ج : طبقه بندي به مقاصد خاص :
بعضي اوقات نباتات به مقاصد خاص در شرائط و حالات مختلف بذر گرديده به اين اساس نباتات مذکو ر را نباتا ت به مقاصد خا ص نا ميده اند . که ذيلا توضيح گرديده است .
1- نباتات کود سبز: Green Manure Crops
نباتات را گويند که بعد از نموي کافي دوباره به خاک علاوه مي گردند تا حاصلخيزي و سترکچر خاک را اصلاح نمايد. مانند مشنگ گاوي ، دهانچا ( دهانچا) ، گوارا، سه برگه يا برسيم ، شبدر ، سائبين، و براسيکا.
2- نباتات پوششي: Cover Crops
اين نباتات بخاطر بذر مي گردند که تا خاک را پوشانيده و آنرا از تخريب و شسته شدن مواد غذائ آن بطرف پائين خاک جلوگيري نمايد . مانند کلول ، ماش ، جودر وانواع کبل ها .
3- نباتات سائلج: Silage Crops
نباتات بخاطر نگهداري به شکل سائلج در حالت تازه يا برگي بذرو جمع آوري گرديده و يک اندازه تخمرآن زير پلاستيک در خاک صورت مي گيرد. مانند جواري ، سارگم ، مشنگ گاوي ، سه برگه يا برسيم ، شبدر ، سائيبين وغيره .
4. کيچ يا نباتات اضطراري : Catch of Emergency Crops
نباتات که در حالات اضطرار ي يعني در شرائط که نبات عمده يا اصلي ناکام شود و يابه اساس بعضي شرائط ناگوار در بذ ر آن تاخير صورت گيرد بذر مي گردد مانند ارزن ، جو ، جواري ، سارگم براي علوفه و غيره .
5 -نباتات سائلج و چاپ سبز: Silage of green chops Crops
نباتات در حالت سبز وتازه درو گرديده و مستقيما به حيوانات بدون اينکه پروسس شود تغذيه مي گردد مانند برسيم ، شبدر ، جواري ، سارگم و موت.
6-نباتات همرا ه: Companion crops
بذر يك نبات دربين نبات قبلابذر شده که باعث حفاظت نبات بعدي ميگردد مي باشد بنام نبات همرا ه ياد مي گردد مانند بذر برسيم در مزرعه جواري ،بذر شبدر در جواري ،بذر برسيم در جو و بذر شبدر و يو لاف مثالهاي از نباتات همرا ه ميباشند.
7- ريلي كراپ:
بذر يك نبات در نبات ديگر كه به مرحله پختگي رسيده باشد يا بذر يك نبات در نباتيكه در مزرعه استاد باشد بنام ريلي كراپنگ مسما است . مانند نيشكر در گندم ، تربوز در گندم ،كچالو در سير ، مثالهاي از ريلي كراپنگ مي باشد
د : طبقه بندي هاي ديگر :
الف : طبقه بندي به اساس دوران حيات نبات :
الف: نباتات يكساله :
عبارت از نباتاتي اند كه دوران زندگي خودر ا در يك فصل نموي يا يک سال تكميل نمود ه و توليد تخم مي نمايد بنام نباتات يك ساله مسما اند مانند گندم ،شالي ، شبدر ، سائبين و براسيكا
ب : نباتات دوساله :
عبارت از نباتاتي اند كه دوران زندگي خود را در دوفصل نموي يا دو سال تكميل نمود ه و توليد تخم مي نمايند بنام نباتات دو ساله ياد مي گردند مانند لبلبو ،ملي ، زردك و شلغم .
ج : نباتات چندين ساله :
عبارت از نباتاتي اند كه بيشتر ازدوفصل نموي يا دو سال مورد استفاده قرار گرفته و هر سال توليد تخم مي نمايد. ما نند رشقه ، نخود و نيشكر .
ب : طبقه بندي نباتات به اساس فصل نموي :
1 - نباتات تابستاني:
اين نباتات در بهار سال بذر گرديده ، درتابستا ن نمو مي نمايند و در خزان سال درو مي گردند مانند شالي ، جواري ، سائبين ، سارگم . اكثر اين نباتات به اثر پاين آمدن درجه حرارت و سرد ي هوا از بين مي روند.
2- نباتات زمستاني:
نباتات زمستاني در خزان سال كشت گرديده و در زمستان به نمو خود ادامه مي دهند و در بهار و يا اوائل تابستان جمع آور ي مي گردند . مانند گندم ، جو ، يولاف ، شبدر ، شرشم ، وتر بک . اكثر اين نباتات با بلند شدن درجه حرارت از بين مي روند و د ر مقابل حرارت هاي نستبا پائين مقاومت نشان مي دهند.
3- نباتات بهاري: نباتات بهاري در اوائل بهار بذر گرديده و قبل از ماه هاي گرم تابستان درو مي گردند مانند گل آفتاب پرست ، جواري بهاري ، بادرنگ ، بادنجان رومي . اكثر اين نباتات با ازدياد درجه هاي حرارت و يخ زده گي (فراست ) از بين مي روند .
4- نباتات خراني:
اين نباتات بعد ازگرمي زياد تابستان يعني بعدا ز ماه سنبله بذر گرديده و قبل از سردي هوا كه سبب مرگ نباتات مي گردد جمع آوري مي گردند . كچالو خزاني ،بعضي انواع مطلوب شرشم و تربک و مستارد.
نو ت :
اين طبقه بندي نظر به شرائط اقليمي فرق مي كند در بعضي كشور ها ممكن نباتات بهاري و خزاني موجود نباشد ، يا اينكه بعضي از نباتات د ر فصل تابستان با هواي ملايم بذر گردند .
ج :-طبقه بندي به اساس اقليم :
نباتات به اساس توافق شان با اقليم طو ري ذيل طبقه بندي گرديده اند .
1 - نباتات مناطق معتدله:
نباتات حرارت كم را برداشت مي نمايند ودر بين 30 درجه و 50 درجه عرض البلد شمالي و جنوبي در سطوح مرتفع مي رويند بعضي از اين نباتات ضرورت به چيلنگ و ورنالايزيشن دارند. مانند گندم ، جودر وغيره و ميوه جات منطقه معتدله سيب ، شفتالو ، و بادام مي باشند.
2- نباتات حاره ئ:
اين نباتا ت بين كمربند 20 درجه عرض البلد شمالي و 20 درچه جنوبي ويا در مناطق كه فراست در دوران فصل نموي نباشد مي رويند نموي اين نباتات در حرارت هاي پائينتر از 10 درجه سانتكراد متاثر مي گردند و فراست نيز سبب از بين رفتن اين نياتات مي گردد . جواري ، نيشكر ، سارگم ، شالي مثال هاي اين نباتات بشمار مي روند. ميوه جات اين منطقه ام ،كيله ،پپايا ، پائن ايپل مي باشند.
د : فوتو پريود :
نياتا ت يه اساس طول روز به گروپ هاي ذيل طبقه بندي گرديده اند:
- 1 نباتات روز كوتاه :
اين نباتات جهت تداوم نموي تكثري خويش به روز هاي كوتا ه تر از 12 ساعت ضرورت داشته توليد گل و تخم نمايند بمقايسه به روز هاي دراز كه نموي علفي را تقويت مي بخشد. مثال هاي آن يكتعداد ورايتي هاي شالي ، سايبين ، جواري و غيره مي باشند.
- 2 نباتات روز دراز:
نباتات اند كه جهت تداوم نمو تكثري خويش به روز هاي درازنسبت به دوره حساس ( اما نه به طورضروري به اندازه 12 ساعت ) تا نموي علفي به نموي تکثري ( توليد تخم و گل ) تبديل گردد ضرورت دارند مانند گندم ، جو ، يولاف و غيره .
- 3نباتات روز بي تفاوت:
در اين نوع نباتات توليد گل و تخم توسط درازي و كوتاهي روز متاثر نمي گردد يعني در هرد و حالت توليد تخم و گل را مي نمايند . مانند بادنجان رومي ، بادرنگ ، و بعضي از ورايتي هاي شالي .
ه : طبقه بندي به اساس عادت نموي نباتات :
-1 نباتات معين:
در اين نباتات گل ها در يك وقت معين درساقه توليد مي گردند ووقت گل نمود ن بسيار كم مي باشد . گندم ،جو ،جواري ، وبعضي ورايتي هاي سائبين و بادنجان رومي مثال هاي آن مي باشد
-2 نباتات غير معين:
دراين نباتات ساقه اصلي در حال توليد شاخ ها ي جانبي و گل مي باشند گل نمودن از قسمت پائين در شاخ ها جانبي شروع گرديده به ميوه تبديل مي گردد اوقات گل نمودن کاملا مختلف مي باشد شاخ هاي تحتاني ميوه تشکيل ميدهند ولي شاخ ها فوقاني هنوز توليد گل مي نمايند مانند براسيكا ، ماش ،کلول ، و بعضي ورايتي هاي سائبين و بادنجان رومي .
و: طبقه بندي نباتات به اساس مود تكثر :
-1 نباتات با تكثر زوجي:
اين نباتات توليد تخم نمود ه و توسط تخم تكثر مي نمايند مانند گندم ،جواري وغيره .
-2 نباتات با تكثر غير زوجي:
اين نباتات بواسطه اعضاي نموي خود تكثر مي نماييند ناشي از اينکه تحت شرائط ايدال تخم توليد نمي نمايند ويا اينكه نموي آن بواسطه تخم اقتصادي نمي باشد مانند نيشكر ،سير ، كچالو .
ز : طبقه بندي به اساس مود گرده افشاني :
-1 نباتات با گرده افشاني خودي:
در اين نوع نباتات گل نبات دارنده هردو اله تکثر يعني اله تذكير و اله تانيث بوده كه توسط گرده يا پالن خود نبات گرده افشاني صورت مي گير د وبنا م نباتات با گرده افشاني خود ي يا د مي گردند .
- 2 نباتات با گرده افشاني گرده نبات ديگر:
در اين نباتات گرده افشاني نبات بواسط نباتات ديگر صورت مي گيرد و بعد از عمليه القا ح تخم ها ي با گرده نبات ديگر توليد مي گردد مانند جواري ، آفتاب پرست و غيره .
-3 نباتات كه اكثرا بواسطه نباتات ديگر گرده افشاني مي گردند:
دراين نوع نباتات گرده افشاني كراس 5-25 فيصد بوده و بعضي اوقات ارتباط زياد به ورايتي ، شرائط اقليمي و اوقات گرده افشاني دارد مانند پنبه ، و سارگم .
ق : طبقه بندي نباتات به اساس نوعيت عمليه تركيب ضياي :
- 1 نباتات C3:
در اين نوع نباتات ، نبا ب كاربن را از كاربنداي اكسايد هوا در كا ربن مركبات عضوي سه كاربنه بواسطه انزايم روبيسكو (Rubisco ) در عمليه فوتوسنتيزس نصب مي گردد اينگونه نباتات عبارت اند از گندم ، شالي ،سائبين و غيره كه بنام نباتات كاربن سه مشهور اند .
- 2 نباتات C4:
در اين نو ع نباتات كاربن از كاربنداي اكسايد هوا در مركبات عضوي چار كاربنه بواسطه انزايم پيپ ( PEP ) كاربوكسي ليز نصب و بعدا كاربنداي اكسايد آزاد و در مركبات سه كاربنه عضوي بواسطه انزايم روبيسكو در عمليه تركيب ضيائ نصب مي گردد جواري ، سارگم و نيشكر از جمله نباتات كاربن چار اند .
-3 كيم كراپس:
در اين نباتات كا ربن از كاربندائ اكسايد هوا در مركبات عضوي چار كاربنه بواسطه انزايم پيپ كاربوكسليز در وقت شب نصب گرديده و بعدا در روز كاربنداي اكسايد آزاد گرديده و در مركبات سه كاربنه عضوي تو سط انزايم روبيسكو د ر عمليه فوتو سنتبسزس نصب مي گرددمثل پائن ايپل ، و نباتات جزيره ئ مانند ناک خاردار .
1- 5 نباتات عمده جهان:
نباتات بسيار عمده جهان عبارت اند از :
گندم ،شالي ،جواري ،جو، سارگم ،ارزن، يولاف ،پنبه ،جودر، كچالو، سائبين ،موم پلي ،نخود، نيشكر، فلكس ،كاساوا،شرشم، و ريپ، افتاب پرست ،چغندر، تمباكو، كنيف و نسك مي باشند.
:1-6 انتخاب نباتات برا ي بذر:
در جهان نباتات زيادي وجود دارند که بذر مي گردد ولي حقيقتاً ، دهاقين تما م آنرا بذر نموده نمي توانند ، بناء بايد نباتات مشخص را براي بذر در مزارع خويش انتخاب نمايند . تعداد زياد دهاقين مي توانند چند نبات را بذر نمايند ، ولي در ممالك پيشرفته دنيا دهاقين برا ي بذر نباتات خاص مختص گرديده اند تا يك نبات را در مزارع خويش توليد نمايند . اكثرا دهاقين معلومات بذر نباتات را در فارم هاي خويش از والدين و بواسطه تجارب شان بدست مي آورند و هم چنان دهاقين با مشاهده نمو و حاصلا ت نباتات مزروعي كه توسط دهاقين همسا يه که درقصبات وقراء نزديك به آنها بذر مي گردد ويا اينکه در اثنائي مناقشات ومباحثات دهاقين همكارو يا آشنا شان به انتخاب نباتات رسيده وبه بذرآن د ر مزرعه خويش مي پردازند. هم چنان دهاقين معلوما ت و نظريات را از ماهرين زراعت ، اگرونومست ها ، مامورين ترويج براي انتخاب نباتات براي مزارع خويش نيز بدست مي آورند . بر علاوه منا بع فوق برا ي انتخاب نباتات جهت بذر در مزارع خويش نكات ذيل را بايد مد نظر بگيرند:
-1 توافق نبات:
نبات بايد با شر ائط محيطي فارم (در ميحطيکه مي رويند) توافق داشته باشد (شرائط اقليمي و خاك). عوامل محيطي جوانه زدن ، نمو ، انكشاف ، و حاصل نبات را متاثر مي نمايد بناء برا ي انتخاب نبات بايد عوامل ذيل در نظر گرفته شود.
الف : عوامل اقليمي :
روشني ، حرارت ، بارندگي ، طول روز ، باد ، رطوبت نسبتي ، ابر ، و هوا نمو و انكشاف نبات را متاثر مي سازد. عوامل اقليمي با عرض البلد ، ارتفاع و فاصله ازآب ، كو ه ها ، ميلان ها و انواع مختلف نباتات فرق مي كند.
ب : عوامل خاک ( ادافيك ):
بافت خاك ، ساختمان خاك ، كثافت خاك ، خلاء خاك ، رطوبت خاك ، مواد عضوي ، پي ايچ خاك ، تركيب منرا لي خاك ، عناصر غذائ نبات ، و مهيا بودن عناصر غذائ نباتات د ر خاك عبارت از عواملي اند كه نمو نبات را متاثر مي سازد. با درنظر داشت خواص خاك مي توانيم نبات مناسب را بذر انتخاب نمايم .
ج : عوامل بيولوژيكي :
عبارت اند از گيا هان هرزه ، حشرات ،آفات و امراض نباتات مزروعي.
-2 ضرورت فاميلي:
بذر نباتات اصلي به منظور رفع ضرور ت فاميل ها ضروري بوده بناء بعضي نباتات برا ي استعمال فاميل ها بذ رمي گردند ، مانند غله جات (گندم ، شالي ، جواري ) ، نباتات پلي دار ( چنه ، ماش ، نسك و لوبيا )، سبزيجات و ميوه جات .
-3 ضرورت حيوانات:
بعضي از نباتات به منظور توليد علوفه برا ي حيوانات اهلي كه دهاقين براي توليد محصولات زراعتي خانگي ( لبنيات ، پشم ، لحميات وغيره ) و استخراج قو ه برا ي اجرائ امو ر فارم نگهداري مي نمايند ضروري بوده. بناء عده اي از دهاقين بايد علوفه جات چون سه برگه ،شبدر ، جواري ،سارگم ، گراس ها ، و رشقه بذر نموده تا حيوانات خويش را تغذيه نمايند.
-4 ضرورت هاي نقدي ويا فكتور هاي اقتصادي:
اين نوع نباتات برا ي فروش و بخاطر بدست آوردن پول نقد بذر ميگردند. وانتخاب و بذر نباتات برا ي بدست آوردن پو ل نقد مربوط به حاصل نبات ، قيمت نبات ، عرضه و تقاضا ،مهيا بودن و دست رسي به ماركيت ، فاصله از فارم به ماركيت ، و مهيا بودن وسائل ترانسپورتي مي باشد.
-5 مهيا بودن آب براي آبياري:
كمبت ، كيفيت ، قيمت و مهيا بودن وقت برا ي آبياري انتخاب نبات را متأ ثر مي سازد.
– 6 مهيا بودن مواد توليد ي و قميت ها ي آن:
مهيا بودن و قيمت هاي تخم نباتات ، كود هاي كيمياوي ، مواد كيمياوي (حشره كش ها ، و گياه كش ها ) و تسهيلات برا ي تطبيق آن در انتخاب نباتات بايد مد نظر گرفته شود .
-7 مهيا بودن وسائل و ماشين آلات:
مهيا بودن ماشين آلات ازقبيل تراكتور و وسائل ديگردر انتخاب نباتات بايد در نظر گرفته شود.
-8 گيا هان هرزه:
موجوديت گيا هان هر زه در مزرعه ويا در قسمت از مزرعه نيز درانتخاب نباتات مورد توجه قرار مي گيرد
-9 پول نقد و مهيا بودن قرضه:
مهيا بودن پول نقد وقرضه در انتخاب نباتات مي تواند رول عمده اي را بازي نمايد
-10 دانش تخنيكي:
موجوديت متخصصين و ماهرين نشان دهنده دست رسي به معلومات توليد ي و تكنالوزي نگهداري بعد از توليد مي باشد که در انتخاب مورد نظر گرفته مي شود.
- 11پا ليسي دولتي:
مهيا بودن پاليس دولت در تخفيف ارزش (سب سائدي ) ، پاداش ها ، محدوديت ها ، و تقويت قيمت ها .
-12 موجوديت و نزديک بودن فابريكات.
-13 مهيا بودن مزدوران.
-14 موجوديت مشاغل توليد ديگر.
مشاغل توليد ي شامل سيستم کشاورزي ( فارمنگ) ، نوعيت زراعت ، اندازه فارم و منابع فارمي مي باشند.
1-7 رو ش هاي ازديا د حا صلا ت:
اگر بخواهيم حا صلا ت را زياد نمايم ، با يد آراضي تحت بذ ر، ويا حاصل في واحد ساحه را افزود نمايم و يا اينكه در ازدياد هرد و آن بکوشيم .افزايش ساحه مور د بذر محدود يت را نشان مي دهد و يا اينکه ازدياد آن نسبتا مشکل به نظر مي رسد بناء بايد تمركز به تلاش هاي ازدياد حاصلا ت در في واحد زمين گردد . که درضمن تقاضا ئ زيا د به مواد غذائ ايحاب مي نمايد تا توليد حا صلات بيشترگردد . که اين ازدياد وظيفه ساختار جينيتيكي ورايتي ها ي نباتات و محيط مي باشد.
Y = f (G x E) or Y = f (V x CP)
د ر معادله فوق :
= Y حاصل را نشان مي دهد
= G توانمندي حينيتيكي نمو و انكشاف
= E محيط ويا عوامل محيطي
= V ورايتي نيات
=CP عمليات بهتر زراعتي
بناء حاصلات نباتات را با مداخله در عوامل جينيتكي و محيط ما حو ل مي توانيم زيا د نمايم . متخصصين نسلگيري نباتي در محتويا ت جينيكي مداخله مي نمايند تا ورايتي با قدرت حا صل دهي بيشتر را بميا ن آورند ، اگرا نومست ها با مدا خله در عوامل محيطي به نحوه انتخاب ساحه بذر، موسم ويا فصل بذري ويا عمليا ت زراعتي بهتر مانند كشت كردن ،آبياري ،استعمال كود هاي حيواني و كو د هاي كيمياوي ، كنترول گياهان هرزه و غيره قدرت حاصل دهي نباتات را بهترمي سازند.
بر علاوه استعمال ورايتي ها ي با حاصل دهي بيشتر (HYV ) ، اگرانومست هاعمليات بهتر زراعتي را بخاطر تهيه نمودن محيط مناسب برا ي نمو تا حاصلا ت بيشتر(HY ) و بهتر بدست آيدانجام ميدهند.معادله انرا ميتوانيم بشكل ذيل بنويسيم :
HY = f (HYV, BCP)
با شامل نمودن اداره بهتر ( BM) ، عوامل ويا مواد مناسب برا ي توليد( AI) ، و تقليل ضايعات (RL )عمليات بهتر زراعتي توسعه مي بخشد . بنا ء معادله فو ق را ميتوان به شكل ذيل انكشاف داد :
HY = f (HYV, BMP, AI, RL)
روش ديگر برا ي تحليل حاصل بلند مطا لعه معا دله برا ي ( CGR ) و حا صل نبات ( Y ) يا وزن نبات (W ) ميبا شد
CGR = J Є-V
Y or W = ∑ (J Є –V)
در معادله فوق :
Y يا =W حاصل نبات را نشان ميدهد
=J مقد ار نوري آفتاب که نبات آنرا مي گيرد
= Є مؤثريت كه به آن نور استعمال مي گردد
= V ضايعات را نشان مي دهد
و قتيكه مي خواهيم حا صلا ت را زياد نمايم ما بايد مقدار نور را روزانه برا ي مصرف نبات و طول نموي نبات را بيشتر سازيم . اصابت نور زماني بيشتر خواهد بود كه فرش مكمل نبات وقتر برسد . عمليات بهتر زراعتي و ورايتي هاي مناسب نباتي به خا طر ميل به اين هدف مي تواند فر ش نباتي وقتر رسيده واز نو ر ويا از روشني فصلي استفاده زياد صورت گيرد .
با اين تحليل تخنيكي حاصلات بلند ، ا جازه دهيد تادر مورد روش ها ي ازديا د حا صلا ت بحث نمايم . بخاطر بلند برد ن سطح حا صل، دها قين بايد روش هاي ذيل را اجرا نمايند:
-1 استقاده از ورائتي ها با حاصلدهي بيشتر:
ورائتي هاي كه حا صل بلند مي دهند بنام ورايتي اصلاح شده ياد مي گردند و برا ي بذر نمود ن سفارش مي گردد . دهاقين بايد ورايتي ها ي اصلا ح شده و سفارش شده را استعمال نمايند . ورايتي بايد با شرائط خاك و محيطي منطقه توافق داشته باشد و قدرت توليد حا صل بيشتر را داشته با شد ، در برابر امراض مقاوم و در برابر استعمال كود هاي كيمياوي عكس العمل مثبت را نشان دهد و كيفيت خو ب داشته باشد.
-2 استفاده از تخم با كيفيت عالي:
دهاقين بايد تخم هاي با كيفيت ورايتي هاي اصلاح شده را استعمال نمايند. تخم ها ممكن در فارم هاي خو د توليد نمايند ، يا از دهاقين همكار ،ويا ا ز منابع ديگر قابل اعتماد بدست آورند. تخم ها ي با كيفيت آنست كه مطا بقت به نوع داشته باشد ،خالص با شد( عاري از تخم گيا هان هرزه ،مواد داخلي و تخم نباتات ديگر با شد) ، زنده باشد، ( قا بليت سبز شدن را داشته باشد) ، صحتمند (امراض را انتقال نه نمايد)، قوي ( جوانه ها و يا نهالي قوي وراست را درمزرعه توليد نمايند)باشند.
-3 تناوب مناسب:
دهاقين بايد از تناوب هاي مناسب زراعتي در مزارع خود استفاده نمايند نه اينكه يك نبات را هر سا ل بشكل مكرر آن در عين مزرعه خو د بذر نمايد. تناوب زراعتي عبارت از بذر نباتات مختلف به ترتيب يكي پي ديگر كه دوباره تكرار مي گردند.
-4 آماده ساختن خاك و بستر تخم:
بعد از جمع آوري ( درونمودن ) نبات قبلي ، قلبه عميق با تعقيب قلبه سطحي ضروري پنداشته مي شود تا گياهان هرزه را از بين برده ، رطوبت را حفظ و بخاطر جوانه زدن و سر كشيدن نبات كشت شده خويش بستر مناسب و خو ب تهيه نمايد. بستر تخم بايد بسيار درست تهيه گردد تا تماس خوب را بين تخم و خاك ، رطوبت و‌هوا بر قرار نمايد ، همچنان خالي بودن از گياهان هرزه و سنگ ريزه ها تضمين نمايد . در زمين هاي للمي نگهدار ي رطوبت خاك يكي از اهداف عمده زمين و آماده ساختن زمين مي باشد.
-5 تداوي بذري:
تداوي بذري برا ي كنترول امراض و جوانه زدن بهتر تخم ها در مزرعه ضروري پنداشته مي شود.نباتات دومشيمه ئ يا لگيومي ممكن ضرورت به تلقيح زنجير هاي بکتريا ئ مناسب برادي رايزوبيم ( Bradyrhizobium ) داشته باشد.
-6 بذر نباتات:
دهاقين نباتات خود را بايد در اوقات مناسب ، اندازه مناسب تخم ريز ، باعمق مناسب و استعمال ماشين آلات مناسب و روش هاي بذري ، فاصله مناسب بين قطار ها و بين نبا ت از نبات ديگر بذر نمايند . و هدف هم سبز شدن مكمل نبات در مزرعه ( تعداد مورد ضرورت با تو زيع خوب در في واحد زمين ( كه برا ي بدست آوردن حاصلات بلند ضروري بوده ، ميباشد ). ملچنگ ( گذاشتن بعضي از موانع فرار رطوبت بالاي سطح زمين به منظور نگهداري رطوبت خاك جوانه زدن و سر كشيد ن جوانه ها از خاك را انكشاف ميدهد . ا گر بستر تخم خشك باشد ، آبياري براي جوانه زدن و سركشيد ن جوانه از خاك ضروري ميباشد.
-7 تخريب نمودن قشر خاك (سله) و يكه كردن:
اگر مشكل ايجاد قشرخاك توسط باريدن باران بعد از بذر و پيش از سركشيدن جوانه ها موجود باشد ، قشر تشكيل شده بايد شكستانده شود تا جوانه ها بصورت درست ازخاک بيرون آ يند . در بعضي از نباتات يكه كردن ضروري بوده تا جميعت مناسب داشته باشند . نبات بايد در اوقات مناسب ان يكه گردد .
-8 تطبيق كود ها ي كيميا وي و كود ها ي حيواني:
براي بدست آوردن حاصلات بلند استعمال كود هاي حيواني و كيمياوي ضروري مي باشد.
الف :كود ها ي حيواني :
كود ها ي حيواني بايد يك الي دوماه قبل از بذر در زمين استعمال گردد تا كود هاي حيواني به صورت درست تجزيه و مواد غذائ نباتي برا ي استفاده درست نباتات آزاد گردد . كود ها ي حيواني بايد با خاك بواسطه اجر اي عميله قلبه ويا شخم زدن به شكل درست مخلوط گردد . كود ها ي حيواني گند ه شده به شکل درست مورد استفا ده نبات قرار ميگيرد. بصورت عموم كود ها ي حيواني دارائ 1.9 فيصد نائتروجن ،0,56 فيصد فاسفورس ، و 1.7 فيصد پوتاشيم را دارا مي باشد.
ب : كود ها كيمياوي :
بر علاوه 13 عنصر كه از خاك بواسطه نباتات جذب مي گردد ، نائتروجن ، فاسفورس ، و پوتاش نسبتا به مقدار زياد از خاك توسط نباتا ت جذب مي گردد ، ودر اكثرخاك ها بعد از كشت و بذر زياد ، بدون اينكه دوباره علاوه گردد به قلت مواجه مي شود. وقتيكه عناصر ضروري براي نمو نباتات به قلت مواجه گردد ،درصورت عدم استعمال عناصر به خاك حاصلات نباتات كاهش مي يابد . استعمال مواد غذائ نباتات در خاك به شكل منحل و قابل استفاده را كود مي گويند، وبرا ي بدست آوردن حاصلا ت بلند بسيار ضروري مي باشد. اندازه استعمال مواد غذائ ويا كود براي ازدياد حاصل نباتات در خاك مربوط به اجزا و مقدار موجود مواد غذائ نباتات در خاك ، نوعيت نباتا ت ،حا صل متوقع ، مهيا بودن آب برا ي آبيار ي عوامل زياد ديگر مي باشد.ليگيوم به نسبت نباتات غير لگيومي به نائترو جن كم ضرورت دارد ، بخاطرموجوديت زيست باهمي " براديرايزوبيم ها " bradyrhizobium با نباتات ليگيومي نائتروجن قابل استفاده نباتات را از هوا در ساختمان هاي كوچك بنام ناجيول در ريشه نباتات مذكور نصب مي نمايد . كودها ي كه در ماركيت يا فت مي شوند ذيلا تذكر داده شده است :
كو دهاي نائتروجن دار:
يوريا (46% ) ، كلسيم ، امونيم نائتريت ( 26% نائتروجن ، و امونيم سلفيت (21 %) نائتروجن ).
كود ها ي فاسفاتيك :
سنگل سوپر فاسفيت (SSP)، ( 18-16 % P2O5 ) ،تريپل سوپر فاسفيت TSP (46 % P2O5 ) ،.
كود ها پوتاشيم دار:
پوتاشيم سلفيت ( 50 % K2O ) ،پوتاشيم كلورايد ( 60% K2O ) .
كود ها ي نائتروجن و فاسفورس دار:
نائترو فاس ( 20-20% N – P2O5 ) .
كود ها ي نائتروجن ،فاسفورس، و پوتاش دار:
21--13-13 (K-P-N) ،10-20-20( K-P-N) ) .
اگر قلت عناصر كم مصر ف بواسطه تجزيه خاك ها ، تجزيه انساج نباتات ويا علايم قلت در نباتا ت نشان داده شد ، بايد بخاطر بدست آوردن حا صلات بلند در خاك علاوه گردد .
تمام مقدار تعين شده كود فاسفورس و پوتاش قبل از بذر درخاك علاوه گرديده و باخاك مخلوط مي گردد ، مقدار تعين شده كود نائتروجني در 2 الي 3 مرتبه در اوقات بذر و در مراحل بعدي نموي در جوار نبات تطبيق ميگردد .
9- آبياري:
درصورت مهيا بودن آب ، به منظور بدست آوردن حاصلات زياد آبياري بايد در اوقات مناسب كه نبات علايم نياز به آب را از خود نشان دهد آبياري گردد.نباتات مختلف ضرورت ها ي مختلف را به مقدار آب نشان مي دهد . گندم 2- 5 مرتبه به آ بياري ضرورت دارد ، يك مرتبه در وقت تشكيل تيلر (بته خوشه ئي ) و دوهم آن در وقت تشكيل تخم د رخوشه که در اين مرحله به منظور بدست آورد ن حاصلات بيشتر گندم آبياري بسيار ضروري پنداشته شده است .
جواري به 5- 8 مرتبه ، نيشكر به 15 – 19 مرتبه و نسك به يك مرتبه آبياري نياز دارند . شالي به آبياري دوامدار و مسلسل مزرعه ، بعضا به نوبت يك روز،ويا بعد از دوروز ، يا در هفته دومرتبه ضرورت دارد.
–10 كنترو ل گياهان هرزه:
قسميكه گياهان هرزه با نباتات اصلي در گرفتن نور ، آب و موادغذائ رقابت نمود ه سبب تقليل حاصل نباتا ت مي گردد . به منظور بدست آوردن حا صلا ت بلند نباتات ، گياهان هرزه بايد كنترول گردد . گياهان هرزه را ميتوان بواسطه روشها ذيل كنترول نمود :
الف : خيشاوه و ازبين بردن گياهان هرزه بواسطه افزار دستي
ب : كنترول ميخانيكي
ج : قطع نمودن و کشيدن گياه از زمين
د : استعمال تناوب مناسب و نباتاتيكه چندين مرتبه درو مي گردند
ه استعمال گيا كش ها و هرزه كش ها :
-11 ايستاد نمودن نبات (Earthing up) :
در بعضي نباتات ايستاد نمودن نباتات با لاي چيزي که سبب ايستاد شدن نبات گرديده و از چپه شدن نجات مي يابد ضروري مي باشد.
- :12 كنترول حشرات ، آفات و امراض:
دهاقين بايد نباتا ت خود را تحت مراقبت گرفته ، اگر ضرورت به اجرائ عمليات محافظوي گرديد ، آنر ا بايد تعقيب نمايند تا ضايعاتيكه توسط دشمنان نباتات واقع مي گردد تقليل گردد. بهتر خواهد بود تا درمورد قبلا بخاطر تقليل ضايعات ناشي از حمله امراض حشرات و وآفات پلان داشته باشند . انواع مقاوم نباتات اگر مهيا باشد بايد در نوبت ها با فعاليت هاي مختلط اداره آفات استعمال گرديده تا ضايعات نباتي تقليل يابد .
از مواد كيمياوي در فعاليت هاي اخير كنترول وتقليل ضايعات استفاده صورت گرفته و با احتياط كامل استعمال گردد تا توازن ايكالوجيكي را متاثر ننموده و دشمنان طبيعي موجودات حيه كه سبب ضايعات زياد مي گردند از بين نبرند. از مواد كيمياوي زماني استفاده صورت گيرد كه ضايعات به حد اكثر رسيده واستعمال مواد كيمياوي را اقتصادي نشاند هد .
-13 درو نمودن يا رفع حاصل:
نباتات زماني درو گردند كه به حالت پختگي فزيا لوجيكي آن رسيده با شند ، ويا چند روز بعد به حالت پختگي برسند.
-14 عمليا ت بعد از جمع آ وري محصولات:
دهاقين بايد محصول خويش را ميده نموده و برا ي ذخيره محفوظ و يا براي ارسال به ماركيت ، پاك و خشك نمايند .
