ښځینه فعالانې: که طالبان غواړي د افغاني ټولنې برخه شي، باید جنګي جرمونه ودروي
د ښځو د حقونو یو شمېر فعالانې وايي که طالبان غواړي چې د افغاني ټولنې برخه شي، دوی باید د خپلو جنګي جرمونو مخه ونیسي. یو شمېر افغان ښځینه سیاسي او حقوقي فعالانو د پنجشنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د زمري ۰۷» په کابل کې د یوې خبري ناستې پر مهال په افغانستان کې د روان وضعیت په اړه اندېښنه څرګنده کړه. دوی د یوې خپرې کړې اعلامیې له مخې له جنګي ډلو د سمدستي او غیر مشروط اوربند غوښتنه، د ملکي وګړو د نهوژلو، له ښځو د جنسي غلامانو په توګه د ناوړه ګټې اخیستنې د بندولو، د جبري ودونو او د طالبانو لهخوا د جنکي غلامانو په توګه د ښځو د نهنیولو، د عامه ملکیتونو د ویجاړولو مخنیوی، د خلکو په جبري توګه د بېځایه کېدلو مخنیوی، د طالبانو د بهرنیو ترورېستي ډلو سره د اړیکو پرې کول او د سیمې او نړۍ هېوادونو څخه غوښتنه وکړه چې د افغانستان د سولې له پروسې ملاتړ وکړي. شینکۍ کړوخېل چې په ولسي جرګه کې د خلکو استازې او د ښځو د حقونو فعاله ده، په نننۍ ناسته کې اعلامیه ولوسته او همیې له ښکېلو خواوو وغوښتل چې خپلمنځي جګړې پای ته ورسوي. اغلې کړوخېل زیاتوي: "له جنګي ډلو د سمدستي او غیر مشروط اوربند غوښتنه کوو، د ملکي وګړو وژل باید ودرول شي، له ښځو د جنسي غلامانو په توګه د ناوړه ګټې اخیستنې مخنیوی باید وشي، د جبري ودونو او د طالبانو لهخوا د جنګي غلامانو په توګه د ښځو د نهنیولو غوښتنه کوو، د عامه ملکیتونو له ویجاړولو څخه باید په کلکه مخنیوی وشي، د خلکو په جبري توګه د بېځایه کېدلو مخنیوی باید وشي، له طالبانو غواړو چې له بهرنیو ترورېستي ډلو سره اړیکې پرې او د سیمې او نړۍ هېوادونو څخه غوښتنه کوو چې د افغانستان د سولې له پروسې ملاتړ وکړي." اوسمهال چې د افغانستان ډېری اوسېدونکي په ځانګړې توګه مېرمنې د روانې جګړې په اړه اندېښمنې دي، د افغانستان حکومت او طالبانو ترمنځ د سولې روانو خبرو تر دې دمه د قناعت وړ پایله نهده ورکړې. د افغانستان د سولې مرکچي پلاوې غړې فوزیه کوفي وايي چې متحده ایالاتو د افغان حکومت له شتون او د دې ډلې د بندیانو له مشروط خوشې کېدو پرته له طالبانو سره د سولې موافقې په لاسلیک کولو سره دې ډلې ته په لوړ مقام کې ځای ورکړو. اغلې کوفي وویل: "د سولې د پروسې له پیل راهیسې بهرني عوامل په دې مسئله مستقیم تأثیر لري. د متحده ایالاتو ټاکنې او د افغانستان د سولې پروسې په اړه د متحده ایالاتو نوې پالېسۍ دا پروسه ځنډولې. له طالبانو سره د متحده ایالاتو هوکړه چې افغان حکومت پهکې شراکت نهدرلود، د دې لامل شوه چې دغه وسلهواله ډله په یو لوړ موقف کې ځای ونیسي." خو طالبانو تل ټینګار کړی چې د دوی تر کنټرول لاندې سیمو کې د ښځو حقونه خوندي دي. د دې ډلې ویاند ذبیحالله مجاهد نن ازادي راډیو ته وویل چې د ښځو وقار د دوی تر کنټرول لاندې سیمو کې خوندي دی. ښاغلی مجاهد وايي: "دا خبرې له حقیقت څخه لیرې دي، زموږ په راتللو سره د ښځو وقار خوندي دی او هېڅ څوک له ښځو سره بد سلوک نهشي کولای." هغه دا تورونه هم رد کړل چې ګنې نړیوالې ترهګرې ډلې په افغانستان کې فعالې دي، دوی زیاته کړه چې په افغانستان کې به هېڅ یوې بلې شبکې ته د فعالیت اجازه ورنهکړل شي. طالبان په داسې حال کې په نیول شویو سیمو کې د ښځو محدودیتونه ردوي چې د دې ډلې لهخوا د څو ولسوالیو له سقوط وروسته د نجونو د ښوونځیو د بندېدو، د ښځو په جبري ډول د ودولو او د ښځو د فعالیتونو د بندېدو په اړه بېلابېل راپورونه خپاره شوي دي.
د امریکايي قواو د افغان همکارانو انتقال؛ بلینکن د کویټي مقاماتو سره وګړید
انتوني بلینکن ویلي دي چې متحده ایالات د افغانستان څخه بهر د امریکایي ځواکونو د افغان همکارانو د انتقال او ځای پر ځای کولو په اړه د کویټ او نورو هیوادونو سره په مذاکراتو بوخت دي.
بلیکن: د ایران سره اټومي مذاکرات د ‘نامحدود وخت’ لپاره دوام نشي کولی
انتوني بلینکن وایي چې د ایران سره اټومي مذاکرات «نشي کیدای تر نامحدود وخت پورې» دوام وکړي، خو په وینا یې واشنګټن د مذاکراتو دوام ورکولو ته «پوره تیار» دی.
سیګار: د افغانستان حکومت د خپل «پایښت له کړکیچ» سره مخ دی
سره لدې چې د افغانستان حکومت او جګپوړو امریکایي سیاسي او نظامي چارواکو د افغانستان د امنیتي ځواکونو په وړتیا ډاډ څرګند کړی خو د افغانستان د بیارغونې لپاره د امریکا د ځانګړي مفتش دفتر یا سیګار په تازه راپور کې اندیښنه ښودلې چې د افغانستان امنیتي ځواکونه د "معنی لرونکي" مقاومت ښودلو ته چمتو ندي.
غني: د افغانستان د ویجاړي لپاره په بهر کې جوړ شویو پلانونو ته به تسلیم نشو
واشنګټن - افغان ولسمشر اشرف غني طالبانو ته ویلي، څنګه چې تاسو په زور نه تسلمېږئ، مونږ به هم زور ته تسلیم نشو. ولسمشر غني چې د ملي بیرغ د ورځې په مناسبت د زیارت یا پنجشنبې په ورځ په ولسمشرۍ ماڼۍ کې خبرې کولې وویل، خلک غواړي چې په افغانستان کې د وینې تویېدل ودرېږي. هغه وویل، که طالبان جګړې ته دوام ورکړي نو افغان امنیتي ځواکونه دفاع کولو ته تیار دي. ښاغلي غني دا هم وویل، داسې یو پلان تیار شوی چې جګړه بېرته یو بند حالت ته راوستل شي تر څو طالبان وهڅوي چې بېرته د سولې مېز ته راشي. هغه دا هم وویل، چې خلک به ډېر ژر بدلون وویني. ولسمشر غني له طالبانو وپوښتل چې ایا دوی غواړي چې افغانستان هم د سوریې په څېر حالت باندې بدل کړي. غني وویل، طالب مشران باید ولس ته روښانه کړي چې ولې یې اسامه بن لادن د افغانستان له ملي ګټو غوره وګاڼه. افغان ولسمشر وویل، چې افغانستان به بهرنیو دسیسو ته چې له افغانستان څخه بهر د دې هېواد د ویجاړولو لپاره جوړې شوې وي تسلیم نشي. افغانستان هر کله د زمري د میاشتې اومه نېټه چې د جولای له ۲۹ نېټې سره سمون خوري د ملي بیرغ د ورځې په توګه لمانځي. د ملي بیرغ ورځ په ولایتونو کې هم لمانځل شوې ده. د افغانستان د اطلاعاتو او کلتور وزارت به د زیارت یا پنجنشبې په ماسپښین د کابل ښار په زړه وزیر اکبر خان کې د افغانستان د تر ټولو ستر ملي بیرغ سره یوه غونډه وکړي. له طالبانو څخه د چین د غوښتنې په اړه د افغان حکومت دریځ: د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت له طالبانو څخه د چین د هغې غوښتنې هرکلی کړی چې له ترهګرو شبکو سره دې خپلې سختې اړیکې پرې کړي. د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت په یو بیان کې ویلي، چې د چین حکومتي چارواکو له طالب پلاوي سره په خبرو کې له هغوی غوښتي چې له ختیځ ترکستان اسلامي غورځنګ او نورو ترهګرو ډلو سره خپلې اړیکې پرې کړي. په بیان کې راغلي دي چې، "د افغانستان حکومت د چین د حکومت د دغه دریځ په کلکه هرکلی کوي چې د اوږدې مودې راهیسې د افغان حکومت او خلکو دریځ هم دی." د بیان له مخې، افغانستان په دوامداره توګه ټینګار کړی چې له سیمیزو او نړیوالو ترهګرو ډلو سره د طالبانو نېږدې اړیکې نه یواځې جګړه او د وینې تویېدل اوږدوي بلکه د سیمې امنیت او ثبات ته جدي ګواښ جوړوي. په بیان کې وړاندې راغلي، "مونږ همدارنګه د چین د حکومت د هغو هڅو ستاینه کوو چې طالبان یې هڅولي چې تاوتریخوالی پای ته ورسوي، د افغانستان ملي ګټو ته لومړیتوب ورکړي او یوې دوامداره سولې ته خپله ژمنتیا وساتي." د ملا عبدالغني بردار تر مشرۍ لاندې د طالبانو یوې نهه کسیزې ډلې چین ته سفر کړی. د چین د بهرنیو چارو وزارت د شورو یا چهارشنبې په ورځ وویل، چې چینايي چارواکو طالبانو ته وویل، دغه ډله دې په افغانستان کې د جګړې په ختمولو او ددغه هېواد په بیا رغونه کې مهم رول ولوبوي. د طالبانو ویاند ویلي، چې طالب پلاوی له چین څخه د خپل دوه ورځني سفر په ترڅ کې د چین د بهرنیو چارو له وزیر وانګ یې سره د سولې او امنیت پر مسلو خبرې کړي. د چین د بهرنیو چارو وزیر هیله څرګنده کړې چې طالبان به د ختیځ ترکستان غورځنګ پرضد چې د چین د ملي امنیت ته مستقیم ګواښ ګڼل کېږي ګامونه پورته کړي.
دپاکستان په میډيا دسخت دریځو غږ شته خو دامن غوښتونکو نه،څېړونکي وایي
د پښتون ژغورنې غورځنګ غړي وايي پاکستاني رسنیو کې خو سخت دريځه او هغه خلکو ته ځائ ورکول کېږي کوم چې په نړيواله کچه تور لسټ کې شامل دي خو د بنيادي بشري او ايني حقونو غوښتونکو باندې قدغنونه لګول شوي دي چې دا د افسوس وړ خبره ده۔
نورستان کې سیلابونو لسګونو کسانو ته مرګژوبله اړولې
پېښو ته د رسېدو په چارو کې د افغانستان د دولت وزارت وايي چې په نورستان کې د ډېر باران له امله خلکو ته درانه مالي او ځاني زیانونه اوښتي دي.
دپاکستان دسینیټ کمیټۍ په ماشومانو دتشدد دمخنیوي قانوني مسوده منظور کړې
دپاکستان د سینیټ دبشري حقونو قایمه کمېټۍ دماشومانو پرضد دجسماني سزا د ممانعت قانوني مسوده2021 منظوره کړې ده چې پکې په تعلیمي ادارو اؤ د کار په ځايونو کې ماشومانو سره په جارحانه چلند بندیز لګول شوی دی.
افغان دولت:طالبانو څلورو میاشتو کې 5587 ملکي خلک وژلي اؤ ژوبل کړي دي
افغان حکومت وایي طالبانو دافغانستان بیلابیلو برخو کې تاؤ تریخوالی 35فیصدي زیات کړی اؤ په تیرو څلورو میاشتو کې یې 2566 عام وګړي وژلي اؤ 3021 نور یې ټپیان کړي دي.
د افغانستان حکومت: طالبانو په څلورو میاشتو کې ۲۵۶۶ ملکیان وژلي
د سولې په چارو کې د افغانستان د دولت وزارت وايي چې طالبانو د روان لمریز کال له پیل څخه تر اوسه په اوسط ډول ۳۵سلنه تاوتریخوالی زیات کړی چې له امله یې ۵۵۸۷ ملکیانو ته مرګژوبله اوښتې ده.
پاکستان کې کرونا وبا بیا له قابو وتلې،76 کسان پرې مړه
پاکستان کې دکرونا دکرونا وایرس خوریدو بهیر یو ځل بې قابو شوی اؤ حکومتي شمیرې ښایي چې په تیر یو شواروز کې په دې وایرس دپاکستان بیلابیلو سیمو کې 76 کسان مړه شوي دي.
عمران خان: د افغانستان کرکټ په لږه موده کې د 70 کالو هومره سفر کړی
د پاکستان وزیراعظم عمران خان وايي، د کرکټ په تاريخ کې بل کوم ملک په 70 کاله کې دومره مخکې نه دی تللی څومره چې د افغانستان کرکټ تللی دی.
بایډن غواړي د امریکا د فدرال ادارو کار کوونکي د کووېډ-۱۹ واکسینونه ولګوي
په امریکا کې د کرونا وبا د واکسین په تړاو نوې پالیسي اعلانیږي.د سپېنې ماڼۍ چارواکو ویلي، جمهور رییس جو بایډن به اعلان کړي چې د متحده ایالاتونو ټول فدرال کار کوونکي باید د کووېډ-۱۹ واکسینونه ولګوي یا منظم ټېسټونه وکړي. پر دې مسالې خبرو چارواکو ویلي چې بایډن د پنجشنبې په ورځ د کرونا وبا د چټکې خپرېدونکې ډېلټا بڼې له امله د رامنځته شوېو اندېښنو په اوج کې دا نوې پالیسي اعلانوي. د ولسمشر بایډن پلان شوې پالیسي به په ټوله امریکا کې څلور میلیونه او دوه لکه فدرال کار کوونکي چې په کې پوځیان هم شامل دي تر پوښښ لاندې راولي. تر دې یوه ورځ مخکې د نیویارک چارواکو ویلي چې دولتي کار کوونکي باید د سېپټمبر تر لومړیو پورې واکسینونه ولګوي یا هره اوونۍ د کووېډ-۱۹ ټېسټونه وکړي. د نیویارک والي انډریو کوومو چې د کالیفورنیا او نیویارک ښار لپاره د واکسینونو یا ټېسټونو په تړاو پالیسیانې تعقیبوي په نیویارک کې په سیمه ییزو چارواکو غږ وکړ چې دا مساله جدي ونیسي. خصوصي شرکتونو، د روغتون مدیرانو او په ټول هېواد کې پوهنتونونو هم په دې وروستیو میاشتو کې د واکسین مقررات وضع کړي. په لږ تر لږه اتلسو ایالاتونو کې چې مشران یې جمهوریپاله دي، د حکومت له دې پالیسیو سره ځینې مخالفتونه هم کېږي. د دغو ایالتونو مشرانو د واکسین د پاسپورټونو ویش یا عامه ادارو کې د واکسین یا ټېسټونو د ثبوت وړاندې کول منع کړي. د ټنکالوژۍ لویو شرکتونو فیسبوک او ګوګل هم په دې وروستیو کې اعلان کړی چې که کارونه بېرته له دفتره پیلیږي باید ټول کارکوونکي واکسین ولګوي. د واکسین په تړاو مقررات غالباً د یو شمېر هغو خلکو او جمهوري غوښتونکو له مخالفتونو سره مخ دي چې اندېښمن دي دا مساله یې ازادۍ محدودوي. د امریکا متحده ایالاتونه په ټوله نړۍ کې د کرونا وبا د مثبتو قضیو او د مړینو د ډېرې کچې په حساب په اول سره کې دی. په دغه هېواد کې د جانز هاپکېنز او نورو بنسټونو د رسمي شمېرو له مخې په کرونا د اخته خلکو شمېر څلور دېرش میلیونه او شپږ لکه اویا زرو کسانو نه پورته شوی. له دې ډلې نږدې شپږ لک او دولس زره کسان مړه شوي. په دغه هېواد کې بیا له ۳۴۲ میلیونه ډېر د کرونا واکسینونه لګول شوي. په دې سره د هغو کسانو فیصدي چې د واکسینو په شرایط برابر دي یعنې عمرونه یې له ۱۲ پورته دي نږدې شپېتو فیصدو ته رسیږي. په ټوله نړۍ کې بیا د کرونا مثبتې پېښې بیا نږدې ۱۹۶ میلیونو ( ۱۹۵،۹۷۲،۲۳۵) ته رسیدلي چې له ډلې یې څه باندې څلور میلیونه او یو لک اووه اتیاه زره ( ۴،۱۸۷،۴۴۶) کسان مړه شوي. سره له دې چې د کرونا نوې بڼې ډېلټا په ګڼو هېوادونو کې یو وار بیا ستونزې را ولاړې کړي، خو د واکسینونو کچه هم ورځ تر بلې مخ په لوړېدو ده. دم ګړۍ (۳،۹۶۷،۳۰۵،۸۲۱ ) څه باندې درې میلیارده او نهه سوه اووه شپېته میلیونه ډوزه واکسینونه پر خلکو تطبیق شوي دي. که څه هم یو شمېر شتمنو هېوادونو د کرونا لږ تر لږه یو ډوز لګولی او ځینو یې بیا ان دوه ډوزونه هم بشپړ کړي، خو د روغتیا نړیوال سازمان د اندېښنو له مخې د واکسینونو د غیر عادلانه ویش او تمویل په خاطر په ځینو بې وزلو هېوادونو کې د واکسین کړو شمېر شااوخوا یو فیصده ده. د روغتیا نړیوال سازمان له ټولو بډایه هېوادونو غوښتي چې بې وزلو هېوادونو ته دې هم د واکسینونو په رسولو کې مرسته وکړي.
تروریستي ډلو سره د طالبانو پرېکون؛ کابل د چین له غوښتنې هرکلی وکړ
د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت وايي چې ختیځ ترکستان له اسلامي غورځنګ او نورو تروریستي ډلو سره د طالبانو د پرېکون په اړه د چین د غوښتنی "په کلکه هرکلی" کوي.
عمران خان: د افغانستان د مسلې يواځينی حل شریک حکومت جوړول دي
د پاکستان وزیراعظم عمران خان وايي، "د افغانستان د مسلې حل پوځي نه دی، چې سياسي جوړ جاړی وشي طالبان او د افغانستان حکومت سياسي جوړ جاړی وکړي او شريک حکومت جوړ کړي دا يواځينی حل دی، په افغانستان کې امن د پاکستان په ګټه دی".
