پاکستان د افغانستان د امن په باب د ماسکو په غونډه کې برخه نده اخیستې - وجوهات یې څه دي؟
واشنګټن - اسلام آباد د زیارت/پنجشنبې په ورځ د دې خبرې تصدیق وکړو چې دا هفته کې د روس په کوربتوب چې څو اړخیزه غونډه د افغانستان په اړه جوړیږي، پاکستان په کې ګډون نکوي. د پاکستان حکومت وایي، داسې نور ډول ناستې ممکنې دي کوم کې چې د افغان امن پروسه په اغېزمنه توګه په کې مخ ته ولاړه شي.
د خطې ملکونه چې په کې چین، هند، ایران، تاجکستان، قزاقستان، قرغیزستان، پاکستان، او ازبکستان شامله دي، د روس له خوا رابلل شوي و چې د شورو/چهارشنبې په ورځ په ماسکو کې د امنیتي مشیرانو په غونډه کې برخه واخلي.
د روس د صدر ولاډیمیر پوټین دفتر وویل، هغه دې غوندې ته پرانېستونکې وینا وکړه، کوم چې په افغانستان کې د امن او استحکام ټینګولو په طریقو باندې پنځمه څو اړخیزه مشورتي غونډه بللې شوې ده.
د پاکستان د خارجه وزارت ترجمانې ممتاز زهرا بلوچ په خپل اوونیز خبري کنفرنس کې، په دې اړه چې پاکستان ولې د ماسکو په غونډه کې برخه وانخېستله، وجه یې داسې وښوده:
"زمونږ فیصله چې په دې فوري غونډه کې به برخه نه اخلو، زمونږ د دې غور په رڼا کې وشوه چې پاکستان د [خبرو اترو] د فارمټونو او فورمونو په برخه کې یوه بهتره ونډه ادا کولی شي، کوم چې هغه سره د افغانستان امن ته تعمیري ګټه ورسېدلی شي."
ممتاز بلوچ زیاته کړه چې پاکستان به پخپل ټول توان سره په ټولو دغو میکانیزمونو کې برخه واخلي او افغانستان کې د امن و استحکام دپاره به له خپلو شریکانو سره تعامل کې وي.
مګر بل اړخ ته د پاکستان جګپوړو سرکاري ذرائعو ویلي دي چې د ماسکو په غونډه کې د پاکستان د برخه نه اخیستلو وجه، په هغې ناستې کې د رقیب هېواد هندوستان موجودیت و. دغو ذرائعو اضافه کړې چې دا خبرې اترې د قامي سلامتیا د مشیرانو ترمنځ وې، او اوس مهال پاکستان کوم د قامي سلامتیا مشیر نلري.
د ماسکو او اسلام آباد ترمنځ چې د پخوا راهیسې تعلقات خړپړ پاته و، په دې وروستیو کلونو کې بهتره شوي، او له دې سببه پاکستان یې هڅولی چې د جنګ ځپلي ګاونډي، افغانستان د امن او استحکام په ملاتړ خبرو اترو کې د روس سره برخه واخلي.
په واشنګټن کې د وېلسن څېړنیز انسټیټوټ د جنوبي ایشیا د څانګې مشر مایکل کوګلمېن وایي: "د روس سره د افغانستان په اړه خبرو کې چې [د پاکستان] مخکېني قوي ریکارډ ته وګورو، نو د پاکستان دا فیصله حیرانوونکې ده. مگر حالات بدل شوي دي. په دغسې خبرو اترو کې د هندوستان نوی کردار پاکستان مجبوره کوي چې په دې اړه په احتیاط ګام واخلي."
مایکل کوګلمېن زیاته کړه چې اسلام آباد هم نه غواړي په داسې یوه موقع کې چې د واشنګټن مدد ته یې سترګې دي، امریکا د ځانه خفه کړي، په خصوص دې ته په کتلو چې پاکستان د سخت اقتصادي بحران سره مخ دی او آی اېم اېف ته محتاج پاته شوی، او د آی اېم اېف په فیصلو باندې امریکا ډېر اثر رسوخ لري.
