مقالې
د کاناډايي بندیانو آزادي که د افغاني طالب مشرانو بې آبي ؟
بسم الله الرحمن الرحیم ټولو لوستونکو ته معلومه ده چې څو ورځې مخکې د طالبانو د حقاني شبکې د ولکې نه یو کاناډایي تابعيت لرونکی جوشوابوئل د خپلې امریکايي میرمنې کټلن کولمین او درې بچو سره د پنجابي استعمار په لاس آزاد او خپل وطن ته ولېږل شو. خو هغه سوالونه چې د دغه بندیانو د آزادۍ سره راپورته شو د طالب مشرانو او حقاني شبکې په لمن یو بل تور داغ او د طالب مشرانو د غلامۍ بل غټ دلیل دی او هغه ځوانان چې د دغه بندیانو د نیولو او دغه ډول نورو کارونو دپاره خطر په سر اخلي او ځ
چرا آقای اسپنتا با لفاظی تمام، مقالات مُغرضانه و غیرعلمی می نویسد؟ قسمت دوم
آقای رنگین دادفر اسپنتا در چهار سطر بعدی مقاله اش، یعنی در سطر چهارم تا هفتم مقاله ای اخیرش، تحت عنوان (تکملهای بر «دموکراسی بدون دموکراتها» و «دموکراسی تحمیلی»)، که در ۲۹ میزان ۱۳۹۶ در پورتال هشت صبح اقبال نشر یافته است، چنین می نویسد: "دموکراسی بدون دموکراتها بیشتر برداشته از مطالعات در حوزهی تاریخ سیاسی و برخی ارزیابیها در بارهی شکست «دموکراسی جمهوری وایمر» (Weimarer Republik) و ایجاد نخستین جمهوری در آلمان پس از جنگ جهانی اول است. برداشت از علتهای شکست این جمهوری و
سيب بر نيوتن نه افتيد ، بلكه او سيب را دزدى كرد
اسحاق نیوتن شخصیت عجیبی بود ، در زندگی خود دو بار نامزد گردید و قبل از ازدواج دوباره طلاق نمود . هنگامیکه از بستر خواب خود بر می خواست ، بدون حرکت همان جای خود می نشست و ساعت ها چرت می زد . روزی خواست سمیت پدر اندر و مادر خودرا آتش زده و بعد خانه را بر روی آنها ویران نماید ! همیشه با همکاران خود جنجال می کرد تا همه اختراعات و کشفیات را به خود نسبت دهد . از جمله کسانیکه نیوتن باوی دعوا داشت لایب نیتس آلمانی بود که بخاطر یک فرمول ریاضی باوی دعوا داشت ، هنگامیکه لایب نیتس
مفهوم «سرزمینی» افغانستان بزرگ
آرمانگرایی در عصر ما، به ویژه در بسط جغرافیای سیاسی، غیر معمول نیست. مشخصات زیادی وجود دارند که بر اساس آن ها، هسته گذاری صورت می گیرد. هویت قومی، اشتراکات فرهنگی و گرایش های توده یی، مساله ی آرمانگرایی توسعه ی مرزی را حفظ کرده اند. شاید ها و باید هایی وجود دارند که اگر در مقوله ی حاکمیت مردمی، در تضمین و ابقای نقش کشور
در این ویرانه، چند جای سبز اند!
سوا از کوشش های تنی چند در دولت که در 16 سال اخیر، حداقل سهمی برای مردم و مملکت نیز نگه داشتند، بیشترین جنبه های زنده گی ما در اشتراک گسترده ی افغانانی رنگین می شود که با سرمایه ی شخصی در این کشور مانده اند. هرج و مرج اجتماعی که حالا در شدت آن، در تمامی تار و پود حکومت- به جریان می رسد، امید هایی ما را برای مامولی که سهم دولت برای مردم بود، به یاس دایم مبدل می کند. بدتر شدن اوضاع و بی رمق شدن اقتصاد، ق
چرا آقای اسپنتا با لفاظی تمام، مقالات مُغرضانه و غیرعلمی می نویسد؟ قسمت اول
واضعیست، زمانی که عنوان این مضمون ادعا دارد، که، آقای رنگین دادفر اسپنتا غیر علمی می نویسد، قبل از آنکه در اینجا بالای چرای عنوان بالایی اظهاری صورت گیرد، باید نخست ادعایی که آقای رنگین اسپنتا مقالات غیر علمی می نویسد و یا خیر، باید به بحث گرفته شود: یک مقاله ای علمی چیست و چه خاصیت های را باید داشته باشد، معیار علمی بودن یک مقاله در چیست؟ یک ﻣﻘﺎﻟﻪ ای ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻌﻤﻮلاً ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ای تحقیقات ﻣﻨﻄﻘﻲ، ژﺭﻑ ﻭ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻧﻈﺮﻱ، و یا هم ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ای مشاهدات دقیق و عمیق ﻋﻤﻠﻲ استوار بوده و ﻳﺎهم اینک
روابط با پاکستان
پاکستان که برای من، فقط از مدرک پشتون ها و بلوچ ها، قابل درک می باشد، به یکی از بدترین چالش های آبادانی، اقتصادی و امنیتی ما مبدل شده است. حکومت داران ما همیشه اذعان می کنند ثبات در افغانستان، به نفع پاکستان است، ولی هرگز در پی دلیل منطقی صحبت های خود نیستند. پاکستان، هرگز به ثبات افغانستان، علاقه مند نیست و این مساله را فقط در حد تبلیغات، دنبال می کند. ثبات افغانستان برای
د ځوانانو ستونزې او د حل لارې
د ځوانانو ستونزې او د حل لارې! فرهاد مندوزی افغانستان د تېرو شا او خوا څلور لسیزو جګړو او کورنیو نا خوالو له امله نه یوازې په سیاسي،اقتصادي او ټولنیز ډګر کې زیانمن شو، بلکې پدې موده کې د هېواد تر ټوله ستره پانګه یعنې ځوانان مو هم له هر پلوه زیانمن شول چې له هغې ډلې د ځوانانو بې سوادي، بې کاري او ډله ډله بهر ته کډوال کیدل، د دوی په ژوند کې یوه ستره ستونزه بلل کیږي. ځوان کهول د ټولنې د ملا د تیر او یوه داس
خواخوږي که دوه رنګي؛ ايران يواځې په ځانګړې ډلې بريدونه غندي
د يادو ټولو بريدونو مسوليت ترهګرو پر خپله غاړه اخيستی، دا حملات په کورنۍ او نړيواله کچه وغندل شول. پاکستان، ترکيه، سعودي او اروپايې ټولنه هغه مراجع دي چې په دغو بريدونو کې ځان له افغانانو سره په غم کې شريک بللی، خو ايران بيا پرته له دې چې د ګردېز، غزني او کندهار تروریستي حملو ته اشاره وکړي د کابل د جمعې د ورځې حمله په کلکه غندلې ده. د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویندوی د کابل د دشت برچې له حملې لږ وروسته وویل چې هیواد یې د افغانستان له خلکو او حکومت سره خواخوږي څرګندوي او زياته يې کړه چې &
دوی شنونکي دي که د طالب او داعش لوډسپيکرونه؟
کلونه کيږي چې په افغانستان کې پليته جګړه روانه ده او هره ورځ مو ولس قرباني ورکوي. دا جګړه ډيره پېچلې ده، له لسيزو وروسته يې هم تر اوسه ګټونکی او بايلونکی معلوم نه دی، هغه څه چې معلوم دي هغه يواځې د افغان ولس قربانۍ دي. هر څوک وايې جګړه پردۍ ده او د نورو د اهدافو لپاره افغانان قرباني ورکوي، هر څوک وايې چې جګړه پر افغانانو تپل شوې ده او هر څوک وايې چې د پرديو لپاره وژل کيږو، خو له بده مرغه هيڅوک نه وايې چې جګړه بس ده او نور نو د بل په خوښه خپل مسلمان ورور نه وژنم. دغو جګړو که
جهاد افغانان و امتیاز جهادی
بستر های بزرگی از حضور گسترده ی افغانان در ایران و پاکستان، هنوز هم حکایت از هجرتی دارند که در عقب، میدان های نبرد برای دشواری ها و ایثاری بودند که هرچند بسیار پُر هزینه، اما شرف و حیثیت را که گوهر های برابر با زنده گی یک افغان اند، تضمین کردند. جهاد افغانان درخور سخن کوتاه نیست، اما اگر نتوانیم
د پښتو لپاره ځينې نــِــويزونه
مرحوم پلار صاحب مې ويلي يې وو چې يوِه پښتون ملګري يې ويل چې دا اِنګليسي ژبه خو پښتو ته وَرته ده ، مونږ وايو «هورې دورې» دوي وايي here there . دِ اِنګليسي ژبې اَهميت (آندراوړتيا یا «اِيـمـپـوړټــَــنس» importance چې کوم څوک يې په آند کښې راوړي يعني چې «په قصه کښې يې کېدا») چې مــُــهــِــمه «آندراوړانده» يا «اِيـمـپـوړټــَــنټ» important ژبه ده ، ستاسې پښتنو د عاليقدرو حضورو ته به بهتره معلومه وي مګر شايد چې بيا هم و نه غواړئ چې
مالیزیا-سهاکام وايي د ۲۰۱۸ کال بودیجه باید د کډوالو او پناه غوښتونکو ستونزې حل کړي.
د مالیزیا د بشری حقونو کمیسیون (سهاکام) د دولت څخه غواړي ترڅو د 2018 کال بودیجه کې دې د کډوالو فلاح او د هغوې د توقیف مرکزونو ته پوره توجه وکړي. د یاد کمیسیون مشر «رازعلي اسماعيل» وويل، د اکتوبر په 23 په ديوان راکيت کې د لومړي وزير «نجيب رزاق» له خوا ټاکل شوي کلنۍ مالي پلان بايد اقتصادي، ټولنيزه اود بشري او فرهنګي حقوقو پر بنسټ يوه ملي بودجه وي. ملي بودجه د هیواد د ملي پالیسۍ او پالان جوړونې اصلي عنصر دی، او حکومت باید په دې بودیجه کې د بشری حقوقو مختلف اړخونو و پیژني او د
UNHCR- آسټرالیا د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا انتخابات وګټل
د جینیوایي چارواکو د وینا پر اساس اسټرالیا د دوه کلن کمپاین ورورسته په دې بریالۍ شوه چې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا ته د انتخاباتو د ګټلو په ترڅ کې چې ۱۵ هیوادونو په کې برخه درلوده په بریالیتوب سره لاره پیدا کړي. اسټرالیا به په یاده شورا کې د ۲۰۱۸ کال د جنوري په لومړۍ خپل کار پیل او درې کاله به په نړۍ کې د بشري حقونو د ساتنې لپاره فالعیت وکړي. دا په داسې حال کې ده چې د انتخاباتو د ګټلو نه وړاندې د یو راپور په اساس اسټرالیا د کډوالو سره د بشری حقونو په عدم رعایت سره د نیوکې لاند
سعودي عربستان دبدلونونو په درشل کي
سعودی عربستان یو پاچایی دولت دی چی د عرب په ټاپووزمی کی پروت تر ټولو لوی هېواد دی . سعودی عربستان په جنوب کی د الیمین ، په جنوب ختیځ کی د عمان ، په ختیځ کی د قطر ، په شمال کی د عراق ، کویت او اردون سره گډې پولې لري . مساحت یی ۲۲۴۰۰۰۰ کلومتره مربع او پایتخت یی الریاض دی . د سعودی عربستان د مځکې سطحه اواره ده . د سعودی عربستان په جنوب کی لوی دښته پرته ده چی د رب الخالی په نوم یادېږی . د هېواد په لویدیځ کی غرونه شته چی د المدیان او الحجاز په نوم یادېږی او په جنوب کی یي د عسیر غر موقعیت لري . په
ولسمشره! دښوونیز نصاب پروژيی تصحیح د جیبونو ډکولو ته زمینه برابروي!
د پوهنې په قانون کې د ښوونیز نصاب د تدوین، تدقیق او تصویب تصور په دې کې شک نه شته چې ښوونیز نصاب یو له هغو محوری عناصرو څخه دی، چې د پووهنیز نظام لوری او موخې په پریکنده توګه ټاکي او تر لاسه کوي یې، که هر څومره نوموړی ښوونیز نصاب دقیق او د هېواد د ملي او زموږ د دیني ارزښتونو او غوښتنو سره سمون ولري، هغومره به مو د پووهنیز نظام لوری سم ټاکلی او موخې به مو يې سمې تر لاسه کړې وي. د نړۍ په پرمختللو هېوادونو کې د ښوونیز نصاب تصحیح او د وخت له غوښتنو سره يې همغږی کول د پرلپسې او مستمر س
آیا صلاح الدین ربانی اینرا نمی داند، که فساد اداری افراطیت را تقویت می بخشد؟
بدون شک که اسفبار و غم انگیز است، زمانی که ما می بینیم هر روز به ده ها و بعضی روز ها به صد ها افغان بی چاره ای ما به نام عسکر، به نام صاحب منصب نظامی، به نام افراد مُلکی، به نام افراد نظامی، به نام افراد غیر نظامی و یا هم به نام طالب و غیر طالب به قتل می رسند، به کام مرگ بلعیده می شوند. این نه تنها اسفبار و غم انگیز است، بلکه یک تراجیدی است، که باید به آن پایان بخشیده شود! اما ما امروز در افغانستان عزیز با تاسف شدید شاهد ازدیاد افراطیت و خشونت های های روز افزون و همچنان شاید نا امنی ه
در محفل استاد «برق»
(مطایبه ای از یک خاطره) پس از بازگشت استاد یون از سفر تقریباً طولانی از اروپا، برای جویای احوال استاد، به تلویزیون ژوندون رفتم. بر اثر چند سال رفت و آمد به آن جا، تا جایی که موظفین نو بشناسند، مشکل تلاشی ندارم. با یک سلام داخل می شوم و با یک اشاره خارج. استاد را در اتاق کارش دیدم و برای عجله ای که داشت، ناگزیر-&nbsp
په بنګلادیش کې وحشي فیلانو د روهینګیایانو کمپ تر پښو لاندې کړ
بنګلادیشي چارواکي وايي چې تیره یکشنبه د بنګلادیش په سویلي سیمه کې د وحشي فیلانو یوې ډلې د برید په ترڅ کې د روهینګیایي کډوالو نه یوه ښځه او د هغې درې ماشومان د خوب په مهال ووژل شول. د ځنګل ساتنې یو چارواکی محمد علي کبیر وايي، د فیلانو یوې ډلې شنبې سهار وختي د اوخیا په ښارګوټي کې د بلوخلي کمپ باندې برید وکړ او په خیمو کې پراته روهینګیايي ویده کډوال یې تر پښو لاندې کړل. کبير وويل، په دې بريد کې د یادې ښځې د خاوند په شمول څلور نور کسان ټپيان شوي دي او ډیری نورو د پیښې پر مهال ځ
یو افغاني اصله استرالیا ته د ۲۰۰ مهاجرینو د قاچاق په تور نیول شوی دی
یو افغان شخص «احمد ضیاء علیزاده» د استرالیایي چارواکو لخوا هغه وخت ونیول شو چې غوښتل یې ۲۰۰ پناه غوښتونکي مهاجرین په غیر قانوني ډول استرالیا ته انتقال کړي، دا په داسې حال کې ده چې یاد شخص په ۲۰۱۰ کال کې هم د ۱۰ تنو په قاچاق کولو تورن شوی وو. علیزاده یو له هغه نهو تنو نه دی چې د ۲۰۰۸ کال راهیسې د اندونیزیا حکومت لخوا استرالیا ته د محکمه کولو لپاره استول کیږي، نوموړی په ۲۰۱۵ کال کې د اندونیزیايي پولیسو لخوا ګرفتار شوی وو خو د ۲۰۱۷ کال د جون میاشت کې یې د محکمې تبدیلیدل د ولسمشر «جوکو و
