محبوبه سراج: که د سولې نوبل جايزه واخلم دا به د ټولو افغان مېرمنو د مبارزې پايله وي
د اوسلو د سولې څېړنیز انستیتیوت د افغان ښځو د حقونو د فعالې محبوبه سراج او د ایران د بشري حقونو د فعالې نرګس محمدي نومونه د نوبل د سولې د جایزې د کاندیدانو د نوملړ په سر کې راوستي دي. افغانستان په ځانګړي ډول د نړۍ یوازینی هېواد دی چې ښځې او نجونې د کار او تعلیم له حقه پهکې محروم دي. له همدې کبله په داسې هېوادونو کې د ښځو د حقونو لپاره مبارزه مهمه ګڼل کېږي. په اوسلو کې د سولې د څېړنیز انستیتیوت مشر هینریک اوردل (Henrik Urdal) هم دې موضوع ته په اشارې ویلي، په افغانستان او ایران کې استبدادي حکومتونو په تېر یو کال کې د ښځو حقونه تر پښو لاندې کړي، په افغانستان کې طالبانو نجونې له پوهنتوني زدهکړو منع کړي او په ایران کې د جنسیتي برابرۍ لپاره مظاهره چیانو ته د اعدام سزاوې ورکړل شوي دي. محبوبې سراج د اوسلو د سولې د څېړنیز انستیتیوت له لوري د نوبل د سولې جایزې ته د کاندیدو په اړه ازادي راډیو ته وویل، خوشاله ده چې له دې سره یوه ایرانۍ مېرمن هم کاندیده ده ځکه چې، په دواړو هېوادونو کې د ښځو د حقونو موضوع مطرح ده او د دواړو هېوادونو د ښځو د حقونو موضوع د دنیاوالو پام ځان ته اړولی دی. نوموړې وويل: "دا موضوع زما لپاره ډېره مهمه ده، که خدای وکړل او زه جایزه وګټم او موږ دواړه جایزه ترلاسه کړو، دا به زما او د افغانستان لپاره یو لوی ویاړ وي ځکه چې دا به د افغان ښځو د هغو ټولو قربانیو او زحمتونو نتیجه وي. د هغو نجونو او ښځو د مبارزو چې واټونو ته راووتې، د هغو کسانو چې غږ یې اوچت کړ، د هغو کسانو چې ژوند یې په دې لاره کې وبایله، د هغو کسانو چې بندیان شول، د هغو کسانو چې وکړول شول، د دوی ټولو د هلوځلو نتیجه به وي." د سولې د څېړنیز انستیتیوت مشر ښاغلی اوردل وايي، د محبوبې سراج نوم یې د کاندیدانو د لېست په سر کې د دې لپاره راوستی چې هغې په افغانستان کې د ښځو د کار او زدهکړو په ګډون د حقونو او د افغانستان په سیاست کې د ښځو د ګډون د حق لپاره هلې ځلې کړي دي. ۷۴ کلنه محبوبه سراج له اوږدې جلاوطنۍ وروسته په ۲۰۰۳ م کال افغانستان ته بېرته لاړه او لا هم په خپل هېواد کې اوسي. د اوسلو د سولې څېړنیز انستیتیوت پر خپله وېبپاڼه د محبوبه سراج په اړه کښلي چې، هغې له ۲۶ کلونو وروسته خپل هېواد ته له ستنېدو وروسته د ماشومانو د روغتیا او زدهکړو لپاره د هلوځلو ترڅنګ د فساد پر ضد او د کورنیو ناخوالو د قربانیانو د ملاتړ لپاره هلې ځلې وکړې. دې همدا راز د افغان ښځو غیر انتفاعي مؤسسه او د سولې په جرګه کې د ښځو د ګډون لپاره یې د سولې او پیوستون څېړنیز سازمان ایجاد کړی دی.
په پېښور کې د خونړي برید د څرنګوالي په اړه شکونه
د پاکستان په خیبر پښتونخوا ایالت کې پر یوه جومات له برید درې ورځې وروسته، د دغه برید د څرنګوالي په اړه شکونه په ډېرېدو دي. په دې راپور کې صفي الله ستانکزي همدې موضوع ته پام کړی او د دغه برید په اړه چې تر سلو زیات کسان په کې ووژل شول، وروستي جزییات راټول کړي.
د امریکا د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو له کمېټې د الهان عمر د اېستلو طرحه تائید کړه
د امریکا د متحدو ایالتونو د استازو د خونې غړو د بهرنیو اړیکو د کمېټې څخه د دموکرات ګوند د مسلمانې غړې الهان عمر د اېستلو په طرحې رایه ورکړه او طرحه یې ومنله.
ستاسې غږ
ستاسې غږ خپرونه کې د امریکا غږ د اشنا رادیو اوریدونکي په مستقیمه توګه له مونږ سره اړیکه نیسي او د خپرونې د چلوونکو او اوریدونکو سره خپل نظر، اندیښنې او شکایتونه شریکوي. دا خپرونه په ژوندۍ بڼه د افغانستان په وخت د شپې د ۱۰:۰۰ تر ۱۰:۳۰ بجو پورې خپریږي. د تماس شمیره: ۳۱۳۶-۶۱۹-۲۰۲-۰۰۱
د بریتانیا د دفاع وزیر اوکراین ته د جنګي الوتکو د ورکولو احتمال رد نه کړ
د بریتانیا د دفاع وزیر بن والاس نن پنجشنبه فبروري دویمه (سلواغې ۱۳) اوکراین ته د جنګي جټ الوتکو د ورکولو احتمال رد نکړ خو ویې ویل چې دا مرسته به له روسیې سره په جګړې کې کومه «جادويي امسا» نه وي.
نن او وضعیت
د نن او وضعیت په خپرونه کې د افغانستان د ټولنیز او فرهنګي وضعیت ارزونه ددې خپرونې له میلمنو څخه اورئ. دغه خپرونه هره شپه د ٩:۳۰ تر ۱۰:۰۰ پورې په ژوندۍ بڼه ستاسې غږ د اشنا رادیو د څپو او د امریکا غږ د سپوږمکۍ او ډیجیټلي خپرونو له لارې خپروي.
سپینې خبرې
د سپینې خبرې په خپرونه کې په افغانستان، سیمه او نړۍ کې د ورځنیو پیښو په اړه د نظر د خاوندانو او څیړونکو تاوده بحثونه تعقیب کړئ. دا خپرونه په ګډه په پښتو او دري ژبو هره شپه د افغانستان په وخت د ۸:۰۰ تر ۹:۰۰ پورې په رادیو اشنا او د امریکاغږ په سپوږمکۍ او ډیجیټلي خپرونو کې وړاندې کیږي.
افغان ښځينه قاضيانو او قانون پوهانو چې د جمهوريت سېمبول منل کېدې په سپېن کې پناه موندلې
واشنګټن - د ميډرېډ ښار په يو لوبغالي کې پخوانۍ افغانه پراسيکيوټر عبيده شرر خپل زوی په ټال ځنګوي خو مطمينه ده چې د طالبانو د واک نيولو وروستو هغه د افغانستان نه وتښتېدله او په سپېن کې يې سر پناه موندلې. اغلې شرر د نولس نورو پراسيکيوټرانو سره ميډرېډ ته تللې او په دغه هېواد کې یې سياسي پناه موندلې څوک چې په پاکستان کې نزدې يو کال بې اسرې ناسته وه ځکه په ياد هېواد کې ورته د کډوالۍ اسناد نه ورکول کېده. هغې ته ځان په دې بد ښکاري چې پخپله خوشحاله ده خو د وطن نورې ښځې يې کړيږي. شرر وايي “اکثريت افغانې ښځې او جينکۍ حق نه لري چې تعليم وکړي لا په ټولنه کې مقام ولري. ښځې سينګار ځايونو ته نه شي تللی. زه نه شم خوشحالېدلی”. په افغانستان کې ټولې ازادۍ يو دم ختمې شوې د کله نه چې طالبانو واک ونيولو او د خپلې خوښې سخت دريځه اسلام يې په ټولنه وروتپلو. طالبانو اکثريت ښځې کارمندانې د روزګار کولو نه منع کړي او تېر کال يې په ښځو او جينکو د سکول او پوهنتون ويلو بندېز لګولی. د شرر او د هغې د همکارانو کار په افغانستان کې خطرناک وو ځکه ښځينه ججانې او پراسيکيوټرانې په دومداره توګه ګواښلې کېدلې او په دې په نخښه وې چې هغوی د سړو خلاف مقدمې کولې څوک چې په جنسي تېريو او جرمونو او مرګونو کې ککړ وو. هغه د 32 ښځو قاضيانو او سرکاري وکيلانو نه يوه وه چا چې افغانستان پرېښود او بيا په پاکستان کې د يو کال پورې بنده پاتې شوه. يوه بله سرکاري وکيله چې خپل پوره نوم د دې ويرې نه ښيي چې پېژندګلو به يې ژوند ته خطر پېښ کړي او يواځې په ايس ايم ځان پېژندل غواړي په ښځو او ماشومانو د تشدد د قانون ماهره ده او وايي: “زه په خپل ولايت کې يواځينۍ پراسيکيوټره وم. ما ته طالبانو او په جرمونو کې ککړو خلکو دړکې راکولې څوک چې ما جېل ته لېږلي وو”. خو اوس هغه او د هغې کورنۍ په سپېن کې ده او ډېرې افغانانې وايي غربي نړۍ او تنظيمونو دوی بې اسرې پرېښودلې. ايګنيشيو روډريګويز چې يو اسپانوي قانون پوه او د څوارلس قانون پوهانو د ټولګي مشر دی چې د دې افغانانو ښځو وکالت کوي وايي دا افغانانې د جمهوريت د کاميابۍ څېره وه خو چا پرې نه ښودلې. یادونه:- د دې رپوټ معلومات له رویټرز خبري ایجنسۍاخیستل شوي دي.
پاکستان: په جومات کې ځانمرګي بریدګر د پولیسو لباس اغوستی و
په پاکستان کې مقامات وايي چې د پولیسو په یو مرکز کې دننه جومات کې ځانمرګي بریدګر د پولیسو په یونیفورم [لباس] کې و او په موټر سایکل باندې یې ځان دغه ځای ته رسولی و.
چارسده:پولیسو سره نښتو کې څلور وسله وال وژل شوي دي
پولیس وایي د چارسدې په «نسته» اؤ «پړانګو» سیمه کې پولیسو سره په نښتو کې څلور وسله وال ورانکاري وژل شوي اؤ یو تن بل نیول شوی دی. د زیارت- پنجشنبې په ورځ دچارسدې د ضلعي پولیسو ویاند ښاغلي صفي جان رسنیو په لیږلي بیان کې ویلي دچارسدې دنستې په ګوجر اباد سیمه کې پولیسو دشکمنو کسانو د شتون اطلاع ترلاسه کړې وه اؤ کله چې پولیس دهغوي نیولو پیسې سیمې ته ورسیدل نو شکمنو کسانو پرې ناتاره ډرې پیل کړې. هغه ویلي په دغه مهال پولیسو هم په ورانکارو ډزې کړي اؤ کله چې له ډزو وروسته پولیسو د لټونې عملیات وکړل نو د دریوؤ کسانو مړي ورته په لاس ورغلل. هغه وایي د ورانکارو نه پولیسو ته خودکارې وسلې هم په لاس ورغلي دي. په عین حال دچارسدې پولیس وایي په دپړانګو پولیس تاڼې په شابړه سیمه کې یې هم د وسله والو سره نښته شوې چې پکې یو وسله وال وژل شوی اؤ دیاسر په نوم بل تن نیول شوی دی. پولیس وایي د وسله والو په ډزو کې دپولیسو موبایل هم زیان رسیدلی رسیدلی خو پولیسو ته پکې کومه مرګ ژوبله نه ده اوښتې. دچارسدې دپولیسو مشر یا ډي پي او سهیل خالد پخپل بیان کې ویلي دچارسدې پولیس د ترهګرو اؤ هر رقم ورانکارۍ په وړاندې چمتو اؤ بیدار ویښ ولاړ دي اؤ هیچاته فرصت ورنه کړي چې د ولس د سرومال ته زیان ورسوي. دا په داسې حال کې ده چې په دې وروستیو کې په خیبر پښتونخوا صوبه کې په پولیسو بریدونه چټک شوي اؤ د دوشنبې یا ګل په ورځ هم دپېښور پولیس لاین جومات کې په ترسره شوي یو ځانمرګي برید کې 102 کسان وژل شوي اؤ تر 200 زیات نور ژوبل شوي چې زیاتره پکې پولیس دي. د امنیتي چارو څېړنيزې ادارې پاکستان انسټیټیوټ فار کنفلکټ اېنډ سيکورټي سټډيز په خپل مياشتني رپورټ کې وېلي چي د سږني کال د جنورۍ مياشت د کال 2018م د جولایي د مياشتې را په دې خوا تر ټولو زیاته خونړۍ پاتې شوې ده او د راپور تر مخه تېره میاشت په ټول هېواد کې شوو 44 ترهګریزو حملو کې 134 کسان وژل شوي دي چې تر ټولو زیاته شمېره پکې د پولیسو ده.
د اشنا د پنجشنبې خبري خپرونه
د اشنا په خبري خپرونو کې د شنبې څخه تر پنجشنبې پورې د افغانستان، سیمې او نړۍ تازه خبرونه، او د ټولې نړۍ څخه په زړه پورې او معلوماتي رپوټونه، د مسولینو او کارپوهانو مرکې، ستاسې غږ او نور مطالب لیدلی شی.
د پروفیسر ارمان لوڼي څلورم تلين لمانځل شوی،کورنۍ یې وايي لا هم ورسره انصاف نه دی شوی
په مبینه توګه د پولیسو په تشدد د پښتون ژغورنې غورځنګ د وژل شوي فعال پروفيسر محمد ابراهيم ارمان لوڼي د څلورم تلين په مناسبت د کوټې په ګډون د بلوچستان په بېلا بېلو سيمو کې لمانځغونډې جوړې شوې دي، د ارواښاد لوڼي کورنۍ اؤ ټولنیز فعالان وایي د ارمان لوڼي سره تر اوسه انصاف نه دی شوی. د لوڼي د تلین په اړه په قلعه سيف الله ښار کې د پښتو مترقي ليکوال تنظيم له لوري د راجوړې شوې غونډې تابيا کوونکي او د ارمان لوڼي سياسي او ادبي ملګري محب الله شيراز ډيوه ته وويل ، د دې غونډې مقصد د ارمان فکر ژوندی او تاند ساتل دي۔ " ارمان د پښتانه پر وطن د روانې نا امنۍ د مخ نيوي او د پښتنو افغانانو د يو والي ارمان درلود او په هم دې لاره کې يې عملي کار کاوه او هغه په خپل مرګ هم ثابته کړه او پر وطن يې خپله ککرۍ ورکړه" د2019م د فرورۍ پر دويمه د پښتون ژغورنې غورځنګ د مرکزي کمېټۍ غړي پروفېسر ارمان لوڼي د مرګ پېښه د بلوچستان په پښتني سيمه لورالايي کې رامنځ ته شوې وه- محب الله شيراز وايي چې په هغه ورځ دوی د ارمان لوڼي په مشرۍ کې د پښتون ژغورنې غورځنګ تر نظارت لاندې احتجاج کړی و او له احتجاج ختمېدو وروسته پوليسو ارمان لوڼۍ د ګرفتارۍ پر وخت د ټوپکو په کنداغونو وواهه او هغه بې هوشه شو چې بيا يې د روغتون په لار کې ساه ورکړه- هغه وخت پښتون ژغورنې غورځنګ او د ارمان کورنۍ تور پورې کړی و چې دا يو منظمه قتل دی او پوليس يې پکې تورن کړی و خو د بلوچستان د هغه وخت حکومتي چارواکو او پوليس دا تورونه رد کړي وؤ او ويلي یې وؤ چې د ارمان په پوسټ مارټم رپورټ کې د تشدد ثبوت په لاس نه دی ورغلی- د هغه وخت وزير اعلا جام کمال ويلي وو چې د ارمان لوڼي کورنۍ ته به ضرور انصاف ورکول کېږي- د ارمان لوڼي خور او د هغه سياسي ځایناستې وړانګه لوڼۍ وايي د مشر ورور ، ملګري او د کور د يو مشر په حېث د ارمان تشه هره ورځ ور محسوسېده خو په خبره يې چې دی که نشته فکر او لاره يې ورسره ده او دوی هم پر هغه لار روان دي، " ارمان د قول او فعل سړی و، هغه د پښتنو او افغانانو د يووالي او خپل اختيار ارمان درلود،هغه په دې مبارزه کې د نر او ښځې دواړو په ګډه سره د برخې اخيستلو عملي کار کولو، او پر هم دې لاره يې سر وشيندلو، د هغه هم دغه فکر اوس ډېر خور شوی، د نن قلعه سيف الله غونډه يې ښه مثال دی چې په دې غونډه کې په ګڼ شمېر ښځينه له نارينه و سره په لومړي قطار کې ناستې دي" وړانګه لوڼۍ وايي چې کله په 2022 کې د ارمان د وژنې په پېښه کې تورن پوليس چارواکو ته د عدالت له لوري دنيولو له مخه ضمانت ورکول شو نو له هغې وروسته د دوی کورنۍ او پښتون ژغورنې غورځنګ دا باور نور هم پوخ شو چې انصاف نه ورته ورکول کېږي ځکه يې په اسلام اباد کې د پي ټي ايم له مشر منظور پښتون سره په ګډه خبري کانفرنس وکړ او وي ويل: " له رياست څخه د انصاف راکولو نوره تمه نه لرو او موږ دا قضيه د پښتون اولس عدالت ته پرېږدو" د ارمان لوڼي د وژنې د کېس اورونه د لورالايي په ضلعي عدالت سيشن کوﺭټ لوﺭالايي کې روانه ده- د اﺭمان لوڼي د کېس وکيل ظريف خان وي او اې ډيوه ته وويل، "د ارمان د وژنې د پېښې "درې چشم ديد ګواهانو" خپل بيانونونه په عدالت کې ورکړي دي او د ځينو نورو بيانونه پاته دي: "کومو دﺭو چې بيانونه وﺭکړي هغوی و عدالت ته وويل چی دوی په خپله وليده چې د ايس ايس په په ګډون د پوليس سرتېرو ارمان په د ټوپکو په کونداغونه وډباوه"- د وکيل په وينا د ارمان لوڼي په وژنه تورن د هغه وخت د لورالايي د پوليسو ايس پي عطاولرحمان ته عدالت بېل بېفور اريست ورکړی خو دوی و عدالت ته درخواست ورکړی چې د هغه ضمانت ځکه نشي کېدای چې تر اوسه د چشم ديد يا عيني ګواهانو پوره بيانونه ندي ثبت شوي، " زموږ د درخواست اورونه پر 6م فروري وه خو د عدالتونو چهټيانې يوه اونۍ نورې وغځېدې ځکه دا پېشې وځنډېدله بل تاريخ به بيا راکوي، او بيا به ګورو چې عدالت هغه ضمانت ورکوي او که کېنسل کوي يه"- محب الله شيراز هم ددې پېښې عیني ګواه دی او په دې اړه يې په عدالت کې خپل بيان هم ثبت کړی دی. هغه وايي که څه هم له عدالت څخه د انصاف تمه نه لري خو وايي د پاکستان د ايین او قانون مطابق بيا هم دوی د عدالت لاره نه پرېږدي او ددې کېس اورونه يې جاري ساتلې او د انصاف غوښتنه به کوي- د محب الله شيراز په خبره پروفيسر ارمان که څه هم په يوه سرکاري تعليمي اداره کې پروفيسر و خو هغه بيا هم د قام لپاره عملي سياست کاوه او ديوالي درس به يې و ټولو ته ورکاوه۔ د ارمان د تلين په اړه د پښتونخوا ملي عوامي ګوند له لوري په کوټه مرکزي دفتر او نورو ښارونو کې ياد غونډې جوړې شوي او هلته سياسي مشرانو او فعالانو د ارمان پر سياست ژوند او کردار ويناوې کړي او هغه ته يې د عقيدت پیرزوینې وړاندې کړي دي۔ د ارمان لوڼي قبر د د قلعه سيف الله په تلري هديره کې دی، نن هم هلته په ګڼ شمېر سياسي او مدني فعالان، او شاعران په ګڼ شمېر ورغلي او عقیدت یې ورته وړاندې کړی
اتصال تلویزیوني خپرونه
په دې خپرونه کې د چارواکو، شنونکو او خلکو سره، مهمې کورنۍ او نړیوالې سیاسي، اقتصادي او ټولنیزې مسئلې څېړل کېږي. دغه نیم ساعته خپرونه له یکشنبې تر پنجشنبې، هر مازدیګر د کابل پر شپږنیمې بجې، په ژوندۍ بڼه خپرېږي.
پاکستان کې په تېره جنورۍ میاشت کې د ترهګرۍ په 44 حملو کې 134 کسان وژل شوي
د امنیتي چارو څېړنيزې ادارې پاکستان انسټیټیوټ فار کنفلکټ اېنډ سيکورټي سټډيز په خپل مياشتني رپورټ کې وېلي چي د سږني کال د جنورۍ مياشت د کال 2018م د جولایي د مياشتې را په دې خوا تر ټولو زیاته خونړۍ پاتې شوې ده او د راپور تر مخه تېره میاشت په ټول هېواد کې شوو 44 ترهګریزو حملو کې 134 کسان وژل شوي دي چې تر ټولو زیاته شمېره پکې د پولیسو ده. د څېړنيزې ادارې د رپورټ ترمخه په پاکستان کې د ترهګريزو بريدونو لړۍ په نوي کال کې هم دوامداره پاتې شوې ده چي له امله يې تر ټولو زیاته د خېبرپښتونخوا صوبه ځپل شوې ده. د جنورۍ د مياشتې په دې سيکورټي رپورټ کې ويل شوي چې که څه هم په مجموعي توګه د جنورۍ په میاشت کې دترهګرۍ په پېښو کې کمی راغلی خو وايي چې په دې کې په مرګ ژوبله کې اضافه ليدل شوې او په مرګ ژوبله کې د اضافې يو علت د تېر ګل په ورځ پېښور پوليس لاین ځانمرګي برید ګرځول شوی دی. په دغه برید کې 101 کسان وژل شوي او تر 200 زیات پکې ټپیان شوي دي، وژل شویو کې درې پولیس افسران هم شامل وو. د اسلام اباد په څېړڼيزه اداره انسټیټیوټ فار سټرټيجک اېنډ سيکورټي سټډيز کې د امنیتي چارو کارپوهه تېمور فهد خان ډيوه سره خبرو کې وايي پاکستان ته به اوس د ټي ټي پي د وسله والو سره د روغې جوړې تګلاره پرېښودل وي ولې چې دې پاليسۍ برعکس پایلې ورکړې دي. فهد خان وايي "تر څو چې د مار سر نه وي چقول شوی نو ستونزه نه ختمېږي" او ددې سره سره به حکومت د مذهبي ترهګرۍ او تندرلایتوب ضد واضحه مفکوره هم راوړل وي او د ترهګرۍ ښکار اولسونه دې په دې پوهه کړي چې ترهګر د هغوي خواخوږي نه دي. د پېکس رپورټ وايي د جنورۍ په میاشت کې دوه ځانمرګي بريدونه شوي چې په يو کې د پېښور پوليس لاېن په نخښه کړی شوی دی او دويمه ځانمرګي حمله په خېبر ضلعه کې تر سره شوې ده. رپورټ زياتوي چې د جنورۍ میاشت کې د ترهګرو ضد د امنیتي ادارو په عملياتو کې 52 وسله وال نيول شوي او نزدې 40 وسله وال وژل شوي دي. د رپورټ ترمخه زياتره وسله وال په پنجاب صوبه کې ګرفتار شوي خو په ترهګریزو بریدونو کې زياته مرګ ژوبله په خېبر پښتونخوا ايالت کې رامنځ ته شوې ده. رپورټ کې راغلي چې د تېر کال دسمبر میاشت په مقابله کې په سږني کال جنورۍ کې نه يوازې په خېبر پښتونخوا کې د ترهګریزو حملو شمېره د 17 څخه 27 ته لوړه شوې ده بلکې ددې حملو په نتیجه کې د مرګونو شمېر هم د 17 څخه 116 ته رسېدلی دی. د رپورټ ترمخه ترهګرو د خپلو حملو نخښه هم د افغانستان پولې ته څېرمه د خېبرپښتونخوا صوبې پوليس ګرځولي دي. د پاکستان انسټیټیوټ اف کنفلکټ اېنډ سيکورټي سټډيز مېنېجنګ ډاېرکټر او کارپوهه عبدالله خان ډيوه ته وايي د ټي ټي پي د وسله والو په مسلکي صلاحيېتونو کې هم اضافه شوې ده او ددې په علتونو کې د نور ولي محسود تر مشرۍ لاندې خورې ورې وسله والې ډلې يو پلېټ فارم ته راغونډېدل او په افغانستان د طالبانو د قبضې وروسته هغوي ته په پاکستان د حملو پلان کولو لپاره غوره چاپیریال په لاس ورتلل شامل دي. هغه اندېښنې ښایي چې دا حملې یه نورې هم زياتېږي. د رپورټ ترمخه د خېبر پښتونخوا لکي مروت تر ټولو زیاته کړکیچ ځپلې ضلعه پاتې شوې ده چرته چې د جنورۍ په میاشت کې تر ټولو زیاتې ترهګریزې حملې شوي او ورپسې ډېره اسماعیل خان او پېښور ځپل شوي دي. رپورټ وايي که څه هم د خېبرپښتونخوا په جنوبي ضلعو کې د تېر جنورۍ په میاشت کې غټې ترهګر حملې شوې دي خو په قبایلي ضلعو کې د تشدد په پېښو کې کمې ليدل شوې او پخوانۍ فاټا کې يوازې درې حملې شوې دي. د څېړنېزې ادارې ترمخه تېر کال دسمبر کې په پخوانيو قبایلي سیمو کې 11 ترهګرې حملې شوې وې خو دغلته ترسره شوي د سيکورټي ادارو عملیات په برېدونو کې د کمي سبب ګرځېدلې دې. په رپورټ کې د بلوچستان دننه هم د امنيت وضعې ته کتنه شوې ده او ویل شوي دي چې دغلته هم ترهګریزو حملو کې کمی راغلی دی. رپورټ وايي چې د تېر کال دسمبر مياشتې کې د شوو 17 حملو په مقابله کې د تېرې جنورۍ په مياشت کې يوازې 9 حملې شوې دي او ددې په نتیجه کې د مرګونو شمېره هم د 17 څخه 7 ټپيانو ته راکوزه شوې ده. د پېکس په رپورټ کې راغلي چې د جنورۍ په میاشت کې په پنجاب کې 4 ترهګر حملې شوې دي چې پکې د امنیتي ادارو 3 چارواکي وژل شوي دي. تحريک طالبان پاکستان په پنجاب ميانوالي کې په پوليس تهاڼه حمله کړې وه چې شنډه کړې شوې ده او د ادارې ترمخه دا د خېبرپښتونخوا او د پنجاب په سرحدي سيمو کې د وسله والو د متحرک کولو لپاره د لا قانونه ډلو عددي طاقت او توان څرګندونه کېږي.
امریکا د ښځو د حقونو پر سر د طالبانو پر مشرانو د ویزو اضافي بندیزونه ولګول، طالبانو یې پرېکړه وغندله
واشنګټن ــــ د امریکې د بهرنیو چارو وزارت د طالبانو د حکومت پر ځینو چارواکو له دې کبله تازه د ویزو بندیزونه لګولي چې په افغانستان کې یې د ښځو خلاف سختې پالیسۍ عملي کړې دي. طالبانو دا پرېکړه غندلې او وایي دا د دواړو هېوادونو د اړیکو په پرمختګ کې خنډ جوړوي. وزارت ویلي واشنګټن به له خپلو متحدینو او شریکانو سره په همږغۍ له نیژدې کار ته دوام ورکړي چې طالبانو ته څرګنده کړي د دوی کارونه به ډېر تاوان ولري او له نړیوالې ټولنې سره د اړیکو د ښه کېدو لاره به بنده کړي. د بهرنیو چارو وزارت د فرورۍ په لومړۍ نېټه په خپاره کړي بیان کې ویلي، د ویزو دغه تازه بندیزونه به د طالبانو د هغو مشرانو د کورنیو پر غړو هم وي چې پر ښځو په بندیزونو او د هغوی د حقونو په سرغړونو کې لاس ولري. په بیان کې د امریکې د بهرنیو چارو د وزیر اینټني بلینکن له خولې ویل شوي چې د ویزو تازه بندیزونه یې د طالبانو د هغو پرېکړو په نتیجه کې لګولي چې ښځې یې له پوهنتونونو او په غیرسرکاري ادارو کې له کارونو منع کړې دي. ښاغلي بلینکن په بیان کې ویلي: "زه نن دا ګام اخلم چې د طالبانو پر ځینو اوسنیو او پخوانیو غړو، پر غیرسرکاري امنیتي ډلو او نورو هغو کسانو باندې د ویزو اضافي بندیزونه ولګوم چې ګومان کېږي په افغانستان کې پخپلو سختو پالیسیو پر ښځو او نجونو جبر کوي یا پکې لاس لري". د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د امریکې له خوا د دوی پر ځینو مشرانو د ویزو تازه بندیزونه غندلي دي او دا یې "د دواړو لوریو" تر منځ په اړیکو کې د پرمختګ خنډ بللي دي. د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي د پنجشنبې- زیارت په ورځ پر ټویټر په خپاره کړي بیان کې ویلي، حکومت یې د خپلو خلکو هغو ټولو حقونو ته ژمن دی چې له "اسلام، افغانیت او د وخت له اړتیاوو سره سمې" دي. بلخي لیکلي: "د افغانستان حکومت د امريکا وروستۍ پرېکړه غندي او يو وار بيا ټینګار کوي چې د اختلاف وړ ټکي بايد د ډیپلوماټیکو چاینلونو او مثبتو ګامونو له لارې حل شي. زموږ دوه اړخیزو اړیکو ښودلې ده چې فشارونه د مسایلو په اواري کې مرسته نه شي کولای". د امریکې د بهرنیو چارو وزارت په بیان کې د اینټني بلینکن له خولې ویل شوي چې په پوهنتونونو او انجوګانو کې د ښځو پر تعلیم او کار د طالبانو تازه بندیزونو او تر هغه مخکې د نجونو ثانوي تعلیم ځنډول او په ټولنه او اقتصادي چارو کې د ښځو او نجونو فعالیت محدودول دا یو ځل ښکاره کوي چې طالبان د افغان ولس خیرښېګړې ته اهمیت نه ورکوي. په بیان کې ویل شوي چې د طالبانو بندیزونو تر یو میلین زیاتې د سکول د عمر جینکۍ او ښځې له تعلیمه محرومه کړې دي او ډېرې ښځې یې له پوهنتونونو او کارونو شړلې دي. وایي څومره چې د دې هېواد اقتصادي او بشري بحران- چې له مخکې لا خراب دی- نور زیاتېږي له تعلیمي ادارو او د کار له ځایونو به د ښځو د بهر کولو شمېر نور هم پسې زیاتېږي. اینټني لینکن په یو جلا ټویټ کې لیکلي، حکومت یې د افغانستان د ښځو او نجونو تر څنګ ولاړ دی او غوښتنه کوي چې هغوی تعلیم او کار ته د مخکې غوندې لاسرسي ولري: "موږ دا ګام د طالبانو د هغو مشرانو تر منځ احتساب ته د ودې ورکولو لپاره واخیست چې له پوهنتونونو او غیرسرکاري ادارو څخه د ښځو د منع کولو د فرمانونو تر شا دي". د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت وایي حکومت یې له ټولو مالي او بېنکي بندیزونو سره سره هڅه کوي خپلو خلکو ته د ارام ژوند حالات برابر کړي. وایي دا بندیزونه د افغان ولس بشري حقونو ته زیان رسوي، همدارنګه د تعلیم او روغتیا په ګډون ګڼو برخو ته د افغان ولس لاسرسی محدودوي: "امریکا بايد د دوحې هوکړې ته ژمن پاتې شي او په عملي کولو سره يې ښکاره کړي چې د امریکا حکومت سره شوي حقوقي اسناد او ژمنې د اعتبار وړ دي. د افغانستان حکومت چمتو دی چې له متحده ایالتونو سره پر ټولو د اختلاف وړ مسایلو بحث وکړي". د امریکې د بهرنیو چارو وزارت وایي طالبان تر هغه وخته د نړیوالې ټولنې له خوا د درناوي تمه نه شي کولای چې تر څو دوی د ښځو او نجونو په ګډون د ټولو افغانانو بشري حقونو او بنیادي ازادۍ ته درناوی ونه لري.
