ېا د و نه : د ا ډېر پخوا نی رېواج ده چی ده غز نی ـ پکتېا ـ پکتکا ـ زابل، ا و هېلمند ـ په و ېلا ېتونو کی تر سره کېږی .
نو هېله ده که څوک له فال سره څه مخالفت لری له ما څخه بد ونه منی ، زه ده پښتنو مېرمنو رواجونه پري لېکه کوم .
×»×»×»×»×»×»×»×»×»×»×
هر کال چی دی روزی نيکه او مبارکه مياست را ځی پنځه لس ورځی مخته چی دی برات دی مياستی پنځه لسم شپی او روځی تيرې شي ، د برات په ښه شپه د سيمو اوکليو پښتانه خلک يی په ډيرو درنو مراسمو لمانځی.
دورځې لخوا پيغلی نجونې د شپی د مراسمو لپاره يو کور معلومه وی چی د هغه کور نارينه يا په سفر تللی يی او يا دی ميرمن په وينا له کور څخه په هم دی خاطر کوم بل ځای ته ولاړشی. په کور کی نجنکی فالونه کوی نو پيغلی خپل ځانوته بندوبس کوی. ماښام دی ډوډی له خوړلو وروسته پيغلی اونجنی هغه کورته ورځی چی دی ورځی يی معلوم کړی وی . ښه ميله جوړوی . ټوکی ، خنداګانی ، اتڼ ، او سندری وايی . سی د شپي ۱۲ بجی شی يوه نجلی راولی چی عمر يی دی ۲ ا و ۱۹ کالوتر مينځ يی . هغی نجلی ته غسل ورکوی او په ښکلی سالو کښی پټه وی . دی نجلی ته د فالونو نا وکی وايئ . هغه نجلی خبری نکوی . سترګی پټی نسی . پيغلی ېو مڼګی او ېا ېوه بوکه له اوبو څخه ډکوی . هره ښځه په هغه منګی ېا بوکه ته هره ېوه خپل فالونه وراچوی . فعا لونه لکه بنګړی ، لښتی ، تسپی ، ګوتی ، نتکی ، ا و نورهمداسي شېان . د مثال په توګه دپلارتسبیح، دمور غاړکۍ، خپل بنګړی ، دی ورورلښتې په هم دا را ز د هر خپل ملګری ا و ېا د هر چا لپاره ور اچوی تر څو منګی ډک شی. وروسته منګی او ېا ېوه بوکه د سالووالی ناوکی تر څنګ پټ کېږدی ېوه پېغله ېی مخی ته کښېنی اونوری ورسره هم راټولی وی. پېغلی فالونه داسی واېی لکه سندر ی چی په ناوی وا ېی. ېو فال دی ښه بخت واې . ېو فال دی بد بخت واېی. تر څنګ نا سته پېغله ورته واېی چی خوری فال راکاږه . نجلی په پټو سترګومنګی ته لاس ور ښکته کوی ېوشی راکاږی دا ېی نه ګوري چی د چا دا لاندی فالونه وګوری په هم دی ډول دی .
«»«»« د برات د شپی فالونه او معنا ګاني »«»«
ښی شپی خوږی شپی
نن شپه د شو برات ده
خدای ج به خوږ او خوشحاله ژوند ورکړی . غم به ډېر کم وېنی ښه برخه خدای ج ورکړی.
پورئ اوری کلی
په لامباتو سره ولی
واېی له کورنو او له همساېه ګانو سره به همېشه خوشحاله وی خفګان به ترنه لری شی.
پوری ووری کلی
په ډبرو سره ولی
همېشه به کورنی جنجالونه لری. له دوستا نو سره به خفګا ن کوی. چی ښه کړی په بدو به بدلېږی .
دی کلا له شا رشکه ده
بی له بارانه زرغونه د ه
دا فال دی ډېر سنګېن ا و صبرناک انسان لپا ره راخېزی. د خوشهالی غږبه پی وشی.
پالېز شو درګی درګی
پشی ګوری زړی سترګی
ټول خلق به پی زالمان شی. دی خدای ج په دربا ر کی به غاجزه شی خپله برخه به ېی نور ېووسی.
اسمان سو دړی وړی
ترئ راولوېدی ده سرو زرو لکڼی
دا دی ښو ا و نېکو اولا د و مور ېا پلا ر به شی. ارام ژوند به مومی.
انګور په انګور سور شو
پاچا له تخته ولوېد ه نسکور شو
لښکر ېی هم ور پسی خپور شوو
ډېر د نېا ېی تاوا ن به ومومی ا و ار مانی به پاته شی.
دی پاکو اوبو ډنډ
پېغمبر پکښی ولاړ دی
سور ماّهی تا ر ېی لنګ
د ا فال به دی ډېر دېن دا ره ا و رېښتا ګوی انسا ته را وخېزی.
تر خو لې دی سر وتلی
ېا به ځان وخوری ېا کلی
دنېا دا ره سخت ا و حرسناکه انسا ن به ېی. خېر او خېرات به نکوی.
دا تور غوېې د ر خلاس کړه
دا کور له بلا خلا س کړه
له خپل کور څخه به په لری سفر ولاړ شی . هغه څوک چی تری نه په عزاب وی ، هغه به خوشحا له شی.
دی خونی تير د ر ز يږ ی
مرغلری تير توی يږ ی
هر څوک به يی سيفت کوی . ا و مجلس به يی دی هر چا خوښد ډيرو لور ګا نو پلار به شی
له کی را غله خر لنډ ه
يوه پا ېڅه ا وږده بله يی لنډ ه
هميشه به سر ګر د ا نه وی منډ ي به وهی . خو خپله کور نی به ترينه خفه وی دی
کو ر خفګان به يي لا ډير شی
نه می زغ سته اونه سسپار
روزی راکړی په قرا ر
دا سړی به کار نلری خو خدای ج به هر څه په صبر ورکړی .
پشئ واو ښته باغچی ته
دی غم تلکه يی ولو يده پښی ته
د يو چا نه به غلا وکړی يا به د چا په لور مين شی ا رمان به يی هم پوره شې. خو ښه کلک به هم ووهلشی.
شين ز ر غون با لښت
دی مکی په لاري رغښت
هر وخت به حج ته روا ن وی ا و تجا رت به يی هم له َعر با نو سر ه وی. د ښه زوی پلار به شی.
په ونه پسی لری
پشی ځا ن ور ته خوړلی
هر څه شی چی يی ډير خوښ وی خو په لاس به نه ورځی .ېعنی، همشه به ا رمان جن وی . په خيلاف نفر به استفا د ه ترينه کوی. دی به ځوريږی.
دی زيړی غوا ميرمنی
چی غواته و لاړږی دور دی اوری له لمنی
چی هر څومره بی کا ره ښځه وی بخت بيی ښه وی ا و ستړی به نوی. په قيسمت کی به
يی ډيره ما لدا ری شی.
له کته راغله ګاوميښه
په شنه لښتی سوه پيښه
که نجلی يا هلک وی خداي ج به ډېر ښه قسمت ورکړی. يَعنی، خوښ به شی.
و زه او نينی و زه
له کوزی او به چښه ستر ګی دی وزه
هميشه به دی تر احسان لا ندی شی خپل ا ختيا ربه له لا څخه ورکړی.
په ا سمان کی نری لار
فر شتی شوی پری کتار
هر چېري چه وې ، له ښو او پا کو خلګو سره به ېي کا ر وی. له بدکارو خلکو څخه به ساتلۍ وي.
دی جمعا ت خواته و لا ړ يی
لر ګی دی په سر وخو ړ کور ته و لا ړ ی
د بل چا په ځا ی به سخت وو هل شی - او نا حقه به خلګ جنجال ورسره وکړی
تر کنډو واوړه راواړه
د کنا وېز لستو ڼي ډک له ګلو راوړه
که د پيغلی دا فال را وخيزی نو داسی خواښی به يی په قسمت شی چی ټوله ورځ به
د خلګو کورو ته ځی چی راشی ښکنځلی به ورته کوی.
د بد فال مثال:
را وخته سپږمی - له شا غږ د ترږ می
ما لاس په تور پېکی کړ - ابته ولاړی ځوانی
که د پېغلی دا فال را وخېزی په سپېن ږېري سړې به واده شی - او ېا به مړه شې – او د نورو لپا ره هم ښه نده.
وا چويی فعا لونه
خدايه ټنګ کړی مقا مونه
الله (ج) به تاج او تخت او ښه بخت ور په قسمت کړی .
دا اخيرنی فال ده چی د هر چا فال پاته وی نو يی
د هغه ښه فال وايي او دا ډي ر ښه ده. دا يوه دعا غوندي ده.
وايي چی ښه فالونه د خداۍ (ج) ريښتا کړی ده.
