څېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگار
پښتو څېړنى
( لومړى ټوک )
په ١٣٥٤ هـ ل کال کې د پښتو تولنې لخوا د پښتو ټولنې د نړيوال مرکز د تاسيس په مناسبت يو نړيوال سيمينار جوړ شو . په نوموړي سيمينار کې د افغانستان ، سيمې او نړۍ يو شمير ليکوالو او پوهانو ګډون کړى وو .
(( پښتو څيړنې )) کتاب د همدې سيمينار د مقالو مجموعه ده . دا کتاب په ١٣٥٦ هـ ل کال کې د پښتو ټولنې لخوا د څيړنمل حبيب الله او شير احمد فيقيار په اهتمام په دولتي مطبعه په ٣٩٠ مخونو کې چاپ شوى دى . دا کتاب د پښتو ټولنې د خپرونو ( ٢٢٢) نمبر کتاب دى .
د کتاب په لومړي مخ د دولت رئيس او صدراعظم ښاغلي محمد داود خان پيغام چاپ شوى دى. په نړۍ يې د پښتو ژبې د ارزښت په اړه د پيغام په يوه برخه کې داسې راغلي دي : (( پښتو ژبه د افغانستان د غرونو په لمنو کې پيدا شوى او د پيړيو په اوږدو کې روزل شوى ده ، او لدى امله ډيره مناسبه ده چې يو نسکو افغانستان د پښتو د علمي او ادبي څيړنو د مرکز په حيث پيژندلى دى . لکه څرنگه چې افغانستان ددري ژبي او ادب لومړنۍ زانگو ده ، د پښتو د ملي ژبې او د هغې د ادب په پالنه کې يې د پيړيو په ترڅ کې زيار ايستلى او د زړه له کومې هيله لري چې په ننى علمي نړۍ کې د يو نسکو په مرسته دې خدمت ته دوام ورکړي .
دا چې د نړۍ د يو شمير هيوادونو علمي موسسو او پوهانو د پښتو څيړنو په برخه کې يو لړ با ارزښته خدمتونه کړي دي . د افغانستان حکومت او خلک د قدر په سترگه ورته گوري ))
دولسمشر د پيغام نه وروسته د ښوونې او روزنې د وزارت پيغام چاپ شوى دى . بيا د پښتو تولنې د رئيس اکاديميسن محمد صديق روهي وينا پرانستونکې وينا ده .
په دې مجموعه لاندې مقالې چاپ شوي دي :
١. د پښتو ژبې او ادب موقف د مرکز ايشيا د خلکو په تمدنونو کې . .. پوهاند عبدالحي حبيبي .
٢. د پښتو د تعميم او انکشاف ارتقايي سير . . . عبدالجليل وجدي .
٣.پښتو پيژندنه . . . . پوهاند صديق الله رښتين .
٤.د پښتو قاموس ليکنې عملي موضوعات . . .دوکتور روان فرهادى .
٥.په پښتو ادب کې د تاريخي پيښو انعکاس . . . څيړنپوه عبدالله بختانى خدمتگار .
٦.پښتنولى .. . مولانا قيام الدين خادم .
٧. په لنډيو کې د پښتني ميرمنې يوه خاصه څيره . . . پوهاند دوکتور سيد بهاء الدين مجروح .
٨. د ښځو برخه په شفاهي ادب او تيره په لنډيو کې . . . معصومه عصمتي .
٩. مخکې خبري . . . پوهاند عبدالرسول امين .
١٠. د پښتو ژبې منشا ء . . . . پوهاند محمد رحيم الهام .
١١. په آريايي ژبو کې د پښتو مقام . . . څيړنپوه دوست محمد دوست .
١٢. د پښتو ژبې احصائيوي خصوصيات . . . څيړنپوه دوکتور دولت محد لودين .
١٣. پښتو گړدودونه (( لهجي )) . . . . پوهاند مجاور احمد زيار .
١٤. په نولسمه پيړۍ او د شلمۍ پيړۍ په سر کې د پښتو لپاره هلى ځلى ...پوهاند مير حسين شاه.
١٥. د پښتو ژبې د ګرامر تاريخچه . . . ډاکتره زرغونه رښتين (( زبور )) .
١٦. د سرالف طايرو د نظرياتو کره کتنه . . . ډاکټر اشرف غني احمدزى .
١٧. (( پاڼې نې )) او په هغه کې پښتو کلمې . . . اکاديميسن عبدالشکور رشاد .
١٨. په پښتو ادبياتو کې د شفاهي کيسې برخه . . . اکاديميسن محمد ابراهيم عطايي .
١٩. د پښتني ښځې موقف او برخه په پښتو ادبياتو کې . . . کبرا مظهرى .
٢٠. د پښتو قلمې نسخې . . . استاد حبيب الله رفيع .
٢١. نازو انا . . . . .. وسيمه حکيمي .
نوموړى کتاب په ١٣٥٦ هـ ل چاپ شوى دى . له هغه نيټې نه تر اوسه پورې بيا د دوېم ځل لپاره نه دى چاپ شوى . په دې کتاب کې د پښتو ادب ژبې په اړه په زړه پورې علمې مقالې . ددې کتاب دوېم ځل چاپ ته ډير اړتيا ليدل کيږي . د علومو اکاډمۍ د ژبو او ادبياتو مرکز او يا د پښتو څېړنو نړيوال مرکز ددې کتاب د دوېم ځل چاپ لپاره بايد عملي اقدام وکړي .
