کنفرانس ویانا

دومین کنفرانس ملل متحد در مورد کشورهای محاط به خشکه و کمترین انکشاف یافته جهان از تاریخ ۳ الی ۵ نوامبر ۲۰۱۴ در شهر ویانا پایتخت اتریش برگزار گردید،دراین کنفرانس که درآن  یک هزار نفراشتراک کننده ازکشورهای محاط به خشکه ،کشورهای ترانزیت، کشورهای کمک کننده ،ارګانهای زیربط ملل متحد و موسسات بین المللی اشتراک نموده بود مشکلات ترانزیتی کشورهای محاط به خشکه  مورد بررسی قرار گرفته راه های حل آن طی مصوبۀ تحت نام (اعلامیۀ ویانا ) برای ده سال آینده یعنی از ( ۲۰۱۴ – ۲۰۲۴ ) تصویب گردید ، در کنفرانس ویانا آقای  بان کی مون سرمنشی ملل متحد،آقای کوتیسا رئیس اسامبله عمومی،آقای هینزفیشررئیس جمهور اتریش و تعدادی از روئسای حکومات و هیات های عالیرتبه از کشورهای مختلف جهان اشتراک نموده بود.
اشتراک سرمنشی ملل متحد ،رئیس اسامبله عمومی و سایر رجال سیاسی کشورهای مختلف جهان در کنفرانس ویانا خود اهمیت این ګردهمائی بین المللی را نشان میدهد ،کشور افریقائی گانا با وصف آنکه یک کشور محاط به خشکه نبوده ولی صدراعظم آن کشور در این کنفرانس اشتراک نمود، این کنفرانس درحقیقت فرصتی بود برای کشورهای محاط به خشکه تا پیشنهادات ومشکلات ترانزیتی خویشرا درآن مطرح نماید.
  افغانستان بحیث یک کشورمحاط به خشکه و کمترین یافته که به مشکلات حاد ترانزیتی مواجه بوده بیدون شک حرفهای زیادی برای گفتن دراین کنفرانس داشت وشاید اعزام هیات عالیرتبه وبا صلاحیت با آمادگی قبلی ازمرکز برای اشتراک دراین کنفرانس آنقدر بی مورد هم نبود، ولی متاسفانه درکشورما به این کنفرانس اهمیتی زیادی داده نشد به گمان اغلب علت عدم توجه مقامات مربوطه به این کنفرانس تأخیر در معرفی کابینه بوده که تاثیرات منفی آن در همۀ ادارات بشمول دستگاه دپلوماسی کشور مشاهده میگردد.
   آقای فیشر رئیس جمهوراتریش در بیانیه افتتاحیه خویش موفقیت های را که این کشور بحیث یک کشور محاط به خشکه اروپائی تا کنون بدست آورده یادآوری واظهار داشت که در سال  ۱۹۱۸ زمانیکه اتریش درپایان جنگ جهانی اول بصورت یک کشورمحاط به خشکه درآمد درآن وقت یکعدۀ  تصور مینمود که این کشور قادر نخواهد بود برای مدت طولانی به موجودیت خویش ادامه دهد ولی علی الرغم همه مشکلات امروز اتریش توانست به یک کشور باثبات،ومرفع اروپائی عرض وجود نماید،آقای چندرا سکرتر جنرال کنفرانس، گردهمائی ویانا را نقطه عطفی دربهبود اجندای انکشافی کشورهای محاط به خشکه دانست.

     قابل یادآوریست که که در جهان ۳۲ کشور محاط به خشکه وجود دارد که از جمله ۱۶ کشور در افریقا، ۱۰ کشور در آسیا ، ۴ کشور در اروپا و دو کشور در امریکای لاتین قرار دارد ، اولین کنفرانس ملل متحد در مورد کشورهای محاط به خشکه و کمترین انکشاف یافته در سال  ۲۰۰۳ در شهر الماتی پایتخت قزاقستان دایر گردید بود، کنفرانس الماتی با تصویب مصوبۀ  که بعدأ به ( پروگرام عمل الماتی ) معروف گردید در آن طی ده سال یعنی بین سالهای ( ۲۰۰۳ /۲۰۱۳)  به حل نیازمندی های خاص کشورهای محاط به خشکه و ایجاد راه حلها برای آن با در نظر داشت منافع کشورهای محاط به خشکه و کشورهای ترانزیت تاکید گردیده بود.
    کنفرانس ویانا دومین کنفرانس در نوع خود در مورد مشکلات ترانزیتی کشورهای محاط به خشکه بوده، در این کنفرانس ازپیشرفت های که طی ده سال گذشته کشورهای محاط به خشکه در بخشهای کلیدی به آن دست یافته استقبال بعمل آمده این پیشرفتها عمدتأ شامل هماهنگی درطرزالعمل ها و پالیسی های ترانزیتی با کشورهای ترانزیت ،رشد نسبی زیربنا های ترانسپورتی و گسترش  تجارت با جهان بوده ولی کنفرانس ویانا این پیشرفتها را ناکافی دانست، بطور مثال باوصف آنکه مدت انتقال اموال وارداتی در کشورهای رو به انکشاف محاط به خشکه از ۵۷ روز در سال ۲۰۰۶ به ۴۷ روز در سال۲۰۱۴ تقلیل یافته با آنهم این مدت دو برابر کشورهای ترانزیت بوده ،بطورعموم سطح انکشاف در کشورهای محاط به خشکه ۲۰ فیصد کمتر از کشورهای است که به بحر راه دارند،کشورهای محاط به خشکه هنوزهم به محدویت های مختلفی درزمینه انتقال امتعه صادراتی خویش به مارکیت های جهانی مواجه اند هرچند در جریان ۱۰ سال اخیر یعنی از سال ۲۰۰۳  الی ۲۰۱۳  ارزش صادرات اینکشور ها پنج برابر افزایش یافته ولی با آنهم سهم اینکشورها  با  داشتن ۴۴۵ ملیون نفوس در تجارت بین المللی از یک فیصد تجاوز نمی نماید، مصارف انتقال مواد اولیه واقلام صادراتی و وارداتی در کشورهای محاط بخشکه دو برابر کشورهای است که به بحر آزاد راه دارند، براساس مطالعۀ که اخیرا از طرف بانک جهانی صورت گرفته بطورمتوسط انتقال یک کانتنرمتوسط کارگو برای کشورهای محاط به خشکه  ۲۰۴۰ دالر امریکائی تمام شده درحالیکه کشورهای که به بحردسترسی دارند برای انتقال همان کانتنرکارگو صرف ۱۲۶۸ دالرامریکائی میپردازند.
  در حال حاضررشد اقتصادی درکشورهای محاط به خشکه در وضع مطلوبی قرار ندارد هرچند عاید ناخالص ملی در این کشورها از ۴.۵ فیصد در سال ۲۰۰۳ به  ۶.۳ فیصد در سال  ۲۰۱۳ افزایش یافته است معذالک رشدعاید ملی تاثیر چندانی درازبین بردن فقراقتصادی دراین کشورها نداشته است هنوزهم عاید سرانه ملی دراکثرکشورهای محاط به خشکه از  ۱۰۰۰ دالرسالانه کمتر بوده ،از لحاظ رشد بشری، مرگ و میر اطفال ،حفظ الصحه محیطی این کشور ها در اخیر لست احصایه ها در جهان قرار دارند.
  کنفرانس ویانا برای حل مشکلات که کشورهای محاط به خشکۀ رو به انکشاف به آن مواجه اند مصوبۀ جدیدی را برای ده سال آینده یعنی از سال ۲۰۱۴ الی ۲۰۲۴  تحت نام پروگرام عمل ویانا  یا      (The Vienna Program of action) اعلام نمود هدف این پروگرام عمل که بتاریخ ۶ نوامبر مورد تصویب اسامبله عمومی ملل متحد نیر قرار گرفت حل مشکلات ترانزیتی و تسریع انکشاف دوامدار در۳۲ کشورمحاط به خشکه روبه انکشاف بوده ،کنفرانس ویانا به این منظوراولویت های شش گانۀ را که از اتخاذ تدابیرمعین جهت رشد زیربنای های ترانسپورتی گرفته تا بهبود وضع تجارت وهمکاری های منطقوی را دربرمیگرد مقابل کشورهای محاط به خشکه قرار داد،براساس این پروگرام کشورهای اشتراک کننده تعهد نموده تا وقت ترانزیت را تا حد مکن کوتاه و در بازسازی و مراقبت زیربناهای ترانسپورتی خویش تلاش نمایند.

در مصوبه کنفرانس برهمکاری های منطقوی و دو جانبه با کشور ترانزیت تاکید گردیده است، تجارب کشورمانیز ثابت نموده که همکاری کشور ترانزیت نقشی مهمی درحل مشکل ترانزیتی کشور محاط به خشکه دارد،دراین رابطه توافقنامۀ که در سال  ۲۰۱۰ بین دوکشورامریکای لاتین ( بولوویا و پیرو) به امضا رسید شاید بهترین مثال همکاری های دوجانبه بین یک کشور محاط به خشکه با کشور ترانزیت باشد.
    در اکتبر۲۰۱۰ براساس روحیه برادری کشورهای امریکای لاتین موافقتنامۀ بین کشور( پیرو) و کشور محاط به خشکه ( بولوویا) امضا گردید که مطابق به آن کشور پیرو ساحۀ را در ساحل پسفیک برای مدت ۹۹ سال در اختیار کشور بولوویا قرار داد تا از آن بحیث بندر بحری درانتقال امتعه صادراتی و وارداتی خویش استفاده بعمل آورد.
  آیا نمیشود از مثال موافقتنامه بولوویا و پیرو در مورد واگذاری ساحه معینی برای ایجاد یک بندر آبی بین افغانستان و پاکستان نیزاستفاده گردد؟ این بندرحتی میتواند به یک بندر بین المللی که سایرکشورهای آسیای میانه نیز ازآن استفاده نمایند تبدیل گردد.

بهرحال امروز کشور ما از مشکلات ترانزیتی گرفته تا چالش های امنیتی، ازبین بردن فساد اداری ، ایجاد شغل برای جوانان و با هزار یک مشکل دیگر مواجه که همۀ آن به راه های حل مناسب ضرورت دارد ، با این همه معضلاتی که کشور ما باآن مواجه بوده اگر در سایر کشور ها دست اندرکاران امور هفته پنج ویا شش روز در هفته کار مینمایند با این وضع فلاکتبار کشورما شاید کارنمودن هفت روز در هفته نیز کافی نباشد بر اساس احصایه های سازمان ملل ، افغانستان یگانه کشوریست که از پنجاه سال بدینسو در بین همسایه های خویش در جمله کشورکمترین یافته جهان باقی مانده ، معمولا بعد از هر دو سه سال سازمان ملل با مشاهد ه بهبود اقتصادی در یک کشور آنرا از لست کشورهای کمترین یافته خارج مینماید آیا با این تأخیرهای پی در پی در امور مملکتی که نظر به علت های مختلف طی یک سال ما شاهد آن هستیم چند دهه دیگر لازم است کشور ما از لست کشورهای کمترین انکشاف یافته جهان خارج و حد اقل به سطح کشورهای همسایه افغانستان برسد ؟ لطفا به نقشه جهان که در آن کشورهای کمترین انکشاف یافته جهان نشان داده شده توجه فرمائید.والسلام

نقشه افغانستان برنگ گلابی یگانه کشور کمترین انکشاف یافته دربین همسایگانش