د مصطفی عمرزی لخوا خپرې شوې لیکنې
دشواری های زنده گی در تاجکستان
دشواری های زنده گی در تاجکستان مصطفی عمرزی چند شوونیست تاجک در یک حرکت کاملاً از قبل برنامه ریزی شده، در یک مسیر آبی که مرز افغانستان با تاجکستان را در بر می گیرد، در برابر رییس جمهور کمونیست و انحصارطلب فقیر ترین جمهوری نه فقط اتحاد شوروی سابق، بل از نادارترین کشور های کنونی، طلب خیرات کردند. این خیانت آشکار، نه تنها نکوهش نشد، بل بعضی هموطنان در جوگرفته گی آن، از تحقیر خود نیز اباء نورزیدند. قبل از آن که در این رابطه، ب
تامل و تعامل فرهنگی
تامل و تعامل فرهنگی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در کنار ظواهر آن چه دیده می شود، چند سطح بسیار مهم ساخت و ساز وجود دارند. یک دقت غیر معمول، از کنه ی مسایلی سر در می آورد که در تولید یک امتعه ی یک بار مصرف هم این نکته را جا داده اند که تا رسیدن به دست مصرف کننده، چند لایه ی زحمت را در بر گرفته است؟در جامعه ی مصرفی ما که تولید داخلی، خیلی زود قربانی نوسان سیاسی می شود، حداقل تامل و تعامل
آجندای مُلی
آجندای مُلی (پیرامون یک کتاب مبتذل) مصطفی عمرزی چندی قبل، برادر میزوف احمد شاه مسعود در یک پُست فیس بوکی از تجربه ی سیاسی کشور های حوزه ی بالکان، اروپای جنوب شرقی، در افغانستان، نوشته بود. نمونه ی او در این غرض، یوگوسلاویا بود که پس از مرگ دیکتاتور مقتدر آن، جنرال تیتو، در جنگ های داخلی درگیر و به چند کشور صربستان، بوسنیا و کرواسیا، تجزیه می شود. چند سال قبل در یک برنامه ای که
پشتون ها
پشتون ها (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی پس از تجاوز اتحاد شوروی بر افغانستان، دیدگاه ها و مقوله ها به خاطر ساماندهی اجتماعی، بدون آن که بسیار در همسویی با واقعیت ها باشند، در نسخه های پیچیده شده و وارداتی، جزو برنامه هایی می شوند که اینک سه دهه پس از تجربه ی آن ها و آن چه از پی آمد، فهم ما برای طی طریق در مسیر درست، هرگز نتوانست از جاده ی فرعی، در مسیر عام جا بیافتد که در یک سرزمین پُر تنوع ق
مسعود پیژنۍ؟
مسعود پیژنۍ؟ (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در تنازع سیاسی، بهترین شناخت از آشکارایی طرف هایی ست که عملاً در برابر هم قرار گرفته بودند. با پشت سر گذشتاندن حکومت چپی، پی آمد آن بدتر از قبلی شد. در این نوبت، درگیری تا حذف وجدان، کشور ما را بر باد فنایی سپرد که دایماً می وزد. چنین مامول، به این دلیل نیز صورت می گیرد که کسانی علاقه دارند مقدرات ما را در طی طریق افرادی بخوانند که وقتی جوشش جهادی و
ملي رسالت
ملي رسالت (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در روز ها و سالیان دشوار مردم ما هنگام تجاوز اتحاد شوروی، هرچند افغان های زیادی بودند که می خواستند در تنازع حق و باطل، منافع ملی ما به حاشیه کشانده نشوند، اما با دستان خالی و این که «روس کُشی»، اولویت داشت، کمتر موفق می شدند محور هایی را به وجود بیآورند که همانند محمد طارق بزگر، در دشواری های هجرت، صدای افغان ها را با «دعوت» به افغانستان، بلند می کردن
عجایب دبیره ها
عجایب دبیره ها مصطفی عمرزی دو- سه ماه قبل، هنگامی که پروفیسور سبستیان هاینه، مشهور به زمری خان در کابل تشریف داشت، تصادفاً او را در کتاب فروشی دانش دیدم؛ هرچند الحاج دانش، قبلاً یادآوری کرده بود که نیاز است با یک مهمان خیلی آگاه در زبان شناسی، تاریخ و ادبیات چند زبان، باید صحبت کنی! منتظر بودم، اما در یک تصادف رونما شد. ضمن آشنایی با پروفیسور هاینه، متوجه شدم که از جریان کار فرهنگی ما در زمینه ی زبان، تاریخ و ادب
سخن در سخن
سخن در سخن (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی در شمار کار های فرهنگی ناقص ما، یکی هم معرفی کتاب است. من این سخن را چندمین بار تکرار می کنم: در کشور هایی که تیراژ کتاب بیش از چند میلیون است نیز نویسنده گان، کار معرفی کتاب های خود را رها نمی کنند. بار ها دیده ام که چه گونه مردان و زنان معروف، روی جاده ها آمده اند یا زیر یک چتر فرهنگی، پیرامون کتاب های خود سخن گفته اند. در واقع، این کار، جزو فرهنگ ت
زبان حقیر پهلوی
زبان حقیر پهلوی مصطفی عمرزی در شاهکار بی نظیر تحقیق و تنقید زبان دری(تاملی در بنیان تاریخ ایران) در بخش سوم(ساسانیان)، قسمت دوم(پیشینه های ناراستی)، هفت مدخل ستوده وجود دارند که زبان حقیر پهلوی را چنین دسته بندی و تبیین می کنند: - پهلوی، ناتوان ترین و بی نشان ترین خط نگارشی جهان - باز هم در باره ی خط و زبان پهلوی - گنجینه ی به کُلی تُهی خط و زبان پهلوی - شعر پهلوی
در هرج و مرج زیستن
در هرج و مرج زیستن (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی ذات یک نسل ما متزلزل است. در لغزش های سیاسی پسین که به چهار دهه رسیده اند، کسانی که در آن ها تولد شده بودند، حالا میانسالانی استند که اگر موفق شوند از معیارات زنده گی در یک جغرافیای بحرانی بگذرند، تیغ چند سره ی ایدیالوژیک، حتماً از بعضی قربانی می گیرد. در این جا پایان عمر هم به کابوس می ماند. در عادت زنده گی ما، هرج و مرج، تخته خیز صع
تاریخ جعلی ساسانی
تاریخ جعلی ساسانی مصطفی عمرزی در تاریخ نویسی های مجوس/ فارس، سلسله ی در واقع جعلی ساسانی، جایگاه شامخ دارد. مرحوم عبدالحسین زرین کوب در کتاب «دو قرن سکوت» که بعداً با ندامت و خجالت آن را تلطیف کرد، آن قدر در وصف ثروت و مکنت ساسانیان قلابی، می نویسد که از همان سیاهکاری نیز مشهود بود چیزی به نام شکوه ساسانی، وجود ندارد. نوشتم که در تاریخ نویسی های عنصر مجوس، ساسانیان، جایگاه شامخ دارند؛ زیرا با نفرتی که از اسلام و م
چهار یادواره
چهار یادواره (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی اين كتاب، شرح حال افراد بزرگ خانواده ام است. كساني كه شخصيت فرهنگي، حيثيت و شان اجتماعي شان، مرا واداشتند دور از تعلق خويشي نیز سيماي آنان را يادواره بسازم. در بازار آزاد افغانستان كه امتعه ي فرهنگي اش كمترين را مي سازد و كار فرهنگي، اگر فارغ از اجبار رسميات دولتي نباشد، جز دغدغه ي فطري، عرضه نمي شود، سال ها پس از این انتظار كه شايد ديني در
تاریخ جعلی اشکانی
تاریخ جعلی اشکانی مصطفی عمرزی در سلسله ی جعلیات مجوس، تاریخ اشکانی، خیلی طولانی ست. به اثر تلاش های مغرضانه و بی وقفه، در خلای عُمق تاریخی مجوس، هرچند با تمام نشانه های آشکار میراث فرهنگی، سیاسی و اجتماعی یونانی ها، اما وصله درست کرده اند تا سر آن به پدیده ی موهوم هخامنشی برسد. بررسی و بازخوانی تنقیدی تاریخ جعلی اشکانی، به این لحاظ نیز مهم است که از آن جهت تبیین عُمق تاریخی زبان به اصطلاح فارسی یا پارسی، استنتا
صلح و اعتدال
صلح و اعتدال (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی تحول چند مرحله یی انتخابات در افغانستان، ماحصلی نیز داشته که افزون بر ظاهر آن است. محور های افراد و ساختار هایی که بر اساس خواسته های مقطعه یی، درازمدت یا سلیقه یی شکل می گرفتند، در سمت و سوی نتایج، خوب و بد تاثیر می گذاشتند. آخرین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در چند زمینه ی تحول درونی، سیمایی دارد که چه گونه در برابر موضع گیری های افرا
فرهنگ پشتو
فرهنگ پشتو پژوهش و نگارش مصطفی عمرزی بحث در زمینه ی «فرهنگ پشتو»، پیش از همه مستلزم نگرش در زمینه ی تاریخ پشتون هاست؛ زیرا کمال تبارز قومی زمانی تبارز می کند که اقوام، موفق به تاسیس کشور می شوند. در واقع امتیار پشتون ها در این هم شمرده می شود که در منطقه ی بزرگی از هند تا آمو و از کشمیر تا اصفهان، حکومت ها ساخته اند/ کرده اند. این پایش سیاسی، بالاخره به دولت ماندگار افغانی در افغانستان، مبدل شده است. در اواخر قرن
عقده های روحانیت مرتجع
عقده های روحانیت مرتجع (پیرامون یک کتاب مبتذل) مصطفی عمرزی یکی از جالب ترین رویداد ها در سلطنت اعلی حضرت شاه امان الله(رح) تدویر لویه جرگه ی پغمان بود. در این شور ملی، افغان ها به نتایجی رسیدند که تبلور آن ها در نماد های ملی هم یادگار مانده است. با این حال، در تنازع داخلی سنت و تجدد، کم نبودند و نیستند افرادی که دوست ندارند با تعمیم معارف، مردم از چنبره ی افراد و اوهامی بیرون بروند که د
تاریخ عمیق
تاریخ عمیق (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی سطحی نگری، عادت معمول مردم ماست. این بینش، گاه با عواطف آنان نیز عجین می شود. در جامعه ای که تحلیل درست ارزش شناسی وجود ندارد و یک مجموعه ی بزرگ اعتقادی، بی تفکیک راستی و ناراستی پذیرفته شده، مسئله ی روشنگری با تعمیم معارف را هم دشوار می کند؛ زیرا سایه ی آن در نصاب، به نام آن چه از عرف جامعه پذیرفته شده، رسمی ست. در چنین احوالی، تنقید جدی، جدیت عادت ه
رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ
رنسانس خیالی بقایای تیمور لنگ مصطفی عمرزی یادآوری: هرچند قبلاً در این مورد، تذکر داده ام، اما یادآوری دوباره ی آن به این خاطر مهم است که در رابطه، تفصیل بیشتر آورده ام. چند سال قبل، سید انوار سادات در ولسی جرگه با وقاحت تمام از داعیه ای صحبت کرد که در زیر کوشیده ام خلاف آن، ثابت شود. متاسفانه این شخص نکبت- به استثنای بوت کمال ناصر اصولی که بر دهنش خورد- نه فقط تنبیه نشد، بل در حاکمیت ذلت و حقارت اشرف غنی،
زیان های رفاقت اخوانی
زیان های رفاقت اخوانی مصطفی عمرزی یک نوع خاص برداشت دینی- مذهبی که گویا مرز های مشترک را نمی شناخته، در واقع در عقب ایدیالوژی هایی پنهان مانده که بیش از هزار سال، قدامت دارند. بعضی از روحانیون مرتجع که کمترین شناخت یا علاقه ای هم به منافع ما ملی ندارند تا به تبع آن ها، ارزش هویت سیاسی خویش را بشناسند، نوع دیگر تهدید تمامیت ارضی کشور را ارائه می کنند که گویا در گذشته در میان ملت های مسلمان، وجود نداشته است. این تل
ما همه «افغان» استیم!
ما همه «افغان» استیم! (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی تعریف اولویت نقد/ تنقید، جای خالی کاملاً محسوس سالیان پسین است. به این دلیل، گرایش ها به سوی انحرافات سیاسی، بعضی را به جای پرداختن به اولویت ها، به لفاظی و حاشیه پردازی می کشاند.در کشوری که شهرت بین المللی دارد و مولفه های حقوقی زیادی نام مردم آن را تایید می کنند و با حمایت اکثریت، نهادینه شده، تاکید روی آن، غیر معمول است؛ اما باید اعت
