پایپ لاین گاز "تاپی"و اوردن بی ثباتی از جانب رژیم ایران

منبع: ازگزارش محترم شعیب تنها شکران

پروژه پایپ لاین گاز "تاپی" که ملیاردها دالر بالای آن سرمایه‏ گذاری در نظر گرفته شده به تاريخ یازدهم دسامبر سال دو هزارو دۀ ميلادى میان مقامات بلندرتبه کشورهای ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند به امضا رسيد.

قراربود کار سروی پروژه پایپ لاین گاز "تاپی" تا اواخر سال دو هزاروچهاردۀ میلادی میلادی خاتمه یابد ، کار عملی این پروژه از اوایل سال دو هزاروپانزدۀ میلادی آغاز و تا ختم سال دوهزاروهفدۀ میلادی به پایان برسد و بعد از اوایل سال دوهزاروهجدۀ میلادی به بهره ‏برداری سپرده شود.

پایپ لاین گاز "تاپی" از ترکمنستان ، با عبور از ولایت‏های هرات، هلمند و قندهار وارد بلوچستان و ملتان پاکستان می‏شود و پس از آن به هند امتداد می‏یابد. ولسوالی رباط سنگی هرات با کشور ترکمنستان همسرحد است و این پایپ لاین از طریق همین ولسوالی وارد افغانستان می‏شود. ولسوالی‏های کشک رباط سنگی هرات و بالابلوک فراه نیزاز جمله محلات عبوری این پایپ لاین می باشند.

مسولان وزارت خارجه افغانستان می‏گویند، طول این پایپ لاین که از منطقه گازخیز "یولاتین جنوبی" ترکمنستان آغاز می‏شود، درخاک افغانستان یک‏هزاروهفت صدو سی و پنج کیلومتر است. سراج‏ الدین سراج، معاون سخنگوی وزارت خارجه افغانستان، می‏گوید که بیشترین سرمایه‏ گذاری را در این پروژه بانک انکشاف آسیایی می‏كند و بانک جهانی بین شش ونیم تا هشت ملیارد دالر بالای این پروژه سرمایه‏گذاری خواهد کرد. وی می‏افزاید که افغانستان سالانه پنجصد ملیون دالر از بابت عبور پایپ لاین گاز ترکمنستان از خاک افغانستان، عاید دارد.

بنا به اظهارات معاون سخنگوی وزارت امور خارجه کشور، پایپ لاین یک‏هزار وهفت صدو سی و پنج کیلومتری "تاپی" می‏تواند سالانه یک ملیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را ظرف سی سال الی سی وسه سال به کشورهای افغانستان، پاکستان و هند ترانزیت کند. به گفته سراج، احتمال دارد که کشورهای هند و پاکستان هر کدام سی وهشت ملیون مترمکعب گاز و افغانستان متباقی آن را دریافت کند. مسوولان وزارت امور خارجه اظهار امیدواری می‏کنند که پایپ لاین "تاپی" در سال دوهزاروهجدۀ میلادی به بهره‏برداری سپرده شود.

محمدعوض، یک تن از قومندانان طالبان در ولسوالی بالابلوک ولایت فراه، می‏گوید که ایران با آن‏ها همکاری نموده و دستور حمله بالای پروژه‏ های زیربنایی در آن ولسوالی را داده است. او می‏گوید که تخریب بند "بخش‏آباد" و حمله بالای پروژه پایپ لاین گاز در ولایت فراه دو هدف عمده ایران است.

صدیق صدیقی، سخنگوی وزارت امور داخله کشور، می‏گوید که نیروهای پولیس ملی توانایی تأمین امنیت این پروژه بزرگ عام‏المنفعه را دارند.

در همین حال، آگاهان اقتصادی و سیاسی به این باور هستند که کشمکش‏های سیاسی قدرت‏های منطقوی، پروژه انتقال پایپ لاین گاز ترکمنستان از افغانستان را تحت تأثیر قرار داده است. آن‏ها می‏گویند که سود سرشار اقتصادی این پروژه باعث شده است که تهران همواره خواهان عبور این پایپ لاین از خاک ایران باشد.

میر محمدیعقوب مشعوف، یک تن از آگاهان امور، می‏گوید که حضور ایران به عنوان قدرت جدید اقتصادی در منطقه، راه‏ های عملی شدن انتقال گاز ترکمنستان از خاک افغانستان به هندوستان را تنگ ‏تر کرده و سبب شده تا اسلام ‏آباد و تهران، وادار به صدور و تقویه فعالیت‏های تروریستی در خاک افغانستان شوند.

ولایت فراه در غرب افغانستان نیز که مسیر بعدی این پایپ لاین گاز را بعد از هرات تعیین می‏کند در حال حاضر یکی از مناطق ناامن در این حوزه محسوب می‏شود. مقامات محلی در ولایت فراه نیز از دخالت کشورهای ایران و پاکستان در امر جلوگیری از تطبیق این پروژه بزرگ عمرانی خبر می‏دهند.

محمدیونس رسولی، معاون والی فراه، می‏گوید، تحقیقات ارگان‏های کشفی نشان می‏دهد که ایران سالانه پول‏های هنگفتی را به منظور جلوگیری از راه‏اندازی پروژه‏های بزرگ در افغانستان که منافع آن کشور را تهدید می‏کند، به مصرف می‏رساند. بنا به اظهارات وی، تا حال چندین بار روی این دخالت‏ها با مقامات دولت مرکزی صحبت شده است اما تا اکنون در زمینه جلوگیری از این دخالت‏ها اقدامی صورت نگرفته است. رسولی می‏گوید که کشورهای ایران و پاکستان هیچ‏گاه نمی‏خواهند افغانستان از بابت گاز و آب خودکفا شود؛ زیرا منافع این دو کشور از این ناحیه با خطر مواجه خواهد شد.

در همین حال، آگاهان اقتصادی و سیاسی به این باور هستند که کشمکش‏های سیاسی قدرت‏های منطقوی، پروژه انتقال پایپ لاین گاز ترکمنستان از افغانستان را تحت تأثیر قرار داده است. آن‏ها می‏گویند که سود سرشار اقتصادی این پروژه باعث شده است که تهران همواره خواهان عبور این پایپ لاین از خاک ایران باشد. میر محمدیعقوب مشعوف، یک تن از آگاهان امور، می‏گوید که حضور ایران به عنوان قدرت جدید اقتصادی در منطقه، راه‏های عملی شدن انتقال گاز ترکمنستان از خاک افغانستان به هندوستان را تنگ‏تر کرده و سبب شده تا اسلام‏آباد و تهران، وادار به صدور و تقویه فعالیت‏های تروریستی در خاک افغانستان شوند.

ولایت فراه در غرب افغانستان نیز که مسیر بعدی این پایپ لاین گاز را بعد از هرات تعیین می‏کند در حال حاضر یکی از مناطق ناامن در این حوزه محسوب می‏شود. مقامات محلی در ولایت فراه نیز از دخالت کشورهای ایران و پاکستان در امر جلوگیری از تطبیق این پروژه بزرگ عمرانی خبر می‏دهند.

محمدیونس رسولی، معاون والی فراه، می‏گوید، تحقیقات ارگان‏های کشفی نشان می‏دهد که ایران سالانه پول‏های هنگفتی را به منظور جلوگیری از راه‏اندازی پروژه‏های بزرگ در افغانستان که منافع آن کشور را تهدید می‏کند، به مصرف می‏رساند. بنا به اظهارات وی، تا حال چندین بار روی این دخالت‏ها با مقامات دولت مرکزی صحبت شده است اما تا اکنون در زمینه جلوگیری از این دخالت‏ها اقدامی صورت نگرفته است. رسولی می‏گوید که کشورهای ایران و پاکستان هیچ‏گاه نمی‏خواهند افغانستان از بابت گاز و آب خودکفا شود؛ زیرا منافع این دو کشور از این ناحیه با خطر مواجه خواهد شد.

محمدرفیق شهیر، رییس شورای متخصصان هرات می‏گوید: " ایران کوشش می‏کند از طریق خاک خود پایپ لاین گاز را به هند انتقال دهد. کشور هند نیز یک سری مشکلات با پاکستان دارد. این کشور هراس از آن دارد با انتقال این پایپ لاین از طریق خاک پاکستان، یکی سری باج‏گیری‏ها توسط اسلام‏آباد صورت بگیرد. پاکستان هم تلاش می‏کند با استفاده از این پایپ لاین به عنوان یک ابزار فشار بالای هند استفاده کند و به نحوی با این کار پاکستان ضربه بزرگ اقتصادی را به هند وارد نماید."
به گفته شهیر، با وجود این مشکلات، تطبیق این پروژه بزرگ کار ساده‏ ای نخواهد بود.

این پایپ لاین از چند نگاه مفید است، به این معنی که از نگاه اشتغال‏زایی بسیار تأثیرات مثبت دارد. بررسی ها نشان میدهد که این پروژه برای 500 هزار نفر در ولایات هرات، فراه، قندهار و هلمند، مسیری که این پایپ لاین عبور می‏کند، کار پیدا می‏شود. مفاد دیگر آن، این است که ما می‏توانیم از مسیر این پایپ لاین ده‏ها ملیون دالر پول حق‏العبور بگیریم. به همین ترتیب، این پروژه در انکشاف منطقوی و بهتر شدن روابط میان کشورهای ذی‏دخل اثرات بسیار مثبت دارد. هزینه مالی این پروژه بزرگ اقتصادی بیشتر از سوی کشور هند پرداخت می‏شود، اما بانک جهانی و آسیایی نیز نقش بسیار ارزنده در عرصه تمویل این پروژه دارند. دخالت‏های کشور همسایه ایران، یک گپ واضح است. دخالت‏های منفی و تنگ‏نظری‏ های زیادی از جانب رژیم ایران در این عرصه وجود دارد ، مگ‏ر با آن هم هر گاه ارتباطات میان چند کشور ذی‏دخل زیاد باشد، دخالت‏های رژیم ایران نمی‏تواند مؤثر باشد.

با اینکه تا آغاز کار پروژه "تاپی" کمتر از هفت ماه دیگر باقی مانده است، اما مقامات محلی در ولایات هرات، فراه و هلمند می‏گویند تا حال کار آن چنانی به منظور تطبیق این پروژه بزرگ در ولایات صورت نگرفته است. سید فضل‏الله وحیدی، والی هرات، می‏گوید در این زمینه معلومات ندارد و این موضوع صرف در میان مقامات بلندرتبه کشورهای ترکمنستان، افغانستان، هندوستان و پاکستان مطرح شده است. او تأکید کرد در صورتی که کار این پروژه بزرگ در هرات آغاز شود از هر نوع دخالت جلوگیری کرده و تدابیر خاصی را جهت تطبیق کار پروژه تاپی اتخاذ خواهد نمود.
همچنان محمدیونس رسولی، معاون والی فراه، می‏گوید تا حال هیچ صحبتی در این زمینه با آنان نشده است. رسولی می‏گوید با وجود مشکلات امنیتی و دخالت کشورهای ایران و پاکستان محال است کار این پروژه آغاز و به پایه اکمال برسد.

به همین ترتیب، پولیس هرات می‏گوید به منظور تأمین امنیت پروژه "تاپی" تا اکنون وزارت داخله کدام هدایتی برای‏شان نداده است. عبدالروف احمدی، سخنگوی پولیس هرات، می‏گوید با این وجود سربازان پولیس توانایی تأمین امنیت انتقال پایپ لاین گاز "تاپی" را دارد و به هیچ فرد و یا گروهی اجازه دخالت و یا تهدید نخواهد داد. وی می‏افزاید، پولیس هرات از لحاظ کمیت و امکانات مجهز بوده و در این عرصه هیچ مشکلی ندارد.

مقامات ولایت هلمند نیز می‏گویند تا اکنون هیچ نوع کاری در راستای تطبیق این پروژه در هلمند نشده است. قرار است پایپ لاین گاز "تاپی" از طریق فراه به ولایت هلمند کشیده شود و از طریق مناطق مرزی هلمند مانند ولسوالی‏های خانشین و دیشو به ولایت قندهار امتداد یابد. محمدالله زواک، سخنگوی والی هلمند، می گوید با اینکه تا حال کدام اقدامی به منظور تطبیق این پروژه در آن ولایت صورت نگرفته است اما ارگان‏های امنیتی در ولایت هلمند قادر به تأمین امنیت پروژه "تاپی" خواهند بود. وی می افزای‏د با اینکه مخالفین تلاش می‏کنند کار این گونه پروژه‏ ها را مختل سازند اما نیروهای امنیتی به گروه‏ های مخالف دولت اجازه تهدید بالای این پروژه را نخواهند داد.

با درنظرداشت تمامی مشکلات موجود، این مردم هستند که به دلیل نبود گاز مشکلات زیادی را در فصل زمستان متقبل می‏شوند. باشندگان ولایت‏های هرات، فراه و قندهار که قرار است این پایپ لاین از مسیر این ولایات عبور کند از رییس ‏جمهور آینده کشور تقاضا می‏کنند که باید کار این پروژه بزرگ را در اولویت کاری خود قرار داده تا مشکلات کمبود گاز آنان مرفوع شود.