نړيوال ښکيلاک او د لرو بر افغان دازادۍ غورځنګ

دا شی خوهم دکلتور وزارت لاس ته راوړنه ده ( لومړۍ برخه)

ashna
06.10.2007

دا شی خوهم دکلتور وزارت لاس ته راوړنه ده ( لومړۍ برخه)

ګرانو !هېواد والو په هغه ځای کې چې یو رنګ ګلان وي هغې ته خلک پټی وایي او په کوم ځای کې چې رنګه رانګ ګلان وي هغه ځای ته بڼ وېلکېږي چې زموږ هېواد هم په شان د یو بڼ دی چې رنګه رنګ ګلان پکې دي او هر ګل ځانته رنګ ، ښکلا، خوشبو ، ښایست ، او مقام لري خو د دې ټولو ځانګړتیاو سره سره دا ګلان د افغان په نوم یادېږي او مونږ چاته دا حق هم نه ورکو چې راشي او د ځانه پدې ګلانو نوم کېږدي او سمدلاسه یې په رېبلو لاس پورې کړي ،او د افغان سپېڅلی نوم خدای مه کړه راله د خاورو لاندې کړي .
څنګه چې تاسو خبر یاستئ چې د اکتوبر ۲۰۰۱ کال د خونړۍ بمبارۍ نه مخکې د امریکا پوځي او جاسوسي لښکرې څو اونۍ د مخه تاجکستان او ازبکستان ته هغه وخت راورسېدلې چې د همدغه هېوادونو ځینې غوښتنې یې په یوه غونډه کې د روسې په منځګړیتوب په ځان ومنلې چې په یوه غونډه کې خو د شمالي ټلوالې هغه څېرې کومې چې د لږکیو په استازيتوب نن ځانونو ته مارشالان اوملي مشران هم وایي شتون یې درلود چې په ترڅکې یې د شمالي ټلوالې مشر رباني یې د مشرۍ نه ایسته کړ او قانوني یې د ټلوالې نوی مشر کړ او د همدغه تاجکستان نه یې د جرمني په لور واستو چېرته چې جناب عزتمآب حامد کرزی صېب د بون په نوم غونډه کې د افغانستان ولسمشر وټاکل شو .
د مشرۍ څوکۍ تر لاسه کولو نه وروسته عزتمآب چې د خپلې ادارې د قانون جوړولو لپاره کومه غونډه د اساسي قانون په نوم (جرګه )جوړه کړې وه نو په هغې کې یې د پښتو ژبې سره نورې ۷ ژبې هم رسمي کړې چې پدغه ۷ ژبو کې یوه ازبکي ژبه هم وه او دا یې هم وویل چې زه به یوه ورځ ازبکي ژبه زده کوم دا چې عزتمآب صېب به ازبکي ژبه زده کړي وي او که نه ؟ خو د دۀ دم ګړۍ سلطنت کې ازبکي یوه رسمي ژبه ده چې د قانون لمخې دا اوس د ازبکانو حق دی چې ووایي زمونږ د افغانستانیانو مشر دې په رسمي ژبه ازبکي هم خبرې یا بیانې ورکړي .
د همغې لومړۍ ورځې نه چې د عزتمآب د کابینې نوی قانون جوړ شوی دی په هېواد کې د ازبکانو په شمول ټولو لږکیو کې سړی نا سړی معلوم ندی هر چا د خپل قام په نوم د ځانه قوال او خبرلوڅ جوړ کړی دی او د راډیوګانو او ټلویزیونو سره مرکې کوي او هر څه چې یې ووېل دغه یې په قانون کې حق لیکل شوی دی (( چې بېلګه یې د امن جرګه وه چې د ازبکي بي بي سي داسې خبر پکې خپور کړو چې دا جرګه د افغانانو ده او د دواړو خواو پښتانۀ پکې سرا راغونډ شوي دي او موږ ته کومه ګټه نه رسوي )) چې ورته غوبل یې په وېبپاڼو او ورځپاڼو کې هم جوړ کړی دی که یقین مو نه راځي لږې ازبکي او پاړسي خپرونې وڅارئ که مو پکې د هېواد د سوکالۍ یوه خبره پېدا کړه زه به مسلمان نه یم بې له فساد او شر اچونې نه او په موږ افغانانو خو یې پدې خوا یخه نشوه چې پاکستانيان راته ووایي اوس راته ورسره یهودان هم وایي اولوی واړۀ ښځه نر پدغه مرض اخته دي او پښتنو پسې بد رد وایي ، که داسې خبرې چېرته کوم بل هېواد کې لږکي وکړي او یا د افغان په ځای ځانته افغانستاني ووایي نو دواره ورله خولۀ په سوک وهي او څټ ته یې ورله اړوي خو دا چې زمونږ سوک نشته چې د دې یو شمېر مرضیانو خولۀ پرې کږه کړو نو دا خو کولای شو چې دا خپله خولۀ د بل سوک ته ونیسو او راباندې کږه یې کړي .
ازبکي د لږکیو هغه ژبه ده چې خپله په افغانستان کې هم پدې نه ارزي چې د راډیو او ټلویزیوني دوه یا درې ساعته نه زیاتې خپرونې ولري بې له هغه ځای چې دغه ټبر پکې ځای په ځای شوی دی خو انګلیس غږ راډیو ( بي بي سي او دم ګړۍ د عزتمآب سلطنت او ورسره د یو درځن کلتور ونو وزارت ) اوس دغه ژبه د افغانستان لپاره د پښتو ژبې سره څنګ په څنګ کړه لکه د پاړسي چې د یرغلګرو د راتګ نه مخکې پاړسي هم یوازې د افغانستان د شمال لپاره خپرېده چې اوس ازبکي هم د شماله لاس پورې کړې دی او لکه د پاړسي زموږ هېواد په غېږ کې واخلي ، ځکه چې ازبکان پدغه خپرونو کې داسې هم وایي چې د ازبکي ژبې لپاره دې خپله افغانان ( موخه یې پښتانۀ دي ) د پاړسي په شان کار وکړي او د ټول هېواد لپاره دې خپرونې چمتو او خپرې کړي که څه هم پورته یاد شوی وزارت یې ټول په خدمت کې دی چې اوس ازبکي ژبې ته د نړۍ نورې ژبې هم ورژباړي او ګومان خو داسې کېږي چې د کلتور وزارت د ازبکي ژبې لپاره د پښتنو خبریالانو په روزنه لاس پورې کړی وي او لکه چې عزتمآب صېب هم په ازبکي ژبه بیانې ورکولو ته نژدې شوی دی ځکه چې نور خو د دۀ په سلطنت کې قامي انډول سم دی خو یوازې یې په بیانه ورکولو کې نا انډولي ده چې ښاغلی به ډېر ژر دغه ستونزه هم د مخې نه یوې خواته ټېله کړي او زموږ ایمان هم ورته ښه معلوم دی چې نور هېڅ کولای نشو بې لدې نه چې ورته ووایو جناب عزتمآب صېب !!! پساتۍ دې راباندې وکړې
د پلار زانګو مې زنګوله
راباندې غږ شو چې نیکه دې پېدا شونه
نور بیا
میوند اشنا
بله لیکنه کې به د دې نه خبر شئ چې ازبکان دې دنیا ته کله راغلل او بیا افغانستان کې د کومه شول

06.10.2007

وروره هر څه خپل اصول لري خو که سړی پرې پوه نشي غیر اصولی غوښتنې او پوښتنې ترې کیږي :
سرتاسری سمی ژبې صرف دوه (پښتو او دري) دي چې دهر افغان باید زده وي یا زده شي ! نورې رسمی ژبې یواځې محلی یا سیمییز رسمیت او سیمییز اعتبار لري ، یعنی دازبکی رسمیت په په ازبکانو او دترکمنی په ترکمنانو پورې محدود دی !
ښه به دا وی چې نوموړي لومړنی تعلیمات یواځې په ازبکی ، متوسط تعلیمات لومړی (اوم ټولګی ) نیم په ازبکی ، څلورمه یا یوپر اته برخه په پښتو اوڅلورمه برخه په دری وي . په اتم ټولګي کې دریمه برخه مضامین په ازبکی دریمه په پښتو او دریمه برخه په دری تدریس شی ، او په نهم صنف کې دې څلورمه یا ۸/۲ په ازبکی ، ۸/۳ پښتو او ۸/۳ په دری تدریس شي . اوله لسم څخه دې ورته درس یواځې په پښتو او دری دواړو په مختلط متوازن او مسای ډول ورکول کیږی . هغه څوک چې د ازبکی ا دبیات ورسته لولي له ۷ ټولی نه وروسته دې دوی ته بیل ټولګی جوړ او د۷ ټولګی
مضمون ویش او مهالویش دې وساتي ! همدغه چلند دې د ټولو سیمیز ـ رسمی ژبو له پاره غوره شي . په مینه او درناوي !

pattang
07.10.2007

انډيوالا نو څه لازمه ده چې سړی خپل ځان او نور غلطوي او ولې ?
دغه کار ځينې شعوري کوي او ځيني کيفي عنعناتي ٠ دغه بابولا لې خوزه
دا 50 کاله اورم خو ولا که يې تر اوسه پورې هيڅ تغير خوړلی وي٠
سړی يوه خبره کوي او په هغه کلک دريږي ، خو دا کار ځانته روزنه غواړي
په ساده کليوالو پښتنو کې دا خواص شته خو هغوی بيا په اقتصاد او سياست
نه پو هيږي٠ لنډه دا چې دغه دولت دپښتنو حق نشي غوښتی ځکه دوی دپښتون
په حق او ونډه نن ور ځ شخصي تجارتونه کوي او دغلامي پړي
ئي يې په غاړو کې اچولي دي٠
ددوی يې پرې څه ? چې وضعيت خراب شي ټول به هلته تښتي په کوم ځای کې
چې ددوی غلا شوې پيسې په بانګو کې پرتې دي ( اروپا + امريکا )٠
کله چې په دولت کې شريک پښتانه په پاړسي ليکل او خبرې کوي نو پاړسيبان
څه ضرورت لري چې پښتو زدکړي ٠
څوک چې پښتانه غلطوي سزا به يې و ويني

mehman
09.10.2007

آقای پتوال و دوستان دیگر شامل بحث سلام بر شما!
[quote:814260752c] متوسط تعلیمات لومړی (اوم ټولګی ) نیم په ازبکی ، څلورمه یا یوپر اته برخه په پښتو اوڅلورمه برخه په دری وي . په اتم ټولګي کې دریمه برخه مضامین په ازبکی دریمه په پښتو او دریمه برخه په دری تدریس شی ، او په نهم صنف کې دې څلورمه یا ۸/۲ په ازبکی ، ۸/۳ پښتو او ۸/۳ په دری تدریس شي . اوله لسم څخه دې ورته درس یواځې په پښتو او دری دواړو په مختلط متوازن او مسای ډول ورکول کیږی . هغه څوک چې د ازبکی ا دبیات ورسته لولي له ۷ ټولی نه وروسته دې دوی ته بیل ټولګی جوړ او د۷ ټولګی
مضمون ویش او مهالویش دې وساتي ! همدغه چلند دې د ټولو سیمیز ـ رسمی ژبو له پاره غوره شي[/quote:814260752c]
جناب پتوال ، از صنف هفت به بعد تدریس به زبان های پشتو و دری در صورتی ممکن خواهد بود که تدریس این دوزبان از صنف اول آغاز کردد . زیرا در آغاز اطفال مناطق زبانهای محلی معمولاً به زبان مادری شان صحبت میکنند. در غیر آن اطفال توانمندی آنرا نخواهند داشت تااز صنف هفت به بعد تعلیمات را به زبانهای پشتو و دری دنبال کنند!
آیا کسی آگاهی دارد که وزارت تعلیم و تربیه برای حل این مشکل چه پلان دارد؟

با تقدیم حرمت

09.10.2007

محترم مهمان صیب ته سلام !
[color=white:caaaf76167]تدریس به یک زبان و تدریس ِیک زبان[/color:caaaf76167] بالکل دوه بیل مسایل دي ، که د پښتو او دري درس هر څومره د مخه پییل شی سمه او اړینه هم ده ، خو د نورو مضمونونو تدریس په بله ژبه پیلول طبعا وخت غواړي .
تاسو مهمې ستونزی ته ګوته نیولې ده، خو دحل له پاره یې د پوهنې د وزارت له هیڅ تجویز څخه نه یم خبر . ښایي حل یې ورته لا نه وي موندلی .
زه ورته یو بل حل لرم، یو هنري حل چې په پَسته خوږه ، نرمه او هنري توګه پښتو او دري غټو او وړو بلا استٍنا ټولو ته په ډیره اسانۍ سره زده کوي :
ټول ملي تلویزیونونه ، په سر کې آریانا او شمشاد دې په داوطلبه توګه د اطلاعاتو وزارت ته ژمنه وکړي چې ټول هندي فلمونه به په پښتو او ټول اروپایي امریکایی او ایراني فلمونه به په دري نشر ته سپاري او په دقیق دوبله شوي ډول !
دغسې دې د ماشومانو تربیوی فلمونه هم هر تلویزیون یوه ورځ په بښتو او بله ورځ په دري وړاندی کړي . په دې کار کې دې د افغانستان ملي تلویزیون مخکښ رول ولوبوي او له نورو تلویزیونونو سره دې آن مرسته هم وکړي !
دغه وړاندیز ما د اطلاعاتو وزارت او د بیات موسسې ته د ایمیل له لارې استولی، خوکه ګڼ شمیر افغانان په تیره دري ژبي ورونه یې د اطلاعاتو وزارت ته تایید او ټینګار پرې وکړي دغه ملي نیمګړتیا به رفع شي !

pattang
09.10.2007

تاسو وروره د کنداريانو په ا صطلاح سره پسخندپه پښتنو او پښتو ژبه وهی ٠
دا 260 کاله کيږي چې داکارندی شوی نو پردې خلکوبه يې اوس څرنګه وکړۍ ?
ايا مذدور هم خپل حق غوښتی شي ? دمذدور دنده د بادار پښې مينځل او چوپړ دي
اوبس .
هغوی د فهيم اونورو له لاسه ولاکه سترګې پورته کوی شي او تاسو اوس پښتو
ترې غواړۍ ; ګوړه ګوړه يادوۍ خوله به مو خوږه وي .
ددې لاندې خبرې :
[quote:1bb7c272d7]تاسو مهمې ستونزی ته ګوته نیولې ده، خو دحل له پاره یې د پوهنې د وزارت له هیڅ تجویز څخه نه یم خبر . [color=brown:1bb7c272d7]ښایي حل یې ورته لا نه
وي موندلی[/color:1bb7c272d7]
[/quote:1bb7c272d7]
نو ولې نه ?? دا حل ئي نو څه شی دی او څو مجهوله لري ?
ځواب خو ېي ما را نقل کړی او د پاړسو متن يې په پښتو داسې دی :

))))))) [color=darkblue:1bb7c272d7]په پښتو ښوونځي جوړول خو تعصب را پاروي[/color:1bb7c272d7] ((((((((((

نالت په هغه دولت چې داکسريت حقوق پټوي ٠

توردلى
10.10.2007

در پاسخ آقاى مهمان جان بايد گفت كه وزارت معارف در تمام مدارسيكه در آن آموزنده گان پشتوزبان و درى زبان وجود دارند، شعبات پشتو و درى را باز نموده است و براى اقليت هاى ديگر مانند ازبك و تركمن نيز روى نصاب تعليمى كار جريان دارد.
به تاييد آقاى مهمان اين خيلى مشكل خواهد بود كه يك آموزنده از صنف اول الى شش به زبان درى و يا پشتو درس خوانده باشد و بعدا صنف اصلى را تغيير نمايد.
ولى خیلی مهم است كه آموزنده گان به زبان مادرى درس بخوانند.
[size=18:923967a4c2]ښاغلي پتنګه![/size:923967a4c2]
هر چيري منفي خبري ولا كه ګټوري وي، هر چيري او هر ځاى چي د خير لږ كار هم وشي له نشت نه غوره دى.
داسي هم نه ده چي ټول خلك د فهيم، دوستم او بل غلامان دي، او هغه خلك چي ته هر څه هيلي پري تړي او د هر حل يي بولي هغه هم بي داغه نه دي.
ګوره یاره طالبانو خو هم پنځه كاله حكومت وكړ، هغوى ولي داسي و نه كړ

pattang
10.10.2007

زه له ځانه خبرې نکوم :

http://www.tolafghan.com/forum/viewtopic.php?p=23014#23014

[quote:a63dda8b50]
ښاغلي پتنګه!
هر چيري منفي خبري ولا كه ګټوري وي، هر چيري او هر ځاى چي د خير لږ كار هم وشي له نشت نه غوره دى.
داسي هم نه ده چي ټول خلك د فهيم، دوستم او بل غلامان دي، او هغه خلك چي ته هر څه هيلي پري تړي او د هر حل يي بولي هغه هم بي داغه نه دي.
ګوره یاره طالبانو خو هم پنځه كاله حكومت وكړ، هغوى ولي داسي و نه كړ[/quote:a63dda8b50]

mehman
10.10.2007

آقای پتوال ، آقای pattang و دوستان دیگر شامل بحث سلام بر شما!
[quote:e455caa3ce]تدریس به یک زبان و تدریس ِیک زبان بالکل دوه بیل مسایل دي [/quote:e455caa3ce]
آقای پتوال شما درست میفرمائید، به همین دلیل باید به منظور آموختن زبانهای پشتو ودری در مناطق زبان های سوم رسمی از آغاز صنف اول [color=blue:e455caa3ce]زبان های پشتو ودری تدریس گردد[/color:e455caa3ce] تا از صنف هفت به بعد [color=blue:e455caa3ce]به[/color:e455caa3ce] این دو زبان تدریس شده بتواند! اگر این روند به صورت صادقانه و جدی در مکاتب تطبیق گردد شاید در ظرف 20 الی 30 سال معضله زبان برای ابد حل گردد!
[quote:e455caa3ce]زه ورته یو بل حل لرم، یو هنري حل چې په پَسته خوږه ، نرمه او هنري توګه پښتو او دري غټو او وړو بلا استٍنا ټولو ته په ډیره اسانۍ سره زده کوي :
ټول ملي تلویزیونونه ، په سر کې آریانا او شمشاد دې په داوطلبه توګه د اطلاعاتو وزارت ته ژمنه وکړي چې ټول هندي فلمونه به په پښتو او ټول اروپایي امریکایی او ایراني فلمونه به په دري نشر ته سپاري او په دقیق دوبله شوي ډول !
دغسې دې د ماشومانو تربیوی فلمونه هم هر تلویزیون یوه ورځ په بښتو او بله ورځ په دري وړاندی کړي . په دې کار کې دې د افغانستان ملي تلویزیون مخکښ رول ولوبوي او له نورو تلویزیونونو سره دې آن مرسته هم وکړي ! [/quote:e455caa3ce]
این پیشنهاد میتواند رول [color=white:e455caa3ce]کومکی [/color:e455caa3ce]را بازی کند،زیرا به کومک تلویزیون شاید شماری از هموطنان ما به هر دو زبان پشتو و دری صحبت نمایندولی در مکاتب به خواندن و نوشتن ضرورت است که توسط دیدن فلم ها میسر نیست.
علاوه بران با توجه به وضعیت اقتصادی خانواده ها و نبود برق در سایر نقاط کشور
شاید بسیاری از باشندگان کشور از برنامه های تلویزیون مستفید نشوند !
[quote:e455caa3ce]دا 260 کاله کيږي چې داکارندی شوی نو پردې خلکوبه يې اوس څرنګه وکړۍ ?
ايا [color=blue:e455caa3ce]مذدور[/color:e455caa3ce] هم خپل حق غوښتی شي ?[/quote:e455caa3ce]
[color=white:e455caa3ce]بادارم[/color:e455caa3ce] آقای پتنگ، خواسته ها و آرزو ها زیاد است ولی واقعیت عینی چیزی دیگر است، پیشنهاد شما، که جنبۀ عملی داشته باشد، در مورد حل این معضله چیست؟

با تقدیم حرمت

Nazar
10.10.2007

بخش تعليم وتربيه کميسيون مستقل حقوق بشرافغانستان

بخش تعليم وتربيه يکي ازبخشهاي هفت گانه کميسيون مستقل حقوق بشرافغانستان بوده وهمرديف سايربخشها بخاطرنيل به هدف عمومي کميسيون درمرکزوتمام دفاترساحوي وولايتي فعاليت وسيع وگسترده در عرصه های آگاهی دهی و انکشاف حقوق بشر دارد.

هدف بخش تعليم وتربيه:

ارتقاي سطح آگاهي مردم،تغييرذهنيت وتغييرسلوک فردي واجتماعي بخاطرنهادينه شدن حقوق بشرو تعویض فرهنگ جنگ و خشونت به فرهنگ صلح و حقوق بشری درسطح جامعه:

اين بخش به منظوردستيابي به هدف فوق مقاصدآتي راطرح نموده وپيگيري مينمايد:

§ طرح وتدوين نصاب تعليمي جديدمعارف افغانستان وشامل ساختن موضوعات حقوق بشري درنصاب تعليمي مکاتب ازصنف اول الي صنف دوازدهم.

§ شامل ساختن مفاهيم وموضوعات حقوق بشردرنصاب درسي اکادمي پوليس،اردوي ملي،امنيت ملي وپوليس ملي وموسسات تحصيلات عالي.

§ ارتقاي سطح آگاهي معلمين مکاتب درمرکزکابل؛مراکزولايات ودرمراحل بعدي معلمين مکاتب درولسوالي ها

§ ارتقاي سطح آگاهي گروه هائي ازکارمندان دولتي بخصوص قضات حارنوالان ،کارکنان صحت عامه،روحانيون،وکلاي گذرومتنفذين محلي.

§ ايجاديک شبکه وسيع ازافراد و موسسات فعال درعرصه گسترش آموزش حقوق بشردرسطح جامعه برمحورکميسيون بخاطردستيابي به مقاصدفوق .

§ شناسایی و تقویه ظرفیت های ملی و نهادهای جامعه مدنی در راستای انکشاف حقوق بشر و تسریع پروسه آگاهی دهی .

بخش تعليم وتربيه تاحال درراستاي حصول اهداف ذکرشده کارهاي معيني انجام داده که بصورت فشرده يادآوري ميگردد:

این بخش باهمکاري وزارت معارف توانست درقدم نخست نصاب تعليمي موجودراباحذف مسايل وموضوعات تعصب آميزوتبعيضات،خشونت هااصلاح کند،اين نصاب فعالاًدرمکاتب مورداستفاده ميباشد.

بخاطرطرح نصاب جديدتعليمي بخش تعليم وتربيه کتب درسي نصاب موجودراباهمکاري متخصصين تعلیم و تربیه موردمطالعه وتدقيق قراردادويک سلسله نظريات وپيشنهادات مشخص رابصورت جداگانه براي دوره ابتدائيه،متوسطه وليسه هادرموردمضامين اجتماعي،ادبيات،اخلاق ومضمون تربيت بدني را طرح نمود،سپس طرح هاي تدارک شده درسه مرحله(دوره ابتدائيه،متوسطه وليسه ها)درورکشاپهاي جداگانه باشرکت اساتيد ،ازپوهنتون کابل،پوهنتون تعليم وتربيه،اکادمي علوم،عده اي ازمعلمين سابقه داروباتجربه مکاتب ونماينده گان موسسات غيردولتي که درين عرصه فعاليت دارندموردبحث وبررسي قرارداد.

درختم این ورکشاپ ها پيشنهادات مشخص بصورت جداگانه براي رعايت درنصاب جديدتعليمي تهيه ورسماً بوزارت تعليم وتربيه سپرده شد:

تاحال رياست تأليف وترجمه وزارت معارف متن کتب جديدرابراي صنف اول مبتني براصول واهداف نصاب جديدتهيه نموده وبعدازآخرين اصلاحات بچاپ خواهدرسيد.

§ کتب ساينس واجتماعيات صنف چهارم نوشته شده وهم اکنون توسط متخصصين براي اصلاح وبهبودي زيربررسي بيشترقراردارد.

§ کتب درسي صنف دوم وپنجم هم زيرکارقرارداردومتخصصين مصروف تهيه آن هستندباآنکه هنوزکتاب مطابق اهداف واصول نصاب جديدچاپ وبه معرض تطبيق گذاشته نشده ولي تلاش جدي درين عرصه ازطرف رياست تاليف وترجمه وزارت معارف ادامه دارد.بخش تعليم وتربيه کميسيون بخاطرطرح نصاب جديدوشامل ساختن مسايل حقوق بشردرآن بارياست تاليف وترجمه همکاري نزديک وهمه جانبه دارد.

دربخش پوليس واردوي ملي:

باهمکاري نزديک وزارت محترم داخله وقومانداني اکادمي پوليس،حقوق بشربه صفت يک مضمون مستقل درنصاب آن اکادمي گنجانيده شده ودرصنف اول دريک سمسترچهارونيم ماهه تدريس ميگردد.

دروس دراولين دوره باهمکاري استادان بخش تعليم وتربيه پيشبرده شدواکنون باکمک دونفراساتيدآن اکادمي که باهمکاري بخش تعليم وتربيه درين عرصه آموزش ديده اندجريان درس بصورت منظم به پيش ميرودوازطرف اين بخش نظارت ميگرددومواددرسي سايرهمکاريهاي موردضرورت بعمل مي آيد.

کاربخاطرتدوين نصاب تعليمي مضمون حقوق بشربامشارکت اساتيدآن اکادمي وهمکاري همه جانبه بخش تعليم وتربيه ادامه دارد.

§ بخاطرآشنائي اساتيدمرکزتعليمي اردوي ملي باموضوعات حقوق بشري،چندين ورکشاپ باشرکت بيش از(25) نفردرمرکزتعليمي دايرشد،بعدازختم ورکشاپهامواددرسي دست داشته نيزغرض استفاده به اختيارآنهاگذاشته شده واکنون مسايل حقوق بشري بصورت منظم دربرنامه درسي مرکزتعليمي اردوي ملي شامل است وهمکاري ونزديک باآنهاادامه دارد.

§ بخاطرارتقاي سطح آگاهي معلمين،مديران ومعاونان مکاتب ذکورواناث،کارمندان دولتي،شاروالي کابل،دوکتوران شفاخانه ها،روحانيون،وکلاي گذر،پيروان مذاهب واديان مختلف،شامل هموطنان اهل هنود،اسماعليه،تشيع وتسنن ورکشاپهاي مشترک دايرگرديد که در جریان این ورکشاپها اشتراک کننده گان بفاهیم و اساسات حقوق بشر آشنایی ابتدائی حاصل نمودند .

سلسله تدويراين ورکشاپها، درولايات همجوارکابل مانند،پروان،کاپيسا،لوگر،ميدان وغزني هم دايرشده است براي آشنائي بيشتربه وگرافيکه درين رابطه تهيه شده مراجعه نموده ميتوانید.

§ بخش تعليم وتربيه بادرک حجم کاربزرگی که درپيش دار ديعني دادن آگاهي براي تمام مردم افغانستان؛به اين نتيجه رسيدکه بايدازطريق ايجاديک شبکه وسيع مشتمل ازموسسات همکار فعال درين عرصه کارنمايد،تازمينه براي کاروسيع آموزشي فراهم شده بتواند

درهمين رابطه کارهاي مقدماتي بابرخي موسساتيکه درين عرصه فعالیت دارند ، صورت گرفته تازمينه کارمشترک فراهم آید ، مسلماً باتقويت وگسترش آن ساحه فعاليت وسعت خواهديافت ودرپرتوهمکاري واستفاده ازتجارب همديگربهبودي کيفي درکاربوجودخواهدآمد.

§ بخش تعليم وتربيه باهمکاري پوهنحي ژورناليزم پوهنتون کابل،کورس ژورناليزم وحقوق بشررادرمرکزآن پوهنحي دايرنمود.

درين کورس مسايل ژورناليزم توسط اساتيدآن پوهنحي وموضوعات ومسايل حقوق بشرتوسط همکاران بخش تعليم وتربيه تدريس ميشود.

تا اکنون هفت دوره این کورس ادامه یافته و در آن به تعداد ( 390 ) نفرژورناليستهاازراديو،تلويزون،مجلات،جرايد،روزنامه ها،هفته نامه هاوسايرعلاقه مندان شامل زنان ومردان شرکت نموده اند.

هدف ازتدويراين کورس آنست تا بتوانیم ازطريق تمام رسانه هاي جمعي کشوراندیسته هاوديدگاه هاي حقوق بشري راانعکاس بدهيم،درين رابطه دست آوردهاي مشخصي وجودداردوبانگرش برصفحات رسانه هاجمعي مضامين ومسايلي وجودداردکه حاوي مفاهيم،انديشه هاوديدگاه هاي حقوق بشرميباشد.

بخش تعليم وتربيه درنظردارد،سلسله اين کورس هاراباآوردن پاره اصلاحات ادامه دهد.

بخش تعلیم و تربیه را عقیده بر آنست که ارتقای سطح آگاهی مردم ، تغیر ذهنیت و تغیر سلوک فردی و اجتماعی بخاطر نهادینه شدن حقوق بشر در سطح جامعه هدفی است که تحقق آن تنها در توان بخش تعلیم تربیه کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نبوده بلکه همکاری تنگا تنگ فرد فرد جامعه اعم از دانشمندان ، معلمین ، متعلمین ، محصلین ونهاد های که درراستای تحقق والای انسانیت بالاخص در بخش تعلیم وتربیه کار مینمایند ، خواهان است .

پس بیائید با ما در این راستا همکار باشید و با همکاری مستقیم و غیر مستقیم معنوی ، با ارسال نظریات ، پیشنهادات و مطالب وموضوعات حقوق بشر ما را یاری رسانیده و فعالیت های مان را غناء بیشتر بخشید .

به آرزوی همکاری های صمیمانه شما

دا شی خو هم د کلتور وزارت لاس ته راوړنه ده (وروستۍ برخه )

ashna
25.10.2007

دا شی خو هم د کلتور وزارت لاس ته راوړنه ده (وروستۍ برخه )

د کمونستانو د قبضې نه مخکې دغې ټولې سیمې ته ترکستان ویل کېدۀ خو کمونستانو دغه ترکستان او یو موټی سیمه په نسلي او ژبني توکمونو وویشله چې د ازبک په شمول پنځه نور توکمونه هم پکې په خپل نوم یاد شول لکه قزاقان، ترکمنان، کرغیزان ، آ‌ذربائیجانیان ، او تاجکان خو یوازې په ۲۷ اکتوبر ۱۹۲۴ عیسوي کې ازبکستان او ترکمانستان د جمهوري هېوادونه په توګه ونومول شول چې تاجکستان تر ۱۹۲۹ عیسوي پورې د ازبکستان یوه برخه وه او د قزاقستان یوه برخه قراکلپاک هم په ازبکستان پورې په کال ۱۹۳۶ عیسوي کې ونښلول شوه .
[color=white:ea14a9e938]دازبکانو دنیا او ترکستان ته راتګ[/color:ea14a9e938] :
د [color=blue:ea14a9e938]ازبک[/color:ea14a9e938]، مانا ده آزاد ، یا خپل سره ، چې دا د ترک ټبر یوه خانه بدوش قبیله وه د څورلسمې عیسوي پېړۍ په شروع کې ازبک ټبر د ترکیه څخه راوخوځېد او په ترکستان راننوت چې د دغې قبیلې د سردار نوم ( ازبک) وو ازبک سردار د ۱۳۱۳ عیسوي نه بیا تر ۱۳۴۵ عیسوي پورې په قزاقستان باندې حکومت هم کاوۀ خو چې کله ازبک پاچا مړ شو نو ورپسې وروسته بیا همدغه قبیله د ازبک په نوم یادېده او تر ننه دا ترک نژاد( قبیله) د خپل لومړي سردار ازبک په نوم نړۍ کې یادېږي .
[color=white:ea14a9e938]کمونستي پېر په ترکستان کې[/color:ea14a9e938] :
په کال ۱۹۱۷ عیسوي کې روسي انقلاب شاهي تخته په څټ کړه ،او د فیبواري په میاشت کې کرنسکي انقلاب نه ترک مسلمانانوهم ګټه واخسته او د دسمبر په میاشت کې یې یو آزاد حکومت جوړ کړ چې مصطفی چوقائي اوغلو، یې د بهرنو چارو وزیر او محمد تنش بای یې ولسمشر وټاکۀ چې له بلې خوا په اکتوبر ۱۹۱۷ عیسوي کې بالشکانو د لینن په مشرۍ د کرنسکي حکومت لمنځه وړی و چې د لینن د انقلاب نه وروسته په تاشکند کې ناست کمونستانو دترک قام پرستو حکومت ړنګولو ته بډې ووهلې او ترک قام پرست یې لومړی په خپلو کې سره تس نس کړل چې دغه اختلاف دومره قوي شو چې د آزاد حکومت مشر تنش یې دېته اړ کړ چې د حکومت نه لاس په سرشي او واک انقلابي ځوانانو ته پرېږدي خو چې کله یې حکومت پرېښود نو په همدغه کال کې د خپلو ګوندي ملګرو او د یو شمېر نورو قاپرستو سره افغانستان ته راوتښتېدۀ او هلته په ترکستان کې انقلابیانو په بخاره کې جمهوریت اعلان کړ چې د دغه انقلاب مشري خواجه فېضل الله کوله خواجه او ګوندي یارانو یې ترکستان آزاد غوښتۀ چې د شوروي پلوا کمونستانو سره یې د آزاد ترکستان په سر شخړه راغله چې کمونستانو پکې انقلابیان وځپل او د ډېر اړو دړو نه وروسته شوروي پلوه کمونستان بریالي شول او ترکستان یې په شوروي کې وروټومبۀ په کال ۱۹۲۴ عیسوي کې .
په ۱۳ د مارچ ۱۹۳۸ عیسوي کې فېضل الله خواجه ، او د ازبک کمونست ګوند سر منشي اکمل اکراموف د ترک پوځ سره د قام پرستۍ په تور ونیول شول او بیا ووژل شول چې د همدې سره ازبکستان د شوروي پلوه کمونستانو په لاس کې ښه سم کېوت .
کمونستان چې څنګه واک ته ورسېدل نو سمدلاسه یې په انقلابي بدلونونو لاس پور کړ شخصي ملکیتونه یې دولتي کړ ، روحانیان او علما‌ء یې وټکول ، د دین لپاره یې تبلیغ بند کړ، په حج یې بندېز ولګاؤ ، جوماتونه او مدرسې یې بندې کړې ، او همدغه شان خلک د دینې وسائلو د نعمت نه محروم کړی شول او کرار کرار جوماتونه شړ شول او مذهبي مشران او د کمونستانو مخلالفین د توپ خولې ته وتړل شول .
که څه هم د ۱۹۱۷ عیسوي نه مخکې استعماري ناتار هم د ظلم نه څه کم نه و ، خو د هغه وخت ناتار د ترکستان دمسلمانانو په ژبه ، لباس ، او مذهب کوم تعرض نه ووکړی ، لېکن بالشکانو د مسلمانانو مذهبي پېژندګلوۍ د ورکولو نه ستړې کېدونکې هڅې وکړې د ترکي ژبې لپاره یې د عربي لیکدود په ځای لاطیني توري وټاکل خو چې کله بیا ترکیه خپل ترکي ژبې لپاره د لاطیني توري غوښ کړ نو کمونستانو بیا د ترکستان په ترکي ژبه روسي توري مسلط کړ چې د همدې کار سره دغه د ترکستان ټولنو خپل لورغوني ادب او دیني میراث سره مخه ښه وکړه او د دوی لپاره نوی مسلمان هېواد(( لکه افغانستان چې ازبکانو اود ترکستان نورو قامونو پکې پناه واخسته چې ځینې بیا په خپله خوښه بېرته ترکستان ته کډه شول )) سره یې هم اړيکې غوڅې شوې یانې اوس د استنبول ترک او د افغانستان د شمال ترک سره خبرې کولای شي خو په لیک د یو بل نه پوهېږي . ځکه چې ترکي ژبه نن درې ډوله لیکدود لري په ترکیه کې لاطیني لیکدود ، ترکستان کې روسي ، او د افغانستان په شمال کې په افغاني لیکدود ، او غالبًا چې نن نوموړې ژبه د نړۍ یوازینۍ ژبه ده چې په درې ډوله تورو لیکل کېږي .
خو دلته بیا همغه اندېښنه چې د هېواد په نیمه برخه کې خو اردو ملي ده او په نیمه برخه کې پاړسي هم ځان د ملي نه کمه نه بولي چې د دواړو ژبو په پرمختګ کې زموږ او زموږ په څېر ولسمشرانو خدمتونه د قدر وړ دي او دمګړۍ هم د ازبکي په مخکې ښه په جار نارې وهي چې زه به ازبکي زده کوم او کلتور وزارت خو خولۀ تر غوږو ورسېده په ډېرو رمباړو چې ازبکي ژبې ته به موږ د نړۍ د نورو ژبو کتابونه او ادب هم ورژباړو ځکه چې پښتو ژبې ته خو ژباړې او د پرمختګ نورې چارې بشپړ شوې اوس نو د پاړسي نه وروسته ازبکي د رېښتینولۍ ډګر ته راووته او که مو په یاد وي نو ایران او تاجکستان افغانستان خپل همژبی او درېم پاړسي ژبی هېواد په نړۍ واله سیالۍ کې ورګډ کړی دی خو دا چې ترکیه به کله دا خبره کوي چې د ترکي ژبې نوی زېږدلی هېواد افغانستان دی لا څه ویل دوخته دي خو ازبکان په یوه نیمه ټلویزیونې او راډیوي مرکه کې دا نغاره وهي چې د ترکي ژبې اصلي ټاټوبی افغانستان دی او لکه چې له همدې کبله کلتور وزارت هم د دغې لرغونې ژبې (ازبکي ) ودې ته پښه ټینګه کړې ده تر څو یې د پاړسي په شان د ملي تر پولې ورسوي او .........
رامعلومېږي چې ورکېږم
راته په کور کې کشران مشران شونه
پای
ميونداشنا

mehman
01.11.2007

میوند آشنا و دوستان دیگر شامل بحث سلام بر شما !
اگر رضائیت ما باشد یا نه ، کشور ما افغانستان عزیز یک کشور کثیرالملیت است که دران اقوام مختلف با زبانها، آداب و رسوم شان زندگی میکنند. همانطوریکه انسان های این سرزمین مانند سایر انسانهای این کرۀ خاکی به آب، نان وهوا ضرورت دارند، به تقویت زبان، فرهنگ و سایر موضوعات مربوط زندگی روزمرۀ شان ضرورت دارندکه حکومت مکلف به تأمین آن میباشد.
پس ضرور نیست ثابت شودکه کدام قوم باشندۀ اصلی این سرزمین است و کدام قوم از کجا و چه زمان درین جا مسکن گزین گردیده است. واقعیت حال این است که این مردمان در همین محوطۀ کنونی افغانستان زندگی میکنندو دولت مردان آن مکلف انددر جهت آماده ساختن ضروریات وشرایط زندگی عادلانه برای همه باشندگان تلاش نمایند.
طوریکه میبینیم وزارت های معارف و اطلاعات فرهنگ و جوانان در همین راستا حرکت میکنند.
[quote:d26d44a364]خو دلته بیا همغه اندېښنه چې د هېواد په نیمه برخه کې خو اردو ملي ده او په نیمه برخه کې پاړسي هم ځان د ملي نه کمه نه بولي چې د دواړو ژبو په پرمختګ کې زموږ او زموږ په څېر ولسمشرانو خدمتونه د قدر وړ دي او دمګړۍ هم د ازبکي په مخکې ښه په جار نارې وهي چې زه به ازبکي زده کوم او کلتور وزارت خو خولۀ تر غوږو ورسېده په ډېرو رمباړو چې ازبکي ژبې ته به موږ د نړۍ د نورو ژبو کتابونه او ادب هم ورژباړو ځکه چې پښتو ژبې ته خو ژباړې او د پرمختګ نورې چارې بشپړ شوې اوس نو د پاړسي نه وروسته ازبکي د رېښتینولۍ ډګر ته راووته او که مو په یاد وي نو ایران او تا*****ستان افغانستان خپل همژبی او درېم پاړسي ژبی هېواد په نړۍ واله سیالۍ کې ورګډ کړی دی خو دا چې ترکیه به کله دا خبره کوي چې د ترکي ژبې نوی زېږدلی هېواد افغانستان دی لا څه ویل دوخته دي خو ازبکان په یوه نیمه ټلویزیونې او راډیوي مرکه کې دا نغاره وهي چې د ترکي ژبې اصلي ټاټوبی افغانستان دی او لکه چې له همدې کبله کلتور وزارت هم د دغې لرغونې ژبې (ازبکي ) ودې ته پښه ټینګه کړې ده تر څو یې د پاړسي په شان د ملي تر پولې ورسوي او ..[/quote:d26d44a364]
دوست عزیز آقای آشنا، قسمت زیاد اظهارات شما کنایه وار و به حدث و گمان استوار است. مناسب نیست که انسان مراد خود را در نامرادی های دیگران جستجو نماید. آیا لغو یا کم توجهی به زبانهای دیگر کشور درد پسمانی زبان پشتو را درمان میکند؟ دلایل عقب مانی نسبی زبان پشتو باید بطور علمی در کدام مبحث دیگر بر رسی گردد. با وجود اینکه تعداد پشتون ها به تناسب هر قوم دیگر ساکن در وطن زیاد است و از نزدیک به 260 سال به این طرف درین کشور حکمروائِ نمودند ،ما باید بپرسیم که زبان پشتو چرا پیشرفتیکه باید میکرد ولی نکرد؟ آیا این کفایت میکندکه همیش زمام داران گزشته را مسئول آن دانست؟ آیا زمان زمام داری احمد شاه بابای کبیر پشتو زبان رسمی بود؟ اگر نبود چرا نبود؟ خلاصه پشتونها ا باید از خود بپرسند که آیا در بخش تقویت زبان پشتو مسئولیت فردی خود را رفع نموده اند؟ و یا اینکه با گریز ازمسئولیت همیش دیگران را مسئول میپندارند؟

بد نخواهد بود اگر به ارتباط موضوع به دو مادۀ قانون اساسی توجه شود:

ماده شانزدهم
از جمله زبان هاى پشتو، درى ، ازبکي ، ترکمني ، بلوچي و پشه يي ، نورستاني ،پاميرى و ساير زبان هاى رايج در کشور، [color=white:d26d44a364]پشتو و درى زبانهاى رسمي دولت [/color:d26d44a364]مي باشند.
[color=blue:d26d44a364] در مناطقي که اکثريت مردم به يکي از زبان هاى ازبکي ، ترکمني ، پشه يي ،نورستاني ، بلوچي و يا پاميرى تکلم مي نمايند، آن زبان [/color:d26d44a364] [color=white:d26d44a364] علاوه بر پشتو و درى [/color:d26d44a364][color=blue:d26d44a364] به حيث زبان سوم رسمي مي باشد و نحوه تطبيق آن توسط قانون تنظيم مي گردد. [/color:d26d44a364]
دولت براى تقويت و انکشاف همه زبانهاى افغانستان پروگرامهاى موثر طرح و تطبيق مي نمايد.
نشر مطبوعات و رسانه هاى گروهي به تمام زبانهاى رايج در کشور آزادمي باشد.
مصطلحات (اصطلاحات ) علمي و ادارى ملي موجود در کشور حفظ مي گردد.

ماده چهل و سوم
تعليم حق تمام اتباع افغانستان است که تا درجه ليسانس در موسسات تعليمي دولتي به صورت رايگان از طرف دولت تامين مي شود.
[color=blue:d26d44a364]دولت مکلف است به منظور تعميم متوازن معارف در تمام افغانستان ، تامين تعليمات متوسطه اجبارى ، پروگرام موثر طرح و تطبيق نمايدو زمينه تدريس زبانهاى مادرى را در مناطقي که به آنها تکلم مي کنند، فراهم کند. [/color:d26d44a364]