دپاکستان دبهرنیو اسعارو ذخیرې دریوو اربو ډالرو نه هم په ښکته تللي دي
دپاکستان مرکزي بینک وایي ددغه هیواد داسعارو ذخیره دتېرو نهو کالو اؤ دریوؤ میاشتو تر ټولو ټیټې کچې ته راغلې اؤ دا مهال پاکستان یوازې د دوؤ اربو،96 کروړو اؤ 30لکو ډالرو ذخیره په لاس کې لري. اسټیټ بینک پخپل رپورټ کې ویلي چې په دریمه فرورۍ دختمې شوې اوونۍ په مهال د17 کروړو ډالرو بهرنی پور بیرته ګرځول شوی چې دهغې له امله د زرمبادلې ذخیره د دریوؤ اربو ډالرو نه په ښکته تللې ده. رپورټ کې ویل شوي چې دشخصي بینکونو سره داسعارو ذخیرې قابو 5اربه اؤ 62 کروړه ډالر پاتې دي اؤ دهیواد مجموعي ذخیرې اتوؤ اربو اؤ 53 کروړو ډالرو ته رسېدلي دي. دمرکزي بینک له مخې تر دې وړاندې په شپږم دسمبر کال 2013م کې دهیواد دبهرنیو اسعارو ذخیرې 2.96 بیلینه ډالره وې. دا په داسې حال کې ده چې پاکستان او نړېوالې مالیاتي ادارې – ایي اېم اېف د مېشن ترمنځ تر لسو ورځو روانې تکنیکي او دپالیسۍ خبرې د زیارت/پنجشنبې په شپه، بغیر د څه نتیجې ختمې شوي او ایي ایم ایف د پاکستان سره د سټاف لېول لوظنامې د کولو نه بخښنه غوښتې ده. څېړونکي وایي پاکستان ته به راتلونکو پینځوؤ میاشتو کې د نهو ته تر لسو اربو ډالرو پورې بهرنۍ قرضې ستنول وي چې په ظاهره یې پاکستان د ستنولو توان نه لري. خو بل لوري ته د پاکستان د خزانې وزارت سېکټري مطبوعاتو ته ویلي چې د ایي ایم ایف سره مذاکرات سرته رسېدلي او دوی ته د فنډ له خوا، ډېر زر د سټاف لېول لوظنامې کولو ډاډ ورکړی شوی دی. څېړونکي وایي موجوده حالاتو کې د هېواد دغیرملکي زرمبادلې ذخیرې د دریوؤ اربو ډالرو نه هم راکمې شوي دي او دا یوازې د دوو هفتو د درامداتو لپاره کافي دي. د اقتصادي چارو کارپوهه ډاکټر خاقان نجیب وي او اې ډیوه ته ویلي"پاکستان ته به د ایي اېم اېف شرطونه منل وي ولې چې دا وخت کومه مالیاتي خساره ده، د انرجۍ، پټرولو او بجلۍ څانګو کې د سبسېډیز یا رعایتونو ډېر لوی فرق دی، او دا به ختمول وي" نوموړي زیاته کړه چې د اقتصادي اصلاحاتو پرته اوس پاکستان سره بله کومه لار نشته. ډاکټر خاقان نجیب دا هم وویل چې پاکستان ته به د خپل ټېکس آمدن هم سېوا کول وي
پاکستان د افغانستان د امن په باب د ماسکو په غونډه کې برخه نده اخیستې - وجوهات یې څه دي؟
واشنګټن - اسلام آباد د زیارت/پنجشنبې په ورځ د دې خبرې تصدیق وکړو چې دا هفته کې د روس په کوربتوب چې څو اړخیزه غونډه د افغانستان په اړه جوړیږي، پاکستان په کې ګډون نکوي. د پاکستان حکومت وایي، داسې نور ډول ناستې ممکنې دي کوم کې چې د افغان امن پروسه په اغېزمنه توګه په کې مخ ته ولاړه شي. د خطې ملکونه چې په کې چین، هند، ایران، تاجکستان، قزاقستان، قرغیزستان، پاکستان، او ازبکستان شامله دي، د روس له خوا رابلل شوي و چې د شورو/چهارشنبې په ورځ په ماسکو کې د امنیتي مشیرانو په غونډه کې برخه واخلي. د روس د صدر ولاډیمیر پوټین دفتر وویل، هغه دې غوندې ته پرانېستونکې وینا وکړه، کوم چې په افغانستان کې د امن او استحکام ټینګولو په طریقو باندې پنځمه څو اړخیزه مشورتي غونډه بللې شوې ده. د پاکستان د خارجه وزارت ترجمانې ممتاز زهرا بلوچ په خپل اوونیز خبري کنفرنس کې، په دې اړه چې پاکستان ولې د ماسکو په غونډه کې برخه وانخېستله، وجه یې داسې وښوده: "زمونږ فیصله چې په دې فوري غونډه کې به برخه نه اخلو، زمونږ د دې غور په رڼا کې وشوه چې پاکستان د [خبرو اترو] د فارمټونو او فورمونو په برخه کې یوه بهتره ونډه ادا کولی شي، کوم چې هغه سره د افغانستان امن ته تعمیري ګټه ورسېدلی شي." ممتاز بلوچ زیاته کړه چې پاکستان به پخپل ټول توان سره په ټولو دغو میکانیزمونو کې برخه واخلي او افغانستان کې د امن و استحکام دپاره به له خپلو شریکانو سره تعامل کې وي. مګر بل اړخ ته د پاکستان جګپوړو سرکاري ذرائعو ویلي دي چې د ماسکو په غونډه کې د پاکستان د برخه نه اخیستلو وجه، په هغې ناستې کې د رقیب هېواد هندوستان موجودیت و. دغو ذرائعو اضافه کړې چې دا خبرې اترې د قامي سلامتیا د مشیرانو ترمنځ وې، او اوس مهال پاکستان کوم د قامي سلامتیا مشیر نلري. د ماسکو او اسلام آباد ترمنځ چې د پخوا راهیسې تعلقات خړپړ پاته و، په دې وروستیو کلونو کې بهتره شوي، او له دې سببه پاکستان یې هڅولی چې د جنګ ځپلي ګاونډي، افغانستان د امن او استحکام په ملاتړ خبرو اترو کې د روس سره برخه واخلي. په واشنګټن کې د وېلسن څېړنیز انسټیټوټ د جنوبي ایشیا د څانګې مشر مایکل کوګلمېن وایي: "د روس سره د افغانستان په اړه خبرو کې چې [د پاکستان] مخکېني قوي ریکارډ ته وګورو، نو د پاکستان دا فیصله حیرانوونکې ده. مگر حالات بدل شوي دي. په دغسې خبرو اترو کې د هندوستان نوی کردار پاکستان مجبوره کوي چې په دې اړه په احتیاط ګام واخلي." مایکل کوګلمېن زیاته کړه چې اسلام آباد هم نه غواړي په داسې یوه موقع کې چې د واشنګټن مدد ته یې سترګې دي، امریکا د ځانه خفه کړي، په خصوص دې ته په کتلو چې پاکستان د سخت اقتصادي بحران سره مخ دی او آی اېم اېف ته محتاج پاته شوی، او د آی اېم اېف په فیصلو باندې امریکا ډېر اثر رسوخ لري.
د پاکستان او آی اېم اېف ډلې ترمنځ لس ورځېنۍ خبرې بې نتیجې ختمې شوې
د پاکستان او نړېوالې مالیاتي ادارې – آی اېم اېف – مېشن ترمنځ تر لسو ورځو پورې روانې تکنیکي او پالیسي خبرې د زیارت/پنجشنبې په شپه، بغیر د څه نتیجې ختمې شوې او آی اېم اېف د پاکستان سره د سټاف لېول لوظنامې د کولو نه بخښنه غوښتې ده. په دې اړه د زيارت/پنجشنبې په شپه اسلام اباد کې کيدونکې د پاکستان د خزانې وزير اسحاق ډار او د آی اېم اېف ډلې تر منځ خبري غونډه ونشوه. د مطبوعاتي رپوټونو ترمخه، د پاکستان او آې اېم اېف ترمنځه اوس هم په بعضې معاملو اختلافات شتون لري او د سټاف په کچه کېدونکې لوظنامې منظوري به اوس په واشنګټن کې د فنډ مرکز ورکوي. د رپوټونو له مخې، د آی اېم اېف ډلې پاکستان ته د غیرملکي مرستو په حوالې سره اسلام آباد کې مېشته د غیرملکي سفیرانو نه هم پخلی کړی دی. پاکستان ته به راتلونکو پنځو میاشتو کې د نهو ته تر لس (۱۰-۹) اربه ډالرو بهرنۍ قرضې واپس کول وي. خو بل لور ته د پاکستان د خزانې وزارت سېکټري مطبوعاتو ته ویلي چې د آی اېم اېف سره مذاکرات سرته رسېدلي او دوی ته د فنډ له خوا، ډېر ژر د سټاف لېول لوظنامې کولو ډاډ ورکړی شوی دی. څېړونکي وایي موجوده حالاتو کې چې د هېواد د غیرملکي زرمبادلې ذخایر د درې اربه ډالرو نه هم راکم شوي دي، او دا صرف د دوو هفتو د درامداتو لپاره کافي دي، پاکستان د آی اېم اېف سره د اوه اربه ډالره پور لوظنامې د پر ځای کولو نه بغیر، بله څه لاره نلري. د دوی په وینا، د دې لوظنامې وروسته به پاکستان ته د دوست هېوادونو څخه هم قرضې تر لاسه شي، او نورې نړېوالې مالیاتې ادارې به هم خپلو مرستو ته دوام ورکړي. وي او اې ډیوه سره خبرو کې د پاکستان انسټیټوټ آف ډیویلپمنټ اکامیکس یا PIODE د اقتصادي چارو کارپوهه شاهد محمود وینا وه: "په دې کې خو هېڅ شک نشته چې که د آی اېم اېف سره د دوی سمی راغی او دا لوظنامه وشوه، نو دا ملکونه چې دي کوم چې نن مونږ ورته دوستان ممالک وایو، دوی به هم ورسره مدد کوي." دا چې اثر به یې د پاکستان په خلکو باندې څه وي، په دې اړه ښاغلي شاهد محمود وویل چې په قیمتونو به ضرور اثر پرېوزي، ځکه آی اېم اېف وایي چې د بجلۍ، ګېسو او نورو شیانو قیمتونه لږ نور هم سېوا کړئ. د شاهد محمود وینا ده چې که د آی اېم اېف سره د پاکستان لوظنامه وشي، نو دې سره به د ډالر په مقابله کې د پاکستانۍ روپۍ قدر کې هم اضافه راشي. په دې قسم به د درامداتو په قیمت هم اثر پریوزي او د ځینو شیانو بیعې به راښکته شي. د اقتصادي چارو بل کارپوهه، ډاکټر خاقان نجیب وي او اې ډیوه ته وویل: "پاکستان ته به د آی اېم اېف شرطونه منل وي ولې چې دا وخت کومه مالیاتي خساره ده، د انرجۍ، پټرولو او بجلۍ څانګو کې د سبسېډیز یا رعاتونو ډېر لوی فرق دی، او دا به ختمول وي. نوموړي زیاته کړه چې د اقتصادي اصلاحاتو بغیر، اوس پاکستان سره بله کومه لار نشته. ډاکټر خاقان نجیب دا هم وویل چې پاکستان ته به د خپل ټېکس آمدن سېوا کول هم وي.
افغانستان کې ځینو خبري ویبسایټونو ته د خلکو لاس رسی بند کړی شوی دی
واشنګټن - په افغانستان کې خلک چې غواړي په انټرنېټ باندې خبرونه وګوري، په شمول د وي او اې د ځینو وېب سایټونو، په پرانېستلو کې یې له ستونزو سره مخ کیږي او ځیني وخت سپینه پاڼه او یا هم د "غلطۍ" پیغام په سکرین باندې ګوري. کم از کم دوه هفتې، د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې خلکو چې غوښتل د خصوصي ټیلي کام کمپینو د انټرنېټ د لارې، پخپلو موبایلونو کې وېب سایټونه پرانیزي، نو په دې کار کې یې د ستونزو د پېښېدو خبر ورکړی دی. هغه ویب سایټونه چې افغانان یې په پرانېستلو کې مشکلات ګوري، هغو کې د وي او اې پښتو او درې ویب پاڼې، او همدا شان د آزادي رېډیو ویب پاڼې شاملې دي کوم چې هغه هم د وي او اې د یوې بلې موازي خبري ادارې – رېډیو فری یورپ – پورې تعلق ساتي. خو نور نړېوال خبري ویب سایټونه، لکه بي بي سي او د وي او اې انګلېش ویب سایټ د کوم مشکل بغیر پرانېستل کېدلی شي. هغه خصوصي ټيلي کام کمپنۍ چې مشتریان یې د یادو ستونزو سره مخ شوي دي، هغو کې افغان بیسیم، روشان، او اتصالات افغانستان شامل دي چې دا آخري یې د متحده عربي اماراتو پورې اړونده کمپنۍ ده. د وي او اې د تحقیق په بنیاد، هغه خبري سایټونه چې پرانېستل یې د دې کمپنیو په انټرنېټ باندې مشکله شوي، هماغه وېب سایټونه د وای فای او یا د "سلام" کمپنۍ په انټرنېټ، او یا هم د وي پي اېن له طریقه پرانېستل کېدلی شي. لږ تر لږه دوه کسان چې د دې حالاتو نه باخبره دي، وي او اې ته یې ویلي چې د ځینو کمپنیو په انټرنېټ باندې د یو شمېر خبري ویب سایټونو د پرانېستل کېدو ستونزه، د طالبانو د یو حکم نتیجه ده. یوې سرچینې چې د انټرنېټي خدماتو په یوې کمپنۍ کې کار کوي او غواړي نوم یې پټ وساتل شي، وي او اې ته وویل چې طالبانو هغې کمپنۍ ته امر کړی چې هغه وېب سایټونه په افغانستان کې وتړي. یو بل کس چې د افغانستان د مېډیا د خلاف ورزیو کمېشن سره یې تعلق دی، وي او اې ته ویلي چې دغه کمېشن ته د یادو وېب سایټونو د تړلو کوم حکم ندی رسېدلی، مګر داسې ښکاري چې طالبانو پخپل سر دا کار کړی دی. دې شخص چې د نوم د پټ ساتل کېدو په شرط یې خبرې کولې، وي او اې ته وویل: "دا واضحه خبره ده چې کوم تکنیکي ستونزه نشته، ځکه دا وېب سایټونه د لویو لویو کمپنیو په انټرنېټونو بند دي. روښانه ده چې دا د طالبانو کار دی، مګر دا خبره کمېشن ته راجع شوې نده." د طالبانو یو ترجمان په دې اړه د وي او اې پوښتنې ته څه ځواب ونه وایه. د وي او اې نګرانې مشرې یولانډا لوپز پخپل ټوېټر باندې یو بیان جاري کړی او هغه کې یې ویلي چې افغانستان کې د دې خبري ادارې د ویب سایټونو بندېدل، کومه "غیرمتوقعه" خبره نه وه. مېرمن لوپز لیکلي دي: "مونږ دې ته آمادګي نیولې ده، او په افغانستان کې زمونږ مخاطبین، د بلاک شویو ویبسایټونو د پرانېستلو دپاره هغه آلات کاروي چې وي او اې ورته ښودلي دي." پس د هغه چې طالبان په افغانستان کې واکمن شول، د ۲۰۲۲ کال په وروستیو کې یې د امریکا غږ (وي او اې) رېډیویي خپرونې په اېف اېم څپو باندې بندې کړلې، مګر د هغه وخت راهیسي د امریکا غږ رېډیویي پروګرامونه په افغانستان کې په مېډیم او شارټ یا لنډو څپو د اورېدو وړ دي. د وي او اې د مشرې په بیان کې ویل شوي: "د طالبانو د دې کوښښ با وجود چې په مونږ سېنسرشپ ولګوي، وي او اې به د افغانستان خلکو ته د کره معلوماتو رسول جاري وساتي." یوه آگاهه سرچینه وایي چې طالبانو د هشت صبح او زاویه خبري رسنیو د وېب سایټونو د تړل کېدو حکم هم جاري کړی دی. عبدالخلیل رسولي، چې په هرات او کابل کې یې د هشت صبح خبري ادارې دپاره د خبریال په توګه کار کولو، وي او اې ته یې تېر کال ویلي و چې د هشت صبح اخبار ته طالبانو نېغ په نېغه دړکه ورکړې وه. دا خبره پس د هغه وشوه چې هشت صبح اخبار د ۲۰۲۱ کال په آخره کې د ځانمرګو برید کوونکو د کورنیو سره د طالبانو د نګران داخله وزیر سراج الدین حقاني د ملاقات په اړه یو رپوټ خپور کړ. رسولي وایي: "هغو [طالبانو] زمونږ مېډیا رسنۍ [او خبریالان]، په شمول زما، ته یې دړکه ورکړه او مونږ ته یې وویل: که تاسو د داسې خبرونو خپرولو ته دوام ورکړئ او د ځانمرګي بریدکوونکي غوندې الفاظ وکاروئ، مونږ به خپلو مجاهدینو ته اجازت ورکړو چې هرڅه یې زړه غواړي هغسې درسره وکړي او مونږ به ستاسو د امنیت ذمه واري په غاړه نه اخلو." رسولي زیاته کړه چې د طالبانو د ګواښ نه پس، د هشت صبح اخبار آنلاین غونډه وکړه او فیصله وشوه چې په تدریج سره به د دې اخبار دفترونه تړلی کیږي او تر هغو چې د دې اخبار صحافیان د هېواده ووځي، د خبرونو په چاپولو کې دې جوړجاړی پام کې ساتي. د بې سرحده خبریالانو څارونکی تنظیم وایي، په افغانستان کې د طالبانو په بیا واکمنه کېدو سره، د ملک دننه مطبوعاتو باندې منفي اغېزه غورځېدلې ده. د طالبانو د بیا واکمنه کېدو په اولو درېیو میاشتو کې، د افغانستان ۴۳ فیصده رسنۍ وتړلی شوې، او ۸۴ فیصده ښځې خبریالانې د کار پرېښودو ته مجبوره کړی شوې. د دې رپوټ په جوړېډو کې د وي او اې افغان سروس نه هم معلومات اخېستل شوي دي
د ترکیې او سوریې د زلزلې د مړو شمېر ۲۰ زرو ته نږدې شوی
په ترکیې او سوریې کې د دوشنبې د ورځې زلزلې د مړو شمېر ۲۰ زرو ته نږدې شوی او په زرګونو خلک چې کورونه یې نړېدلي دي، په سړې هوا کې بې سرپناه پاتې دي، خوراکي مواد او د څښلو اوبه نلري.
په ټوله بلوچستان صوبه کې د ډي اين اې معلومولو انتظام نه شته
واشنګټن ــــ د سوځېدليو مړو، جرم معلومولو، ځانمرګو بریدونو، جنسي تېریو او وراثت معلومولو لپاره ډي این اې ضروي ده، خو په بلوچستان کې یې تر اوسه پورې یوه لیبارټري هم نه شته. په بلوچستان کې دوې اوونۍ وړاندې د مسافرو بس له پل څخه د لوېدلو او پرې د اور لګېدلو له امله 40 کسان سوځېدلي وو او د پېژندګلو نه وو پاتې. بیا یې مړي کراچۍ ته د ډي این اې ټیسټ لپاره لېږلي وو چې معلومات یې وشي او خپلوانو ته حواله کړی شي. د مړو شوو خلکو خپلوان وایي چې د مرګ اواز یو اړخ ته خو بیا کراچۍ ته وړل او هلته ورته انتظار کول چې د مړي پېژنګلو یې وشي، نو غم يې درې چنده سېوا وو. ډاکټرعایشه فیض چې په سېول هسپتال کوټه کې مېډيکو لیګل افسره ده وايي “په ټول بلوچستان کې د ډي این اې معلومولو لپاره فارنزک لیبارټري نه شته ”. محمد جمیل چې خېبر میډیکل کالج کې د فارنزک لېب مشر دی وایي، پنجاب فانزک ساینس ایجنسي لاهور کې ده، چې د پنجاب د کورنیو چارو د وزارت لاندې کار کوي، ډېر جدي آلات لري او د پنځوس نه زیات ساینس پوهان لري. کراچې کې هم لیبارټري شته او پېښور کې هم خو په بلوچستان کې نه شته. د وي او اې ډیوه په «لویه خېبر پښتونخوا» خپرونه کې ډاکټرعایشه وویل چې په بلوچستان کې ډېر نامعلومه مړي موندل کیږي چې د پیژندګلو لپاره یې د ډي این اې کول ضروري وي خو په صوبه کې د فارنزک لیبارټرۍ د نشتوالي له کبله دا کار نور هم ګران شي او بیا زیات تره دا د عدالت په مقدمو کې پکار راځي. ډاکټر عایشه زیاته کړه چې ځيني مړي سوځېدلي وي لا بیخي خراب شوي وي نو دا ضروري وي چې ډي این اې یې وشي. خو بلوچستان کې دا سهولت نشته او لاهور ته چې ولېږل شي نو پنجاب فارنزک ساینس لیبارټري د پینځو میاشتو نه مخکې خو کله نه راځي او کله خو د کاله پورې وخت واخلي. ډاکټر عایشه په خؤرونه کې وویل چې که په بلوچستان کې په دې جوړې ودانۍ کې دا لیبارټري کار پيل کړي نو په شل ورځو کې به رپورټ ترلاسه کیږي. محمد جمیل چې په خيبر میډیکل کالج کې د ډي اين اې د فارنزک ليب مشر دی وایي “دا په وراثت کې، په جنسي تېري کې، په هغه واقعه کې چې شناخت پکې نه کیږي، د بچي د کورنۍ او وينې په معلومولو کې پکار راځي’’. ښاغلي جمیل وویل چې کله هډوکي میلاو شي یا سوځېدلی وجود وي لا کوم ځانمرګي برید کې د شناخت د پاره وي نو د ډي این ای نمونې اخیستل کیږي. محمد جمیل ډيوه ته وویل چې ډي این ای د هر انسان د بل انسان نه جدا وي. ډي این اې د مور پلار نه په وراثت کې راځي. ښاغلي وویل چې د ډي این اې یو خاصيت دا وي چې د ټول بدن یو شانتې وي. که د وېښتو نه واخیستل شي هډوکو، وینې، دلاړو یاو لا د وجود د کوم بل برخې نه نو دا په فورنزیک انویسټګیشن یا د جرم په شناخت یا د مجرم په معلومولو کې ډیر اهم کردار لري. ډي این اې د فنګر پرنټس یا د ګوتو د نشانو نه ډېر په اسانه کار کوي. که چېرې ګوتې سوځېدلې وي لا هډوکي وموندل شي یا بل څه داسې کوم ثبوت لکه د مثال په توګه وینه، لاړې، مني، وېښتان نو دا ډیره اساني پیدا کوي او بله دا چې ډي این اې د مور او پلار او بچو سره یو شان وي، چې د ډي این اې پروفایلنګ ترې هم کېدی شي. ښاغلي زیاته کړه چې دا په کورنۍ ريښه معلومولو کې هم مهم وي، هسپتال کې داسې کېسونه هم راشي چې دعوه پکې وشي چې وايي د هغوی زوی شوی وو او لور یې ورکړې نو دغه کېس کې هم ډي این اې اخیستل کیږي. ښاغلي جمیل وویل چې بهر ملک کې هم چې څوک وي او خپل بچي بوتلل غواړي نو کله کله بیا داسې هم کیږي چې د ماشومانو ډي این اې ترې غوښتل کیږي چې معلوم کړي ایا واقعي ماشومان د هغو دي؟ هغه وي او اې ډيوه ته وویل چې کله ماشوم ورک شوی وي او ډېره موده وروسته وموندل شي نو هم یې ډي این اې کولی شي چې وراثت کې مسلې را نه شي او داسې نور هم ډېر کیسونه وي چې لیبارټرۍ ته يې نمونې راوړل کیږي. دې پوښتنې ته چې د تېروتنو ګنجایش پکې وي او کنه؟ ښاغلي جمیل وویل چې یوه تېروتنه وي او بل د قصده کار کول وي نو د غلطۍ ګنجایش پکې نه نه وي، خو وایي د جنسي تېریو په مسله کې دا وي چې نمونې واخیستل شي او خیال یې ونه نه ساتل شي نو هغه کې مایکروب یا فنګل ګروت وشي چې بیا یې څېړنه مشکله شي. ښاغلي وویل چې پېښور کې فارنزیک لیب په فرورۍ 2018 کې جوړه شوې او کار یې پیل کړی. دا په خېبر میډکل کالج کې لومړنۍ لیباټري ده. معیاري او جديد آلات او مشینونه په دې لیبارټرۍ کې موجود دي. محمد جمیل وویل چې شپږ نیم سوه کیسونو کې د لس زرو نه زیاتې نمونې پراسس کړي چې پکې د ځانمرګي اندامونه معلومول هم شامل دي . ښاغلی جمیل وایي مسایل دا دي چې دا د خېبر میډیکل کالج د زده کوونکو لپاره ده او دا ځانله یو فارنزک لیبارټري نه ده. د کالج د فنډ نه ورته فنډ ورکول کیږي خو د عملې لا د کار کولو والا پکې کمی دی.
روسیه: د نارد سټریم پایپلاین د الوځولو عاملین دې باید مجازات شي
روسیه وايي چې نړۍ باید د ناردستریم پایپلاین د چاودنې په اړه له حقیقت څخه خبره شي او عاملانو ته یې سزا ورکړي.
ستاسې غږ
ستاسې غږ خپرونه کې د امریکا غږ د اشنا رادیو اوریدونکي په مستقیمه توګه له مونږ سره اړیکه نیسي او د خپرونې د چلوونکو او اوریدونکو سره خپل نظر، اندیښنې او شکایتونه شریکوي. دا خپرونه په ژوندۍ بڼه د افغانستان په وخت د شپې د ۱۰:۰۰ تر ۱۰:۳۰ بجو پورې خپریږي. د تماس شمیره: ۳۱۳۶-۶۱۹-۲۰۲-۰۰۱
د اوکراین ولسمشر د اروپا پارلمان ته په خبرو کې د نورو وسلو غوښتنه وکړه
د اوکراین ولسمشر ولادمیر زیلینسکي د پنجشنبې په ورځ فبروري نهمه (سلواغې ۲۰) د اروپايي ټولنې پارلمان ته د وینا پر مهال ددغې ټولنې پر مشرانو غږ وکړ چې مخکې له دې چې روسیه د تازه بریدونو دپاره خپل ځواکونه چمتو کړي، اروپا باید اوکراین ته د وسلو په ورکولو کې بیړه وکړي.
نن او وضعیت
د نن او وضعیت په خپرونه کې د افغانستان د ټولنیز او فرهنګي وضعیت ارزونه ددې خپرونې له میلمنو څخه اورئ. دغه خپرونه هره شپه د ٩:۳۰ تر ۱۰:۰۰ پورې په ژوندۍ بڼه ستاسې غږ د اشنا رادیو د څپو او د امریکا غږ د سپوږمکۍ او ډیجیټلي خپرونو له لارې خپروي.
جمیل اپریدی: زما په ورور ډاکټر شکیل اپریدي باندې په ساهیوال جېل کې تشدد شوی دی
واشنګټن ــــ د القاعده ډلې د مشر اسامه بن لادن د کور په معلومولو کې له امریکې او له ترهګر تنظیم سره د ممکنه مرستې په تور د بندي ډاکټر شکیل اپریدي کورنۍ وایي په هغه باندې په جېل کې تشدد شوی دی. د پنجاب د جېل چارواکو لا په دې اړه څه نه دي ویلي. د شکیل اپریدي ورور جمیل اپریدی تور پورې کوي چې د ده په ورور باندې د پنجاب د ساهیوال په جېل کې تشدد شوی دی. جمیل اپریدي وي او اې ته وویل، د قبایلي سیمو د چارواکو د فیصلو خلاف د شکیل اپریدي درخواست له څو کلونو په پېښور هایکورټ کې پروت دی او لا جواب نه دی ورکړل شوی. له پښتونخوا صوبې سره د قبایلي سیمو تر ګډېدو مخکې د 2018 په مې میاشت کې د ډاکټر شکیل وکیلانو د قبایلي سیمو د انتظامیې خلاف پېښور هایکورټ ته درخواست ورکړی وو. په دې درخواست باندې وروستی ځل د تېر 2022م کال د دسمبر پر دویمه د پېښور هایکورټ یوه درې کسیز بینچ اورېدنه کړې وه، په هغه کې دا پرېکړه محفوظه کړل شوې وه چې آیا دا درخواست د اورېدنې وړ دی که نه. جمیل اپریدی وایي ده د جنورۍ پر 28مه د پنجاب په ساهیوال جېل کې له ډاکټر شکیل اپریدي سره ولیدل او هغه ورته وویل چې د دسمبر پر 27مه ماښام د جېل د ډپټي سپرنټنډنټ او مرستیال سپرنټنډنټ په مخکې اوو تنو وارډنانو په بارک کې دننه پر ده تشدد وکړ او له ناوړه چلند یې ورسره وکړ. د ده په وینا دغو کسانو تر تشدد وروسته له ده بړستنه، ګنجۍ او نورې د ژمي تودې جامې واخیستې او دی یې یواځې په یوه څادر کې پرېښوو او بیا یې 24 ګنټې وروسته دغه شیان بیرته ور وسپارل. د پنجاب د جېل چارواکو له خوا پر ډاکټر شکیل اپریدي د ممکنه تشدد په اړه کوم دریځ مخې ته نه دی راغلی. د ساهیوال جېل ټیلیفون ته ناست یوه ملازم وي او اې ته وویل، چې هغه د ډاکټر شکیل اپریدي په اړه هیڅ یوې پوښتنې ته هم جواب نه شي ویلای. چارواکو د شکیل اپریدي د کورنۍ تورونه مخکې هم رد کړي دي. د شکیل اپریدي ورور جمیل اپریدی وایي، خپل وکیل یې خبر کړی او پر ډاکټر شکیل باندې د شوي ممکنه تشدد په اړه یې د پېښور هایکورټ هم درخواست ورکړی دی. د شکیل اپریدي د وکیلانو په پېنل کې شامل وکیل عارف خان ایډوکېټ وي او اې ته وویل، چې پر شکیل اپریدي د تشدد په اړه د پلټنو لپاره یې درخواست په عدالت کې جمع کړی دی. جمیل اپریدی وایي پېښور هایکورټ تر اوسه دا پرېکړه هم لا نه ده کړې چې د پخوانیو قبایلي سیمو د انتظامیې د فیصلې خلاف د ډاکټر شکیل درخواست د اورېدنې وړ دی که نه. هغه وایي د ورور د مخکیني وکیل تر وژل کېدو وروسته د یو مناسب وکیل په لټه کې دي خو وایي تر اوسه یې نه دی موندلی. د شکیل اپریدي مقدمه د سپریم کورټ بار مخکیني مشر لطیف اپریدي کوله چې تېره میاشت په پېښور هایکورټ کې و وژل شو. جمیل اپریدی وایي تر لطیف اپریدي مخکې یو بل وکیل سمیع الله اپریدي د ده د ورور مقدمه چلوله، خو وایي هغه هم چې په 2015م کال کې و وژل شو نو د مقدمې چلول او اورېدنه اغېزمن شوي وو. وایي د سمیع الله اپریدي تر وژل کېدو وروسته لطیف اپریدي او قمر ندیم ایډوکېټ دا مقدمه په ښه توګه چلوله، خو وایي قمر ندیم امریکې ته کډه شو او د لطیف اپریدي تر وژل کېدو وروسته حالات خراب شوي دي. شکیل اپریدی د 2011م کال د مې په 23مه د پاکستان استخباراتي ادارو د اټک ضلعې په حدودو کې نیولی وو، چې بیا يو کال وروسته د خيبر قبايلي سيمې د تحصيل باړې د مرستیال پوليټيکل ايجنټ دفتر ته وړاندې کړل شو او د ترهګر تنظيم «لشکرِ اسلام» د ملاتړ په تور د 33 کاله بند او درې لکه روپۍ جرمانې سزا ورته واورول شوه. د پيښور د هغه وخت کمیشنر صاحبزاده محمد انيس د شکيل اپريدي سزا لس کاله کمه کړې وه او صاحبزاده انيس د 2013م کال په اکتوبر کې په اسلام اباد کې په مرموز ډول د اور لګېدو په پيښه کې مړ شو.
سپینې خبرې
د سپینې خبرې په خپرونه کې په افغانستان، سیمه او نړۍ کې د ورځنیو پیښو په اړه د نظر د خاوندانو او څیړونکو تاوده بحثونه تعقیب کړئ. دا خپرونه په ګډه په پښتو او دري ژبو هره شپه د افغانستان په وخت د ۸:۰۰ تر ۹:۰۰ پورې په رادیو اشنا او د امریکاغږ په سپوږمکۍ او ډیجیټلي خپرونو کې وړاندې کیږي.
د امریکا دموکراتان او جمهوري غوښتونکي د بایډن د غوښتنو په اړه اختلاف لري
د امریکا ولسمشر جو بایډن کانګرس ته په خپلې کلنۍ وینا کې، پر جمهوري غوښتونکو او دموکرات ګوند غږ وکړ چې د کډوالو، چین سره د رقابت او اوکراین کې د جګړې په ګډون د هغو کورنیو او بهرنیو ننګونو په وړاندې متحد دریځ غوره کړي چې امریکا ورسره مخامخ ده.
رویا رحماني: د نړۍ ځینې سیاسي مشران د افغانستان پرځای خپلې رایې مهمې ګڼې
د افغانستان پخوانۍ دیپلوماته رویا رحماني، وایي د نړۍ یو شمېر سیاسي مشرانو ته د افغانستان د وضعیت په پرتلې، د خپلو رایو جلبول مهم دي.
په ترکیه کې شاوخوا ۲۰۰ افغانانو ته مرګژوبله اوښتې
په انقره کې د افغانستان سفارت تاییدوي چې ډېره مرګژوبله په هاتای او غازي عین تیپ ښارونو کې افغانانو ته رسېدلې. د ترکیې او سوریې په څو ښارونو کې تېره دوشنبه زوروره زلزله وشوه چې لسګونه زره کسانو ته یې مرګژوبله واړوله. صفي الله ستانکزی او نور جزییات
