نړيوال ښکيلاک او د لرو بر افغان دازادۍ غورځنګ

ښامار چا وژلی؟

ډاکټر څپاند
16.02.2010

ښامار چا وژلی؟

دنجات ورځ،
د سياسنګ نه

"در نخسـتین مـاههـای پس از پیروزی کـودتا، جنبش مقاومت ضد شـوروی، افزایش کمکهـای بیدریغ ایالات متحده به سـازمانهـا و گروههـای راسـتگـرا، کشـمکشـهـای خونین میان رهبران حـزب حـاکـم، پیروزی انقلاب اسلامـی ایــران، آشـفتگی جـو سـیاسـی خلیج فارس، نیرنگهـای سـیاسـت امـریکا در دریاچـه عـرب و یمن شـمـالی، پیمـان آشـتی مصـر و اسـراییل و گـرایش ناگهـانی عراق سـوی غرب، یکی پی دیگـر تلخکامـیهـایی به رهبران اتحاد شـوروی و هـواداران پکـت وارسـا بار آوردند.

در درازنای پنج تا هـفـت مـاهـگی کـودتای پیشرس حـزب دمـوکـراتیک خلق افغـانسـتان جنبش مقاومت سـرتاسـری شـد.

روز پنجم دسـمبر 1978، فـرمانروایان افغـانسـتان و روسـیه شـوروی با ناگزیری و شـتاب پیمان نوینی بسـتند. در پرتو امضاهـای تازه، خواهش کمک نظامـی این دو کشـور از یکدیگـر "مشروعیت قانونی" مـییافت.

روز چهـاردهـم اپریل 1979، رهـبری حـزب و دولت جمـهـوری دمـوکـراتیک خلـق افغـانسـتان به دنبال گفتگوهـای تلفونی و حضوری نور محمد تره کی از هـفدهـم تا بیسـتم مـارچ 1979، بار دیگـر خواسـتار بیسـت فـروند هلیکـوپتر و خلبان کارآزمـوده جنگی از اتحاد شـوروی گـردید.

این خـواهـش روز شـانزدهـم جون 1979 پذیرفته شـد و روز هـفتم جولای هـمـان سـال شـمـاری از نیروهـای بلند پایه

ارتش همســایه در پوشش "کارشـناسـان تخنیکی" برای پاسـداری از فـرودگاههـای بگـرام و شــیندند (سـبزوار) و

محافظت شخصی نورمحمد تره کی فـرسـتاده شـدند.

"قیام بیسـت و چهـار حــوت" که از سـوی حـزب دمـوکـراتیک خلق افغـانسـتان "دسـیسـه و نفوذ سـه تا چهـار هزار سپاه ایران به دسـتور ملایان سـاخت لندن و پاریس به شـهر هرات" وانمـود مـیشـد، نیاز دریافـت کمکهـای زودازود را بالاتر برد.

خواهش میکـنم، کمک کـنید!

یکی از نخسـتین نمایشهـایی که در برنامـه "پرونده ویژه" شبکه روسـی تلویزیون مسکـو در روسـیه پخش شـد، جـریان گفتگوی تلفونی الکسـی کاسـیگین و نورمحمد تره کی رهبران سـیاسـی دو همسـایه در روز هـفدهـم مـارچ 1979 اسـت.

پافشـاریهـای پیهـم نور محمد تره کی در راه کمک نظامـی خواسـتن و واکـنش نه چندان دلگـرم کـننده از آنسـوی تلفون مـینمـایاند که فـرازنشــینان کاخ کـرملین نمـیخواسـتند به آن زودی در گـرداب تباهـی گیر افتند.

[color=yellow:24e7586d5b]بخشـهـایی از گـفتگـو:[/color:24e7586d5b]
[color=white:24e7586d5b]
کاسیگین [به مترجم]: از رفیق تره کی بپرسید. شاید او وضعیت افغـانسـتان را ترسیم خواهـد کـرد.

تره کی: وضعیت بد اسـت و بدتر شـده میرود.

کاسیگین: آیا در میان کارگران، شهـرنشینان، خــرده بورژوا و کارمندان دولت در هــرات پشـتیبان دارید؟ آیا هنوز کسی در کـنار تان ایسـتاده اسـت؟

تره کی: پشـتیبانی فعالی از سـوی مـردم دیده نمیشـود. تقریباً هـمه زیر تاثیر این شعارهـای شیعی رفته اند: "از بیخـدایان پیروی نکـنید و به دنبال ما بیایید". تبلیغـات نیز گـرد هـمین محـور میچـرخـند.

کاسیگین: آیا شمــار کارگران آنجا زیاد اسـت؟

تره کی: خیلی اندک. رویهـمـرفته، میان یک هزار و دوهزار.

کاسیگین: دورنمـا چگونه اسـت؟

تــره کی: به این باور رســیده ایم که دشــمنان با راه اندازی هـمبسـتگیهـای نو، دسـت به حمــله خـواهند زد.

کاسیگین: آیا برای شکسـت دادن آنهـا نیرو دارید؟

تره کی: کاش میداشـتیم.

کاسیگین: پیشنهـاد تان چیسـت؟

تره کی: میخواهـیم کمکهـای عملی و تکـنیکی و هـمچنان قـوای بشــری و تسلیحاتی بفـرسـتید.

کاسیگین: این مـوضوع بسیار پیچیده اسـت.

تره کی: ایــران و پاکسـتان روی نقشه هـمگــونی در برابر ما کار میکـنند. اگـر شما به هــرات قاطعانه حمله کـنید، نجات دادن انقلاب ممکـن خواهـد بود.

کاسیگین: سرتاسر جهـان به زودی آگاه خواهند شـد. شـورشیان دسـتگاه بیسیم دارند و مـوضـوع را مسـتقیماً بیرون خواهند داد.

تره کی: خواهش میکـنم کمک کـنید.

کاسیگین: باید در این مـورد مشـوره کـنیم. آیا با نیروهـای مترقی ایران رابطه ندارید؟ آیا نمیتوانید به آنهـا بگویید که حالا ایالات متحده دشمن عمــده شمـا و آنهـا اسـت؟ ایرانیهـا بسـیار مخالف ایالات متحــده امـریکا اند. این نکته بدون شک میتواند برای تبلیغـات ما ســودمند باشـد. میخـواهـید چـه فعالیتهـایی در عـرصه سـیاسـت خـارجی رویدسـت گـیریم یا چگــونه اعلامیه هـایـی صـادر کنیم؟ آیا از نگاه تبلیغـات اندیشه هـایی دارید؟

تره کی: کمکهـای تبلیغـاتی و عملی باید یکجا شـوند. پیشـنهـاد مـیکـنم بر تانکهـا و هـواپیمـاهـای شـوروی نشـانه هـای افغـانی بچسپانید. در این مـورد عقـل کسـی کار نخواهـد نکـرد. نیروهـای شـمـا مـیتوانند از راه کـوشک و از سـوی کابل پیشروی کـنند. به باور مـا، کسـی به این راز پی نخواهـد برد. مـردم گمان خواهند کـرد اینهـا نیروهـای حکـومت افغـانسـتان هسـتند.

کاسـیگین: نمـیخواهـم شـمـا را ناامـید سـازم، ولی پوشیده نگهـداشـتن چنین راز ناممکـن اسـت. در دو سـاعت هـمـه جهـان از مـاجـرا آگاه خواهند شـد و هر کس فـریاد سـر خواهند داد: مداخله شـوروی در افغـانسـتان شروع شـده اسـت. اگـر تانکهـا را از راه هـوا بفـرسـتیم و آتشخـانه و خمپاره را نیز آمـاده سـازیم، آیا برای کاربرد این جنگ ابزارهـا آدمـهـای کارآزمـوده خواهـید یافت؟

تره کی: نمـیتوانم به این پرسـش پاسخ گـویم. مشـاورین شـوروی جواب خواهند داد.

کاسـیگین: صدهـا افسـر افغـان در اتحاد شـوروی آمـوزش دیده اند. اکـنون آنهـا کجا هسـتند؟

تره کی: بیشـترین آنهـا مـرتجعین مسلمـان غیر قابل اعتمـاد اند. به آنهـا باور نداریم.

کاسیگین: آیا نمیتوانید 50000 تن دیگــر را سـربازگیری کـنید؟ اگـر از راه هـوا به زودی جنگ ابزار بفـرسـتیم چه شــماری را میتوانید به خدمت ارتش بگمارید؟

تره کی: این نیروهـا میتوانند عمدتاً شاگردان صنوف بالای مکاتب متوسطه، دانشـجـویان و چند تن از کارگران باشند. طبقه کارگر در افغـانسـتان خیلی اندک اسـت. آمـوزش دادن به آنهـا زمان زیاد به کار دارد ولی ما میتوانیم به هـر اقدام ضروری دسـت بزنیم.

کاسیگین: تصمیم داریم به زودی امـوال و مـواد نظامی به شما بفـرسـتیم و هلیکـوپترهـا و هـواپیماهـا را ترمیم کـنیم. هـمه اینهـا مجانی اند. نیز تصمیم گرفته ایم صد هزار تن گندم بفـرسـتیم و بهـای گاز را از 21 دالــر فی متر مکعب به 37 دالــر بلند بریم.

تره کی: اینهـا خـوب اند ولی بیایید از هـــــرات گپ بزنیم. چــرا اتحـاد شـوروی نمـیتواند ازبکهـا، تاجیکهـا و ترکمنهـا را به لباس ملکی بفـرسـتد؟ کسـی آنهـا را نخواهـد شـناخت. مـیخواهـیم هـمـانهـا را بفـرسـتید، زیرا در افغـانسـتان عـین ملیتهـا را داریم. بگـذار هـمه شـان با چـال پوشــیدن جـامـه افغـانی "اهـل خـانه" معـلوم شـوند. کسـی آنهـا را نخــواهـد شـناخت. در نگاه مـا، این کار خـیلی آسـان اسـت.

کاسـیگین: شـمـا مـوضوع را بیش از اندازه سـاده جلوه مـیدهـید. این قضیه پیچیده سـیاسـی و جهـانی اسـت. به هـر حال، در این زمینه رایزنی خواهـیم کـرد و سپس با شـمـا تمـاس خواهـیم گـرفت.

تره کی: برای مـا تانکهـا/ زرهپوشـهـای جنگنده زمـینی را از راه هـوا بفـرسـیتد.

کاسـیگین: آیا تانکیسـت دارید؟

تره کی: سـی تا سـی و پنج راننده خواهـیم یافت.

کاسـیگین: آیا به آنهـا باور دارید؟ آیا با تانکهـا و زرهپوشـهـا به سـوی دشـمن نخواهند گـریخت؟ از سـوی دیگـر، تانکیسـتهـای مـا زبان مـردم افغـانسـتان را نمـیدانند.

تره کی: تانکهـا/ زرهپوشـهـا را با رانندگانی که ازبکـی و تاجیکـی مـیدانند، بفـرسـتید.

کاسـیگین: توقع شـنیدن هـمچو پاسخی را داشـتم. نباید با هـمدیگـر تشریفاتی برخـورد کـنیم. هـر چیز باید بر هـمین بنیاد اســتوار باشـد.

(دسـتنویس پایان برگ نخسـت: رفیق کاسیگین یادداشـت جـریان گفتگوهـا را در نشـسـت 19 مـارچ 1978 بیوروی سیاسی کمیته مـرکزی حزب کمـونیسـت اتحاد شـوروی در حضور منشیهـای کمیته مـرکزی برخواند.)[/color:24e7586d5b]

شــام ســپید کـرسـمــس

[color=yellow:24e7586d5b]گیر انداختن ارتش سـرخ در دام افغـانسـتان[/color:24e7586d5b]
هـفته نامـه Nouvel Observateur فـرانسـه در برگ 76، شـمـاره 15-17/01/1998 گفت و شـنود زیرین را به چاپ رسـانده بود:

پرسـش: Robert Gates گـرداننده پیشـین CIA در یادداشـتهـایش به نـام "From the Shadows" گـفته اسـت: سـازمـان اسـتخباراتی امـریکا شش مـاه پیش از یورش شـوروی [به افغـانسـتان] به مجاهـدین کمک کـرده بود. آنگاه شـمـا مشـاور امنیت ملی رییس جمـهـور کارتر بودید و از هـمـینرو نقشی در این کارزار داشـته اید. آیا این سخن درسـت اسـت؟

Zbigniew Brzezinski: آری. بر بنیاد برگهـای رسـمـی تاریخ، سـی آی ای در جـریان سـال 1980 آغـاز کـرد به کمک رسـاندن به مجاهـدین. به سخن دیگـر، پس از یورش ارتش سـرخ بر افغـانسـتان در بیسـت و چهـارم دسـمبر 1979. ولی واقعیتی تا کـنون نهـان نگهـداشـته شـده کاملاً وارونه اسـت. در حقیقت، روز سـوم جولای 1979 جیمـی کارتر نخسـتین فـرمـان کمک رسـانی پنهـانی به دشـمنان رژیم هـواخواه شـوروی در کابل را امضا کـرد. هـمـان روز به رییس جمـهـور نامـه نوشـتم و به او شرح دادم که به پندار من کمکهـایی از این دسـت، اتحاد شـوروی را به مداخله نظامـی در افغـانسـتان وادار مـیسـازد.

پرسـش: با وجود هـمچو خطر، شـمـا پاسـدار این نقشـه پنهـان بودید. شـاید پا گذاشـتن شـوروی به جنگ را از ته دل مـیخواسـتید و برانگیختن آن را نیز مـیپاییدید؟

بریژنسکی: دقیقاً آنگونه نیسـت. مـا روسـهـا را دو دسـته هــل ندادیم که بروند و تجاوز کـنند، ولی آگاهـانه درجه احتمـال را بلند بردیم تا چنان کـنند.

پرسـش: هنگامـی که شـورویهـا مداخله شـان را واکـنش در برابر دخـالت نهـانی ایالات متحده به افغـانسـتان مـیخواندند، گـرچه پایه گفته هـای شـان درسـت بود، مـردم آنهـا را باور نکـردند. آیا امـروز از کـردار تان پشیمـان نیسـتید؟

بریژنسکی: پشـیمـانی از چه؟ عملیات مخفــی عالیترین مفکـوره بود. ثمـره اش گیر انداختن پای روسـهـا در دام افغـانسـتان. از من مـیخـواهـید از کـرده پشیمـان باشـم؟ روزی که شـورویهـا رسـمـاً از مـرز گذشـتند، به رییس جمـهـور کارتر نوشـتم: اینک وقتش فـرارسـیده اسـت. باید [حق] جنگ ویتنام را در کف دسـت اتحاد جمـاهـیر شـوروی سـوسـیالیسـتی بگـذاریم. راسـتی، مسکـو ناگزیر شـد سـنگینی جنگ فـراتر از توان حکـومت را ده سـال روی شـانه بردارد. این نبرد در گام نخسـت روان و در فـرجام بنیان امپراتوری شـوروی را فـروپاشـاند.

پرسـش: از اینکه بنیادگـرایان اسلامـی را پشـتیبانی کـردید و به تروریسـتهـای آینده جنگ ابزارهـا و اندرزهـا دادید، نیز پشیمـان نیسـتید؟

بریژنسکی: برای تاریخ جهـان کدامـیک مـهـمترین اسـت: طالبان یا فـروپاشی امپراتوری شـوروی؟ چند مسلمـان آشفته پندار یا آزاد سـاختن اروپای مـرکزی و پایان جنگ سـرد؟

پرسـش: چند مسلمـان آشفته پندار؟ لیک بارهـا گفته شـده اسـت که بنیادگـرایی اسلامـی امـروز از خطر جهـانی نمـایندگی مـیکـند.

بریژنسکی: یاوه! گفته مـیشـود که غرب در رابطه با اسلام پالیسـی جهـانی دارد. این سخن ابلهـانه اسـت. اسلام جهـانی وجود ندارد. به شیوه اندیشـمندانه، بدون مـردم فـریبی و هـیجان به اسلام نگاه کـنید. این کیش با داشـتن یکـنیم بلیون پیرو آیین پیشرو جهـان اسـت، ولی مـیان بنیاد گـرایی عربسـتان سعودی، مـراکش مـیانه رو، نظامـیگـری پاکسـتان، باخترگـرایان مصر یا سـیکـولاریزم آسـیایی چه هـمگونی به چشـم مـیخورد؟ هـیچ چیز برتر از آنکه کشـورهـای عیسـوی را با هـم یکی مـیسـازد.