د لوی، مهربان او بخښونکي خدای په نامه

وزارت خانه های معارف، تحصیلات عالی و همچنان وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان باید "علمی بجنبند" قبل از آنکه "جنبانده شوند"!

افغان تحرک 18.07.2016 11:13

"د افغان کلتوری ارتقا" څه ده او څه رنګه مینځ ته راځی؟

مخ له دی نه چه دلته د "افغان کلتوری ارتقا" په هکله توضحیات او تشریحات صورت اخلی، د ذکر وړ دی چه لکه چه بار بار مونږ دا موضوع روښانه کړی یو، زمونږ تعریف د زمونږ اساسی قانون په اساس، له افغان کلمه څخه دا ده، چه هر څوک چه له افغانسان دی، افغان دی، او د افغانستان ټولو شریف قومونو د افغان ملت تشکیلوی، چه زمونږ ټول شریفو قومونه یو بل سره یو ځای زمونږ ګران ملت تشکیلوی.

اوس د عنوان او د دا لیکنی تسلسل او یا ارتباط په هکله لږ او مختصر رنایی صورت اخلی:

موضوعی که وزارت خانه های محترم معارف، تحصیلات عالی و همچنان وزارت اطلاعات و فرهنگ و یا وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان عزیز را به هم مرتبط میسازد، همانا "ارتقای کلتوری" مردم رنجدیده و جنگزدۀ ما میباشد!

یعنی هر گاه به طور عموم از جزیات مسولیت ها و صلاحیت های وزارات مذکور گذشته و با اختصار کلام وظایف و مسولیت های هر سه وزارت مذکور را نظر به فلسفۀ افغانی خود به یک کلام بیان کنیم، کلام ما همانا "ارتقای کلتوری ملت افغان" بوده خواهد توانست که بخش صلاحیت های کاری و مسولیت های وظیفوی هر سه وزارت را با خود دارا میباشد!

کلتور افغانی ما دو بخش دارد که یکی ابعاد معنوی و دیگری ابعادی مادی ما را هویدا می سازند! بدون شک که تولیدات کلتوری ما افغانها فقط و فقط به دولت و حکومت افغانستان منحصر و خلص نمی شود، بلکه این وظیفۀ هر افغان صادق و آگاه میباشد که در تولیدات کلتوری ما، در اعمار مجدد تولیدات کلتوری ما، در ارتقای کلتور افغانی ما سهم فعالانه داشته از یک طرف ارتقای کلتوری ما را تقویه و همراهی نمایند و از جانب دیگر از دسایس و تخریبات ماهرانۀ همسایگان افغانستان، بلخصوص از دسایس و تخریبات ماهرانۀ ایران و مزدورانش، از دسایس و تخریبات ماهرانۀ پاکستان مزدورانش ، از دسایس و تخریبات ماهرانۀ عربستان و مزدورانش و همچنان از دسایس و تخریبات دیگر کشور ها در این ساحات، جلوگیری به عمل آوریم، تا آنکه بتوانیم در یک فضای حسن همجواری خوب، در یک فضای همدیگر پذیری مسالمت آمیز داشته های ارتقای کلتوری افغانی خود را، تولیدات مفید ملی خود را در دهکدۀ جهانی، با احترام و عزت متقابل شریک سازیم.

کلتور افغانی ما به ما اجازه نمی دهد که خدای نا خواسته افغانستان عزیز ما "میدان سگ جنگی های اجانب و یا هم میدان زور آزمایی دیگران" و یا "ذباله دان وارداتی دیگران" و یا هم "بیت الخلای جهالت دیگران" باشیم!

چنانچه نا گفته پیداست، در طول چهل سال اخیر هر دو بعد کلتور افغانی ما زخم های شدید و قربانی های عظیمی را متحمل گردیده است که به مرهم گذاری های صادقانه، دقیق و عملی و همچنان به ترمیمات و اعمار جدی، دقیق و خسته گی نا پذیری نیاز و ضرورت های داریم!

"ارتقای کلتوری افغانی ما" در یک دهکدۀ جهانی یعنی چه؟

یعنی زمانی که ما افغانها بعد از چهل سال جنگ و یا در عین یک وضعیت و حالت جنگی، طفل خود را به کودکستان، مکتب و پوهنتون می فرستیم، زمانی که ما زمینۀ سازی برای معارف بهتر، زمینۀ سازی برای آموختن و تحصیل علم و فن و مسلکی می کنیم،
زمانی که ما افغانها مکاتب و مساجد و تعمیرات قدیمی و نو خود را ترمیم و یا اعمار می کنیم، زمانی که ما افغانها از نظم اجتماعی، نظام سیاسی، عدالت اجتماعی، صلح و برابری، همزیستی مسالمت آمیز، امنیت، ثبات، قانونیت، ترقی و تعالی، تولیدات ملی، رفاه و سعادت و همچو چیز های یاد می کنیم و به هر یک آن هم پافشاری و تاکید می کنیم،
با این خواسته های مذکور، نظر به عقلی که خداوند (ج) آن را به ما انسانها عطا فرموده اند، فقط و فقط یک هدف داریم وآن هدف هم رفاۀ ما و رفاۀ اولاد ما را در بر دارد، یعنی بهبود وضع زنده گی و یا بهبود "کیفیت زنده گی" ما را در بر می گیرد که میتوان همه و همه را به یک اسم مرکب و یا به یک کلمه آن را خلاصه نمود و آن را "ارتقای کلتوری" نامید!

قراریکه ذکر شد، بدون شک که پیشبرد "ارتقای کلتوری" فقط و فقط مسولیت دولت افغانستان نیست و هر افغان و هر نهاد غیردولتی افغانستان نیز در این راستا مسولیت های داریم که باید آنها را ادا نمایم، مگر مردم ما از دولتی که از پانزده سال بدینسو، میلیارد ها دالر در آن سرازیر شده است، از دولتی که بیش از چهل کشور دنیا و بیش از چهل هزار متخصص خارجی و داخلی در آن و از طریق آن "سخن از اعمار مجدد و احیای مجدد افغانستان می زنند"، از دولتی که وزارت خانه هایش اکثرا حتی بودجۀ انکشافی خود را نیز مصرف نمی توانند، آیا حق نداریم بپرسیم که برای تربیه و تعلیم اولاد افغان، برای "ارتقای کلتوری اولاد افغان" چه کار های، و یا کدام کار های بنیادیی صورت گرفته است و یا در این رابط چه کار های باید صورت بگیرد تا بلاخره اقتصاد ملی و تولیدات ملی کشور جنگزدۀ ما بهبود یابد؟ بدون شک که این حق را داریم!

و بدون شک ما در پانزده سال اخیر شاهد یک سلسله پیشرفت های "کمیتی" در ساحۀ ازدیاد کمیت مکاتب، ازدیاد کمیت پوهنتون ها، ازدیاد کمیت شاگردان و محصلین ما هستیم. چنانچه امروز از نگاۀ کمیت ما تقریبا ده میلیون شاگرد مکتب داریم. ما هیچ زمانی از حقیقت ازدیاد این کمیت ها چشم پوشی نمی کنیم، مگر یکی از سوال های عمده در قسمت ارقامی که کیفیت معارف ما را بررسی و ارزیابی نماید، در کنار سوالی که آیا در تمام نقاط افغانستان عزیز پیشرفت معارف ما یکسان بوده است، بی جواب مانده است!

بدون شک که بی امنی و فساد اداری دو عنصر عمدۀ می باشند که جلو بسا پیشرفت های مردم رنجدیده و جنگزدۀ ما را گرفته اند، مگر همان تعداد اطفال و نو جوانانی ما که در مناطق نا امن تولد شده اند و یا در مناطق نا امن زنده گی می کنند، چه تقصیری در این امر دارند؟ هیچ تقصیری!

در این که در راۀ تامین صلح، امنیت و ثبات "جنگسالاران و همچنان مفسدین اداری، کشور های منطقه و یا جهان" بعضی ها سنگ اندازی می کنند بعضی ها بی توجه ای می کنند، بعضی ها بی لطفی می کنند، بعضی ها برخورد غرض آلود می کنند، اطفال و نو جوانانی ما که در مناطق نا امن تولد شده اند و یا در مناطق نا امن زنده گی می کنند، چه تقصیری در این امر دارند؟ هیچ تقصیری!

هرگاه از کلیات گذشته داخل جزیات شویم، بی جا نخواهد بود که یاد آور شویم که وزارات معارف، تحصیلات عالی و همچنان وزارت اطلاعات و کلتور ما با آنکه جز سکتور امنیتی کشور نیستند، اما بدون شک مسولیت و وظیفۀ "ارتقای کلتوری" جمله اولاد وطن را دارند، و نه فقط مسولیت و وظیفۀ "ارتقای کلتوری" مناطق آرام کشور را.

هر گاه عجالتا از بحث بالای موضوعات مناطق امن و نا امن و پیشرفت نا متوازن معارف افغانستان در پانزده سال اخیر بگذریم و توجه خود را مثلا صرف راجع به ترویج فرهنگ مطالعه و راجع به ترویج کلتور مطالعه در افغانستان پانزده سال اخیر معطوف داریم، آیا میتوانیم بفهمیم که وزارت اطلاعات و کلتور مملکت و یا وزارت معارف مملکت ما با همه میلیون دالر های خویش، در پانزده سال اخیر برای ترویج فرهنگ مطالعه و برای ترویج کلتور مطالعه به اولاد جنگزدۀ افغان دقیقا چه خدماتی را انجام داده اند؟

آیا وزارت اطلاعات و کلتور مملکت ما و یا وزارت معارف مملکت ما برای ترویج برای ترویج فرهنگ مطالعه و برای ترویج کلتور مطالعه به اولاد جنگزدۀ افغان دقیقا پلان های، پروگرام های و یا میتود های علمی-عملیی داشته و یا دارد؟ اگر دارند، آنها چه اند، در کجا اند، و چه نوع اند؟

در عین حالی که افغانهای وطندوست، صادق و آگاه اکثرا بصورت فردی دین و مسولیت خود را هر یک به اندازۀ توان و قوت فردی خود ادا نموده اند، متاسفانه از وزارت اطلاعات و کلتور و همچنان از وزارت معارف کشور، با موجودیت میلیونها دالر بودجه های انکشافی شان، بی رمقی ها و نا توانی های عجیبی را ما شاهد بودیم و هستیم!


مطالعه ولې مهمه ده او څنګه يې دود کړو؟

در این جا یک مثالی می آوریم از یک فرد، ببینیم که این هموطن ما با همه محدوده های فردیی که یک انسان دارد، فرهنگ و کلتور مطالعه را به چه زیبای به هموطنان عزیز ما توسعه و پیش کش می کند. آقای محب الله آرمل، تحت عنوان "مطالعه ولې مهمه ده او څنګه يې دود کړو؟" چنین پیغامی را به هموطنان عزیز ما میرساند.


ښاغلی محب الله آرمل د مطالعه په هکله داسی لیکی:

"زما شخصي تجربه داده چې کتاب لوستل انسان سيده لارې ته وربولي او له کږو لارو يې را ګرځوي، زه د خپل عمر هغه وخت په ياد لرم چې سواد مې زده وو خو مطالعه مې نکوله او هما غه وخت چې له نن سره پرتله کوم په ځان کې زيات توپير وينم دغه توپير چې د د تجربې او مطالې له برکته دی ماته مثبت ښکاري، البته د ځان په اړه پرېکړه سخت ده خو خدای وکړه چې همداسې وي.

زموږ د ټولنې يو ساري ناروغي داده چې کتاب نه لولو او له مطالعې سره مو بايکاټ کړی، د پښتنو لوی مشر خان عبدالغفان خان وايي: (( د پښتنو يوه ستونز داده چې په بې ګټې شيانو پيسې ورکوي خو په کتاب يې نه ورکوي))

اور هغه وخت تېز وي چې لرګي ور اچوو خو که لرګي يا نور سون توکي نه وي اور مړکيږي، په ايرو بدليږي او ايرې باد وړي. د انسان ماغز هم اور ته ورته دی، کله چې مطالعه کوو د مغز فعاليت مو زياتيږي او کله چې له کتاب لرې پاتې کيږي ماغزه سستيږي او ورو ورو په ايرو بدليږي.

بله خبره داده چې هر انسان ته د مور و پلار، ښوونکي او کتاب خبرې بلکل کره او سمې ښکاري، زموږ د نن ناخوالۍ د همدې درېيو سرچينو له کمزورۍ زيږدلې، مور پلار خو دا غواړي چې اولاد يې په پوهه سمبال وي، خو ناوړه فرهنګ، بېوزلۍ، نا امنۍ … او ځينو نورو ستونزو يې مخه ډپ کړې ده.

ښوونکي په تېره د ښوونځي معلمان مو اکثره د شل دېرش کاله پخواني وخت د سېسټم او فکر کسان دي، يا که ځينې نوي هم ګمارل شوي ماغزه يې خاو دي، ددې پر ځای چې زده کوونکو ته يو څه ور وښيي هسې وخت وسره تېروي او په چل او دوکه روږدي دي، يا له سره د تدريس په اصولو او د اوسني وخت په غوښتنه نه پوهيږي.

د مور او پلار او دغه شان د ښوونکي رول کمرنګه دی، ټولنې ته سالم انسانان نشي وړاندې کولی او دا هغه ريښتيا دي چې هېڅوک سترګې نشې پرې پټولی. چې داسې ده نو د اصلاح وروستۍ درېيمه او تر ګردو اغېزمنه لار مطالعه ده. مطالعه مو ذهن آبادولی شي. خو ستونزه داده چې موږ مطالعه نه کوو او د مطالعې فرهنګ مو بيخي د شرم دی.

څه بايد وشي چې د مطالعې فرهنګ وغوړيږي؟

دا پوښتنه چې مطالعه څنګه دود کېدای شي ډېره زړه ده، خو نوي اړخونه هم لري، موږ اورو چې بايد کتابونه ولولو خو کوم کتابونه؟ څنګه کتابونه او …

۱ ـ تاسې وينې چې د اکثره افغانانو اقتصاد کمزوری دی او وايي چې که سل افغانۍ په کتاب وروکوم ښه داده چې ډوډۍ پې واخلم چې پچيان مې وږي نشي، دا دليل سم دی چې خېټه مړول د ژوند اوله اړتيا ده، خو که هره ورځ درې افغانۍ د کتاب لپاره هم بېلې کړو او د مياشتې په پای کتاب پرې واخلو ډاډه يم چې نه به مو ډوډۍ کمه شوې وي او نه به مو ماغزه له فعاليت لوېدلي وي.

۲ ـ په افغانستان کې اکثره کتابونه له کره کتنو او ارزونو پرته چاپيږي، يو کس راپوته شي خپلې بابولالې راټولې کړي او د کتاب په بڼه يې خپرې کړي. دا داسې کتاب وي چې د زده کړې شئ نه پکې موندل کيږي او چې چاته په لاس ورشي نو له نورې مطالعې يې هم زړه توری کړي. اړينه ده چې د افغانستان علوم اکاډيمي مرکز او د اطلاعاتو او کلتور وزارت د يادې ستونز د حل په موخه جدي او آساسي اقدام وکړي.

۳ ـ د ښوونځي ملعمان او د پوهنتونونو استادان اړ دی چې کتاب لوستنې ته تر بل هرڅه زيات کمپاين وکړي، زموږ يو استاد وو ( نور احمد عايل ) کتاب ته، مطالعې ته او د پوهې لاسته راوړلو ته به داسې انګيزه راکوله چې ته وا چور دی او بايد چې نوي کتابونه ژر واخستل شي او په بيړه ولوستل شي.

نو د ټولو استادانو په ګډون له رسنيو او د فکر له خاوندانو هيله کيږي چې خپل وګړي د کتاب لوستلو ته وهڅوي. کتاب لوستل د ويښې ټولنې نښه.

۴ ـ ځينې کتابونه چې د نړۍ په نورو ژبو چاپيږي موږ ورته لاس رسی نه لرو، يو نيم يې هغه وخت را ژباړل کيږي چې ښه ډېر وخت پرې وتلی وي، ترڅو چې بيا موږ ته په لاس راځي اکثره موضوعات يې بدل شوي او نوي شوي وي. تاسې ټولو به اورېدلي وي چې ايران د اونۍ په دا خېل خامخا هغه کتاب په فارسي ژباړي چې د نړي په بله ژبه خپور شوی وي. دا چې موږ لار تر اوسه د اطلاتو او کلتور په وزارت کې د ژباړې کوم مرکز يا نلرو او يا که وهم په نشت حساب دی، دا ستونزه نوره هم جدي شوې ده . دغه وزارت بايد پدې برخه کې هم ګړندي، درانه او هر اړخيز ګامونه واخلي.

۵ ـ يو ځای مې لوستي وو چې د اېټاليا هېواد په زندانو نو کې چې کوم بندي څومره زياته مطالعه کوي په هماغه اندازه يې د بند ورځې کميږي خصوصا د هغه کتابونو د مطالعې امتياز ډېر دی چې د دولت لخوا ورته ټاکل شوي وي.

له بده مرغه چې د افغانستان دولت اوس هم بنديانو ته د مريو اوبدلو چلونه او يا دې ته ورته نور وخت وژونکي مصروفيتونه ټاکي، که دولت وغواړي دا کار کولی شي.

۶ ـ په افغانستان کې ژباړه، ليکوالي او… يو بې مزده کار دی، کتاب چاپلول هم اکثره وخت د اړتيا په موخه نه بلکې د يوه شخص يا ليکوال په ذوق ليکل کيږي او خپريږي.

که دولت يا نورې مرستدويه موسېسې ليکوالو ته يو مناسب مياشتنی معاش ورکړي او د کتاب د چاپ لګښتونه يې هم ومني نو ښکاره ده چې ليکوال به زړه ښه کړي او خپل کار به دوه ځل ورته مهم شي. يو دا چې د خوښې کار به يې وي او بل دا چې همدا کار به مادي ګټه هم ورته ولري، نو د کتاب عام کېدو، ډېرېدو… يو نوی باب به پرانستل شي.

کېدای شي ځينې کسان استدلال وکړي چې کتاب بايد د خپل معنويت، شخصت، پوهې او مينې په آساس وليکل شي، د دوی منطق سم دی خو ماديات د ژوند اړتيا ده اوس اکثره ليکوال خپل زيات وخت د روزۍ په ګټلو او کم وخت په کتاب خپرولو لګوي او په هغه صورت کې به زيات وخت ليکوالۍ ته ورکړای شي.

۷ ـ د کتابتونونو زياتېدل: ـ شخصي کتابخانې په هغه ولايتونو کې زياتې دي چې خلک يې خامخا کتابونه اخلي او مطالعه کوي يې، او په ځينې نورو ولايتونو کې چې د خلکو اقتصادي او علمي سويه يې ټيټه ده شخصي کتابتونونو ځکه نشته چې ګټه نلري.

که د اطلاعاتو اکلتور وزارت د راتلونکي کال په تخصيصاتو کې هر ولايت ته يوازې دوه دوه لکه افغانۍ د کتابونو د پېرلو او کتابخانو جوړولو لپاه وليږي نو حتمي به دولت او راتلونکی وخت مثبت ګټه ترې واخلي.

ددې تر څنګ هر کورنۍ بايد خامخا په خپل کور کې يو وړه او د خپل وس مطابق کتابخانه ولري چې ماشومان يې دا درک کړي چې کتاب نه يوازې په ښوونځي بلکې په کور کې هم مهم دی.

۸ ـ د ټولنيزو رسنيو اکثر هغه کارونکي چې کولی شي د کتاب په ارزښت خبرې وکړي او مهم کتابونه خلکو ته معرفي کړي بايد د نورو فعاليتونو تر څنګ دغه کار هم په خپلو اږو واخلي او هغه کتابونه چې نوي چاپيږي، مهم دي او لوستل يې د نورو ګټو تر څنګ فکري ترميم ته زيات ګټور ثابتيږي معرفي کړي او ټينګار وکړي چې دا کتابونه بايد ولوستل شي.

۹ ـ د هر چا چې ورور، خور، زوی، لور… له پوهنتون يا کوم بل اکاډيميک مرکز فارغيږي، په لمانځغونډه کې فارغ شوي کس ته که خپل عزيزان د ګلونو پر ځای کتابونه ډالۍ کړي نو د کتاب په اهميت به يو نوی تاکيد وشي، دا خبره چې تکړه انځور ګر حميد الله ارباب کړې وه خوښه مې شوه او د کتاب د ارزښت مهم راز دی او کولی شو په همدې طريقه هم خلک وهڅو چې تر پوهنتون وروسته هم کتاب لوستل اړين دي.

شايد نورې لارې چارې هم وي، خو د نني وخت هر هغه افغان چې د مطالعې لپاره کمپاين کولی شي بايد خپل استعداد ونه سپموي او خلک وهڅوي چې کتابونه ولولي. مطالعه مو افکار روزي، مطالعه مو له نړۍ خبروي، مطالعه مو ماضي ته ورستنوي، د وحشت تابلوګانې درباندې ګوري او د راتلونکي ژوند سمه بڼه او پلان په لاس در کوي، مطالعه مو تخيل روزي، عالي تخيل مو له اکثره ناوړه عمالو را ګرځوي، مطالعه مو ټولنيزه، دينې، کلتوري، سياسي، نړواله، تاريخي … پوهه زياتوي او د اصلاح او پرمختګ کنجانې په ګوتو درکوي چې د دماغ بند کلپونه، پرانيزئ او تياره ماغزه مو روښانه وساتئ. نو مطالعه، مطالعه او مطالعه.

پای

۱۳۹۵-۴-۴"


اوس پوښتنه دا ده، چي، کله چي زمونږ په افغانی ټولنه کی یو فرد د مطالعه ترویج په هکله داسی علاقه څرګندوی، داسی فعالیت کوی، داسی یو مثمر لیکنه خپروی، نو بیا زمونږ داسی لوی لوی مربوطه وزارتونه د مطالعي د ترویج په هکله څومره توان لری، او یا کومی کارونه تر اوسه پوری په دی ساحه کی کړی دی؟

در حالیکه طریق و یا طرق مطالعه را، روش صحیح مطالعه را ، میتود های خوب، مناسب و علمی مطالعه، آموختن و یادگیری را باید که وزارت معارف، وزارت اطلاعات و کلتور و هچنان وزارت تحصیلات عالی ما به شیوۀ خوب و مناسب به اولاد معارف ما تقدیم و ارایه نمایند! زیرا این جز مسولیت ها و جز کار های وظیفوی شان میباشد!

یکی از شرایط اساسی مطالعه ، تمرکز حواس است . معمولاً شاگردان مکاتب ما در افغانستان عزیز ، والدین و خانواده های افغان و همچنان معلمین محترم ما از عدم تمرکز حواس شاگردان شکوه و شکایت می کنند و همین امر باعث ایجاد افت ها ، بلا ها و مصیبت های تحصیلی در بین شاگردان مکاتب ما ، و حتی در بین محصلین پوهنتون های ما نیز شده است . پس باید وزارت معارف ما، وزارت تحصیلات عالی ما و وزارت اطلاعات و کلتور و یا وزارت اطلاعات و فرهنګ ما هر یک جدا گانه و یا هم هر سه منسجم و منظم یکجا معلومات و مطالبی چند جهت رفع این مسئله به اولاد وطن و خانواده های افغان ارائه دهند! اینک افغان تحرک به حیث سهم و دینی که افغانستان عزیز بالای همۀ افغانها دارد، نکاتی چندی را جهت رفع این مسئله و یا جهت رفع این مشکل مختصرا ارائه می دارد:

١- شاگردان عزیز مکاتب ما در افغانستان عزیز و همچنان محصلین محترم ما در پوهنتون ها باید قبل از ورود معلم به صنف درسی، "آمادگی روانی و عصبی" داشته باشند، در غیر این صورت در تمرکز حواس خلل ایجاد می گردد. و زمینۀ آموختن و حصول علم به شکل دقیق صورت گرفته نمی تواند و باعث ضیا وقت شاگرد، معلم شده و همچنان خسارات مالیی بی جا را عاید اقتصاد ملی ما می سازد، که تلف شدن وقت شاگرد، تلف شدن وقت معلم، بند انداختن غیر مثمر یک "چوکی تحصیلی"، پایین ماندن "کیفیت تحصیلی" از جمله نتایج نا گوار این مسله و یا از جمله نتایج نا گوار "این مشکل" محسوب می گردد!

بدون شک که داشتن "آمادگی روانی و عصبی" ارتباط می گیرد به موضوعات مختلف که مثلا در قدم اول در این زمینه میتوان از عدم موجودیت امنیت و ثبات اجتماعی و موجودیت فقر اقتصادی نام برد. همچنان تنویر ذهنیت خانواده های افغان در موضوع اهمیت "داشتن آمادگی روانی و عصبی فرزندان شان" یک عملی محسوب می گیرد که در این زمینه کار دقیق، یعنی معلومات رسانی دقیق به خانواده های افغان، باید صورت گیرد! سوال در این است در همچو یک مسلۀ، در پانزده سال اخیر، مهم در سطح وزارت خانه های مربوطه چه کار های انجام یافته است؟

الف: آیا وزارت معارف افغانستان، وزارت تحصیلات عالی افغانستان بلاخره آیا وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان در کدام کنفرانس بین المللی و یا هم در کدام کنفرانس ملی موضوع "داشتن آمادگی روانی و عصبی اولاد معارف افغانستان را" مطرح نموده اند؟

آیا وزارت معارف افغانستان، وزارت تحصیلات عالی افغانستان بلاخره آیا وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان در کدام کنفرانس بین المللی با "پول دهنده گان این وزارت خانه ها" سوالی را مطرح کرده اند که چطور میتوان، به اولاد افغان مثلا در ولایت هلمند و ولسوالی نا امن آن ولایت و یا هم در دیگر ولایات نا امن و فقیر کشور، در دیگر ولسوالی های نا امن و فقیر کشور "داشتن آمادگی روانی و عصبی اولاد معارف افغانستان را" تامین کرد؟

آیا آن عده اولاد افغان که در کدام ولایت جنگزدۀ افغانستان تولد شده است، جرمی را مرتکب شده است که در همان ولایت جنگزده و یا در همان یک ولسوالی جنگزدۀ افغانستان تولد شده است؟

آیا آن عده اولاد افغان که در کدام ولایت جنگزدۀ افغانستان، یا در همان یک ولسوالی جنگزدۀ افغانستان تولد شده است چنان جرمی را مرتکب شده است که "جزا و سزای شان" از چهل سال بدینسو "لگدمال شدن" از طرف "نظامی گران شرق و غرب" از یک طرف و "لگدمال شدن" از طرف "جنون زده گان جنگی" و "جنگسالارانی" که تولید وضعیت جنگ سرد شرق و غرب در خاک افغان اند، میباشند؟

آیا وزارت معارف افغانستان، وزارت تحصیلات عالی افغانستان بلاخره آیا وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان در کدام کنفرانس بین المللی با "پول دهنده گان این وزارت خانه ها" "لگدمال شدن" آن عده اولاد افغان که در کدام ولایت جنگزدۀ افغانستان، یا در همان یک ولسوالی جنگزدۀ افغانستان تولد شده اند و یا امروز تولد می شوند، به حیث یک مشکل بزرگ که از نا امنی سر چشمه می گیرد، مطرح نموده است، و یا اینکه وزارت معارف افغانستان، وزارت تحصیلات عالی افغانستان و یا وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان فقط و فقط وزارات ولایات آرام افغانستان اند و در پانزده سال گذشته فقط و فقط مسولیت شان در برابر باشنده گان پایتخت و ولایات آرام مملکت بوده است؟

برای آنکه کدام غلط فهمی صورت نگیرد باید یاد آور شد، بدون شک که ما تقاضای آنرا نداریم که وظایف و مسولیت های پربار نیرو های امنیتی کشور را، وظایف و مسولیت های پربار وزارات داخله، ریاست امنیت ملی و وزارت دفاع افغانستان را بدوش وزارات معارف، تحصیلات عالی و یا بدوش وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان بیندازیم، زیرا چنین یک توقع و تقاضا، بدون شک نظر به موجودیت بخش مسولیت ها و ساحه های کاری آ نها، نا بخردانه می باشد. هدف ما در اینجا فقط و فقط ساحۀ بخش مسولیت ها و صلاحیت های وزارت معارف، وزارت تحصیلات عالی و بلاخره وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان میباشد، که جمعا هر سه وزارت به اختصار یک کلام، مسولیت و وظیفۀ بخش " ارتقای کلتوری افغانستان" را به عده دارند، میباشد!

این دو سوال مشخص ما در این مسله متوجه ساحۀ کاری وزارت معارف افغانستان، وزارت تحصیلات عالی افغانستان و وزارت اطلاعات و کلتور افغانستان می باشد:

- آیا در پانزده سال اخیر این وزارت خانه ها با ملل متحد و یا هم با کدام کشور "پول دهنده" بصورت دقیق راجع به جستجونمودن راه های حل برای موضوع "داشتن آمادگی روانی و عصبی اولاد معارف افغانستان" کدام کنفرانس علمی بین المللی، کدام سیمینار علمی را راه اندازی نموده اند؟ اگر همچو کنفرانس علمی بین المللی، همچو سیمینار علمی را راه اندازی نموده اند، چه وقت، در کجا و نتیجۀ دقیق آن کنفرانس علمی بین المللی، و یا هم نتیجۀ دقیق آن سیمینار علمی در کجاست؟

- آیا در پانزده سال اخیر وزارت خانه های مربوطه در قسمت تنویر اذهان خانواده های افغان در قبال اهمیت و ارزش موضوع "داشتن آمادگی روانی و عصبی اولاد معارف افغانستان" چه کاری را انجام داده اند، چه وقت و به چه شکلی؟

٢- اینجا باز هم یک مثالی می آوریم. در حالی که از زمانی که سیستم تعلیم و تربیه در جهان عرض اندام نموده، یک فورمول ساده و عمومی و مثمری برای بهتر و خوبتر آموختن شاگردان و جود دارد، چنانچه چهل سال پنجاه سال پیش هم همین میتود و یا فورمول ساده و آسان در افغانستان ما نیز گاهگاهی تطبیق می شد و مثمر هم بود، و آن اینکه: پنج دقیقه قبل از شروع درس ، شاگرد افغان باید ساکت و آرام باشد تا تمرکز لازم به وجود آید.

سوال در اینجاست که امروز در کدام مکتب ما این روش ساده که نه دالر کار دارد و نه دینار استفاده می شود؟
اگر همچو یک روش و میتود ساده و آسان مگر در عین حال مفید، مثمر و کارا که نه تنها به ارتقای قوۀ تمرکز شاگرد افغان می افزاید، بلکه در قسمت انضباط و دسپلین شاگرد نیز می افزاید، در مکاتب و در سیستم معارف افغانستان مورد استفاده قرار نگیرد، دلیل چه بوده میتواند؟


٣- چگونه میتوان والدین و اولیاء شاگرد مکتب را، البته کسانی را که متوجه نیستند، تقویه و حمایت کرد و نیز متوجه ساخت، و چگونه میتوان مکاتب افغانستان را تقویه و حمایت کرد تا آن که خانه و منزل شاگردان افغان و همچنان مکاتب افغانها باید برای شاگردان افغان به صورت محیطی خوش آیند، محیط آرام بخش، محیط سالم و محیط خوشی آفرین، یا در یک کلمه، محیط شاگرد محور گردد؟


کدام شیوه های و یا کدام طریقه های و یا کدام میتود های مطالعه را میتوان به شاگردان افغان پیشنهاد و توصیه نمود؟

از شیوه های مطالعه علمی که بسیاری از صاحب نظران به آن معتقد می باشند و آن را میتوان به شاگردان افغان پیشنهاد و توصیه نمود عبارت اند از :

الف - پیش خواندن و پس خواندن : یعنی شاگردان ممتاز افغان باید همیشه یک درس از معلم پیش تر و یا جلوتر باشد تا آمادگی ذهنی برای فراگیری درس ایجاد گردد و بعد از فراگیری هر درس توسط معلم یک بار دیگر آن را مطالعه کند.

ب - سوال کردن : باید درس را ، یعنی موضوع درسی را به شیوه سئوالی مطرح کرد و پرسش سوالات را اول از خود پرسید. در صورت عدم دریافت جواب قناعت بخش از معلم، از والدین و یا از اشخاص ذیصلاحی دیگر که در مورد معلومات کافی داشته باشند.

ج - خط کشیدن زیر مطالب مهم در کتابی که ملکیت شخصی شاگرد باشد: قابل ذکر است که نباید خط کشیدنها بیش از ده درصد الی حد اعظم بیست در صد مطالب هر درس باشد.

د - تکرار مطالب مهم : بعد از مطالعۀ هر درس، باید مطالب مهم همان درس را از حفظ تکرار کرد.


تیاری گرفتن برای مطالعه، مقدمات مطالعه و یا شرایط خاص برای مطالعه چه چیز ها اند؟

١- در صورت امکان اگر شاگرد افغان برای مطالعه خود، فقط یک مکان را انتخاب نموده بتواند بهتر است، یعنی بهتر است آن مکان تغییر نکند.

٢- در محیط مطالعه اشیا و عواملی که باعث پراگندگی حواس شاگرد می شود ، نباشد . مثلاً کتاب غیر درسی، مجله، اخبار، روزنامه ، عکس ها، سامان بازی و همچو چیز های.

٣- محیط مطالعۀ شاگرد افغان باید یک محیط آرام باشد.

٤- شاگرد افغان در حین خستگی مطالعه نکند، بهتر است.

٥- هوای تازه، روشنی و نور : کیفیت هوای تنفسی هم از نظر ایجاد خوشی و نشاط و هم از لحاظ فراهم آوردن موجبات خسته ګی و کسالت بسیار مهم است . تنفس و مطالعه در اتاق دربسته که هوای تازه به قدر کافی در آنجا وجود ندارد، کاردرستی نیست.

٦- سمت و جهت تابش نور : بهتر است و یا هم باید که نور از سمت چپ ، بالا و با زاویه تقریبی ٤٥ درجه به بالای کتابی که مطالعه میشود و یا بالای کاغذی که بالایش نوشته و یا رسم می شود بتابد. زیرا اگر از سمت راست بتابد، خصوصاً هنگام نوشتن و یا هنگام رسم کردن، باعث ایجاد سایه دست برروی کاغذ می شود که در دید مشکلات ایجاد کرده و در نتیجه باعث مانده گی و خستگی چشم می شود.

٧- استفاده از نور غیر مستقیم : بهترین نور برای مطالعه و کار ، روشنایی معمولی اتاق است که در هوای روشن به وسیله نور غیر مستقیم ایجاد شده باشد.

٨- فاصله مناسب چشمها با کتاب یا کاغذ نیز مهم میباشد: یک چشم سالم از فاصله تقریبا سی سانتی متری می تواند حروف کتاب را به خوبی تشخیص دهد . اگر شاگردی از این فاصله قادر به خواندن نباشد باید به داکتر چشم به مراجعه نماید.

٩- استراحت متناوب چشمها : برای هر ساعت مطالعه پانزده الی بیست دقیقه استراحت چشمها مفید است. این استراحت نه تنها برای چشم بلکه برای مغز هم فرصت مناسبی است که یادگرفتگی های خود را مرور کند. در زمان استراحت باید به فاصله دور و بدون توجه و دقت نگاه کرد، این کار باعث تنوع و تمدد اعصاب نیز می شود.

١٠- یکنواخت بودن نور محیط : نورهای محیط خصوصا اگر در زاویه دید چشمهای شاگرد هستند باید یکنواخت باشد. یکی از مشکلات و یا معایب استفاده از چراغ مطالعه این است که تمرکز نور به سطح کتاب و تاریکی نسبی محیط اطراف بعد از مدتی چندی باعث خستگی زود چشمها می شود.

١١- وضع نشستن به هنگام مطالعه : وضع نشستن برای افرادی که زیاد مطالعه می کنند بسیار مهم است . نباید به صورت خمیده و یا در طرفین مطالعه نمود، چون با عث فشار بالای ستون فقراط می شود و به تدریج باعث تغییر ستون فقرات می گردد، غضروف و یا ککرکی بین مهره های کمر را که فشار بلایش امده است، تخریب می کند و با عث مشکلاتی بزرگی برای صحت انسان می گردد؛ پس ستون فقرات به هنگام مطالعه باید راست باشد، شاگرد باید ضمن مطالعه و در وقتهای استراحت چشمها و وضع نشستن خود را تغییر دهد، مختصر حرکت نماید تا از رکود خون در پاها جلوگیری شود. مطالعه در حال دراز کشیدن برای چشم مناسب نیست چراکه روشنایی کتاب تامین نمی شود و خستگی زود تر فرا می رسد همچنین مطالعه در وسط روز رو به شمال مناسب نیست زیرا نور بیشتر یا کمتر از حد طبیعی به چشمها می رسد.

١٢- مطالعه موقع حرکت : مطالعه هنگام راه رفتن به علت تکان ، حرکت و تغییر دائمی فاصله چشمها تا کتاب باعث خستگی و ضعف چشمها می شود.


١٣- صرف غذا و مطالعه : بلافاصله پس از صرف غذا نباید مطالعه نمود ، زیرا به علت شروع فعالیت دستگاه گوارش پس از خوردن غذا و هجوم خون به معده و احشاء داخلی ، از میزان جریان خون در مغز کاسته می شود و آمادگی برای مطالعه کاهش می یابد .



١٤- تنفس هنگام مطالعه : انجام حرکات تنفسی متناسب در مطالعه بسیار مهم است . تنفس اگر نامنظم باشد، به تدریج باعث کاهش اکسیژن خون و ایجاد حالت خواب آلودگی می شود ودرنتیجه از آمادگی ذهنی برای مطالعه می کاهد .

١٥- آرامش فکری : در هنگام مطالعه باید از مشغولیت های ذهنی دیگر به جز از مشغولیت همان مطالعه و همچنان از عصبانیت جلوگیری نمود. خشونت، اضطراب و ناراحتی باعث ضعف و حتی باعث از بین رفتن تمرکز حواس می شود و حافظه کسانی که دارای اضطراب و عصبانیت هستند، به طور محسوسی از افراد عادی کمتر است.

١٦- سپورت، ورزش و مطالعه : یکی از مشکلات اساسی در موقع مطالعات طولانی اختلال در جریان خون است. افرادی که سا عا تی زیادی در شبانه روز به مطالعه می پردازند باید فعالیت و حرکات عضلاتی کافی داشته باشند. چرا که در افراد پرمطالعه، خون بیش از همه جا، در مغز و کاسه سر گردش کرده و اختلالاتی در گردش خونشان به وجود می آید.


ادامه دارد


د بین الافغانی صلح، امنیت، ثبات، ټولنیز عدالت، قانونیت، ترقی او رفاه په هیله