د اميرالمؤمنين عمر (رضى الله عنه) په وړاندې شورىٰ

 د حضرت عمر رضي الله عنه په وړاندې شورى د سالم او صالح حکم اساس و، ځکه خو ده په خپل سر فيصلې نه کولې او د خلکو شديدې خبرې به يې اوريدى. حتى تردي چې يوه ورځ په چرتونو کې ډوب ناست و، په دې وخت کې حذيفه (رضى الله عنه) ننوت، ګوري چې عمر رضي الله عنه خفه ناست دى او له سترګو يې اوښکې بهيږي، حذيفه (رضى الله عنه) پوښتنه وکړه: ولې ژاړي اۍ مير المومنينه؟ عمر رضي الله عنه ځواب ورکړ: زه ويريږم چې څه غلطي ونکړم او تاسو به زما د احترام او لويې لپاره راته زما غلطې په ګوته نکړي. حذيفه (رضى الله عنه) وويل: پخداى قسم دى چې که مو ته وليدې چې له حق څخه ووتې بيرته به دي ورته راوګرځوو. عمر رضي الله عنه پداسې حال کې چې ډير خوښ و ځواب ورکړ: الحمدلله الذي جعل لي اصحابا يقوموني اذا اعوججت. 
ژباړه: حمد او ثنا ده هغه ذات لره چې ما ته گرځولى (راکړى) داسې دوستان چې کله کوږ شم سم مې کړي. 
يوځل عمر رضي الله عنه منبر ته پورته شو او غوښتل يې مسلمانانو ته په يوه مهمه موضوع خبري وکړي، خطبه يې پيل کړه، د خداي له حمد او ثناء ويلو څخه وروسته يې خلکو ته وويل: (اسمعوا يرحمکم الله) (ماته غوږ شي الله دې پرتاسو ورحميږي) پدي وخت کې يو له اصحابو څخه ورته پورته شو او ورته يې وويل: والله لانسمع...والله لانسمع...(پخداي قسم دي چې وابه نه ورو... په خداي قسم دي چې وابه نه ورو...) عمر رضي الله عنه وويل: ولې اي سلمانه؟ سلمان ځواب ورکړ: پرموږ دې ځانته برتري ورکړې. موږ ته دي يوه جوړه کالي راکړي او تا خپله دوه جوړه کالي اغوستي. عمر رضي الله عنه د مسلمانانو صفونو ته وکتل او ويې ويل: عبدالله ابن عمر چيرته دى؟ ځوي يې عبدالله بن عمر ورپورته شو او ويي ويل: دلته يم اي امير المومنينه، عمر رضي الله عنه تري وپوښتل:  د دوهمې جوړي څښتن څوک دي؟ عبدالله ابن عمر رضي الله عنه ځواب ورکړ: زه يم اي امير المومنينه. عمر رضي الله عنه سلمان ته وويل: لکه څنګه چې تاسې ته معلومه ده زه يو جګ سړي يم او ماته لنډ کالي رارسيدلي و، نو ماته عبدالله ابن عمر خپل کالي راکړل بيا ماته کالي بس شو. سلمان رضي الله عنه پداسې حال کې چې په سترګو کې يې د خوښى اوښکې ځليدي ځواب ورکړ: الحمدلله... اوس وايه، اورو او اطآعت دې کوو اي امير المومنينه.
د عمر رضي الله عنه په وړاندي د حق چيغه ترټولو لوړه او مهمه وه، کله چې به يې کومه فيصله وکړه او مقابل لورې به ورسره مخالف و ده ته به يې وويل: راځه عمره زما او ستا ترمنځ به بل څوک فيصله کوي، عمر رضي الله عنه به هم نه غصه کيده او د هغه غوښتنه به يې نه رد کوله، مګر په خوښۍ سره به يې د هغه غوښتنه منله، ځکه چې هغه به غلطي په سمونې بدلاوه، چا به چې ورسره مخالفت وکړ نو بل چاته به ورسره ته او د هغه فيصله به يې منله.
يوه ورځ يې له عباس رضي الله عنه سره ليده کاته وکړل او ورته يې وويل: ما اوريدلي چې محمد صلى الله عليه وسلم مخکې له دي چې وفات شې غوښتل چې نبوي مسجد لوي کړي، نو ستا کور جومات ته نيږدې دى، ته به دې کور د جومات د پراخۍ په موخه ورکړي او موږ به ستا د کور په مقابل کې درته بل لوي کور درکړو. عباس رضي الله عنه ځواب ورکړ: نه داسې نه کوم، عمر رضي الله عنه وويل: په زور يې درڅخه اخلم. عباس رضي الله عنه ورته وويل: دا خو ستا ندي ، راځه زما او ستا ترمنځ  به کوم يو قاضي وټاکو . امير المومنين وويل: څوک قاضي ټاکې؟ عباس رضي الله عنه وويل: حذيفه بن اليمامن عمر رضي الله عنه او عباس دواړه حذيفه ته ورغلل او د هغه مخې ته کيناستل او کيسه يې ورته پيل کړه او په پاى کې يې د فيصلي غوښتنه  وکوله.
حذيفه ورته وويل: ما اوريدلي چې د خداي نبي داوود عليه السلام او ملګرو يې وغوښتل بيت المقدس پراخ کړي، نو جومات ته نيږدي کور يې وغوښت، هغه کور د يو يتيم کور و او هغه دا غوښتنه رد کړه. داوود عليه السلام وغوښتل چې په زور ترينه کور واخلي،  نو الله جل جلاله ورته دا آيت وحى کړ: (ان ابعد البيوت عن الظلم لهو بيتي)
ژباړه: بيشکه چې ډير لري کور له ظلم څخه زما کور (مسجد) دى. پدې وخت کې داوود عليه السلام له خپلي غوښتنې وګرځيده او کور يې خپل څښتن ته پريښوده. 
کله چې حذيفه قيصه پاى ته ورسوله  پدي وخت کې عباس رضي الله عنه عمر رضي الله عنه ته وکتل او ورته يې وويل: کور مې راڅخه په زور اخلي؟ عمر رضي الله عنه وويل: نه، عباس رضي الله عنه وويل: اوس مې کور درته درکړ او جومات پرې پراخ کړه.
دا قيصې د عمر رضي الله عنه لويې ښيې، هغه به په مينه د هغه چا غلط فهمي ورښودله چاچې به ورته ويلي: نه...اي عمره...سلام دې وي پر هغه دين چې دوي ته يې داسې روزنه ورکړي وه