ټول افغان څیړنیزې مقالې
همګټي هیوادونه , تاریخ، جوړښت او اوسنی وضعيت
همګټي هېوادونه چې د مشترک المنافع هېوادونو يا (Commonwealth of Nations) په نامه هم يادېږي یوه نړیواله ټولنه ده چې د مختلفو هېوادونو ترمنځ د همکاریو، فرهنګي تبادلې، او سیاسي اړیکو د پیاوړتیا لپاره جوړه شوې ده. دا سازمان د ۵۳ غړو هیوادونو یوه پراخه ټولګه ده چې په نړۍ کې د مختلفو تاریخونو، کلتورونو او اقتصادي حالتونو سره په ګډه فعالیت کوي. دوی د برتانوي امپراتورۍ د تاریخ یوه برخه ده او په اصطلاح له موزمبيق او کامرون هېوادونو ماسوا نور ټول هغه هېوادونه دي چې يو وخت پرې برتانيا راج کاوه . زموږ
متمرکزه ستراتيژې
متمرکزه ستراتیژي څه شي ده؟ متمرکزه ستراتیژي یوه ستراتیژیکه تګلاره ده چې یو شرکت یا سازمان په ځانګړي بازار یا صنعت تمرکز کوي. دا ستراتیژي له شرکت سره مرسته کوي چې خپلې سرچینې او وړتیاوې په ځانګړي بازار کې د پیرودونکو اړتیاو پوره کولو لپاره تمرکز وکړي او پدې توګه په هغه بازار کې قوي سیالي ولري. په بل عبارت متمرکزه ستراتیژي یوه داسې کړنلاره ده چې په هغې کې سازمان یا اداره خپل ټول ځواک، منابع، او پاملرنه پر یوې ځانګړې موخې یا فعالیت متمرکزه کوي. په دې ستراتیژي کې هڅه کیږي چې د یوې
د نړیوال نظم سازماني بنسټونه
(لومړۍ برخه) د لیکنو ددې سلسلې په پیل کې (د نړیوال نظم او افغانستان) تر سرلیک لاندې مقاله کې مو دا ذکر کړل چې نړیوال نظم درې رُکنه (ستونه) لري. یو یې د نړیوال نظم اخلاقي، ټولنیز او حقوقي بنسټونه (چوکاټونه)؛ بل یې سازماني بنسټونه او دریم یې په نړیوال ډګر کې د قوې (زور) بیلانس دی. ددې نظم د لومړي رکن په اړه مو په تیرو وروستیو دریو لیکنو کې د هغو د قاعدو، اصولو او نارمونو په اړه په کافي اندازه رڼاواچوله، بیلګې مو یې ذکر کړې او په ورته والي او بیلوالی مو یې خبرې وکړې. په دې برخه کې به د ن
د نړیوال نظم نورمونه
په مخکنیو دریو لیکنو (نړیوال نظم او افغانستان، نړیوال نظم په کومو قاعدو ولاړ دی او د نړیوال نظم اصول) کې مو د نړیوال نظم، د هغه د قواعدو او اصولو په اړه رڼا واچوله. په ننی لیکنه کې به د نړیوال نظم نورمونه توضیح کړو. ３. د نړیوال نظم نورمونه (Norms) داهغه قواعد دي چې په ټولنه کې د منل شويو او مشهورو ارزښتونو په توګه پیژندل کېږي، خو قانوني الزام نه لري. نورمونه د وخت په تېرېدو سره د هېوادونو په چلند کې رامنځته کېږي او د قوانینو په توګه عمل کوي. یا په بل عبارت: د نړیوال نظم نورمونه هغ
په افغانستان کې د وړيا روغتيايي خدماتونظريې او د وګړو د لګښتونو اندېښنې
په يوه جغرافيايي محدوده کې د يوې ټولنې د دولتي ادارې مسؤليت دی، چې خلکو ته د با کيفيته ژوند چاپېر برابر کړي، هر اړخيز ټولنيز خدمات وړاندي کړي، چې اتباع يې هوسا او صحي ژوند ولري او د فزيکي، روحي او پوهنيز ودې بشپړ امکانات ولري، چې د رواني، جسمي او ميکروبي ناروغيو مخنيوی وشي او د ناروغي په ترڅ کې د وړيا روغتيايي خدماتو روغتیايي بيمه ولري، چې د روغتيايي خدماتو د لګښتونو، د لوړ کيفيت، مصؤن او صحي ژوند تضمين يې وشي او په صحي چاپيريال کې ژوند وکړي. يو شمېر افغانان داسې انګېري، چې په افغانس
یحیی السنوار، صلاح الدین ایوبی معاصر بود، اما مسلمانان اورا تنها رها نمودند
مسلمانان سالها فریاد می زدند که ای الله، برای ما صلاح الدین دیگری بفرست، وهنگامیکه پروردگار صلاح الدین دیگری فرستاد، با کمال تأسف اورا تنها گذاشتند تا به تنهایی در برابر ملیشه های اشغالگر برزمد. البته شرائط و اوضاع که صلاح الدین ایوبی در آن به سر می برد، سخت تر و دشوار تر از شرایط که یحیی السنوار در آن قرار داشت نبود، زیرا مجاهدینی از عرب و عجم و ترک و کرد همه در اطراف صلاح الدین جمع شده بودند و او را از مصر به طرف فلسطین همراهی نمودند، اما یحی السنوار در گذرگاه رفح و در دو و یا سه کی
د افغانستان روغتيايي چارو ته لنډه کتنه
د افغانستان نننی عصري طبابت لږ ترلږه ۱۰۰ کاله مخکې پیل شوی دی. مګر کلاسيکې روغتيايي مرستې ډېرې پخوا پيل شوې وې، چې لږ تر لږه يوه زرنه مخکې په افغان خاوره کې داسې يو ستر شخص وزېږېد، چې د ننني طبابت بنسټ يې کېښود. هغه بل څوک نه وو، مګر ابو علي ابن سینا وو. په لاتين کې ورته (Avicena) وايي. د قانون الطب کتاب يې زر کاله پخوا وليکه، چې تر ۲،۵ ميليونه طبي اصطلاحات يې درلودل. که موږ د ابن سينا قانون الطب د (Herrison) د داخله ناروغيو له کتاب سره پرتله کړو، نو دا راپه ګوته کېږي، چې د «قانون الطب» مؤلف
دافغانستان د اقتصاد ظرفیت
د افغانستان د اقتصاد ظرفیت؛ کرنه، کوچني کاروبارونه او کلیوالي تشبثات (زموږ هغه قوی پوتانسیل چې بې استفادې پاتی دی) د اقتصاد پوهنځیو کې مو تیوریکي برخو کې ډېر ضروري مضامین ځای پرځای او مفردات مو ورته وسنجول. موږ لویو کنسرسیومونو، فراملیتی شرکتونو، دصنایعوغول او متکاثف صنعت باندې هم بحث پکې شامل کړ، دنن ورځې د لویو صنعتی هیوادو د پانګونې یادونه هم کوو، خو د دې بحثونو په پای کې به مې تل ویل چې موږ لاهم د خپل اقتصاد د په پښو درولو لپاره کليو(محلاتو) او لرې پرتو سیمو کې منابعو(بشري اوپنځیز
کلتوری خدمتونه
د افغانستان د تاریخ او بشری علومو ټولنې لنډه پېژندنه ( یوبل کلتوری خدمت) څو ورځې مخکې راقم الحروف د ملي کلتور، کلتوري خدماتو او تر دې هم مهمه داچې د کلتوری وروسته والي د اندېښنې په اړه لیکنه خپره کړه. ډېر معزز مشر او نامتو ملی شاعر او عالم لیکوال ښاغلي جهانی صاحب زما لیکنه وستایله او اشاره یې کړې وه چې دغو لیکنو ته دوام ورکړم، یعنې هغه لیکنه یې مختصره ګڼلې وه. راقم الحروف کلتوري وروسته والی تعریف کړ، خو د کلتوری خدماتو( Cultural Services) بحث باید وغځوو او دا هم باید ومومو چې ایا موږ
د میرعلي بازار کې د پاکستاني پوځ جنګي جنایت
پاکستاني پوځ د شمالي وزیرستان میرعلي بازار کې د فاسفورس ګولیو او بمونو کارولو سره جنګی جنایت ترسره کړي دی. د ترهګرۍ ضد جګړې تر پلمې لاندې پاکستاني پوځ د میرعلي بازار خاورې اېرې، تباه او برباد کړي. په دې برید کې اټکل تر دوسوو پورې څاروي ژوندي سوځیدلي دي. د څارویو منډیي، مارکیټونه او د مظلومو خلکو شخصي شتمني او سوداګرېزه مالونه د پنجابي پوځیانو د فاسفورس بمونو او ګولیو د اور په لمبو کې سوځیدلي دي. د دې برید له امله اوس د عامو خلکو کار وبار په مکمله توګه بند شوي دی، ځایې خلک بیا خپلو کورونو پرېښ
د بریا په لور د چین ولسي جمهوریت ۷۵ کلن مزل
د چین ولسي جمهوریت ۷۵ کلن مزل لیکوال : ازاد خبریال او د سیاسي چارو شنونکی اندېښمن ځاځی چین به سږ کال د چین د ولسي جمهوریت د جوړېدو د ۷۵ کالیزې شاهد وي. له نن نه شاوخوا ۷۵ کاله پخوا په ۱۹۴۹ کال کې د چین په کورنۍ جګړه کې د کمونېست ګوند تر بریا وروسته د چین د کمونیستګوند د وخت مشر ماو زه دونګ لخوا د
ولې لا هم افغانستان د امريکا لپاره مهم دی؟
افغانستان د خپل جیوپولیټیکي موقعیت افغانستان د منځنۍ او سویلي آسیا په منځ کې یو ستراتیژیک موقعیت لري، چې له چین، ایران، پاکستان او شوروي اتحاد له پخوانيو د منځني اسيا له هېوادونو (تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان ) سره ګډه پوله لري. دا موقعیت امریکا ته دا فرصت برابروي چې په سیمه کې خپل نفوذ وساتي او ستراتیژیک هدفونه تعقیب کړي. او د همدې هدف لپاره یې په ۲۰۰۱ کې يو سناريو د (سپتمبر ۱۱ ) په نامه جوړه کړه او غوښتل یې چې په افغانستان کې فزيکي حضور ولري د ۲۰۲۱ کال پورې یې چې یې ګټې په افغانستان کې خ
د پاکستان اټومي وسلو ګواښ
د پاکستان اټومي وسلې څومره خوندي دي:د پاکستان اټومي پروګرام ګواښ نړۍ اندېښمنه کړي ده. د ګاونډی هیواد هند سره د احتمالي هستوي جګړه پیل همدومره بالقوه وحشتناکه او ویرونکی ده، لکه دا پوښتنه چې د پاشلکیدونکي او له سقوط سره مخ پاکستان اټومي وسلې د ترهګرو لاسونو ته ورولویدونکي دي. د پاکستان اټومي وسلې د جګړې پټ خطر او پاکستاني پوځ کې د ترهګرپالو کدرونو شتون د خطر یوه بیساري سرچېنه ګڼل کیږي. د شمالي کوریا په پرتله د پاکستان د اټومي ګواښ ځښت ډی
راهِ عملی ایجاد (اتاق فکر)
در مقالهٔ قبلی تحت عنوان (اطاق فکر، د فکر خونه یا (Think Tank) یعنی چه؟) در مورد ماهیت، وضعیت حالیه و ضرورت ایجاد اطاق فکر بطور مختصر روشنی انداخته شد. بعد از بالاشدن این بحث در بین نهضت وحدت ملی و ترقی افغانستان، نهضت تفاهم برای صلح، بازسازی و دموکراسی درافغانستان و اجماع بزرگ ملی افغانستان و همچنان در صفحات انترنیتی و رسانه های جمعی علاقمندی های زیاد و نظریات شفاهی و تحریری مختلف ظهور کرد. در صفحهٔ انترنیتی واتسپ اجماع بزرگ ملی افغانستان، دانشمند ساعی و پشتکار- حامد نظری مسئول کمیسیون مطبوع
د شخص فعــل او د "وول" مصدر استری شکل
شخص یا کس، آدم او بشر یا پوهیالی او عقلمند انسان؛ شخص د یو چا یا یو څه محرک، ممثل او استازی دئ چې فعل هغه ته ربط او اړه لری. فعل د وينا عمده عنصر او جزء دئ. فعل تر ټولو مهم د جملې د معنی اصلي برخه ته ویل کیږی چې یو د ترسره شوي کار یا حالت ښکاره کوي او پیغام لیږدونکی دئ. هر فعل په ټول حالاتو کې، یو ثابت جزء لري چې د فعل اصلي معنی په ځان کې ښیې او د ريښي په نامه ياديږي، د فعل ريښه، حال او ماضي ریښې له بدلون وروسته د نېول شوی زمان، عدد او شخص د ژبپوهنې ځانګړو اصولو په رعایت د تصریف وړ دئ. لکه:
د اروپایي ټولنې غړو هیوادونو د طالبانو حکومت د احتمالي په رسمیت پېژندنې په اړه بحثونه پیل کړي
د نړیوالو قوانینو له مخې د طالبانو حکومت په رسمیت نه پېژندنه حقوقي ستونزې:د دوسوو کلونو راهېسې له کله نه چې ملي دولتونه رامنځته شوي دي، د حکومتونو په رسمیت پیژندني او په رسمیت نه پیژندني د څرنګوالي په اړه د نړیوالو قوانیونو حقوق پوهانو ترمنځ تاوده بحثونو روان دي. پر پوهنتوني کچ د حکومتونو رسمیت پیژندلو په اړه د حقوقو پوهنځیو کې ډیر لږ بحثونه ترسره کیږي، که څه هم دا موضوع د خورا لوړ اهمیت څخه برخمنه ده. خو د دې پر ځاې ډیر بحثونه د دولت د
د کارمندانو ډسپلین څه شی دی؟ (تعریف، ډولونه، لاملونه، د جوړولو اهمیت)
د کارمندانو ډسپلین څه شی دی؟ انضباط په دې معنی دی چې یو منظم چلند چې د انفرادي، ټیم غړو او ډلو لخوا په یوه سازمان / اداره کې تعقیب شي ترڅو وروستي اهدافو ته ورسیږي. دا د هرې ادارې لپاره اړینه ده چې د همغږي صنعتي اړیکو ساتلو لپاره د ځینو اصولو او مقرراتو پیروي کولو یا د مناسب طرزالعمل تعقیب ته اړتیا رامینځته کیږي. دا به د یوې ادارې سره مرسته وکړي چې وده وکړي. د انضباطي پروسې هدف دا دی چې سازماني غړي / کارمندان د سازماني اهدافو ترلاسه کولو لپاره د ټیم په توګه یوځای کار کوي. ډسپلین څه
اطاق فکر، د فکر خونه یا (Think Tank) یعنی چه؟
در بین گروه های سیاسی، اجتماعی، علمی و اقتصادی، بالخصوص در نسل جوان موضوع ساختن و سازماندهی (اطاق های فکر) مروج گردیده است که بعضی از برخاستگان تازه کار با درک ماهیت تاریخی، روش فعالیت و ساحهٔ موثریت آن وقوف لازمی ندارد. امید است معلومات شتابندهٔ زیرین در امور عملی ممد دست اندرکاران شود. در طول تاریخ بشر و حتی قبل از میلاد تجمع گروه های تخصصی برای تحلیل مسائل و تقدیم پیشنهادات و راه حل های مشکلات به رهبران سیاسی و نظامی وجود داشته است. فلاسفهٔ شهیر یونان باستان مانند افلاطون و ارستو برای
د دولت او وګړو ترمنځ د ټولنیز تړون ارزښت
د یوه هیواد اغیزمنه پرمختیا د دولت او وګړو یا ولس ترمنځ له یوه پیاوړي تړون یا قرارداد سره اړیکه لري. هیڅ هیواد له سولې، امنیت او ثبات پرته وده نه شي کولای او پرمخ نه شي تللای. په یوه هیواد کې د پرمختیا د ممکن کولو لپاره له یوې خوا یوه داسی فعال دولت او بنسټونو ته اړتیا ده چې، د امنیت ټینګښت، د بشري حقونو ورکړې او ولسواکۍ ته ژمن وي او له بلې خوا یو داسی ویښ، لوستي، فعال او وطنپال ولس یا ټولنه په کار ده چې، د هیواد په پرمختګ کې رول ولوبوي. دولتونه د خپل هیواد د پولو او ځمکنۍ بشپړتیا
د شخص فعــل او د "وول" مصدر استری شکل
شخص یا کس، آدم او بشر یا پوهیالی او عقلمند انسان؛ شخص د یو چا یا یو څه محرک، مسبب، ممثل او استازی دئ چې فعل هغه ته ربط او اړه لری نسبت ورکوی. فعل د وينا عمده عنصر او جزء دئ. فعل تر ټولو مهم د جملې د معنی اصلي برخه ته ویل کیږی چې یو د ترسره شوي کار یا حالت ښکاره کوي او پیغام لیږدونکی دئ. هر فعل په ټول حالاتو کې، یو ثابت جزء لري چې د فعل اصلي معنی په ځان کې ښیې او د ريښي په نامه ياديږي، د فعل ريښه، حال او ماضي ریښې له بدلون وروسته د نېول شوی زمان، عدد او شخص د ژبپوهنې ځانګړو اصولو په رعایت د تص
بریکس سره د افغانستان اړیکې: چیلنجونه او ګټې!
که څه هم افغانستان په مستقیم ډول د بریکس سازمان غړی هېواد نه دی، خو د هېواد جغرافياوي او ستراتيژيک موقعيت ته په کتلو په دې سازمان کې د افغانستان غړيتوب د نړيوالې همکارۍ او اقتصادي پرمختګ په برخه کې د هېواد په ګټه تمامیدلی شي. بريکس (BRICS) يو نړيوال سازمان دی چې د نړۍ پنځه مهمو هېوادونو: برازیل، روسیه، هند، چین، او سويلي افریقا لخوا یې بنسټ ايښودل شوی دی چې د نړيوالې همکارۍ، اقتصادي پرمختګ، او سياسي استحکام د پیاوړتیا په موخه رامنځته شوی دی. د بريکس هېوادونه د نړۍ په کچه د اقتصاد په ډ
د چین متحرکه اقتصادي وده او له افغانستان سره یې د اړیکو نوی باب
د چین متحرکه اقتصادي وده او له افغانستان سره یې د اړیکو نوی باب لیکوال:ازاد خبریال اندیښمن ځاځی چین په اوسنۍ نړۍ کې یو له هغو هېوادونو دی،چې اقتصادي وده یې ورځ تر بلې د پرمختګ په حال کې ده.چين په ۱۹۷۸م کال کې د اصلاحاتو او ورخلاصون ګټوره ستراتیژي پیل کړه، چې په تېرو ۴۶ کلونو کې یې چين له يوه بېوزله او وروسته پاتې هېواده، د نړۍ پر دويم لوی اقتصادي ځواک بدل کړی دی.د چین دغه اقتصادي ودې نه یوازې چین ته ګټوره تمامه شوې، بلک
پښتنې قبیلې وپیژنی ۹۳۱ -ناصر )ناصري ، نا صران ،نا صریان)
نا صر چې په ناصری اوناصریانو سره هم شهرت لري له آره غلجي پښتانه دي چې ددې قبیلې دنسب شجره دخپل مشر نیکه نا صر ته رسیږي اوله همدې کبله دوی هم دخپل نیکه دنامه له کبله په ناصروسره یادیږي. داسې تاریخي روایتونه شتون لري چې دناصرمیرمنه دکسی غره دشیړانیو له قبیلې نه وه او پخپله ناصرهند ته ولاړ او هلته په یوه جګړه کې ووژل شو او مزاریې دهنددپنجاب دجلندر په ښار کې دی. ویل کیږي چې نا صر او هو تک د درخي زامن ، دبارو لمسیان او او دتوران کړو سیان دي او دواړه سره ورونه ول ، خو ځینې نا صر ان دا ادعا نه م
د چین کمونېست ګوند(CPC) ۱۰۳ کلن شو
د چین کمونېست ګوند(CPC) ۱۰۳ کلن شو لیکوال: ازاد خبریال او سیاسی شنونکی اندیښمن ځاځی د چین کمونیسټ ګوند د ۲۰۲۴زیږدیز کال د جون په لومړۍ نېټه ۱۰۳ کلن شو.له نن څخه شاوخوا ۱۰۳ کاله وړاندې په ۱۹۲۱ زیږدیز کال کې د چین د کمونست ګوند بنسټ کېښودل شو او په چین کې یې د چینایانو د هوساینې او چین د پرمختګ لپاره مبارزه پیل کړه . دا ګوند په ۱۹۴۹ زیږدیز کال کې واک ته ورسېد او شاوخوا ۷۵ کاله کیږي چې د چین د واک واګې یې په لاس کې دي . د چین کمونېست ګوند دغه هېواد په اوسني عصر کې د نړۍ پر یو
افغانستان د نړۍ هېپیانو جنت او کابل د هېپي ملنګانو مکه (دویمه او ورستۍ برخه)
د هېپیانو افسانوي مسیر د افغان محاصر تاریخ یو هېر شوي څپرکۍ د هېپې توري ایټمنولوجي او هېپیان څوک وود هېپي کلمې مانا یا د هېپي اصطلاح د انګلیسي کلمې „Hip“ هپ „ Hipster“ ٬٬ Hippie ٬٬ څخه اخیستل شوي ده. پښتو ژبې ته غوره ژباړه د نننۍ عصر یا ٬٬ معاصر ٬٬ یا د فعل صفت په بڼه کې ٬٬عاقل هوښیار٬٬ په مانا په ښه توګه ژباړل کیدلي شي. خو په اصل کې دغه اصطلاح په افریقایي امریکایې جاز موزیک ن
