گزارشهای ازکابل(قسمت چهارم)

  سفری بولایت لغمان : مسافرت ما بعد از توقف مختصر در ولسوالی سروبی در مسیرشاهرای کابل - جلال آباد همچنان ادامه یافت، سالها قبل هنگام عبوراز ولسوالی سروبی در بند برق آنجا که در کنار جاده عمومی موقعیت دارد قطارهای مرغابی و سایر پرنده گان ازدورجلب توجه میکرد ولی اکنون دیگراز آن پرنده ها درآنجا خبری نبود ،جنگهای خانمانسوزکشورما بدبختانه نه تنها باعث قتل هزاران انسان این سرزمین گردیده بلکه محیط زیست وحتی حیات وحش نیزاز تأثیرات منفی این جنگها درامان نبوده اند.
  بعد از عبوراز ساحه " تنگی ابریشمی " و منطقۀ  "دعزیزخان کڅ " ما به شهرک سرخکان یا ناحیه که سرک ولایت لغمان درآنجا از شاهراه کابل - جلال آباد جدا شده رسیده ،این منطقه با وصف آنکه یک ساحه خشک و سنگلاخ بوده ولی نظر به موقعیت مهم آن درجریان سالهای اخیرتغیر نموده وازجمله پروژه "شهرک مهاجرین " درآنجا اعمارو از طریق آن تعدادی نمرات زمین جهت اعمار سرپناه در این ساحه برای هموطنان عودت کننده ما ازپاکستان توزیع گردیده است، اکنون دراین ساحه علاوه از خانه های رهایشی چند ساختمان دولتی و یک انستتیوت تعلیمات عالی نیزبچشم میخورد.
   بعد ازآنکه ما شاهراه کابل - جلال آباد را ترک و به استقامت شمال درمسیر جادۀ ولایت لغمان براه افتادیم ازحجم ترافیک در سرک بطورقابل ملاحظه کاسته شد چون عبور و مرور لاری ها و وسایط  نقلیه ثقیل دراین جاده کمتربوده لذا این سرک از کیفیت خوبی نسبت به شاهراه کابل - جلال آباده برخورداربود، ما بعد از عبورازپل سرخکان ازمناطق مندره ول، حیدرخانی، و چهاردهی گذشته دومین پل بزرگ این منطقه را که درمسیردریای الیشنگ قرار دارد درناحیه "تگړی" پشت سرنهاده ، با نزدیک شدن به مرکزولایت لغمان کشتزارهای سرسبز و شاداب به دو طرف جاده عمومی  جلب توجه می نمود.
  دراین روزها زارعین ولایت لغمان مصروت جمع آوری حاصلات زمینهای خویش که معمولأ گندم، پیاز، کچالو و سایر حبوبات اند بوده چون زمینهای زراعتی در ولایت لغمان سال دومرتبه حاصل داده لذا دهاقین بعد از برداشت حاصلات تابستانی بیدون از دست دادن وقت زمینهای خویشرا برای کشت شالی که در خزان حاصل میدهد آماده مینمایند.
  کشت شالی پروسه پیچیده ای را در برداشه که چندین هفته دوام مینماید قبل ازاینکه زمین برای زرع نهال شالی آماده گردد باید مراحل "تپیاری " و "منډو " را سپری نموده بعدأ نهال یا بته های شالی که به این منظور قبلأ در قوریه ها ی جداگانه کشت میگردند ازآنجا جمع آوری و در فاصله های معین در زمین غرص گردند، در زمینهای که شالی کشت میگردد لازم است چندین هفته آب جاری باشد.
حوالی ساعت ۹ صبح ما به شهر مهترلام مرکز ولایت لغمان رسیده ،شهر پرازمردم و جمع وجوش زیادی در آن دیده میشد،در مرکز شهر مقابل مسجد جامع منار یادګاری بنام عبد الله لغمانی معاون سابق وزارت امنیت که در یک حمله انتحاری درهمان محل جان خویشرا از دست داده اعمار ګردیده ،تا جائیکه این قلم بیاد دارد محل که شهید داود خان در حوت سال ۱۳۵۶ آخرین بیانیه خویشرا برای هزاران تن از شهریان و کسبه کاران شهر مهترلام از آنجا ایراد نمود دقیقأ در کنار این چهارراه قرار داشته و لازم است حد اقل سنګ یادګاری در آنجا نصب گردد.روح آن شخصیت  بزرگ ملی و وطن پرست شاد.
   شهرجدید ولایت لغمان درفاصله نه چندان دور ازشهرمهترلام درساحه دشت علی خیل اعمار و تا کنون تعدادی ازادارات ملکی و نظامی به آنجا انتقال نموده اند، هرچند طی سالهای اخیرولایت لغمان شاهد پیشرفتهای خوبی از لحاظ بازسازی و عمران بوده که ازجمله میتوان ازاعماروقیرریزی دها کیلومترسرک ولسوالیهای الیشنگ، الینگار و قرغه ای،تاسیس پوهنخی های زراعت اقتصاد و حسابداری و دها پروژه عامه المنفعه دیگر را درآن ولایت نام برد، ولی در این اواخرکاراکثراین پروژه ها به علت نبود وجوه مالی بحالت تعلیق در آمده و این امر باعث شده بیکاری در این ولایت روز بروز افزایش یابد.
  آنچه واقعأ مایه تأسف بوده اینست که درولایت لغمان مانند تاکنون همه داد و ستد وخرید و فرش بعوض پول مروج کشور "افغانی " متأسفانه به کلدار پاکستانی صورت گرفته و دولت تا کنون با وصف همه انتقادات نتوانسته پول رایج و رسمی کشوررا در ولایت لغمان ترویج نماید. والسلام.
نور بیا