شاخه بري Pruning
در درختان ستروس نسبتأ شاخه بري کم صورت مي گيرد . نوع خاص شاخه بري در درختان شفتالو وسيب صورت ميگيرد دردرختان ستروس صورت عملي نمي گردد در ميوه جات برگريز اکثريت مواد غذاي اضافي در سيستم ريشه ذخيره مي گردد بنأ شاخه بري درختان ميوه برگريز در جريان استراحت صدمه ناچيزي به غذايي ذخيره شده درخت خواهد نمود بر خلاف درختان ميوه برگريز دردرختان ستروس اکثريت غذاي اضافي دربرگها ، شاخچه ها twigs) ) وشاخه ها ذخيره مي گردد شاخه بري بيش از حد ضرورت اين درختان باعث مي شود که درخت نموي جديد ويافلش بهاري را به بهاي توليد ميوه ها انجام دهد شاخه بري درختان ستروس اکثرأ درجريان زمستان که مرد کار نسبتاً ارزان است عملي مي گردد مشروط براينکه زمستان خيلي سرد نباشد در شاخه بري درختان ستروس اول از همه بايد شاخه هاي خشک ومريض قطع گردند اين شاخه هاي خشک ومريض را مي توان درهر وقت از سال به استثناي وقت گلدهي دور نمود .
برعلاوه دور نمودن چوب هاي مرده ومريض ، کوشش شود تا شاخه هاي که درنزديک زمين قرار داشته وبراي خيشاوه وکود پاشي مزاحمت ايجاد مي نمايند نيز دور گردد . قطع شاخه ها طوري صورت گيرد که کدام درز درپوست پيدانشده وتا حد امکان از بيخ قطع گردد هر گاه قطر ساحه قابل قطع از 2 انچ زياد تر باشد بايد با مواد ويا رنگ هاي مخصوص شاخه بري پوشانيده شود . اين رنگ نبايد داراي محلل تخريش کننده باشد ، زيرا ممکن است سبب کشتن کمبيم در ساحه شده از بوجو امدن کلس جهت ترميم زخم جلو گيري نمايد .
شاخچه هاي راست وابدار Waterspouts) ) که دربالاي تنه و شاخه هاي بزرگ توليد مي شوند بايد از بين برده شوند . درختان که بخوبي شاخه بري شده باشند عمومأ شکل خرمني داشته ، داخل ساحه درخت عاري از چوب هاي مرده ومريض بوده وخاليگاه هاي هواي کافي ميداشته باشند.
ج- توليد گل : در مناطق نيمه حاره در ماه قوس اعضاي گلي نشاٌت نموده و 6تا 12 هفته بعد از ان گل هاباز خواهند شد . درختان ستروس وگلها کاهش نموي بدني درزمستان دارند ولي دوره استراحت ندارند .
ليمو نسبت به تمام سپيشيز هاي ديگر ستروس زياد تحت تاثير شرايط اقليمي قرار مي گيرد .بطور مثال ، محلات که زمستان ملايم دارند ، درختان ليمو در طول سال توليد گل مي نمايد واما در مناطق داراي زمستان سرد اند تنها در بهار توليد گل مي نمايد .
ب- نموي بدني : نوده هاي ستروس به حرارت 25 تا31 درجه سانتي گراد نموي سريع نموده وبالاتر از حرارت 32 درجه سانتي گراد نموي ان بطي مي شود . ريشه هاي ستروس به حرارت 25 تا 26 درجه سانتي گراد به حد اعظمي خود مي رسد . وبا حرارت بلند تر از ان کاهش مي يابد . نموي ريشه ها ونوده ها به حرارت 37تا38 درجه سانتي گراد بکلي توقف مي نمايد .
د- توليد ميوه : در مناطق نيمه حاره هر سال نموي بدني و توليد گل ها در بهار صورت مي گيرد . ولي تعداد کمي از گل ها ميوه ميد هند . توليد ميوه ها وحاصل تنها به تعد اد گل ها ارتباط ندارد، بلکه به نمو و انکشاف ميوه ها که 2 تا 4 ماه در برگيرد نيز تعلق مي گيرد . نموي تمام گرده ان به حرارت ياد شده گميت هاي زنده را توليد کرده نمي تواند . درميوه دهي ستروس عوامل داخلي درخت ( ذخيره مواد غذاي ، مواد معدني ، توازن در بين هارمون هاي نباتي ) وعوامل اقليمي مانند حرارت ، باد ، رطوبت نسبتي، رطوبت خاک وامراض نقش دارند .
ريختن ميوه ها در ماه جوزا زياد تر به عوامل داخلي و شرايط اقليمي مربوط مي شود ، که قلت اب و هواي گرم نقش زياد دارند . خاصتاً زماني که حرارت به 40 درجه سانتي گراد برسد .
ه- مار فولوژي ميوه : شرايط اقليمي بالاي شکل وضخامت پوست ميوه تاثير بارزدارد ميوه هاي که در رطوبت نسبتي بلند توليد شده باشند نسبت به ميوه هاي که در محيط خشک وگرم توليد شده اند پوست انها در اثر فشار کم مي شکند و ميوه ان بسيار اب مي داشته باشد . بهمين ترتيب ميوه هاي مناطق نسبتاٌ سرد نسبت به ميوه هاي مناطق گرم پهن ترمي باشند .
و –نموي ميوه : هرچند که حرارت محيط در جريان سال بلند تر باشد به همان اندازه نموي ميوه سريع تر صورت ميگيرد، اما به اندازه که خطري را براي نمو ميوه ايجاد نمايد . حرارت مناسب براي نموي ميوه ها 20تا 33 درجه سانتي گراد است . برخي تحقيقات نشان داده است که با اضافه شدن حرارت 10 تا 30 درجه سانتي گراد نموي ميوه افزايش مي يابند . حرارت هاي پايين تر وبالاتر تاثيرات مناسب ندارند.
اقليم وحفاظت از هواي سرد
عوامل اقليمي مهم در نزديک سطح زمين که بالاي درختان ستروس و ميوه دهي انها تاثير عمده دارند عبارتند از : حرارت ، شعاع افتاب ، طول روز ، باران ، باد ، گرد وغبار ، رطوبت نسبتي . در تمام عوامل اقليمي حرارت وانرژي با اهميت شمرده شده اند .
اول – حرارت : برعلاوه حرارت شعاع افتاب ، رطوبت نسبتي ، سرعت جريان هوا، موجوديت اب عوامل عمده اند که در کمبود اب تاثير مي نمايند برخي عوامل داخلي مانند مقاومت ستوماتا در برابر تبخير، حرارت انساج وغلظت اسموتييکي بالاي نبات وکم شدن اب ان تاثير دارد .
2- ساينس و تکنالوژي جلو گيري از هواي سرد
درسابق باغ هاي ستروس را توسط در دادن کاه ، مواد رابري سوختن ديزل در بخاري ها و ماشين هاي باد کن گرم مي نمودند . درقرن 20 باغ هاي ستروس را با ابياري از خطر سرما تا اندازه نجات مي دادند ، زيرا ضررهواي سرد در رطوبت پايين محيط نسبت به رطوبت بلند محيط زياد است . حالا شناخته اقليمي رواج يافته است ودر رفع خطر سردي از ان استفاده بعمل مي ايد .
1- وقت اجراي جلو گيري از هواي سرد : هر گاه درجه حرارت باغ به صفر درجه سانتي گراد رسيد باغ داربايد ماشين هاي بادي را که ارتفا بين 10تا 12 باشد استعمال نمايد هر گاه درجه حرارت باغ به 3.3 درجه سانتي گراد برسد بايد بخاري هاي تيلي چالان شوند به طور عموم درجه حرارت محيط باغ بايد از منفي 2.8 درجه سانتي گراد پائين نرود .
اگر ماشين هاي بادي استعمال مي شوند بايد شروع وزش باد انها دريک ساعت 6 کيلو متر باشند در صورتيکه درجه حرارت محيط به منفي 4 درجه سانتي گراد خصوصأ دربهارامکان صدمه به برگها مسر مي گردد .
هر گاه درختان ستروس در اوايل بهار توسط هواي سرد متاثر شده باشند ؛ بايد اين نوع درختان به زودي ابياري شده وکود هاي نايتروجن دار ويک اندازه کود هاي کم مصرف بطور محلول بالاي درختان پاشيده شودوقتيکه نوده نو نموي شانر اتا يک حد ي تکميل کردند ، درين وقت قسمت متاثر شده بايد شاخه بري شوند و از حمله حشرات وفنگس ها بطور جدي جلوگيري بعمل ايد .
گرچه مقاومت ستروس در برابر هواي سرد به خواص ارثي انها مربوط است ، باوجود ان هر گاه حرارت روز به 15 درجه سانتي گراد وحرارت شب 4.4 سانتي گراد باشد در هواي سرد بعدي مقاومت حاصل مي نمايند .
در انتخاب محل براي رويانيدن ستروس حفاظت از سردي اهميت اولي دارد اولين چيزي که مراعات شود عبارت زاهکشي هواي سرد است انکشاف هواي سرد اکثرأ مربوط به باختن حرارت از خاک است که بواسطه تشعشع اتموسفير بالاتر از ان صورت مي گيرد سپس خاک به تدريج حرارت خود را از دست داده ودر نهايت امر هواي نزديک به زمين سرد گرديده ويک قشر هواي سرد در نزديک سطح زمين بوجدمي ايد اين هواي سرد نسبت به هواي گرم سنگين تر بوده بطرف پائين تپه وبطرف نشيبي سراز ير ميگردد بدين صورت بايد باغ ستروس مجراي زاهکشي هواي سرد داشته و ممانعت در برابر ان موجود نباشد يعني ساحه هاي پايين تر کافي براي زاهکشي هواي از باغ ستروس بدسترس باشند خاک هاي ريگي خشک حرارت شان رابه سرعت در شب هاي سرد روشن مي بازند ولي موجوديت مهيامي نمايد برخي اوقات ممکن است محل باغ ستروس از زاهکشي خوبي هواي سرد برخوردار شود در ين صورت محل مذکور با سردي مواجه گرديد ه وخسارات راببار مي اورد .
حفاظت ابي بسيار مهم است باغ هاي ستروس که در نزديک دند هاي بزرگ اب قراردارند نسبت به باغ هاي ستروس که دروادي خشک قرار دارند به خطر سردي کمتر مواجه مي شوند دند هاوياجهيل هاي کم عمق در صورت مواجه شدن به باد هاي سرد ويا هواي سرد به سرعت درجه حرارت شان را از دست مي دهند درين صورت اين نوع محلات ابي خطرات سردي را از باغ هاي نزديک وموقعيت باغ در سمت جنوب وياجنوب شرق جهيل ويا دند بزرگ اب قرارداشته باشد در ين تااندازه
موقعيت باغ در محل مناسب قرار داشته وهواي سرد تاثير خطر ناک بالاي درختان نخواهد داشت .
جدول
عوامل اقليمي – هواي سرد و تو پوگرافي : در هواي سرد همراه با باد ، در بالاي تپه ها هوا سرد بوده و در جاهاي پايين هوا گرم ميباشد در هواي سرد بدون وزش باد radiation frist) ) در نزديک سطح زمين هوا سرد و بالاتر از ان هوا گرم تر ميباشد هر گاه 3 متر بالاتر از درخت ستروس جريان باد 6-8 کيلومتر در ساعت باشد ، در ين صورت هواي سرد تشعشعي واقع نمي شود . باغ هاي که در وقت هواي سرد به اندازه کافي ابياري شده باشند نسبت به باغ هاي که به قلت اب دچار اند پيمانه کم به خطر هواي سرد مواجه مي شوند هر گاه به اثر تشنگي زياد حالت استراحت را اختيار نمايد ، درين صورت در برابر هواي سرد مقاومت اختيار مي نمايد .
ز- زيان هاي هواي گرم به ستروس : درجه حرارت 40 ويا بالاتر از ان به ميوه ها ، انساج وبرگ هاي ستروس صدمه مي رساند .
ورايتي هاي مختلف دربرابر هواي گرم تفاوت هاي متفاوت نشان مي دهند . بطور مثال، درخت هاي که برگ هاي انبوه دارند و ميوه هاي شان دربين برگ پنهان اند در برابر هواي گرم مقاوم اند هر گاه درجه حرارت محيط به 44 درجه سانتي گراد برسد در ين وقت حرارت داخل ميوه تقريباٌ حرارت 35 درجه سانتي گراد ميداشته وبه پوست ميوه ضررمي رسد .
علامه ضرردر برگ هاي ستروس در موقع حرارت بلند عبارت از بين رفتن کلوروفيل بوده و تيغه برگ رنگ نصواري را اختيار مي نمايد .
3- طرق موثر جلوگير از هواي سرد :
2- معلومات کافي هواشناسي : شعبات هواشناسي بايد معلومات لازم هواشناسي را خاصتاً در بهار وخزان بد سترس باغ داران قرار دهند علاوه بران باغداران بايد تر ماميتر ها را در باغ هاي شان نصب نمايند تا از حرارت يوميه معلومات داشته باشند .
ي محصول Harvesting of Fruits
درممالک پيشرفته قبل از برداشت محصول در خزان يک تعداد ميوه ها بطور اتفاقي از حصص مختلف باغ سيتروس جمع اوري گرديده وبه لابراتوار جهت تجزيه فرستاده مي شود بعد از ينکه لابراتوار پختگي قانوني انراتائيد نمايد به جمع اوري محصول اقدام مي گردد در وقت جمع اوري بايد ميوه ها داراي فيصدي قابل ملاحظ جوس juice) ) مقدار کمي مواد جامد در جوس باشد ميوه هاي ستروس عمومأ در بکس هاي 50 کيلويي ويا کمتر جمع اوري مي شوند .
در اويل قبل از ظهر همينکه شبنم از بالاي درختان خشک گردد کار گران به جمع اوري محصول از درختان مي پردازد ميوه ها با قيچي هاي مخصوص باغباني از شاخچه ها قطع مي گردند هرگاه ميوه ها بعد از برداشت محصول براي پروسس بکار روند درين صورت مي توان چنين ميوه ها را با دست وبدون قيچي از درخت قطع نمود درصورت که ميوه ها با دست از درخت چيده مي شوند کارگران بايد تعوض اينکه ميوه را مستقيماٌ بطرف خود کش نمايند ميوه رادر يک زاويه با شاخچه تاب داده وسپس به تيزي تطرف پائين کش نمايند درصورت عدم دقت امکان دارد يک اندازه پوست ميوه از بين رفته که درين صورت اين محل بزودي فرسوده خواهد شد .
همينکه جمع اوري کننده ميوه را از درخت قطع نمايد وي انرادر خريطه که بالاي شانه خويش توسط يک تسمه strap) ) اويزان نموده است مي داشته باشد خالي مي نمايد به شکل 51 مراجعه شود چون درختان ستروس نسبتاٌ بزرگ مي باشند ميوه هاي قسمت هاي بالاي درخت بايد با استفاده از زينه جمع اوري گردد چنين زينه ها عموماٌ سبک بوده ودروقت جمع اوري ميوه به درخت تکيه داده مي شوند به شکل 51 مراجعه شود .
ميوه چکوتره اکثراٌ بعد از جمع اوري از درختان به شکل تازه مورد استفاده قرار نمي گيرد بلکه به فابريکه برده مي شود تا تحت پروسس قرار گيرد ميوه هاي که تحت پروسس قرار داده مي شوند مي توان انها را باشور دادن درخت به سهولت از درخت به زمين انداخته واز زمين جمع اوري نمود ميوه هاي نارنج ومالته وسنتره باشور دادن درخت به سهولت از درخت نمي افتند وبايد بااستفاده از قيچي انهارااز درخت کند و بکس هاي پراز ميوه به لاري ها ويا به تراکتور ها بارمي شوند وبه ذخيره خانه انتقال داده مي شوند کوشش بعمل مي ايد تا تعداد بکس ها بالاي يکي ديگر از 4 بکس بيشتر نباشد .
وقتيکه ميوه ها به ذخيره خانه رسانده شدند انهارا از لاري ها ويا تراکتورها بوسيله دست ويا ماشين پائين مي نمايند هرگاه پوست ميوه هاي پايين شده بنابر عدم هواي سرد در فصل خزان هنوز سبز باشند انهارابه اطاق رنگ کاري انتقال مي دهند اين نوع ميوه ها در اطاق هاي رنگ کاري براي 24 ساعت قرار داده مي شوند رطوبت نسبتي اين اطاق درحدود 85 فيصد مي باشد درجريان رنگ کاري پکه ها دراطاق فعال مي باشند ايتلين ethylene ) ) که قابليت از بين بردن رنگ سبز را از پوست ميوه دارد به غلظت بسيار کم بالاي ميوه ها پاشيده مي شود استعمال ايتلين بواسطه پمپ هاي که ايتلين رابه شکل قطره يي بسيار به اهستگي بالاي ميوه ها مي پاشد صورت مي گيرد به اطاق مذکور لااقل دو مرتبه دريک روز هوا جريان داده شود .
وقوع رنگ زرد ويا نارنجي درپوست ميوه هاي ستروس عمدتأ به ميان امدن هواي سرد خزاني صورت مي گيرد درارتفاعات پايين تر در مناطق حاره tropics ) ) خاندان نارنج وياستروس هيچگاه رنگ غليظ نارنجي را بدست اورده نمي توانند زيرا مناطق مذکور فاقد هواي سرد اند که درين صورت رنگ سبز پوست ميوه از بين نمي رود درحاليکه ممکن است گوشت ميوه براي خوردن مساعد باشد .
در ين مناطق از ايتلين براي از بين بردن رنگ سبز پوست ميوه استفاده مي شود .
مابه اين نتيجه مي رسيم که سيتروس يکي ازميوه هاي مهم وبارزش مي باشد که از سالها بدين سؤ درافعانستان کشت ورفع حاصل مي گردد اين ميوه در اقتصاد کشورنقش مهم دارد اين ميوه درمناطق مرطوب ونيم مرطوب کشت مي گردد درخت ستروس در زينت وزيباي مناظردفاترشانده مي شود به اين دليل که هميشه سبزوبرگهاي خود را تايک مدت حفظ مي کند .
مـــــــــاﺀخـــــــــــذ
1. شيرزاد – ب – م (1368) دتل شنى پاڼوميوه – دکابل پوهنتون .ص ص (۱۰- 210).
۲- مرندي – ر- ج(1384 ) ميوه کاري – انتشارات جهاد دانشگاهي واحد ازربايجان غرب ص ص 182-190
2. www.tradewindsfruit.com/citrus.htm
copyright 2004-04
3. www. plantmanagementnetwork .org /pub/php
4. www.treehelp.com/propagtion - by-grafting.asp
March 09 – 2005
5. www. Tropicalfruitandveg.co.uk/ showpage. Php
Tropicalfruitandveg 2006 - 2007
6. Google 3w.clima.org . cn / fileso/ jingjing 1 / citrus
Copyright 2003
http://www.tolafghan.com/petawona لومړى مخ
