ټول افغان څیړنیزې مقالې


جنگ نهروان

جنگ نهروان: این جنگ در دوران خلافت حضرت علی (رض) میان ایشان و گروه تندرو و تازه تشکیل »خوارج« رخ داد. محل وقوع این جنگ رودی به نام »نهروان«  در چهار فرسنگی بغداد بود. [۱]  حضرت علی در این جنگ سپاه خوارج را تار و مار کرد به گونه ای که به استثنای چند نفر مابقی خوارج همه کشته و زخمی شدند. خوارج در ابتدا جز پیروان و یاران حضرت علی به شمار میرفتند اما در هنگام جنگ »صفین« (جنگی که حضرت علی و مردم شام به رهبری حضرت معاویه رخ داد) که حضرت علی بخاطر پافشاری یارانش قضیه حکمیت را پذیرفت خوار

30.06.2022 شریف منصور

زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی (قسمت چهارم)

  زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی (قسمت چهارم) در قسمت قبل گفتیم که ناصر خسرو در یمگان زندگی سختی داشت و از تنهایی و بی کسی رنج میبرد. ناگفته نباید گذاشت که اگرچه تحمل غم غربت و تنهایی و دوری از دوستان و خانمان بر ناصر خسرو دشوار بوده اما چنان که می نماید او غم دیگری هم داشته است و آن اینکه دشمنانش تنها به جرم عقیده اش بر او سخت می گرفته اند و با دزدان و میگساران کاری نداشته اند: من به یمگان به بیم و خوار و به جرمایمن اند آنکه دزد و میخوارند [۱] در بلخ ایمن اند ز

29.06.2022 شریف منصور

زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی (قسمت سوم)

  زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی(قسمت سوم) در قسمت قبل دیدیم که ناصر خسرو بخاطر خطراتی که او را تهدید میکرد به یمگان پناهنده شد. اما سوالی که پیش می آید این است که چرا خسرو از میان تمام شهرهای خراسان، بدخشان و دره یمگان را انتخاب کرده بود؟  پاسخ این سوال را باید در اشعار خود خسرو جست، خسرو در یکی از بیت های دیوان اشعارش به صراحت میگوید که او جز یمگان جای دیگری برای رفتن نداشته و تنها در یمگان احساس امنیت میکرده است : جز که یمگان نرهانید مرا زینهاعدل باراد بر این شهر زمی

29.06.2022 شریف منصور

زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی (قسمت دوم)

  زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی (بخش دوم) در قسمت قبل به آنجا رسیدیم که ناصر خسرو پس از دیدن آن خواب معروفش، به سفر رفت. او در این سفر جدا از آنکه ۴ بار مراسم حج را انجام داد بخش های مختلفی از جهان را دید و به شهرها و کشورهای مختلفی سفر کرد. یکی از کشورهایی که ناصر خسرو در این سفر از آنها دیدن کرد مصر بود، در آن زمان فاطمیان اسماعیلی بر مصر حکومت می کردند. فاطمیان که آن ها را عبیدیان هم مینامند در سال ۹۰۹ میلادی دولتی در شمال آفریقا تاسیس کردند و خلفای فاطمی اسماعیلی مذهب

29.06.2022 شریف منصور

زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی (قسمت اول)

زندگینامه حکیم ناصر خسرو بلخی (قسمت اول)  ابومعین الدین ناصر پسر خسرو قبادیانی المروزی شاعر، ادیب، فیلسوف و جهانگرد مشهور بلخی در سال ۳۹۶ هجری قمری در روستایی به نام قبادیان دیده به جهان گشود. در مورد اینکه این روستا دقیقا در کجا واقع بوده است تردیدهایی وجود دارد. خود وی در سفرنامه اش تنها یک بار از قبادیان نام میبرد اما متاسفانه اطلاعاتی در مورد آن نمیدهد. تاریخ نگاران شوروی بدین باورند که او در شهرک قبادیان تاجیکستان [واقع در ۱۵۰ کیلومتری بلخ] به دنیا آمده است اما ملک الشعرا استاد خ

28.06.2022 شریف منصور

جنگ مهماندوست

  جنگ مهماندوست: این جنگ که یکی از مهمترین و تاثیر گذار ترین جنگ های زندگی شاه اشرف افغان بود در نزدیکی رود کوچک مهماندوست میان او و سپهسالار سپاه ایران، نادر افشار [بعدها نادرشاه] رخ داد. به این خاطر این جنگ را مهم میدانیم که شاه اشرف در این جنگ شکست خورد و تعداد زیادی از سربازان سواره نظام که بهترین نیروهای سپاه او را تشکیل میدادند کشته شدند و بخشی از سپاهیان او هم به اسارت درآمدند و همچنان اشرف در این جنگ توپخانه اش، که یکی از کلیدی ترین نیازهای او برای پیروزی در نبردها

28.06.2022 شریف منصور

سرگذشت ذوالفقار خان درانی (قسمت سوم)

سرگذشت ذوالفقار خان درانی (قسمت سوم)  در قسمت قبل گفتیم که نادر هرات را محاصره کرد. او پس از آنکه خیالش از بابت قطع رابطه هرات با خارج راحت شد امام وردی خان را با ۸ هزار سرباز و توپخانه ای مشتمل بر چند توپ بزرگ و ۵۰ توپ زنبورک مامور تسخیر فراه کرد. [۱] و به او فرمان داد که پیش از حمله به شهر منتظر رسیدن ابراهیم افشار، برادر نادر بماند و فرماندهان مطابق باصلاح دید او عمل کنند. [۲]ذوالفقار خان هم که از تصمیم نادر برای حمله به فراه آگاه شده بود، در نیمه شبی علیمردان خان برادر خود

28.06.2022 شریف منصور

سرگذشت ذوالفقار خان درانی (قسمت دوم)

در قسمت قبل نگاهی گذرا انداختیم به مراحل نخست زندگانی نظامی، سیاسی ذوالفقار خان و تا آنجا پیش رفتیم که شاه حسین تصمیم گرفت که سپاهی را تحت فرماندهی سیدال خان ناصری به کمک ذوالفقار خان بفرستد. نادرشاه برای آنکه جلو اعزام سیدال خان و نیروهایش به هرات را بگیرد به عبدالله خان حکمران بلوچستان فرمان داد که از جنوب به قندهار حمله کند. اما عبدالله خان که مشغول نبرد دیگری بود نتوانست این دستور را اجرا کند و این نیروها چنان که خواهیم دید به هرات رسیدند. [۱]نادر در سال ۱۷۳۱ پس از بسیج سپاه و تهیه تج

25.06.2022 شریف منصور

سرگذشت ذوالفقار خان درانی (قسمت اول)

ذوالفقار خان درانی پسر زمان خان درانی (یکی از سران قوم ابدالی) و برادر اعلیحضرت احمدشاه درانی (بنیان گذار سلسله درانی) بود. پدر ذوالفقار خان، زمان خان، پسر دولت خان، عبدالله خان سدوزایی حکمران هرات را کنار زده و خودش جای او را گرفته بود. (مدتی بعد عبدالله خان به طرز مشکوکی درگذشت و احتمال میرود که زمان خان پس از برکناری عبدالله خان فرمان مرگ او را هم صادر کرده باشد. [۱]پس از زمان خان، محمد خان درانی به جای او زمام امور هرات را به دست گرفت. وی به  شهر مشهد مقدس لشکر کشید و چهار ماه آن را م

25.06.2022 شریف منصور

همبستگی تنها راه عبور از بحران هاست

به نام خداوند بخشنده و مهربان  گر افغانیم و گر ترک و تتاریم                         چمن زادیم و ازیک شاخساریمتمیز رنگ و بو بر ما حرام است                          که ما پرورده ی یک نو بهاریم. (علامه اقبال لاهوری با اندکی تغییر) مانند خیلی از ملت های دیگر، ما هم ملتی هستیم متشکل از اقوام متعدد، ملتی که به پیروزی های نیاکانش می بالد اما از یاد برده است که آنها، این پیروزی ها را با اتحاد ناگسستنی شان کسب کردند. ما با این اتحاد مقدس بود که در برابر مهاجمان مختلف ایستاد

25.06.2022 شریف منصور

بهرنۍ ورځپاڼي څه لیکي: دافغانستان حکومت او افغانانو ته پکار ده چه دخارجیانو پر ځاي دالله پروردګار نه مرسته وغواړي او یا د خپله لاس پکار شي

باور وکړي چه د یو افغان په صفت شرمیږم کله چه په خارجي ورځپاڼو کي لولم چه په هغوي کي دعامو خلکو نطرونه هم  انعکاس شوي دي. دوي د افغانستان او افغانانو په هکله متافاوت نظرونه لري چه اکثریت یي منفي دي او دا منفي نظرونو نن او سبا ډیر زور اخیستي دي.  د نو په نوم یوي هالینډي ورځپاڼي لیکلي دي چه افغانان د اسلام د پیغمبر په شان ژوند غوره ګڼي چه څوارلس سوه کاله مخکي تیر شوي ده خو په مقابل کي دوي یعني افغانان دنن ورځي مډرنۍ وسلي کاروي او همدارنګه دنن ورځي سوسیال میډیا نه کار اخلي. آیا دا دواړه ی

24.06.2022 میرویس زړن

د سکې بل اړخ: د روسیې او اوکراين ترمنځ د جنګ ګټه چاته ځي؟

سره له دې چې د روسيې او اوکراین تر منځ روانه جګړه چې په فبروري کې پيل شوې ده تر اوسه يې لا د پای نقطه نه معلومېږي او نه هم داسې څرکونه شته چې دومره ژر دې پای ته ورسېږي. البته ددې جګړې بل اړخ ته که وګورو د اوکراين په شاوخوا د ناټو او امريکا په شان هېوادونه راڅرخي چې غواړي روسيه په اوکراين کې کمزورې او له نظامي ،سیاسي او اقتصادي پلوه یې وځپي او په خپل ټول توان کوشش کوي او له هر ډول تاکتيکونو کار اخلي چې دا جګړه پسې اوږده او پراخه شي او خپل دا تاريخي سيال د تاريخ په دې حساسه شېبه کې را ايسار کړي

19.06.2022 محمد سليم سليمان

افغانستان باید له عقدوی لیکوالو څخه هم آزاد سی

نن می دا لاندنۍ لیکنه ولیده چی عنوان یی لوستنی ته جلب کړم. ما ویل یوه علمی لیکنه به وی. په اروپایی پاڼه کی لیکل سوی نو حتما خپل اعتبار به نه خاموی.  لیکنه می له اوله تراخره ولیده خو دابو په هکله تخنیګی بحث می نه ولید. یانی دابو دشتون او نشتون په هکله مالومات نه ول او نه دهغو دمهارولو لپاره تخنیکی، سیاسی، او قانونی مشکلات ویل سوی وه. په علمی لیکنه کی باید نتیجه او پیښنهاد هم باید شامل وی. خو دا چی ابتدایی مالومات په نیستی شمارلای سو نو دنتیجی او پیشنهاد توقع خو بیخی لیری ښکاره سوه. مطل

07.06.2022 طاهر ثابت

د کرکي(کينې) په اړه جالت معلومات:

لیکنه: مینا سمیر ژباړه او زیادت: مولوي نورالحق مظهري   د کرکې معنی: کرکه د بد چلند، فساد، بدي ارادې، شديد نفرت، زيان او د ترخې او دوامداره کرکې شتون په معنی راځي او احتمالا چي کرکه په ناوړه چلند کې را څرګنديږي او د يوې محدودې مودې لپاره د کرکې احساس د انسان سره پاتيږي او دا د کرکي په وړاندي د بې پروايۍ پايله وي؛ پدې معنی سره چي انسان د بل مسلمان په نسبت خپلي کرکي او کينې ته توچه نه کوي چي په نتيجه کي ډېر خطرونه ورڅخه را پيدا

05.06.2022 نورالحق مظهري

کتاب سرگذشت یک رئیس جمهور (بخش ۲۶)

کتاب سرگذشت یک رئیس جمهور (بخش ۲۶) نویسنده: شریف منصور                                   تصرف وزارت داخله، آزادی رهبران   همانند وزارت دفاع، وزارت امور داخله هم به آسانی به چنگ کودتاچیان افتاد و آنها موفق شدند با کمک عوامل حزب دموکراتیک خلق افغانستان که در وزرات داخله کار میکردند آن وزارت را بدون کوچک ترین مقاومتی تسخیر کنند، ژنرال عبدالقادر می گوید :  حزبی هایی که در وزارت داخله بودند، وزارت را گرفته بودند و تره کی و کارمل و کسانی که بن

01.06.2022 شریف منصور

چړيان، شرعي مشروعيت او بهرنی رسمي پېژند

دا دي لس مياشتې پوره کېږي چې امريکا چريانو ته واک وسپاره، د افغانستان په ټوله خاوره بشپړ واکمن دي، خو نه يې کورنۍ مشروعيت تر لاسه کړ، نه بهرنيان په رسميت پېژني او نه هم چريان د دې لېواله دي چې يا د هېواد د ننه څوک ورسره بعيت وکړي يا هم له هېواد څخه د باندې يې څوک په رسميت وپېژني.  هو، چريان هېڅ لېواله نه دي، ځکه چې دوی د انډوخر لپاره ګومارل شوي دي. په انډوخر کې نه يوازې د دوی ګټه ده، بلکې همداسې يې د بادار پنجاب. او چريان د همدې پنجاب د ګټو د ساتلو لپاره زيږېدلي، روزل شوي، لوی شوي او

30.05.2022 محمدکریم نور

د ډېرې مالګې استعمالول او د هغې زیانونه

مالګه زمونږ د خوړو اړین توکي دي، خو د غذا اوتغذیي پوهان وایي چې مالګه په مناسبه کچه استعمالول اړین دي، (عامه مالګه چې مونږ یې استعمالوو، د سوډیم او کلورین عناصرو مرکب دی، چې سوډیم او کلورین دواړه د جسم د حجراتو په فعالیت کې اساسي رول لری ) خو څرنګه چې مالګه په خوړو کې استعمالول اړین دي داسې زیات استعمال یې بیا ډیر زیات زیانونه لري. د طبي پوهانو د لارښوونې مطابق د ورځې ۲۳۰۰ملي ګرامه ( د چایو کاشوغه) مالګه استعمالول پکار دي، د مالګې مناسبه کچه د جسم داوبو او کاني توکو ترمنځ توازن ساتي.

28.05.2022 حافظ ډاکترعبدالرشیدمومند

نقاب او دطالبانو جوابونه

  څه وخت مخکې دنن ټکې اسيا په مخه یو عالم دفقهې تحقیق له مخې دحنفي مذهب بیان کړی وو چې ښه مستند وو. هغه ښه دلیلونه هم ويلي وو. خو دهغه مضمون له ويلو او زما دتایید نه وروسته ځیني طالبانو دنقاب دفاع وکړه چې ځینو سره زما دتوير بحث راغی او بیا وروسته یی زما سوالو ته جواب رانکړ.  دطالبانو او حقاني مفتیانو مشکل دا دی چې اصولي دلایل نه وایې. ځینې یو څه توجه ورته کوي او نور بیخې اشاره هم نه ورته کوي. ځینې یو آیت وایې او نور پریږدې. یو حدیث وایې بل پریږدې. فقهي کتابو کې معتبر نظر نه وا

27.05.2022 طاهر ثابت

زموږ د ګرانبیه کانونو برخلیک

افغانستان د پیاوړی اقتصادی پوتانسیل او د پرمختیا له ښه ظرفیت سره سره، یو ورسته پاتی هیواد دی. تولیدی عوامل لکه؛ زمکه، دکارځواک او اوبه لرو، خو متاسفانه د پانګې له قلت سره مامخ یاستو، موږ ددوام لرونکو جګړو له امله ونشو کولای کورنۍ او بهرنۍ پانګونې ته وده ورکړو. تیرو شلو کلو کې د حکومت یو اقدام دا و چې د پانګونې د ملاتړ اداره ( ایسا) یې جوړه کړه، مګر هغه هم اغیزمنه نه وه. بیا یې له څو کلونو رادیخوا هڅه کوله چی هیواد کی د اقتصادی پرمختیا په موخه د غویی درېیمه اونۍ د صنایعو د ودې او پانګونې په نو

16.05.2022 پوهاند محمد بشیر دودیال

د افغانانو ملي اتڼ د یو لرغوني ژوندي ملي کولتور ښکارندوي

افغانانو ملي اتڼ د یو لرغوني ژوندي ملي کولتور ښکارندوي ملي اتڼ څه شی دی ؟افغانان له آسیایي ولسونو سره ګډ خپل غني، ولسي ژوندۍ لرغوني افغاني کولتور لري. اتڼ د پښتني کولتور وېښه ژوندۍ ښکارنده ده. د پښتنو ملي ولسي دودیزه اتڼ د نړۍ له لرغونو هنرونو څخه ګڼل کیږي. ملي اتڼ د افغانانو د خوښیو ژوند دود، د ملي حماسي کولتور خوند، رنګ، شور، زور، جذبې په ژوندۍ بڼه بیانوي. د ملي اتڼ دودی

13.05.2022 سراج الحق ببرک زی ځدراڼ

دامارت دنقاب نوی فرمان او دمسلمانو وجیبه

دوه خبری باید په نظر کی ونیول سی:دشریعت له لیاری دطالبانو امر دحنفی فقهی خلاف دی. او دلته وهابی نظر ویل سوی دی.که څه هم دطالبانو امر مبهم دی خو دخلکو اخذ او مطلب اخیستل ښیی چی طالبانو ښه امر ندی کړی.ایا خبره باید تایید سی او که نه؟ دفقهی له نظره پورته خبره کفایت کوی. صرف دا چه ښه امر ندی. مګر باید عملی سی ترڅو طالبان دنوی صادر سوی امر په هکله تجدید نظر وکړی.هغه خلک چی دا امر عملا نه منی دوی به دامارت سره دبغاوت اعلان کوی. هغوی دجزا مستحق بلل کیدای سی. خو که یو کس دامر په هکله

09.05.2022 طاهر ثابت

د روسېې اټومي برید او د دریمې نړیوالې جګړې ګواښ

 د اوکرایین جګړې لاملونه او مخنیوي:په اروپا کې د سولې او امنیت په اړه د لویډیځوالو سیاستوالو اندېښنې په داسي حال کې مخ په زیاتیدو دي، چې روسیه په اوکرایین کې تر بل هر وخت د خپل ټول وسله وال ځواک سره ناټو هیوادونو ته د اټومي برید مستقیم ګواښونه کوي. په روسیې رسنیو کې د پوټېن د بهرنیو چارو وزېر خبرې داسي تفسیر کیږي ٬٬ موږ په دې نه ویاړو، که اړتیا وي، موږ به یې وکارو، موږ غواړو هر څوک په دې پوه شي٬٬. ظاهرآ داسي بریښې چې د پوټېن دا جګړه د ا

07.05.2022 سراج الحق ببرک زی ځدراڼ

که تاسو یواځې ۹ ورځې بوره ونه خورئ نو په بدن کې به مو حیرانوونکي بدلون راشي

که تاسو یواځې ۹ ورځې بوره ونه خورئ نو په بدن کې به مو حیرانوونکي بدلون راشي. مونږ هره ورځ تقریبآ ۹ کاشوغې بوره اسعمالوو، که له دې څخه زیاته استعمال شي په جسم باندې منفي اغیزې کوي، خو که دا کچه کمه کړو یا یې بیخي استعمال نه کړو نو زمونږ په جسم کې به ډېرې مثبتې اغیزې وکړې. Obesty jornal کې خپرې شوې یوې څیړنیزې لیکنې کې ویل شوي دي که د بورې کچه بیخي ختمه کړی شي نو په نهه ورځو کې به ستاسو جسم کې حیرانوونکي اغیزې رامنځته شي. په ۴۳ چاغو (زیات وزن لرونکو) ماشومانو چې عمرونه یې ۹-

07.05.2022 حافظ ډاکترعبدالرشیدمومند

ولى د شپى اسمان تياره وى?

اسمان ولی د شپی له خوا تیاره وی؟ ولی د تیاره اسمان په باره کی معلومات متناقض دی؟ تاسی به داسی فکر کوی چی په دی موضوع کی سه داسی خاص دی. اسمان ځکه تیاره وی چی لمر نه وی، نو د ستورو په باره څه فکر کوی؟ یوازی زمونږ د میلکی ویی(Milky Way) کهکشان د ۱۰۰ څخه تر ۴۰۰ بیلیونو پوری ستوری لری. او په دی کایناتو کی د ۱۰۰ څخه تر ۲۰۰بليونو پوری کهکشانونه موجود دی او دا هاغه کهکشانونه دی چی مونږ ته په نظر راځی. نو کیداشی چی زمونږ کاینات لای

24.04.2022 Obaidullah Khalil Ahmad

د زمکی ورځ Earth day

د اپریل ۲۲مه، د غویی دوهمه ؛ د زمکی ورځ ده، زموږ په لوی کهکشان کې هغه یواځنی غونډاری چې زموږ ژوند ورباندې ممکن دی. له نیکه مرغه چی دبشریت د کلیزو پرپاڼو دغه ورځ هم ثبت او ټول بشریت د زمکې دساتنی ارزښت ته رابولی. کله چی موږ د خپلی زمکې د یواځنی غونډاری په هکله خبرې کوو، نو خامخا د (باربارا وارد) نوم رایادیږی. داههغه اقتصاد پوهه وه چی د زمکې، چاپیریال او چاپیریال مسایلو په اړه یی لیکنی کړی دي. هغې د اقتصاد او چاپیریال، د پایداره پرمختګ او دبیوزلۍ د له منځه وړلوپه برخه کې ژور علمی کار وکړ، دزمکی

22.04.2022 دودیال

OK
This site uses cookies. By continuing to browse the site, you are agreeing to our use of cookies. Find out more