تبعه چاته ويل کيږي ؟
که د نړۍ نقشې ته وګورو نو د ځمکې پر مخ ډير هيوادونه تر سترګو کيږي . هر هيواد بيا خپل ټاکلی سياسي _جغرافياوي بريدونه او پولې لري ..هر هغه څوک چې ددغو بريدونو دننه په يوه هيواد کې د ژوند کولو حق ولري ، د هغه هيواد استوګن يا تبعه بلل کيږي . تبعه مفرد او جمع يې اتباع ده .
په حقوقي لحاظ تبعه څوک دی، يا چاته تبعه ويل کيږي ، په دې اړه ، د ټولنپيژندنې پوهانواو حقوق دانانو ليد لوري بيلا بيل دي .
_ تبعه د ټولنې هغه وګړي ته وايي چې په يوه ټاکلې سياسي جغرافيه کې ، د اساسي حقونو په لرلو، بې له توپيره د قانوني مکلفيتونو په قبلولو ، د ژوند حق ولري .
_ تبعه هغه وګړی دی چې د سياسي ، مدني او ټولنيزو حقونو لرونکی وي
_ تبعه هغه وګړی دی چې د خپلو اساسي حقونوددرلودو په خاطر ، مسوليتونه، ژمنې او مکلفيتونه هم قبلوي .
( رعيت ) هغه چاته ويل کيږي چې مکلفيتونه لري خو حقونه نه لري .د رعيت حقوق عموما د هغوي د مکلفيتونو د ښه سرته رسولو له مخې ټاکل کيږي .
دتبعه حقوق د قانون په چوکاټ کې په ليکلې بڼه ثابت وي او مکلفيتونه هم د خپلې پوهې او وجيبېله مخې سر ته رسوي .
_ په هغو ټولنو کې چې قانون واکمن وي ، د ټولنې هر وګړي ته تبعه ويل کيږي ، ځکه چې هغه د مساوي حقونو او امتيازاتو لرونکی وي .
لنډه دا چې: تبعه (شهروند) د يوه هيواد هغه استوګن ته وايي ، چې هغه د نومړړي هيواد د بشپړو سياسي ، مدني ،اجتماعي او فرهنګي حقونو څخه برخمن وي .
د( تبعه ) پرځای د ( شهر وند ) اصطلاح هم کارول کيږي .داد دفرانسې د انقلاب نه وروسته ،انسان ته د زيات درناوي په خاطر، منځ ته راغلې ده .
شهروند ( Citroen ) د ښار( Cite) له کلمې نه جوړه شوې اصطلاح ده ، دا چې ولې په شهروند کې د ښارکلمه شتون لري ، لامل يې دادی چې له يوې خوا دوګړو د حقونو اومکلفيتونو ترمنځ اړيکي ، د زمانې په اوږدو کې عموما د وړوټولنو په بڼه په ( ښارونو) کې وده او پرمختګ کړی دی او له بلې خوا په ځنو قاموسونوکې د( ښار ) کلمه د ( وطن او هيواد ) په معنی هم کارول شوې ده . د مدنيت کلمه هم له مدينې نه اخيستل شوې او مدينه ښارته وايي
په ټوليزه توګه ويلی شو چې د شهروند اصطلاح په دې معنی نه ده چې ګوندې يوازې د ښارونووګړو ته ويل کيږي په شهروند کې ښاري او کليوال ټول وګړي شامل دي .
د عامه پوهاوي په دې لارښود کې موږ د ( شهروند) په ځای د( تبعه) کلمه کارولې ده . ځکه زموږ د هيواد په اساسي قانون کې په همدې بڼه ثبت ده .
