څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار
سنيگال ( Senegal )
پيشينه تاريخي : در قرن ١٧ م فرانسوى ها سر زمين سنيگال را تصرف نمودند و در قرن ١٩ م خاندان تکرور را که از قرن ١١ م بر اين کشور فرمانروايى داشتند ، برانداختند و سنيگال را جزء از مستعمرات افريقايى فرانسه ناميدند .
در نيمه دوم قرن ١٩ م ، نهضت هاى آزادى خواهى در ميان مسلمانان سنيگال شکل گرفت
و تاجايى پيش رفت که فرانسه تصميم به سرکوبى آن گرفت در سال ١٩٣٣ م مقدمات خود مختارى
و استقلال سنيگال فراهم گرديد . سلار سنگور در جنگ جهانى دوم يکجا با ارتش فرانسه و متفقين عليه فاشيم هيتلرى جنگيد و در سال ١٩٤٥م بعد از پايان جنگ به عضويت پارلمان فرانسه در آمد
و پس از باز گشت به سنيگال با تاسيس اتحاد ترقى خوا سنيگال در سال ١٩٤٩ م ، زمزمه استقلال سنيگال را آغاز نمود تا اينکه سر انجام در چهارم اپريل ١٩٦٠ استقلال سنيگال رسماً اعلان گرديد و در پنجم سپتمبر همان سال نظام جمهورى براى کشور انتخاب شد و سدار سنگور به رياست جمهورى سنيگال رسيد .
از سال ١٩٦٠ م الى سال ٢٠٠٠ م حزب سوسياليست سنيگال بر اين کشور حاکميت داشت . پس از ٤٠ سال حاکميت حزب سوسياليست برسنيگال ، سر انجام عبدالله واده ، از حزب دموکرات سنيگال در انتخابات رياست جمهورى سال ٢٠٠٠ م بۀ پيروزى رسيد (١) .
موقعيت جغرافيايى : - جمهوريت سنيگال از سمت غرب با اوقيانوس اطلس از جانب شمال باموريتانيا ، از سمت شرق با مالى و از جانب جنوب با کايانا و کينيا هم سرحد بوده و خودش کامبيارا از سه طرف احاطه ميکند (٢)
جمهوريت سنيگال در قسمت شرقى براعظم افريقا در همسايگى بحر اتلانتيک شمالى موقعيت دارد . اين کشور بين ١١ _ ٥ ' ١٧ درجه طول البلد غربى و ٥ '١٢ _ ١٧ درجه عرض البلد شمالى واقع است و حدود ١٩٦ '١٩٦ کيلو متر مکعب مساحت دارد . سرحدات اين کشور با خشکه ٢٦٤٠ کيلو متر و با بحر ٥٣١ کيلو متر است . کشور سنيگال به طور اوسط ٢٠٠ متر از سطح بحر ارتفاع دارد . قسمت هاى جنوب شرق اين کشور حدود ٥٠٠ متر از سطح بحر ارتقا دارد (٣)
وضعيت طبيعى : کشور سنيگال آب و هواى خشک و مرطوب دارد . آب وهواى اين کشور از ماه نومبر الى ماه جون خشک واز جولاى تا اکتوبر مرطوب ميباشد . در قسمت هاى شمالى و وسط کشور سنيگال درجه حرارت بين مثبت ٣٥_ ٢٥ درجه سانتى گيرد ميباشد . در قسمت شمال اين در اندازه بارندگى در طول سال به ٢٥٠ ملى متر و در قسمت هاى جنوب بۀ ١٥٠٠ ملى متر ميرسد .
وضعيت بشرى :- به اساس سر شمارى شال ٢٠٠٠ نفوس سنيگال حدود ٩٩٨٧٤٩٤ نفر ميرسد . ٦ ' ٩٤ فيصد مردم اين کشور سياه پوست هستند . ٤٧ فيصد مردم زنده گى شهرى و ٥٣ فيصد مردم زنده گى دهاتى دارند . در اين کشور اقوام و ولف ، توکولور پولار ، جولا و ماندينکا
زنده گى ميکنند .
وضعيعت کلتورى : زبان رسمى جمهوريت سنيگال زبان فرانسوى است . در پهلوى زبان فرانسوى مردم به زبان محلى اين کشور مانند وولف ، توکولور ، پولار ، جولا و ماندينکا نيز صحبت ميکنند . در اين کشور ٩٢ فيصد مسلمانان اهل تسنن و ٢ فيصد رومن کاتو ليک مسيحى و ٦ فيصد عقايد منطقه يي سابقه زنده گى ميکند .
وضعيت سياسى : قانون اساسى جمهورى سنيگال بتاريخ سوم مارچ سال ١٩٦٣ نافذ شد . رئيس جمهور سنيگال براى مدت هفت سال بۀ اساس راى مردم انتخاب ميشود . پارلمان سنيگال که ١٤٠ عضو دارد براى مدت پنج سال به اساس راى مردم انتخاب ميشود . احزاب سياسي که در سر نوشت اين کشور رول مهم را دارند عبارت اند از : حزب دموکراسى و سوسياليزم افريقا، حزب آزادى افريقا ، حزب جنبش کارگرى ، جهبه اجتماعى و سوسياليزم ،حزب دموکراتيک سنيگال وغيره .
تقسيمات ادارى : مرکز سنيگال شهر دا کار ( Dakar ) است . کشور سنيگال از لحاظ تقسيمات ادارى به ده ولايت ذيل تقسيم گرديده :
دا کار ، د يوربل ، فاتيک ، کاولاک ، کولدا ، لوگا ، سنت لوئيس ، تامباکوندا ، تيس
و زيگو پخور ، شهر هاى مهم سنيگال قرار ذيل است : کاولوک ، تيس ، سنت لوئيس ، کدوگو ، فولابا ، امبا ، لوگا وغيره (٤)
وضعيت اقتصادى : ضايع عمده سنيگال زراعت و مالدارى است ، بندر دا کار سالانه ٤٠٠٠ کشتى را سرويس ميکند ، ذخاير مهم المونيم و فاسفيت دارد . از ضايع در حال انکشاف آن تهيه خوراکه هاى قطى ، مواد کيمياوى و سمنت ميباشد (٥)
صادرات مهم آن عبارت است از : چوپ ، فاسفيت ، بادام ، ماهى ، پنبه ، قهوه ، ککو ، ، نقت وغيره . واردات مهم آن عبارت است از : پرزه جاب ، ماشين الات مواد نفتى ، مواد خوراکه ، رخت ، ادويه ، وسايل برق ، وسايل زراعتى و وسله وغيره (٦)
منابع و ماءخذ
١. مهندس عباس جعفرى _گيتاشناسى نوين کشورها ، موسسه جغرافيايى و کارتوگرافى گيتاشناسى ، ١٣٨٤ هـ ش ( ص ٢٧٣ ) .
٢. دايرة المعارف
٣. احسان الله آرين زى _ د نړۍ هينداره ، افريقا ، پيښور ، ١٣٨٤ ، ٢٧٠ مخ .
٤. اثر فوق ، ص ٢٧٣ _ ٢٧٤ .
٥. دايرة المعارف .
٦. احسان الله ارين زى ، د نړۍ هينداره ، افريقا ، ١٣٨٠ ، پيشاور ، ( ص
