روانې چارې او بېلابېل
به رنگ آبی
به رنگ آبی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی شهید مینا کشور کمال، متن در حاشیه رانده شده ای ست که هنگام جهاد بزرگ مردم ما برضد اتحاد شوروی، جرات و جسارت دختران افغان را رسمی ساخته بود.در تقابل سیاسی و جناحی، زنان و دختران راوایی افغانستان هم شامل اند؛ اما آن چه در این میان جا مانده، حضور بسیار محسوس سیاسی آنان است که در سال های اخیر با تهور زاید الوصف، از منافع ملی افغان ها دفاع کرده اند.
قبرستان امپراتوری ها
قبرستان امپراتوری ها (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی نه تنها در تاریخ نویسی های ما، بل شهرت نام افغانستان به معنی جای ذلت قدرت های بیرونی، بین المللی ست؛ اما به یاد آوردن دایم این شهرت، در حالی که در تمام زمینه ها از پا افتاده ایم و زنده گی ما اکثراً در دایره ی تورید می چرخد، زیاد دلخواه نیست. بنا بر این، بهتر دیدم ضمن احترام به قربانی های گذشته گان ما که به هر حال نمی دانستند آینده گان شان کف
دوازده گرام مغز
دوازده گرام مغز (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی این اثر بسیار مهم استاد شهرت ننگیال، از زمان نشر تا کنون، سر زبان هاست. افغان های زیادی راجع به آن گفته و نوشته اند؛ اما در زمینه ای که باور های الحادی و اخوانی جولان می کنند، لطف آثاری کمرنگ وانمود می شود که خالق آن، با وجود رعایت بی طرفی، اما در تنازع سیاسی، نقش فعال داشته است. استاد شهرت ننگیال را می توان از آن نویسنده گان افغان برشمرد
افغاننامه
افغاننامه (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی محتواي اين كتاب كوچك، تجربياتي بودند كه از بررسي بعضی از شخصيت هاي افغان، گاهی بر قلم و گاهی بر كردار و گفتار شان مي نگاشتم.شخصیت های این کتاب در حالي كه در موضع تضاد نیز واقع مي شوند، اما چتري را كه مي خواهند، همين سرزمين و هويت ملی مردمانش است.براي مردم ما كه تنوع تلخ كامي را تجربه كرده اند، ثابت شده در هياهوي توجيه اغراض(هرج و مرج اجتماعی) خ
تنقید روحانیت مرتجع
تنقید روحانیت مرتجع (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی خشونت های بی امان که در گرو برداشت های افراد و اشخاص، صورت می گیرند، در ساحه ی دین، بیش از همه هستند. در این که مبدای بعضی خشونت ها ریشه در بی عدالتی های اجتماعی دارند، تاریخ دارد، اما اغراض اکثراً نیازمند ابزاری می باشند تا کوچک ترین ناراحتی ها را هم توجیه کنند.در افغانستان، بحث تنقید دین آسان نیست. با این وجود، بنیادگرایان بسیار افراطی
روشنگری و روشنفکری
روشنگری و روشنفکری (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در افغانستان، معمولاً گرایش ها به تضاد سیاسی- اجتماعی را روشنگری و روشنفکری می دانند. اکثراً ستیز با رژیم ها یا ساختار شکنی هایی که وحدت مردم را رعایت نمی کنند، تمایلات آزادخواهانه شمرده شده اند.حقیقت این است که نارضایتی از کمبود تنقید ارزش هایی که اکثراً اعتراف می شود تعریف نشده باقی مانده اند، اصل مسئله می باشد.ریشه ی اکثر رفتار، اعم
دُر دری
دُر دری (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی شناخت تحلیلی زبان و ادبیات، ابهام نام و نشان آن ها را کاهش می دهد؛ اما به این معنی نیست که کاملاً تشهیر کند. به این دلیل، تعیین مبداء برای آن پدیده های انسانی که با تحولات مختلف بشری، رشد کرده اند، بسیار موجه نیست.در زمینه ی زبان ترکیبی دری یا به اصطلاح فارسی، موافق و مخالف در تنگنای تشیهر آن در ادبیات، نمی توانند بسیار اصرار کنند که یک آدرس دارد. ای
افغانستان و بازار آزاد
افغانستان و بازار آزاد (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی با انتشار دوباره ی این کتاب، بخش دیگر کالا هایی را هم معاینه کرده ام که در بررسی مقوله ی سیاسی، سوای مسایل اقتصادی هستند؛ هرچند نام کتاب، ذهنیت ها را به سمت داده های اقتصادی می کشاند، اما منظورم از آن، گزینه ای بود که در چاپ نخست این کتاب نیز تبیین می کرد سال ها کالا ها را در بازار هایی خریده ایم که بی نهایت سیاسی بودند.اندیشه بر افکار
سمتی و ستمی
سمتی و ستمی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در زمینه ی تنازع سیاسی در افغانستان، باخت نیز یک حقیقت مسلم شده است. توهم باور های بزرگنمایی، از دلایل اصلی آن می باشد. ما در منگنه ی اعداد و ارقام غیر معمول، وزنه هایی را هم خیال می کنیم که در هیچ کدام آن ها بُنیه ملاحظه نمی شود.سمت و سوی افکاری که در آن ها درصد بالای خلط قومی کشور از چشم می افتد و تنوع گسترده ی تعامل بشری، سراسر افغانستان را فر
ارتجاع و مرتجع
ارتجاع و مرتجع (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در این تجربه، ارتجاع و مرتجع ما از سده های بیست و بیست یک، به قرون وسطایی یا عقب تر از آن ها برمی گردند. این عقب گرد که بسیار فکری ست، در کمال شگفتی در میانه ی بازی هایی شکل گرفته بود که در آزادی های محصول جنبش روشنفکری/ مشروطیت افغانستان، در دهه ی دیموکراسی، فرصت های تبارز علنی را فرآهم آورده بودند.سخن دایم از این حیث که مردمانی چند سده قبل گ
در منظر بیگانه
در منظر بیگانه (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی چه قدر در آن شمایل به اصطلاح مذهبی شان، تقلب وجود دارد! در دهکده ی به اصطلاح کوچک جهانی، به خصوص شبکه های اجتماعی هم می توانند راز های سر به مُهری را باز کنند که مثلاً در سیمای تیک تاک، یک سیاه سر می رقصد، اما در همان کشور، بابه اش شماری را تحریک می کند که در جای دیگر، این جنس(اناث) کاملاً نارواست. چرا روی فرهنگ هایی کار نکنیم تا در منظر بیگانه، ت
براي زنده گي
براي زنده گي مصطفی عمرزی در روستايی در ميان كوهساران انبوه، در یک محيط آراسته با آرايش طبيعت، جوانی زنده گی مي کرد كه پندار و كردارش بيش از همه، در برابر محيطي قرار مي گرفتند كه طبيعت دست نخورده، تصوير برجسته ي آن است. میرویس با پا گذاشتن در هر بهاري كه پايان آن خاتمه ي فصلي از زنده گي او بود، شتاب داشت در ميان روستايش، جایی كه در يك كشور بحران ديده، سال هاست از شتاب پرداختن و استفاده از منابع و ظرفيت هايش در
نگرش نو بر شاهنامه و فردوسی
نگرش نو بر شاهنامه و فردوسی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی نگرش تقدس گونه بر میراث های گذشته، شاید نسبت به هرکجای دنیا، باعث تسکین روانی باشنده گان جهان سوم شود. برای ما که عادت کرده ایم هنگام کم آوردن، خود را در گذشته رها کنیم، «خود رهایی» در اعماق تاریخ که مسئله ی ماضی ست، آن مشغله ی ذهنی می آفریند که سهم عمده ی آن، تخیل به جای واقعیت می شود.در این که بخشی از دارایی های فرهنگی و تاریخی
اتحاد شوروی در افغانستان
اتحاد شوروی در افغانستان (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی ظاهراً دوسیه ی اتحاد شوروی، مختومه شده، اما توسعه ی آن در جلد قدیمی(امپریالیسم روس) ما را در قرابت مرز هایی قرار می دهد که با جا گذاشتن تمام علایم قبلی، شباهت های آن در آسیای میانه را کاملاً بی شباهت از نسخه ی شوروی نمی سازد.هنوز هم تکدر تاریخی تجاوز اتحاد شوروی در حیاط ما باقی ست. پس از آن به اصطلاح مارش تعلیم و تربیه، در قعر جهنم ب
افغان زمین
افغان زمین (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی باور های سرزمینی(فرامرز ها) در گذشته ی مردمانی نیز وجود دارند که سوا از واحد های کنونی سیاسی خویش شناخته می شدند. در این کتاب، مفهوهم فرامرزی «من»، هرچند از خاستگاه افغانستان، اما در زمینه ی تنوع فرهنگی «ما» می چرخد.مانند اکثر پرداز های نوستالژیک، در تخلیقات این مجموعه همچنان تعادل را رعایت کرده ام. آوردن توام آن به حساب معنی، آشکار کننده است. در
افغان ها و انگلیس ها
افغان ها و انگلیس ها (معرفی کتاب) مصطفی عمرز ی شهرت جنگ های افغان و انگلیس، فراتر از مرز های ماست. حتی رهبران تحول اکتوبر 1917 در روسیه، اذعان می کردند که مبارزه ی ضد استعماری افغان ها در قرن نوزده، الهام بخش بسیاری از جنبش های آزادی بخش جهان بوده است. قیام معروف افسران هندی در 1856 با الهام از پیروزی افغان ها بر اردوی هندوس بریتانیا در جنگ اول افغان و انگلیس، صورت گرفته بود.با انکش
حقیقت خورشید
حقیقت خورشید (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی سوژه يي شدن ارزش هاي ملي در جوي كه نفهمي گفتاري نيز معمول شده، اين را تقاضا مي كند تا در یک سرزمين با نام و نشان تاريخي، دنبال نشاني هايی باشيم كه وقتي بازار بي مضموني «گل» کرد، شهرت های مهم نباید مضمون كمسوادان و آن اقشاري شوند كه گذاشتن كامنت/ ديدگاه هايی با عصبيت قومي را در ترويج فرهنگ ابتذال در دنیای مجازی كاشته اند.اگر ناهنجاری ها مجوز نمی
رسانه ها، مدیریت و نوسان ها
رسانه ها، مدیریت و نوسان ها (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در دو دهه ی پسین، رشد سرسام آور رسانه ها به همان میزان، تنوع کاری و فرهنگی نیز ایجاد کرده است. جوانان زیادی از دختران و پسران افغان، عرصه ی ژورنالیسم افغانستان را آن قدر رنگین ساخته اند که اگر به لحاظ کار، نو نباشد، اما خیلی زیاد و متنوع است.پیشینه ی رونق رسانه یی کشور(کثرت) به سلطنت اعلی حضرت شاه امان الله(رح) بر می گردد. در دهه
در محور بنیان اندیشی
در محور بنیان اندیشی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی تا انتشار این کتاب هم یقین دارم که حوزه ی تحقیق، تاریخ و ادبیات ما از تحلیل های «بنیان اندیشی»، اکثراً خالی ست؛ زیرا پرسش های زیادی بی پاسخ مانده اند. یک نوع تقابل فرهنگی که در میان بحث های سیاسی، زبانه می کشد، در خلط بی ربط مفاهیم، افغانستان را با تمام سنگینی سجل بین المللی، به حاشیه می برد. رسوب ذهنیت های مخرب که به نام ت
آزادى فردى و دسپلين سازمانى
رابطه آزادی فردی عضو سازمان سیاسی با دسپلین حزبی از موضوعات مهم و قابل بحث و دقت می باشد. حق آزادی عقیده، وجدان، نظر، بیان، دید سیاسی و عمل در چوکات قانون تدوین شدۀ ملی از جملۀ حقوق اساسی و اولیۀ انسان است که در اعلامیۀ حقوق بشر ملل متحد تسجیل گردیده و تمام کشور های عضو ملل متحد و سازمان های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و کلتوری همان ممالک مکلف به مراعات نمودن آن می باشد. هیچ قانون فرعی داخل کشور، اساسنامۀ سازمانی نهاد های سیاسِی- اجتماعی و طرزالعمل تشبثات اقتصادی نباید مانع و نقض کنندۀ حقوق و آزا
چې مشر یې غومبر وي، اختر به یې مازیګر وي
ليکوال و فرهنګپال زموږ د هېواد هغه هستۍ دي چې ددې هېواد د ټولو ناخوالو پر وړاندې لکه سپر داسې هر وخت درېدلي او د هېواد و هېوادوالو دفاع يې خپل مسووليت منلی... د نورې نړۍ د هېوادونو دغه مدافعين پخپلو هېوادونو کې له هر پلوه تر ټولو غوره زنده‌ګي لري، هم په سياسي لحاظ، هم په معنوي لحاظ او هم په مادي لحاظ. زموږ د هېواد تر ټولو ستره بدبختي دا ده چې د واک پر ګدۍ او مسند ناست واکمن ددې قشر هېڅ په کيسه کې نه دي. دوی ته تر ټولو نژدې او غوره خلک يوازې د دوی چاپلوسان غوړه مالان اقا بلی ګا
فصلنامه ی بنیان اندیشی
فصلنامه ی بنیان اندیشی (معرفی یک نشریه ی مهم) مصطفی عمرزی فصلنامه ی بنیان اندیشی شماره های 1، 2، 3، 4، 5 محل چاپ و انتشار: جمهوری اسلامی ایران در شماره های 2 و 3، نوشته های من(مصطفی عمرزی): «تنقید تاریخ در افغانستان» و «تمایز تاریخی». اهل تامل، وقتی به صراط مستقیم می رسد، نیاز به بازتاب آن دارد. یک نوع کار روشنگر فرهنگی که به دنبال آگاهی های ژرف به دست م
پور خرد
پور خرد (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی درونمایه ی تاریخی در جغرافیای رواج زبان دری(تاجکستان، افغانستان و ایران) در کشور تاجکستان در حالی که با خط سیرلیک(رسم الخط روسی) سال هاست جزیره شده، پس از استیلای شوروی و همچنان پی توجیه کمونیسم، اینک فارسیسم را نیز به خاطر تشدید بحران قومی، مطرح ساخته است.کشور ما پس از رقابت منفی به خاطر ساخت عمق تاریخی که حالا جعلیات حوزه ی تخلیق را به جای تاریخ، م
پی آمد تصویر
پی آمد تصویر (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی ساده ترین معنی این گزیده/ عنوان، عبارت از تبیین داده هایی ست که از طریق هنر هفتم، می یابیم. چند سال قبل، بعضی از نزدیکانم که سال ها در کشور های مرفه، زنده گی کرده بودند، از اثرات و تبعاتی می گفتند که گاهی ناخودآگاه، دچار شده بودند. این پذیرش، بیشتر در عرصه ای صورت می گرفت که داده های هنری را تصویری- صوتی می سازند.در هنر هفتم، بارگذاری ایده ها از
سیر فرهنگی
سیر فرهنگی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی سیر فرهنگی، اندیشه ی دایم کسانی ست که وقتی فراتر می اندیشند، فرامرزی می شوند. در سیر فرهنگی، لطف زیاد وجود دارد. ضمن اشباع و اقناع اذهان و معنویات، افق های فکری گسترده تر می شوند؛ هرچند از این پدیده، استفاده ی سیاسی نیز می شود. مثلاً به نام حوزه ی اشتراکات فرهنگی، بار ها دچار تعدی سیاسی شده ایم. در تنازع سیاسی ما، رد استخبارات کشور های همسایه، در همه
