سريزه په پوهنيز ( علمي ) ډګر کې  
پښتو نيولوجيزم ـ نيولوګيزم ( لغت جوړونه ـ ويی رغونه ) يوه ستره اړتيا په فرهنګي ډګر کې په ادبي ډګر کې
په اسلامي ډګر کې په هنري ډګر کې ژباړن بايد څوک وي ؟
په ژباړه کې ځراکت انټرنټ ، يوه غوره وسيله سرچينې


پښتو نيولوجېزم ، نيولوګېزم (لغت جوړونه، ويى رغونه) يوه ستره اړتيا:

په پښتو باندې د پوهنيزو كتابونو ژباړه كه لـه يوې خوا يوه ستره اړتيا ده، لـه بلې خوا د پرمختګ او پرمختيا پرلوري يو ستونزمن ګام هم دى. په دې برخه كې كه كتابونه ژباړل كېږي، نو يوه ستونزه چې زموږ ليكوال ورسره مخ كېږي، هغه په پښتو كې د ځينو پوهنيزو اصطلاحاتو نشتوالى دى. همدا اوس هم زياتې طبي ليكنې پښتو ته راژباړل كېږي، چې اكثره انګرېزي اصطلاحات يې ټكي په ټكي رااخيستل كېږي، په په پښتو كې يې انډول (معادل) نه وي. لـه دغه ډول ليكنو څخه يوازې هغه كسان ګټه اخيستلاى شي، چې د هماغه مسلك او مهارت لارويان وي. په هغه برخه كې معلومات او مطالعه ولري. لـه دې كبله زيات ليكوالان د پوهنيزو كتابونو ژباړې ته زړه نه ښه كوي.
كه كوم طبي كتاب پښتو ته ژباړل كېږي، 30 سلنه يې لاتيني او انګرېزي اصطلاحات رااخيستل كېږي. چې محصل اړ دى، هغه اصطلاح كټ- مټ ذهن ته وسپاري، حال دا چې په پښتو كې به يې اصلي مانا ډېره ښه كېږي او معادل تورى به ورته جوړېدى هم شي، نو لـه ژبپوهانو څخه هيله كوو چې د مسلكي كتابونو د زياتوالي او د ژباړې د ښه والي لپاره طبي، ساينسي او ... قاموسونه وليكي، چې كومه ستونزه پاتې نه شي.
كه چېرې د ژبپوهنې لـه قواعدو او اصولو ناخبره كسان لغت جوړونې (نيولوجېزم) ته لاس غزوي، ښايي پايله يې ګگټوره نه وي، ژبپوهان دغه كار ښه كولاى شي.