ــ وضعه(وضع) = وزه(حالت).
ــ وضعیت = وزییت.
ــ واضح = وازې(جوت،ښکاره،څرګند).
ــ وحشي = واشي.
ــ وحشت = واشت.
ــ وفات = وپات(مړ).
ــ وقفه = وکپه(دمه).
ــ وصیت = وسییت.
ــ وصي = وسي(دوصیت سرته رسوونکی).
ــ وعظ = واز.
ــ واعظ = واییز.
ــ واټرپروف = واټرپروپ(چې ځیم نه ورننوځي).
ــ واحد = وایید.
ــ وحدت = وادت.
ــ وارث = واریس.
ــ ورثه = ورسه(دوارث جمع).
ــ وسط = وست.
ــ واسطه = واسیته.
ــ وسا طت = وساتت.
ــ واقع = واقې = واکې.
ــ واقعه = واقیه = واکییه(پیښه).
ــ وثیق = وسیق = وسیک(ټینګ،استوار).
ــ وثیقه = وسیقه = وسیکه(ټینګه).
ــ ورقه = ورکه(پاڼه).
ــ وصل = وسل.
ــ وصلت = وسلت.
ــ وطن = وتن.
واو : «۳۲».
ــ هدف = ادپ(موخه،مقصد).
ــ هاضمه = ازیمه.
ــ هضم = ازم.
ــ هنر = اونر.
ــ هجر = ایجر.
ــ هجران = ایجران.
ــ هجرت = ایجرت(کډوالي).
ــ هیرویین = ایرویین.
ــ هوښیار(هوشیار) = اوښیار.
ــ هندو = ایندو.
ــ هندوانه = ایندوانه.
ــ هیروغلیف خط = ایروغلیپ خت.
هې : «۱۲».
ــ یاقوت = یاکوت(قیمتي کاڼي یا ډبرې،تیګې،ګټې).
ــ یعنې = یانې.
ــ یونیسیف = یونیسیپ.
ــ یقین = یکین.
ــ یعقوب = یاقوب = یاکوب.
ــ یعقوب لیث = یاکوب لیس.
ــ یوسف = یوسپ.
(یاـ یې) : «۷».
ټـــــــول :«۹۴۰».
ــ لومړۍ یادونه : ماخوټول لوغاتونه(وییونه،کلیمې)لاندې باندې په عمودي ډول په نظم اوترتیب ټایپ کړل. خدای دې وکړي چې په بریښنایي لیږدکې هم سم انتقال شي. که سم ونه لیږدول شول نوهوبهوبه مې پې چروت خټه شي. که په افقي ډول انتقال شول ، بیاهم ټکي اوفاصلې به یې یوله بل نه بیل کړي. انشاالله .
ــ دویمه یادونه : لکه څنګه چې مې مخکې هم څوڅو وارې ویلي، دلته یې بیا تکراروم چې داکار یواځې دلرې راتلونکې دپاره شوی دی . ډیره بیړه پې نه ده په کار.داوس دپاره به دیوه لاسوند(سند) په توګه و ساتل شي. یواځې دنظردخاوندانواودیوه باصلاحیته کمیسیون دپریکړې نه وروسته به که خیري پیل پې کیږي .
ــ اودریمه یادونه مې : دثقیلې «یاـ یې» (ئ ـ ۍ)په اړه ده . نورې ياګانې خواوس نژدې اکثره لیکوال سمې لیکي . یواځې په نومونوکې یې څوک یوډول اوڅوک بل ډول نوم اخلي . خوداسوال لا تراوسه په ځای پروت دی چې که : وخورئ ! وڅښئ ! ولاړشئ ! کینئ ! پاڅئ ! یا : څه شوئ ؟ څه خورئ ؟ چیرې لاړئ ؟ څه کوئ ؟ اوداسې نورې جمع کلیمې اوجملې په ثقیله همزه لرونکې (ئ)لیکل کیږي نو پوښته په دې ځای کې ده چې: یوه سپینه خولۍ ،یوه توره کرتۍ ،یوه ښایسته هوسۍ ،اویوه پردۍ کلیمه خوپه ثقیله لکۍ لرونکې یې(ۍ)لیکل کیږي نو: ډیرې خولئ ، ډیرې کرتئ ، ډیرې هوسئ ، اوډیرې پردئ کلیمې که هم په همزه لرونکې یې (ئ)ولیکل شي څنګه به وي ؟ دابه هم دنظرخاوندان اویاد کمیسیون فیصله کوي . دیوه کس یا لیکوال خبره اونظرڅوک نه مني . «پای»