د ليکوالۍ لپاره څو سپارښتنې

ممکن لځانه مو پوښتنه کړې وي چې ليکوال څه ځانګړتياوې لري؟ څه کارونه بايد وکړو چې موږ ته هم ليکوال وويل شې؟ د دې لپاره چې په ليکوالۍ کې تجربه لاس ته راړو څه شي بايد رعايت کړو؟
د دې لپاره چې د پاسنيو ټکو ځوابونه لاسته راوړۍ په لاندينيو سپارښتنو عمل وکړئ. دا سپارښتنې له هغو کسانو څخه را نقل شوي چې ډيري شپى يې د ليکوالي او ليکلو په موخه سبا کړي:
١ – له ليکلو سره اړيکې نه شلول:
يو ليکوال بايد تل د ليکلو په حال کې وي. حتى هغه وخت چې خوراک کوي، په لاره روان وي يا فکر کوي، ليکنه هم ورسره کوي، يعنې په دغه وختونو کې د ليکوال په همدي فکر کې وي چې د څه شي په اړه ليکنه وکړم، کومه موضوع مناسبه ده، دا وخت د کومې موضوع د ليکلو وخت دي او داسي نوري پوښتنې. د لويو ليکوالو د بريا رمز هم دې کې وي چې ليکوالۍ ته ديوي وظيفې په سترګه ګوري او د دي په اړه د مسوليت احساس کوي.
١ – د ليکلو احساس:
د انسان تمايلات تل په يوه حالت کې نه وي. کله له يوه شي سره علاقه پيدا کوي او کله له بل څه سره. کله که تاسې تږي کيږي، غواړي اوبه وڅښي. کله که خوب درته درځي، غواړي ويده شي. ليکل هم دغه ډول وخت ته اړتيا لري. تر هغې چې په انسان کې د ليکلو احساس پيدا نشې، ډيره مشکله ده چې د کومې موضوع په اړه څه وليکي. په ليکلو کې کې مطالعه، ځاي او احساس ډير عمده او اساسي رول لوبوي. کله چې يو داستانې کتاب يا ناول مطالعه کړي، په همغه لحظه کې د دي علاقه مندان کيږي چې دا ستان وليکي. کله چې ملي بس کې ناست ياست، له ليکلو سره لږه علاقه لري. بالعکس که چيرته يواځي ياستي او د غمګينۍ احساس کوي، غواړي چې خپل احساسات د کاغذ په مخ ښکاره کړئ. نو د دي لپاره چې په ځان کې د ليکوالۍ او ليکلو توفيق په تاسو کې لاهم ډير شي، کوښښ وکړي د ليکلو احساس هر کله او هر چيرته په ځان کې پيدا کړئ.
٣ – مناسب ځاي:
لکه څرنګه چې مخکې مو وويل، موقعيت په ليکلو اغيزه لري، هر چيرته ليکل نه کيږي او هر ځاي د ليکلو لپاره مناسب نه وي. هغه ځاي کې بايد ليکنه وکړي چي يواځي ياست. مناسب ځاي هغه دي چې څوک ونشي کړي ستاسو حواس ګډ وډ کړي. هغه ځاي چې هلته د خلکو بيروبار وي او يا هم لوړ غږونه وي، ستاسو د فکري تمرکز مانع ګرځي.
٤ – مناسب وخت:
وخت د انسان د عادت مطابق فرق کوي، ځنې دا عادت لري چې د شپي لخوا ښه ليکل کولي شې، ځکه دشپي لخوا د انسان حواس راټول وي. ځنې چې هر چيرته وغواړي وليکي کولي شي، هيڅ څه هم د هغوي د ليکلو مانع ګړځيدي نشي. خو داسي کسان ډير لږ وي. د دي لپاره هغه وخت بايد انسان وليکي چې د ليکلو احساس ورته پيدا شي.
٥ – د ليکلو حالت:
ځني داسي عادت لري چې د ميز او يا تختي لپاسه ښه ليکنه کولي شي، ځني دا خوښوي چې په فرش باندي کيني او وليکي. ځني نور بيا چې پراته وي ښه ليکلي شي. تاسي کولي شي هغه حالت کي ليکنه وکړي، کوم حالت چې تاسو ته ښه او مناسب ښکاري هماغه حالت کې ليکنه کوي. خو که هغه حالتو ته توجه وکړي چې تجربو په اثبات رسولي ښه به وي. مثلا، د ميز لپاسه کاغذ کيښودل او ليکل، دا تر نورو حالتونو مناسب دي.
٦ – د هغه موضوعاتو په اړه ليکنه چې تاسي ورسره علاقه لري:
د کومي موضوع په اړه چې انسان علاقه مند نه وي، په هغي موضوع کې ښه ليکنه نشي کوي، لکه هغه موضوعات چې د استاد له لوري شاګردانو ته ورکول کيږي. شاګرد چې د هغي موضوع په اړه علاقه ونلري څنګه به پکي وليکي؟
٧ – له مايوسي څخه ځان ساتل:
هغه کسانو چې ليکوالي نوي پيله کړي وي، ويريږي چې داسې نه چې ليکنه يې له اوبو سمه ونه وځي يا پري نيوکه ونشي. همدا ويره ده چې دا نوي ليکوال ديته نه پريږدي چې قلم ته لاس نيږدي کړي او ليکنه وکړي، نو همدا ده چې ليکوالي ورڅخه پاتې کيږي او پدي عرصه کي د ماتې سره مخ کيږي. د دي لپاره ليکوال بايد زړور وي او ويره لځانه ليري کړي او د ليکوالي ميدان ته ښه په زړورتيا وردننه شي.
٨ – د ناولونو او شعرونو لوستل:
ناول د نثر ليکلو مهارت قوي کوي. هرڅومره چې داستان او يا شعر ډير مطالعه کړو په هماغه اندازه مو ليکوالي ځواکمنيږي. البته يواځي مطالعه کافي نده. له مطالعي سره سره د ځنو ښو کلمو او ښو جملو ترکيب بايد لځان سره ياد داشت کړو او هغه حفظ کړو.
٩ – د نثر له مختلفو سبکونو سره آشنايې:
ډير سبکونه شته چې ليکوال له مطالعي وروسته يو له هغو د ځان لپاره ټاکي. د روان، خوږ او خوندور نثر ليکل تاسو ته ډير مفيد دي. په دي اړه ډير کتابونه ليکل شوي که چيرته هغو ته رجوع وشي ښه به وي.
 کله داسي هم کيږي چي څوک يو نوي سبک منځ ته راوړي. که چيرته ستاسو ليکنې د نړي له نورو ليکنو سره توپير لري نو پوه شي چې تاسو يو نوي سبک منځ ته راوړي.
١٠ – په معاصره ژبه ليکل:
تاسو په ننني نړي کي اوسي، د دي لپاره ضروري ده چې د معاصري نړي په ژبه يا په هغه ژبه وليکي چې خلکوته روانه او هغوي ورسره عادي وي، په زړي ژبه ليکل تاسو له لوستونکيو څخه ليري کوي. د دي لپاره چې ليکنه مو لوستونکي پيدا کړي بايد په عادي او معموله ژبه وليکل شي. هر څومره چې ساده ليکنه وکړي په همغي اندازه ډير لوستونکې به ترلاسه کوي. په روانه، ښکلې او سالم ډول ليکنه ستاسو د ليکنو قوت ډيروي.
١١ – په ښايسته ليکلو تکيه:
لکه څنګه چې مخکي مو وويل چې يوه ليکنه هغه وخت کولي شي لوستونکي پيدا کړي چې په ليکنه کي ښايست وي، د ښاست اساسات دا دي:
١ – له ښو اصطلاحاتو او ترکيبونو څخه ګټه اخستل.
٢ – د جملو لنډوالي.
٣ – ليکني ته تنوع او تحرک ورکول.
او داسي نور ورته ټکي.