د يو ويشتمې پېړې په پيل کې د لويديځې نړۍ سياسي او فکري تسلط دومره لوړ شو چې کم علمه مسلمانان د لويديځې نړۍ نه دومره متاثره شول ، چې په دې عقېده شول چې د لويديځ د تقليد څخه پرمختګ ناممکن دي ، له همدې لامله دوي په هر کار کې د لويديځ ړوند تقليد لازم او ملزوم وګڼلو. ددې ړندو تقليدونو په لړ کې يو هم ، د اپرېل فول ډي يا د اپريل په دوه يمه نېټه د يو نفر کمعقل کول دي ، يعنې بل مسلمان ته په ټوکو کې لوي دروغ ويل چې زياتره وخت د ډېرو انسانانو د ارزښتمن ژوند د له منځه تلو سبب ګرځي. چې ددې مرګ اندازه بيا د دوه يم اپريل ورځې له خبرونو او رسنيو څخه څرګندېږي چې دې کار څومره انسانان له منځه يوړل او يا يې له يوې سترې ستونزې سره مخ کړل . مګر کم علمه مسلمانانو هېڅکله دا فکر نه دي کړي چې لويديځه نړۍ دا ورځ د کومې پېښې په ياد لمانځي ؟ مګر مسلمانان بايد په دې پوه شي چې دا ډېر خطرناک تاريخ لري ، هغه داسې چې کله عيسويانو هسپانيه له مسلمانانو څخه دوه يم ځل ونيوله نو د مسلمانانو له وينو يې ويالې وبهولې ، د عيسويانو پادشاه فرديناند اعلان وکړ چې په هسپانيه کې د مسلمانانو ژوند له خطر سره مخ دي او دوي بايد يو بل اسلامي هېواد ته هجرت وکړي ، له همدې لامله يې ټول مسلمانان په يوه لويه کشتۍ کې سپاره کړل ، او يو زيات شمېر مسلمانانو چې د صليب د خدمتګارانو له ظلم څخه تر پوزې رسيدلي ول ، په دې کشتۍ کې سپاره شول ، کله چې د بحر منځ ته ورسېدل نو د فرديناند عسکرو د باروتو په واسطه کشتۍ سورۍ کړه او خپله عسکر په هغو وړو کشتيو کې سپاره شول چې له ځانه سره يې راوستلې وې ، له مسلمانانو څخه ډکه کشتۍ چې د فرديناند عسکرو په باروتو سورۍ کړې وه له اوبو څخه ډکه او ډوبه شوه او په دې ډول په زرګونو مسلمانان يې له منځه يوړل. دا ورځ چې د زرګونو مسلمانانو په شهادت او له منځه تللو تمامه شوه د اپريل دوه يمه ورځ وه او عيسوي عسکرو او عيسوي نړۍ له همغې ورځې دا ورځ د کمعقل کولو يا فول ډي په نوم ونوموله يعنې دوي مسلمانان کمعقل کړل او هغوي سره يې دوکه او چل وکو.دا د اپريل فول يا اپريل کمعقل کولو حقيقت دي. رسول الله صلي الله عليه وسلم فرمايي (من تشبه بقوم فهو منهم) يعنې څوک چې له کوم قوم سره ځان جوړوي هغه د هماغه قوم له جملې څخه دي. له همدې لامله څوک چې ځان ته مسلمان وايي او ځان د پېغمبر صلي الله عليه وسلم امتي ګڼي نو که ددې پېښي تاريخ پس منظر ته و هم نه ګوري نو دې حديث ته دې وګوري او د رسول الله صلي عليه وسلم په حديث دې عمل وکړي . او که عمل پرې ونه کړي نو هغه څوک چې د اپريل فول ورځ لمانځي او يا په دروغو نورو مسلمانو ته دوکه ورکوي او چل ورسره کوي نو د قيامت په ورځ به ديهودو او نصاراو په صف کې را پاڅي ځکه چې د هغه سره ځان مشابه کوي او د هغه تقليد کوي . نو ټولو مسلمانانو بايد له دې بد کار څخه په کلکه ځانونه وساتي تر څو د قيامت په ورځ سره ددې چې کلمه به يې هم ويلي وي ، لمونځ به يې هم کړي مګر د يهودو او نصاراو سره به په يو صف کې را پاڅي .